Giáo án Lịch sử 7 bài 19: Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn (1418 1427)

BÀI 19
CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN
( 1418 - 1427 )
I. THỜI KỲ MIỀN TÂY THANH HOÁ ( 1418 - 1423 )
A. Mục tiêu:
KT: Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn là cuộc đấu tranh giải phóng đất nước, từ một cuộc khởi nghĩa
nhỏ ở miền rừng núi Thanh Hoá dần dần phát triển trong cả nước.
Cuộc khởi ngiã do Lê Lợi lãnh đạo có đủ uy tín tập hợp các tầng lớp nhân dân.
TT: GD lòng yêu nước, biết ơn những người có công với đất nước như Lê Lợi, Nguyễn Trãi,...
KN: Nhận xét nhân vật lịch sử, sự kiện lịch sử.
B. Thiết bị dạy học:
Lược đồ khởi nghĩa Lam Sơn.
Bia Vĩnh Lăng, ảnh Nguyễn Trải.
C. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định:
2. KTBC:
3. Bài mới:
Giới thiệu: Quân Minh đã đánh bại nhà Hồ đặt ách thống trị trên đất nước ta. Nhân dân khắp nơi
đứng lên chống giặc Minh. Ngay sau khi cuộc khởi nghĩa của Trần Quý Khoáng bị dập tắt , cuộc
khởi ngiã Lam Sơn đã bùng lên mạnh mẽ trước hết ở vùng miền Tây Thanh Hoá.
Hoạt động dạy và học
Kiến thức cơ bản
Yêu cầu HS đọc SGK.
1. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa:
Giảng: Giới thiệu bia Vĩnh Lăng, trên bia là những lời do
Lê lợi là người yêu nước, thương
Nguyến Trải soạn thảo ghi tiểu sử và sự nghiệp của Lê Lợi. dân có uy tín lớn.
GV(H): Hãy cho biết một vài nét về Lê Lợi?
HS: Là hào trưởng có yu tín lớn ở vùng Lam Sơn. Sinh năm
1385 con một địa chủ bình dân, là người yêu nước, thương
dân, nuôi ý chí giết giặc cứu nước.

GV(H): Lê Lợi chọn nơi nào làm căn cứ?
HS: Ông chon Lam Sơ làm căn cứ, đầu tiên
Giảng: Nghe tin Lê Lợi chuẩn bị khởi nghĩa hào kiệt khắp
Nguyễn Trãi là người học rộng, tài
nơi về hưởng ứng ngày càng đông trongđó có Nguyễn Trãi
cao giàu lòng yêu nước.
Giảng: Nguyễn Trãi là con của Nguyễn Phi Khanh, đỗ tiễn
sĩ thời Trần, làm quan dưới triều Hồ. Sau này theo nghĩa
quân Lam Sơn.
GV gọi HS đọc phần in nghiêng SGK.
Năm 1416 Lê Lợi cùng bộ chỉ huy
- Năm 1416 Lê Lợi cùng 18 người cùng tổ chức hội thề
tổ chức hội thề Lũng Nhai.
Lũng Nhai quyết cùng sống chết chống giặc Minh.
Năm 1418 Lê Lợi dựng cờ khởi
Đến tháng 2/ 1418 Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa xưng là Bình nghĩa.
Định Vương.
2. Những năm đầu hoạt động
của nghĩa quân Lam Sơn:
GV(H): Trong thời kỳ đầu của cuộc khởi nghĩa nghĩa
quân Lam Sơn gặp những khó khăn gì?
HS: Lực lượng nghĩa quân còn yếu. Lương thực thiếu thốn.


GV(giảng): Nguyễn Trãi đã nhận xét qua câu nói " Cơm ăn
thì sớm tối không được 2 bữa, áo mặc đông, hè chỉ một
manh quân lính độ vài nghìn, khí giới thì thật tay không"
Năm 1418 nghĩa quân phải rút lên núi Chí Linh, gặp rất
nhiều khó khăn, lúc đó quân Minh lại huy động lực lượng
mạnh nhằm bắt và giết Lê Lợi.

