Giáo án Lịch sử 7 bài 23: Kinh tế, văn hóa thế kỉ XVI XVIII

Giáo án Lịch sử 7
Bài 23:
KINH TẾ - VĂN HÓA THẾ KỶ XVI – XVIII
I. KINH TẾ
A. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức: Giúp Hs thấy được:
- Sự khác nhau của kinh tế nông nghiệp và kinh tế hàng hóa ở hai miền đất nước.
Nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó.
- Mặc dù chiến tranh phong kiến thường xuyên xảy ra và kéo dài nhưng kinh tế
vẫn có những bước tiến bộ đáng kể đặc biệt là Đàng Trong.
2.Về tư tưởng: - Giáo dục ý thức nhận rõ tiềm năng kinh tế đất nước, tinh thần
lao động cầu cù, sáng tạo của nông dân, thợ thủ công nước ta thời bấy giờ.
3.Kĩ năng:
Biết liên hệ tìm hiểu lịch sử địa phương của Hs.
B.Đồ dùng dạy học:
Một số tranh ảnh về bến cảng kinh kỳ Hội An.
C.Hoạt động dạy học:
1.Ổn định:
2.Bài cũ: ?Thuật lại cuộc chiến tranh Trịnh – Nguyễn. Nêu hậu quả hai cuộc
chiến tranh Nam – Bắc Triều và Trịnh – Nguyễn?
3.Bài mới: Cuộc chiến tranh liên miên giữa hai tập đoàn phong kiến đã gây bao
đau thương tổn hại cho dân tộc ta. Sự chia cắt đất nước ảnh hưởng đến sự phát
triển chung của đất nước. Vậy tình hình kinh tế – văn hóa nước ta các thế kỷ XVI
– XVIII như thế nào hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu bài học.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hoạt động 1:
?Tình hình sản xuất nông nghiệp ở Đàng
Ngoài như thế nào?

?Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng đó?
(Xung đột giữa các tập đoàn PK, cường
hào bao chiếm ruộng đất công, tô thuế,
binh dịch nặng nề, nạn tham ô quan lại
hoành hành)
?Việc cường hào đem cầm bán ruộng đất
công có ảnh hưởng đến sản xuất nông
nghiệp và đời sống nhân dân ntn?

1.Nông nghiệp
*Đàng ngoài:
+Sản xuất nông nghiệp bị phá hoại nghiêm
trọng
+Đời sống nhân dân đói khổ.


(ND bỏ làng đi phiêu bạt khắp nơi)
?Tình hình sxuất ở đàng Trong ntn?
+Chúa Nguyễn ra sức khai thác vùng
Thuận Quảng để củng cố xây dựng cát cứ
 làm giàu ktế để chống lại họ Trịnh.
?Chúa Nguyễn có biện pháp gì để khuyến
khích khai hoang sản xuất?
(Cung cấp nông cụ, lương ăn, lập làng, lập
ấp ở Thuận Hóa. Chiêu tập dân lưu vong,
tha tô thuế, binh dịch 3 năm trở về quê làm
ăn)
?Kết quả của chính sách đó ntn?
+ Số dân, tăng 126.857 suất; số ruộng đất
tăng 265.507 mẫu.

+ Đặt phủ Gia Định, lập làng xóm mới.
?Phủ Gia Định gồm mấy dinh tồn tại
những tỉnh nào hiện nay?
(Hai dinh:
-Dinh Trấn Biên (Đồng Nai, Bà Rịa, Vũng
Tàu, Bình Dương, Bình Phước)
-Dinh Phiên Trấn (TPHCM, Long An, Tây
Ninh)
?Qua đó em có nhận xét gì về sx nông
nghiệp Đàng Trong so với Đàng Ngoài?
?Vì sao sx nông nghiệp Đang Trong lại
phát triển?
(Điều kiện tự nhiên thuận lợi, c/s khai
hoang của chúa nguyễn. )
?Sự phát triển sx có ảnh hưởng ntn đến
tình hình XH ?.
(Hình thành tầng lớp địa chủ chiếm đoạt
ruộng đất )
Hoạt động 2:
?Tình hình sx thủ công nghiệp Tkỷ XVII –
XVIII ntn?
?Em hãy kể tên những làng thủ công có
tiếng ở nước ta thời kỳ này?
(Dệt lụa, rèn sát, đúc đồng, làm giấy nổi
tiếng nhất gốm Bát Tràng ...)
?Nhìn hình 51 SGK em có nhật xét gì?

*Đàng Trong:
-Khuyến khích khai hoang

-Đặt phủ Gia Định, lập làng, ấp mới.

=> Sản xuất nông nghiệp phát triển, diện tích
được mở rộng, nhều xóm làng mới ra đời.

2.Sự pháp triển nghề thủ công và buôn bán.
*Thủ công nghiệp
-Xuất hiện nhiều làng thủ công nổi tiếng với
nhiều sản phẩm có giá trị.


+ Hai chiếc bình rất đẹp, men trắng ngà,
hình khối và đường nét hài hòa cân đối
đẹp.
Gv nhận xét .
?Hoạt động thương nghiệp phát triển ntn?
?Việc xuất hiện nhiều chợ chứng tỏ điều
gì?
(Việc trao đổ, buôn bán hàng hóa rất phát
triển)
?Em có nhận xét gì về phố phường thời kỳ
này?
(Phố phường xếp theo ngành hàng)
? ở nơi em có những chợ phố nào?
?Tại sao Hội An trở thành phố cảng lớn
nhất Đàng Trong?
(Gần biển thuận lợi buôn bán thuyền bè
nước ngoài)
?Nêu hiểu biết về Hội An ngày nay?
?Vì sao ngoại thương dần bị hạn chế?

