Giáo án Lịch sử 6 bài 5: Các quốc gia cổ đại phương Tây

BÀI 5.
CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG TÂY.
A. Mục tiêu bài học.
- H nắm được tên, vị trí, tính hình thành các quốc gia cổ đại Phương Tây, điều
kiện tự nhiên vùng địa Trung hải không thuận lợio cho nông nghiệp, những đặc
điểm về nền tảng kinh tế, cơ cấu xã hội, thể chế Nhà nước của Hy Lạp, Rôma,
những thành tựu về VH – KT tiêu biểu.
- Giúp H có ý thức đầy đủ về sự bất bình đẳng trong xã hội.
- Bước đầu lập liên hệ điều kiện tự nhiên với sự phát triển kinh tế.
B. Phương tiện dạy học.
- G. Lược đồ các quốc gia cổ đại tranh ảnh về chương trình đấu trường
Côliđê.
- H. SGK tranh ảnh về Hy Lạp, Rôma cổ.
C. Tiến trình dạy học.
1. KTBC:
- Những điều kiện nào dẫn đến sự ra đời của các quốc gia cổ đại phương
Đông, xác định vị trí các quốc gia đó trên lược đồ?
- Tại sao lại nói Nhà nước cổ đại phương Đông là Nhà nước QCCC?
2. Bài mới:
Sự xuất hiện của Nhà nước không chỉ xảy ra ở những nơi có điều kiện tự
nhiên thuận lợi cho sản xuất Nhà nước như ở phương Đông mà vị trí đã học ở tiết
trước. H nay chúng ta sẽ thấy Nhà nước còn xuất hiện cả ở những nơi khó khăn về
điều kiện tự nhiên. Vậy ở đây Nhà nước nảy sinh như thế nào (trong điều kiện tự
nhiên nào). Nhà nước cổ đại phương Tây có đặc điểm gì khác Nhà nước cổ đại
phương Đông => Bài học mới.
<1> Sự hình thành các quốc gia cổ đại phương Tây.


H. đ dạy
H. đ học
Ghi bảng

* Giới thiệu vị trí địa lý, điều kiện Quan sát - Hy Lạp và Rôma ra đời vào
tự nhiên, hình thành hai quốc gia lược đồ.

khoảng đầu thiên niên kỉ I trước

cổ Hy Lạp, Rôma trên lược đồ.

công nguyên.

- Qua tìm hiểu SGK, em thấy địa
hình đất đai ở đây khác phương Thảo luận - Do điều kiện tự nhiên -> kinh tế
Đông như thế nào? Vậy theo em ở nhóm.

chính là trồng cây lưu niên (CN)

đây họ có trồng lúa là chính như ở

(nho, ô liu … ), thủ công nghiệp và

phương Tây không?

thương nghiệp.

=> Giới thiệu đặc điểm kinh tế của
các quốc gia này: TCN & tự nhiên.
- Nhìn trên lược đồ, em thấy vị trí
các quốc gia cổ đại phương Đông
và phương Tây như thế nào? Có Quan

sát

ảnh hưởng tới nhau không? (một lược đồ và
số quốc gia gần

nhất -> ảnh nhận xét.

hưởng kinh tế – ngoại thương).
- Em thấy nền tảng kinh tế phương
Đông khác phương Tây như thế
nào? theo em nguyên nhân nào
khiến cho có sự khác nhau đó?

So sánh và

(điều kiện tự nhiên ảnh hưởng rút ra nhận
quyết định nền tảng kinh tế).

xét.

2. Xã hội cổ đại Hy Lạp, Rôma gồm những giai cấp nào?
G dẫn dắt, phân tích cho H thấy vì sao có Nghe giảng 2 giai cấp.
chủ nô, nô lệ.