GV(H): Trong lần rút lui này nghĩa quân gặp nhưng khó
khăn gì?
HS: Thiếulương thực trầm trọng, đói rét phải giết cả ngựa
chiến và voi chiến để nuôi quân.
Giảng:Trước tình hình đó, bộ chỉ huy đã quyết định tạm hoà
hoãn với quân Minh và chuyển về căn cứ Lam Sơn vào
tháng 5-1423
GV(H):Tại sao Lê Lợi đề nghị tạm hoà hoãn với quân
Minh?
HS: Tránh các cuộc bao vây của quân Minh ,có thời gian để
củng cố lực lượng .
Giảng: Cuối năm1424 sau nhiều lần dụ dỗ không thành
,quân Minh tấn công ta.Giai đoạn kết thúc và mở ra một
thời kì mới.

Năm 1421 Quân Minh mở cuộc
càn quét, quân ta phải rút lên núi
Chí Linh.

Năm 1423 Lê Lợi quyết định hoà
hoãn với quân Minh
Năm1424 Quân Minh trở mặt tấn
công ta.

4.Củng cố: Trình bày tóm tắt diễn biến cuộc khởi nghĩa Lam Sơn giai đoạn 1418-1423?
-Tại sao Lê Lợi tam hoà hoãn với quân Minh?
5. Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau"II /Giải phóng Nghệ An,Tân Bình ,Thuận Hoá và
tiến quân ra bắc(1424-1426)".
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN 1418-1427
II-GIẢI PHÓNG NGHỆ AN ,TÂN BÌNH THUẬN HOÁ VÀ
TIẾN QUÂN RA BẮC (1424-1426)
A-Mục tiêu:
KT; Những nét chủ yếu về hoạt động của nghĩa quân Lam Sơn trong những năm 1424-1425.
Qua đó thấy được sự phát triển lớn mạnh của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn trong thời kì nầy để
từ chổ bị động đối phó với quân Minh tiến đến làm chủ và bao vây được Đông Quan.
TT: Giáo dục truyền thống yêu nước,tinh thần bất khuất kiên cường và lòng tự hào dân tộc.
KN: Sử dụng lược đồ thuật lại sự kiện lịch sử.
Nhận xét các sự kiện, lịch sử tiêu biểu .
B-Phương tiện dạy học:
-Lược đồ khởi nghĩa Lam Sơn.
-Lược đồ tiến quân ra Bắc của nghĩa quân Lam Sơn.
C-Tiến trình dạy học:
1.Ổn định:


2.KTBC:
-Trình bày diễn biến giai đoạn 1418-1423 của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn?
-Tại sao quân Minh chấp nhận tạm hoà với Lê Lợi?
Hoạt động dạy và học
Kiến thức cơ bản
GV(Giảng): Nguyễn Chích đề nghị chuyển hướng hoạt
1.Giải phóng Nghệ An (1424).
động của nghĩa quân vào Nghệ An.
GV(H):Tại sao Nguyễn Chích đề nghị chuyển quân vào
Nghệ An?
HS: Nghệ An là vùng đất rộng, người đông, địa hình
hiểm trở, xa trung tâm địch .
GV(H) : Hãy cho biết một vài nét về Nguyễn Chích?

