Giáo án Lịch sử 7 bài 19: Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418 1427)

Giáo án Lịch sử 7
Bài 19:
CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN ( 1418- 1427)
I.Thời kỳ miềm tây Thanh Hoá (1418- 1423)
A.Mục tiêu:
1. Kiến thức: Học sinh nắm được:
- Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn là một cuộc đấu tranh giải phóng đất nuớc từ một
cuộc khởi nghĩa nhỏ ở miền rừng núi Thanh Hoá đã dần phát triển trong cả
nước.
- Tầng lớp quý tộc Trần, Hồ đã suy yếu không còn đủ sức để lãnh đạo cuộc
kháng chiến, chỉ có tầng lớp địa chủ mới lên do Lê Lợi lãnh đạo mới đủ uy tín
chỉ huy tập hợp các tầng lớp nhân dân.
2.Kỹ năng:
- Kỹ năng nhận xét, đánh giá, khái quát những nhân vật tiêu biểu, sự kiện chính
3. Thái độ:
- Giáo dục lòng yêu nước, biết ơn những người có công lớn như Nguyễn Trãi,
Lê Lợi
B. Phương tiện dạy học: - Lược đồ khởi nghĩa Lam Sơn
- ảnh chân dung Nguyễn Trãi
C.Hoạt động dạy học:
1. ổn định tổ chức :
2. Bài cũ : Trình bày tóm tắt diễn biến khởi nghĩa Trần Ngổi, Trần Quý Khoáng
- Nhận xét về kết quả ?
3.Bài mới :
Trong phong trào đấu tranh vũ trang chống quân Minh giải phóng dân tộc
đầu thế kỷ XV, tiêu biểu nhất là cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi khởi xướng.
Cuộc khởi nghĩa đó đã diễn biến như thế nào, kết quả ra sao ta tìm hiểu bài 19. ở
tiết học này chúng ta sẻ tìm hiểu cuộc khởi nghĩa ở Miền Tây Thanh Hoá.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
Hoạt động 1:

1. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa:
-Hs tìm hiểu SGK
GV: Trên bia Vĩnh Lăng, Nguyễn Trãi đã
ghi về tiểu sử và sự nghiệp của Lê Lợi
?Em hãy cho biết một vài nét về LêLơị?
(SGK)
- Lê Lợi là người yêu nước, thương dân, có uy tín
- GV: Ông đã từng nói: “Ta dấy quân lớn.


đánh giặc không vì ham phú quý mà vì
muốn cho ngàn đời sau biết rằng ta không
chịu thuần phục quân giặc tàn bạo”
? Câu nói của ông thể hiện điều gì?
(ý thức làm chủ.....)
- Đọc hàng chữ nhỏ giảng thêm về ý
chí
?Lê Lợi đã chọn nơi nào để làm căn cứ?
? Vì sao ông lại chọn Lam Sơn làm căn
cứ đầu tiên của cuộc khởi nghĩa?
- Hiểm trở: đánh xuống đồng bằng, rút
vào núi...
- Nơi giặc non yếu, quê của Lê Lợi
-GV : Nghe tin Lê Lợi dựng cờ khởi
nghĩa hào kiệt khắp nơi về hưởng ứng
ngày càng đông, trong đó có Nguyễn Trải
?Hãy cho biết vài nét về con người
N.Trãi?
HS đọc lời thề
?Em có suy nghĩ gì khi đọc những lời thề

đó ?
?Theo em, vì sao hào kiệt khắp nơi tìm về
Lam Sơn?

- NguyễnTrãi là người học rộng tài cao, giàu lòng
yêu nước
Hoạt động 2:
- Đầu năm 1416, Lê Lợi + 18 người tổ chức hội
?Trong thời kỳ đầu của cuộc k/n, nghĩa thề Lũng Nhai
- Ngày 2.1 Mậu Tuất (7.2.1418) Lê Lợi dựng cờ
quân LS đã gặp những khó khăn gì?
(N.Trãi: “cơm ăn thì sớm tối không được khởi nghĩa ở Lam Sơn, tự xưng là Bình Định
2 bữa, áo mặc đông hè chỉ có một manh, Vương.
quân lính độc vài nghìn, khí giới thì thật
2.Những năm đầu hoạt động của nghĩa quân
tay không”)
Lam Sơn
Bị giặc bao vây 1418 nghĩa quân rút
Chí Linhquân Minh huy động quân -Thiếu quân sỹ
-Thiếu lương thực
để bắt Lê Lợi
?Trước tình hình đó, nghĩa quân đã nghĩ
ra cách gì để giải vây?
?Em có suy nghĩ gì trước tấm gương hy


sinh của Lê Lai?
GV giảng thêm:
LL(22/8/1433)