- Chủ nô: ít, giàu có có


+ Chủ nô: Sự phát triển mạnh công thương

thế lực chính trị (nắm

-> hình thành một bộ phận dân cư là những

quyền

chủ xưởng, chủ các thuyền buôn, trang trại

sung sướng.

giàu có -> sống sướng…

- Nô lệ: Chiếm đa số,

+ Nô lệ: Tù binh CT hay hay những nông

lao động nặng nhọc

dân nghèo không trả được nợ => làm người

làm ra của cải, bị đánh

hầu hạ. ( Aten có 365.000 nô lệ, 90.000 dân

đập…

hành)

sống

tự do, 45.000 kiều dân).
- Em thấy cuộc sống của hai giai cấp này Thảo luận

khác biệt nhau như thế nào? Cách chủ nô gọi nghe giảng
nô lệ là “những công cụ biết nói” khiến cho
em suy nghĩ những gì về thân phận người nô
lệ?
(Nô lệ: Không được coi là người, bị coi là
công cụ làm ra tiền cảu cho chủ nô, không có
quyền có gia đình và tài sản riêng -> Mang
nô lệ đi thuê, sinh con, bán như súc vật).
* Dẫn dắt, nô lệ không ngừng đấu tranh Thảo luận Nổi dậy đấu tranh, tiêu
chống chủ nô, vì sao vậy?

nghe giảng

biểu là khởi nghĩa

* Giảng về cách đấu tranh của nô lệ: Bỏ trốn,

Xpáctacút (T3 – 1T

phá hoại sản xuất, KNVT (điển hình khởi

trước công nguyên) ở

nghĩa của Spáctacút). Tường thuật khởi

Rôma.

nghĩa Spáctacút.
- Theo em,; vì sao các cuộc khởi nghĩa của Thảo luận
nô lệ điển hình là khơỉ nghĩa Xpáctacút làm nhóm.

chi giới chủ nô kinh hoàng?
(Số lượng nô lệ đông gấp nhiều lần chủ nô,
họ quá bất bình).


<3> Chế độ chiếm hữu nô lệ.
- ở Hy Lạp, Rôma nô lệ đông gấp nhiều Dựa

vào

lần chủ nô, hơn thế nữa họ còn giỡ vai trò gì SGK trả lời
trong nền kinh tế.
- Chủ nô nắm quyền hành gì? Làm việc như
thế nào? Điều này có gì khác so với các Nhà
nước phương Đông?
- Em hiểu thế nào là chế độ chiếm hữu Thảo luận

- Là xã hội có hai giai

nô lệ? Nhà nước ở Hy Lạp, Rôma cổ đại

cấp cơ bản chủ nô

thuộc về ai? Được tổ chức như thế nào?

(gồm quý tộc và dân
tự do) và nô lệ. Xã hội
dựa trên lao động của
nô lệ và sự bóc lột nô

* Phân tích khác với phương Đông, ở Nghe

lệ.
- Nhà nước do dân tự

phương Tây, mọi công dân tự do đêu có giảng.2

do và quý tộc bầu ra

quyền bầu ra người cai quản đất nước theop

làm việc có thời hạn.

thời hạn quy định.
Khác: Hy Lạp: Nền dân chủ được duy
trì suốt các thế kỷ tồn tại => Nền dân chủ
chủ nô.
Rôma: Thay đổi dần và từ cuối thế kỷ I
trước công nguyên đến thế kỷ V, sau khi làm
chủ vùng đất RL = CT => Nhà nước do
hoàng đế đứng đầu (chế độ quân chủ).


3. Sơ kết bài: Các quốc gia cổ đại phương Tây ra đời, chế độ xã hội là chiếm
hữu nô lệ, nó khác rất nhiều ở phương Đông => Đó là thể chế dân chủ chủ nô hoặc
cộng hoà.
4. Củng cố: Bài tập: Hãy chọn câu trả lời đúng.
ở Hy Lạp, Rôma cổ đại, nô lệ là lao động chính làm ra mọi sản phẩm: thóc,
gạo, thịt, quần áo … đến thành quách cung điện … để nuôi sống và cung ứng cho
toàn bộ xã hội. Họ đã được hưởng những quyền lợi.

a. Được xã hội trân trọng, tôn vinh.
b. Được tham gia quản lý xã hội.
c. Được học hành và hưởng các quyền khác.
d. Không được hưởng quyền lợi gì lại còn bị ngược đãi, hành hạ.