(Vì sơ người Phương Tây có ý đồ xâm
chiếm nước ta)

*Thương nghiệp:
-Xuất hiện nhiều chợ, phố xá, các đô thị.

*Nội thương được mở rộng

*Ngoại thương dần dần bị hạn chế

D. Củng cố dặn dò:
?Trình hình kinh tế nước ta thế kỷ XVII – XVIII như thế nào. Lập bảng so
sánh.
Về nhà : Học bài cũ. Xem phần II.

Bài 23 :

KINH TẾ – VĂN HOÁ THẾ KỶ XVI – XVIII
II. VĂN HOÁ
I.Mục tiêu bài học :
1, Kiến thức : HS nắm được :
- Tuy nho giáo vẫn được chế độ PK đề cao nhưng nhân dân trong làng xã vẫn luôn
luôn bảo tồn và phát huy nếp sống văn hoá truyền thống của dân tộc.
- Đạo thiên chúa giáo được truyền bá vào nước ta đồng thời với việc thương nhân
châu Âu đến nước ta tìm nguồn lợi và tài nguyên.
- Chữ quốc ngữ ra đời xuất phát từ nhu cầu truyền đạo của các giáo sỹ.
2, Tư tưởng : Hiểu được truyền thống văn hoá dân tộc luôn phát triển trong bất cứ
hoàn cảnh nào.Bồi dưỡng ý thức bảo vệ truyền thống văn hoá dân tộc.
3, Kỹ năng : Mô tả lễ hội và trò chơi tiêu biểu trong lễ hội của làng em.

B. Phương tiện dạy học :
- Một số tranh ảnh về thành tựu văn hoá thế kỷ XVI – XVIII.
C. Hoạt động dạy học :
1, ổn định tổ chức :
2, Kiểm tra bài cũ : ? Nhận xét về tình hình nông nghiệp nước ta ở đàng Trong và
đàng Ngoài ?
3, Dạy bài mới :

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
Hoạt động 1 :
- HS đọc mục 1 (SGK )
?ở thế kỷ XVI – XVIII nước ta có những tôn
giáo nào ? Nói rõ sự phát triển của các tôn
giáo đó ?
? Vì sao lúc này nho giáo không còn chiếm
địa vị độc tôn ?
( Các thế lực PK tranh giành địa vị, vua Lê
trở thành bù nhìn)
? ở quê em có những hình thức sinh hoạt văn
hoá nào ?
- Quan sát hình 53, cho biết bức tranh mô tả
gì ?
- HS đọc câu ca dao trong SGK.
? Câu ca dao đó nói lên điều gì ?
? Đạo thiên chú giáo bắt nguồn từ đâu ? Vì
sao lại xuất hiện ở nước ta ?
? Thái độ của chính quyền họ Nguyễn và họ
Trịnh đối với đạo thiên chúa giáo ?
Hoạt động 2 :

? Chữ quốc ngữ ra đời trong hoàn cảnh
nào ? Mục đích ?
- GV : Nhấn mạnh vai trò của A- lếch – xan đơ - rốt.
? Vì sao trong một thời gian dài chữ quốc
ngữ không được sử dụng ?
? Theo em chữ quốc ngữ ra đời có vai trò gì
trong quá trình phát triển văn hoá Việt
Nam ?
Hoạt động 3 :
? Văn học giai đoạn này có mấy bộ phận ?
Kể những thành tựu văn học tiêu biểu ?

KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
1, Tôn giáo :
- Nho giáo
- Phật giáo, đạo giáo.

- Nhân dân vẫn giữ được nếp sống văn hoá
truyền thống.

- Đạo thiên chúa giáo xuất hiện ở nước ta thế
kỷ XVII.

2, Sự ra đời chữ quốc ngữ :
- Thế kỷ XVII, chữ quốc ngữ ra đời. Mục
đích là để truyền đạo.


- GV nói về bộ sử : Thiên nam ngữ lục.
? Thơ Nôm xuất hiện ngày càng nhiều có ý

nghĩa ntn đối với tiếng nói và Văn hoá dân
tộc ?
? ở nước ta thế kỷ XVI- XVIII có những nhà
thơ , nhà văn nổi tiếng nào ?
? Em có nhận xét gì về văn học dân gian ?
? Nghệ thuật dân gian gồm mấy loại hình ?
? Thành tựu của NT điêu khắc ?
- HS xem tranh H54- Nhận xét ?
? Kể tên một số loại hình NT sân khấu mà
em biết ?
? Nội dung của NT chèo, tuồng ?
- GV nhấn mạnh : VH-NT dân gian thế kỷ
XVI- XVIII đã phát triển mạnh và có nhiều
thành tựu quý báu. Đó là sự trỗi dậy mạnh
mẽ, sức sống tinh thần của nhân dân ta lúc
bấy giờ chống lại ý thức hệ PK nho giáo.

3, Văn học và nghệ thuật dân gian :
a, Văn học :
- Văn học chữ Nôm phát triển.

-Tiêu biểu : Nguyễn Bỉnh Khiêm, Đào Duy
Từ.
- Văn học dân gian phát triển với nhiều thể
loại phong phú.
b, Nghệ thuật dân gian :
+ Điêu khắc gỗ.
+ Tượng : Phật bà nghìn tay nghìn mắt.
- NT sân khấu : Chèo, tuồng.

D. Củng cố, dặn dò :
- Gv củng cố toàn bài.
- Dặn HS về nhà học bài.