Giáo án Lịch sử 5 bài 16: Hậu phương những năm sau chiến dịch Biên giới

LỊCH SỬ

HẬU PHƯƠNG
NHỮNG NĂM SAU CHIẾN DỊCH BIÊN GIỚI

A. MỤC ĐÍCH YÊU CẦU :
Học xong bài này, HS biết:
− Mối quan hệ giữa tiền tuyến và hậu phương trong kháng chiến.
− Vai trò của hậu phương đối với cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
B. ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
− Phiếu học tập.
− Hình trong SGK phóng to
− HS sưu tầm tư liệu về 7 anh hùng được bầu trong đại hội anh hùng và Chiến
sĩ thi đua toàn quốc lần thứ nhất.
C. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC :
Hoạt động dạy
Hoạt động học
I. Kiểm tra bài cu :
- Gọi học sinh lên bảng trả lời các câu
- 4 học sinh lên bảng lần lượt trả lời các
hỏi về nội dung bài trước . Sau đó nhận câu hỏi :
xét và cho điểm từng học sinh .
+ Tại sao ta mở chiến dịch biên giới thuđông 1950?
+ Thuật lại trận Đông Khê trong chiến
dịch Biên giới thu- đông 1950.
+ Nêu ý nghĩa của chiến thắng Biên
Giới thu- đông 1950.
+ Cảm nghĩ về gương chiến đấu dũng
cảm của anh La Văn Cầu?
- Giáo viên hỏi : Em hiểu thế nào là hậu - Học sinh nêu trước lớp :
phương ? Thế nào là tiền tuyến ?

+ Tiền tuyến là nơi giao chiến giữa ta và
địch .
+ Hậu phương là vùng tự do ( Không bị
địch chiếm đóng ) . Trong kháng chiến,
hậu phương là nơi cung cấp sức người,
sức của cho tiền tuyến .
II. Dạy bài mới.
1. Giới thiệu bài : Sau thất bại ở Biên giới, tháng 12- 1950 Pháp cử Đại tướng Đơ
Lát-đơ Tát-xi-nhi sang làm Tổng chỉ huy quân đội viễn chinh Pháp . Ông ta đã đề
ra một kế hoạch nhằm xoay chuyển đảo ngược tình thế giữa ta và địch đó là : Đánh
phá hậu phương của ta, đẩy mạnh tiến công quân sự . Trong tình hình đó, chúng ta
càng đẩy mạnh xây dựng hậu phương vừng chắc để chi viện cho tiền tuyến . Chúng
ta cùng tìm hiểu vể hậu phương trong những ngày sau chiến dịch Biên giới .
2. Đại hội toàn quốc lần thứ II của
Đảng (2- 1951)
- GV yêu cầu HS quan sát hình 1 trong - Học sinh : Hình chụp cảnh của Đại hội
SGK và hỏi: Hình chụp cảnh gì?
đại biểu toàn quốc lần thứ hai của Đảng

1


- GV nêu tầm quan trọng của đại hội :
* Đại hội là nơi tập trung trí tuệ của toàn
Đảng để vạch ra đường lối kháng chiến ,
nhiệm vụ của toàn dân tộc ta.
- GV nêu yêu cầu:
+ Em hãy đọc SGK và tìm hiểu nhiệm
vụ cơ bản mà Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ hai của Đảng ( 2-1951) đã đề ra

cho cách mạng; để thực hiện nhiệm vụ
đó cần các điều kiện gì?

( 2 – 1951 ).

- Học sinh dùng bút chì gạch chân dưới
nhiệm vụ cơ bản hiện nay mà Đại hội đề
ra cho cách mạng :
Nhiệm vụ : Đưa kháng chiến đến thắng
lợi hoàn toàn .
Để thực hiện nhiệm vụ cần :
+ Phát triển tinh thần yêu nước .
+ Đẩy mạnh thi đua .
+ Chia ruộng đất cho nông dân.
- 1 học sinh nêu ý kiến, các học sinh
khác bổ sung ý kiến để có câu trả lời
hoàn chỉnh .