21

Lê

Lai,

22

-Năm 1418 Nghĩa quân phải rút lên núi Chí Linh
?Trong lần rút này nghĩa quân đã gặp lần 1
phải những khó khăn gì
-Quân Minh huy động quân bắt Lê Lợi, Lê Lai
?Trước những khó khăn đó LêLợi đã liều chết cứu chủ tướng
chọn giải pháp gì để giải quyết?
?Tại sao LLợi lại đề nghị tạm hoà hoãn
với quân Minh? –Tránh các cuộc bao vây,
có thời gian cũng cố lực lượng
GV:Cuối 1424 quân Minh trở mặt tấn
công-> giai đoạn 1 kết thúc mở ra 1 thời
kỳ mới.
-Năm 1421, quân Minh mở cuộc càn quét buộc ta
rút lên núi Chí Linh lần 2.
- Năm 1423 Llợi quyết định hoà hoãn với quân
Minh .

-Năm 1424 quân Minh trở mặt tấn côngrút lên
núi CL lần 3-> k/n LSơn chuyển sang gđ mới.
D.Củng cố: ? Em có nhận xét gì về những năm đầu của cuộc khởi nghĩa Lam
Sơn?
Bài 19:

CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN ( 1418- 1427)
( Tiếp theo)
II.Giải phóng Nghệ An, Tân Bình, Thuận Hoá và tiến quân ra Bắc
(1424- 1426)
A.Mục tiêu:
1.Kiến thức: Hs nắm được:
- Những nét chủ yếu về hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn trong những năm cuối
1424 đến cuối 1425.


- Qua đó thấy được sự lớn mạnh của nghĩa quân
2.Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng sử dụng lược đồ, nhận xét, đánh giá.
3.Thái độ:
Giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần bất khuất, kiên cường.
B. Phương tiện dạy học:
- Lược đồ khởi nghĩa Lam Sơn
- Lược đồ tiến quân ra Bắc của nghĩa quân Lam Sơn
C.Hoạt động dạy học:
1.ổn định :
2.Bài cũ : ? Trình bày diễn biến giai đoạn 1418- 1423 của cuộc khởi nghĩa Lam
Sơn ?
?Tại sao quân Minh chấp nhận tạm hoà với Lê Lợi ?
3.Bài mới :
Như bài học trước, ta đã biết nhà Minh hoà hoãn với nghĩa quân Lam Sơn để
thực hiện âm mưu mua chuộc, dụ dỗ Lê Lợi đầu hàng nhưng bị thất bại. Chúng đã
trở mặt, tấn công nghĩa quân. Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chuyển sang thời kỳ mới,
ta sẽ tìm hiểu trong tiết học hôm nay.
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
Hoạt động 1

-Gv: Trước tình hình bị giặc bao vây, N.Chích đã
đề nghị chuyển hướng hoạt động của nghĩa quân
vào Nghệ An.
?Theo em vì sao N.Chích đề nghị chuyển quân vào
N.An?
?Hãy cho biết 1 vài nét về N.Chích?
(chữ nhỏ SGK)
?Nếu kế hoạch đó thành công sẽ đem lại kết quả gì
cho nghĩa quân?
(Thoát khỏi thế bao vây, mở rộng địa bàn hoạt
động)
GV dùng lược đồ để chỉ đường tấn công và những
trận thắng lớn của nghĩa quân?