- Gọi HS nêu ý kiến trước lớp.
- GV chốt ý chính.
3. Sự lớn mạnh của hậu phương
những năm sau chiến dịch Biên Giới.
- HS làm việc theo nhóm 6, thảo luận trả - Học sinh hoạt động trong nhóm cùng
lời những câu hỏi sau:
thảo luận các vấn đề giáo viên đưa ra,
sau đó ghi vào phiếu học tập của nhóm
mình :
+ Sự lớn mạnh của hậu phương + Sự lớn mạnh của hậu phương :
những năm sau chiến dịch biên giới trên • Đẩy mạnh sản xuất lương thực , thực
các mặt: kinh tế, văn hóa, giáo dục thể

phẩm.
hiện như thế nào?
• Các trường đại học tích cực đào tạo
cán bộ cho kháng chiến. Học sinh
vừa tích cực học tập vừa tham gia
sản xuất .
• Xây dựng được xưởng công binh
nghiên cứu và chế tạo được vũ khí
phục vụ kháng chiến .
+ Theo em, vì sao hậu phương có thể + Vì Đảng lánh đạo đúng đắn, phát động
phát triển vững mạnh như vậy?
phong trào thi đua yêu nước .
+ Vì nhân dân ta có tinh thần yêu nước
cao .
+ Sự phát triển vững mạnh của hậu + Tiền tuyến được chi viện dầy đủ sức
phương có tác động thế nào đến tiền người, sức của có sức mạnh chiến đấu
tuyến?
cao .
- GV tổ chức cho các nhóm thi đua trình - Đại diện mỗi nhóm trình bày về một
bày ý kiến. Sau đó yêu cầu học sinh vấn đề , các nhóm khác bổ sung để có
quan sát hình minh họa 2,3 và nêu nội câu trả lời hoàn chỉnh .
dung từng hình .
- Học sinh quan sát và nêu nội dung .
- GV hỏi:Việc các chiến sĩ bộ đội tham Học sinh : Việc các chiến sĩ bộ đọi cũng

2


gia giúp dân cấy lúa trong kháng chiến tham gia cấy lúa giúp dân cho thấy tình
chống Pháp nói lên điều gì?

cảm gắn bó quân dân ta và cũng nói lên
tầm quan trọng của sản xuất trong kháng
chiến. Chúng ta đẩy mạnh sản xuất để
bảo đảm cung cấp cho tiền tuyến .
- Giáo viên giới thiệu thêm : Trong thời gian này chúng ta đã xây dựng được các
xưởng công binh chế tạo vũ khí đạn dược phục vụ kháng chiến . Từ năm 19511953, từ liên khu IV trở ra đã sản xuất được 1310 tấn vũ khí, đạn dược.
Giáo viên vẽ lên bảng hình biểu diễn sau để học sinh ghi nhớ nội dung bài :
Đảng
phát động
thi đua
yêu nước,
nhân dân
tích cực
thi đua

Hậu phương
lớn mạnh :
- Sản xuất
được nhiều
lương thực,
thực phẩm.
- Đào tạo được
nhiều cán bộ

Tiền tuyến
được chi
viện đày
đủ, vững
vàng chiến
đấu

THẮNG
LỢI

4. Đại hội anh hùng và chiến sĩ thi
đua lần thứ nhất.
- Giáo viên yêu cầu HS thảo luận
theo nhóm đôi.
- Giáo viên nêu câu hỏi:
+ Đại hội chiến sĩ thi đua và cán bộ
gương mẫu toàn quốc được tổ chức khi
nào?
+ Đại hội nhằm mục đích gì?

- Học sinh trao đổi và nêu ý kiến. Mỗi
câu hỏi 1 học sinh trả lời , các học sinh
khác theo dõi nêu ý kiến bổ sung .
+ Đại hội Chiến sĩ thi đua và cán bộ
gương mẫu toàn quốc được tổ chức vào
ngày 1-5-1952.
+ Đại hội nhằm tổng kết, biểu dương
những thành tích của phong trào thi đua
yêu nước của các tập thể và cá nhân cho
thắng lợi của cuọc kháng chiến .
+ Kể tên các anh hùng được đại hội bầu + các anh hùng được Đại hội bầu chọn
chọn.
là :
+ Kể về chiến công của một trong bảy
1. Anh hùng Cù Chính Lan .
tấm gương anh hùng trên?

2. Anh hùng La Văn Cầu.
3. Anh hùng Nguyễn Quốc Trị .
4. Anh hùng Nguyễn Thị Chiên.
5. Anh hùng Ngô Gia Khảm .
6. Anh hùng Trần Đại Nghĩa .
7. Anh hùng Hoàng Hanh .
- GV mời các nhóm trình bày kết quả + Một số học sinh trình bày trước lớp .
thảo luận.
III. Củng cố – dặn dò.
- GV nhận xét tiết học, dặn dò HS về nhà học thuộc bài và tìm hiểu về chiến
thắng Điện Biên Phủ năm 1954

3