NỘI DUNG CẦN ĐẠT
1.Giải phóng Nghệ An (năm 1424)

-N.Chích đưa kế hoạch chuyển quân vào
N.An

-12.10.1424 nghĩa quân tập kích bao vây
2 tháng hạ thành Trà lên.
-Nghi binh, tập kích địch ở ải Khả Lưu
Hs trình bày lại
(bờ Sông Lam)
- Nhân dân ủng hộ giải phóng N.An,
?Qua những thắng lợi đó em có nhận xét gì về kế Diễn Châu, Thanh Hoá
hoạch của N.Chính?
( chủ động, phù hợp làm bàn đạp tấn công phía

Namgiành những thắng lợi)
2.Giải phóng Tân Bình, Thuận Hoá
(năm 1925)
?Hãy trình bày tóm tắt các chiến thắng của nghĩa -T8.1424 Trần Nguyên Hãn, Lê Ngân chỉ
huy ở Nghệ An
quân Lam Sơn từ cuối 1424cuối 1425?
- Trong 10 tháng nghĩa quân giải phóng
Hs trình bàyGv bổ sung
từ Thanh Hoá đến đèo Hải Vân.
Hoạt động 2

Hoạt động 3
-Hs tìm hiểu SGK
-Gv treo lược đồ tiến quân ra Bắc
?Dựa vào lược đồ, em hãy trình bày kế hoạch tiến
quân ra Bắc của Lê Lợi?
-Đạo 1: Gp Tây Bắc, chặn tiếp tế, viện binh
-Đạo 2 : Gp hạ lưu sông Nhị Hà, chặn đường rút
quân.
-Đạo 3 : Tiến ra Đông Quan
?Em có nhận xét gì về kế hoạch đó của Lê Lợi ?
-Gv. Nghĩa quân đi đến đâu được nhân dân ủng hộ
thắng nhiều trận, giặc cố thủ...
?Hãy nêu những dẫn chứng về sự ủng hộ của nhân
dân ?
(Đọc hàng chữ nhỏ)
?Suy nghĩ của em về những tấm gương đánh giặc
của những người dân đó ?

3.Tiến quân ra Bắc, mở rộng phạm vị
hoạt động (1426)
-9.1426 Lê Lợi chia làm 3 đạo quân tiến
quân ra Bắc nhằm giải phóng đất đai,
thành lập chính quyền mới.

-Kq: quân ta thắng nhiều trận lớn. Định
cố thủ trong thành Đông Quan

D.Củng cố:
- Câu hỏi: Từ 14181426 nghĩa quân Lam Sơn đã phát triển như thế nào?
- Bài tập: Kế hoạch của N.Chính đã mang đến nhiều thắng lợi cho nghĩa quân.
Hãy điền những thắng lợi đó vào đấu .....
- Ngày 12.10.1424, tập kích đồn.....................; hạ thành ..........buộc địch đầu hàng
- Đánh bại quân Trần Túc ở ...........................bằng kế nghi binh
- Siết chặt vòng vây ..............................; tiến đánh và giải phóng ..........
- Tiến quân ra .............................giải phóng ......................trong một thời gian ngắn


Bài 19

Khởi nghĩa Lam Sơn
III. Khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng (Cuối 1426- cuối 1427).

A.Mục tiêu bài học :
1, Kiến thức: - Thấy rõ nghĩa quân Lam Sơn đã vượt qua những thời kỳ đấu tranh
gian khổ bước vào 1 thời kì mới là tiến quân ra Bắc với lực lượng hùng hậu đã
dáng cho địch 1 đòn sấm sét ở Tốt Động- Chúc Động và cùng với trận quyết chiến
ở Chi Lăng- Xương Giang, cuộc khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn.
- Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.

2, Tư tưởng:
- GD lòng yêu nước nồng nàn, ý chí bất khuất và lòng tự hào dân tộc.
3, Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng sử dụng bản đồ để thuật lại diễn biến các trận đánh.
B. Phương tiện dạy học:
- Lược đồ: + Trận Tốt Động- Chúc Động
+ Trận Chi Lăng- Xương Giang
C.Hoạt động dạy học:
1, ổn định tổ chức:
2, Kiểm tra bài cũ: Gọi 1 HS lên bảng xác định các hướng tiến quân của 3 đạo
quân Lam Sơn tiến ra bắc.
3, Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
- HS đọc SGK.
-Gv sử dụng lược đồ Trận Tốt Động- Chúc Động ,
xác định rõ các vị trí trên lược đồ và tường thuật
trận đánh .

KIẾN THỨC CẦN ĐẠT
1, Trận Tốt Động- Chúc Động
*Hoàn cảnh:
+ Tăng viện binh, tập trung 10 vạn quân
ở Đông Quan .
+ Mở cuộc phản công lớn đánh vào chủ
lực ta ở Cao Bộ.
*Diễn biến:
- 7-11-1426 đạo quân của Vương Thông
tiến về Cao Bộ
- Quân ta mai phục ở Tốt Động – Chúc
Động

- Địch lọt vào trận địa -> quân ta nhất tề
xông ra đánh
? Kết quả trận Tốt Động -Chúc Động?
* Kết quả: 5 vạn tên địch bị tiêu diệt, 1
vạn tên bị bắt sống, Vương Thông bị
thương chạy về Đông Quan.
? Trận Tốt Động- Chúc Động có ý nghĩa như thế * Ý nghĩa lịch sử:
nào?
- Làm thay đổi tương quan lực lượng
giữa ta và địch trên chiến trường.


- Đập tan kế hoạch tấn công của Vương
Thông, làm thất bại bước đầu âm mưu
của chúng.
2, Trận Chi Lăng-Xương Giang
? Tình thế của địch sau thất bại này ra sao?
(10- 1427)
- HS đọc mục 2 SGK
* Chuẩn bị :
- Gv: Tháng 10-1427, 15 vạn viện binh từ TQ kéo + Địch: 15 vạn viện binh từ TQ sang.
sang nước ta, chia làm 2 đạo quân: + Đạo quân
của Liễu Thăng (10 vạn)
+ Đạo quân của Mộc Thạnh(5 vạn )
+ Ta : Tập trung lực lượng tiêu diệt đạo
? Trước tình hình đó, BCH nghĩa quân đã làm gì? quân của Liễu Thăng trước.
? Tại sao ta lại tập trung LL tiêu diệt đạo quân
của Liễu Thăng trước mà không tập trung LL giảI
phóng Đông Quan?
( Vì: Diệt quân của Liễu Thăng sẽ diệt được số

lượng địch lớn hơn 10 vạn, buộc Vương Thông
phảI đầu hàng)
- Sử dụng lược đồ Trận Chi Lăng- Xương Giang
để trình bày diễn biến.
*Diễn biến:
- Gv: Mộc Thạnh biết Liễu Thăng bị thất bại , vội -10-1427 Liễu Thăng dẫn quân vào nước
vã cho quân rút chạy về TQ.
ta bị phục kích và giết tại ải Chi Lăng.
? Kết quả trận đánh ntn?
- Lương Minh lên thay dẫn quân xuống
-GV: Ngày 10-12-1427 Vương Thông mở hội thề Xương Giang-> quân ta phục kích ở Cần
Đông Quan-> 1-1428 quân Minh rút khỏi nước ta Trạm , Phố Cát…
=> Cuộc khởi nghĩa giành thắng lợi hoàn toàn.
* Kết quả:
-GV: Sau khi đất nước được giải phóng, Nguyễn Vương Thông xin hàng, mở hội thề
TrãI viết bài “ Bình ngô đại cáo”, tuyên bố với Đông Quan ( 10-12-1427) rút quân về
toàn thể nhân dân về việc đánh đuổi giặc Minh-> nước.
Đó được coi là bản tuyên ngôn độc lập của nước => Khởi nghĩa giành thắng lợi hoàn
Đại Việt ở thế kỉ XV.
toàn .
- HS đọc đoạn trích trong SGK
3, Nguyên nhân thắng lợi, ý nghĩa lịch
?Vì sao khởi nghĩa Lam Sơn giành thắng lợi?
sử:
? Ý nghĩa lịch sử của khởi nghĩa Lam Sơn?
- Nguyên nhân:
+Được nhân dân khắp nơI ủng hộ.
+ Sự lãnh đạo tài tình của bộ tham mưu,
đứng đầu là Lê Lợi và Nguyễn Trãi.
- Ý nghĩa lịch sử:

+ Kết thúc 20 năm đô hộ của nhà Minh
+ Mở ra 1 thời kỳ mới cho đất nước.
D.Củng cố:
- Gọi HS lên bảng thuật lại trận Tốt Động- Chúc Đông, Trận Chi Lăng- Xương
Giang trên lược đồ.