HS: Là nông dân nghèo, có tinh thân yêu nước cao, từng
lãnh đạo các cuộc khởi nghĩa chống quân Minh.
GV(H): Việc thực hiện kế hoạch đó thực hiện kết quả
gì?
Hạ thành Trà Lân.
HS: Thoát khỏi thế bao vây, mở rộng địa bàn hoạt dộng
trong phạm vi từ Nghệ An, Tân Bình, Thuận Hoá.
Tập kích ải Khả Lưu.
Giảng: ( Dùng lược đồ) Ngày 12.10. 1424 Quân ta bất
ngờ tập kích đồn Đa Căng và hạ thành Trà Lân trong hai
Giải phóng Nghệ An,Diễn Châu
tháng bao vây
,Thanh Hoá.
Được sự ủng hộ của nhân dân quân ta tiến vào Nghệ An
đánh chiếm Diễn Châu ,Thanh Hoá.
GV(H):Nhận xét kế hoạch của Nguyễn Chích?
HS: Kế hoạch phù hợp với tình hình thời đó nên đã thu
2/Giải phóng Tân Bình ,Thuận
nhiều thắng lợi.
Hoá(năm 1425)
GIẢNG : Tháng 8/1425 Lê Lợi cử Trần Nguyên Hãn,Lê Tháng 8/1425 Trần Nguyên Hãn,Lê
Ngân chỉ huy lực lượng từ Nghệ An đến Thuận Hoá và
Ngân chỉ huy Ở Nghệ An,giải phóng
nhanh chóng giải phóng vùng đất đó trong vòng 10
từ Thanh Hoá đến đèo Hải Vân.
tháng .Quân Minh ở trong một số thành luỹ bị cô lập và
bị nghĩa quân vây hãm.
3/Tiến quân ra Bắc Mở rộng phạm
vi hoạt động(năm 1426)
Tháng 9/1426 Lê Lợi chia thành 3

GV: Yêu cầu HS đọc sách giáo khoa.
đạo quân tiến ra Bắc
GV: Dùng lược đồ H41 SGK giảng:
Tháng 9/1426 Lê Lợi chia quân làm 3 đạo tiến ra Bắc
:
Đạo 1: Giải phóng miền Tây Bắc.
Đạo 2: Giải phóng hạ lưu sông Nhị Hà.
Kết quả: Quân ta thắng nhiều trận .
Đạo 3: Tiến thẳng ra Đông Quan.
Địch cố thủ trong thành
Nhiệm vụ của 3 đạo:Đánh vào vùng địch chiếm
Đông Quan.
đóng,cùng nhân dân bao vây đánh địch,giải phóng đất
đai,thành lập chính quyền mới
HS: Đọc phần in nghiêng SGK.
GV: Được sự ủng hộ của nhân dân,nghĩa quân đã đánh
thắng nhiều trận buộc địch phải cố thủ trong thành Đông
Quan. Cuộc khởi nghĩa chuyễn sang giai đoạn mới.


4.Củng cố: Trình bày khởi nghĩa Lam Sơn giai đoạn 1424 đến 1426 (bằng lược đồ ).
-Nêu những dẫn chứng về sự ủng hộ của nhân dân trong giai đoạn của cuộc kháng
chiến nầy?
5.Dặn dò: Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau"III /Khởi nghĩa Lam Sơn toàn thắng...........".
-------------------------------------------------------------------------------

CUỘC KHỞI NGHĨA LAM SƠN
III/ KHỞI NGHĨA LAM SƠN TOÀN THẮNG
(CUỐI NĂM 1426 ĐẾN CUỐI NĂM 1427)
A. Mục tiêu:

KT: Những sự kiện tiêu biểu trong giai đoạn cuối của khởi nghĩa Lam Sơn: Chiến thắng Tốt
Động- Chúc Động và chiến thắng Chi Lăng- Xương Giang.
Ý nghĩa của những sự kiện đó đối với việc kết thúc thắng lợi cuộc khởi ghĩa Lam Sơn.
TT: GD lòng yêu nước, tự hào về những chiến thắng oanh liệt của dân tộc ta ở thế kỉ XV
KN:
Sử dụng lược đồ
Học diến biến các trận đánh bằng lược đồ.
Đánh giá các sự kiện có ý nghĩa quyết định một cuộc chiến tranh.
B. Phương tiện dạy học:
Lược đồ trận Tốt Động- Chúc Động
Lược đồ trận Chi Lăng- Xương Giang
C. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định:
2. KTBC:
- Trình bày tóm tắc các chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn từ cuối năm 1424 đến cuối năm
1425?
- Trình bày kế hoạch tiến công ra Bắc của Lê Lợi?
3. Bài mới:
Hoạt động dạy và học
Kiến thức cơ bản
GV: Dùng lược đồ chỉ các vị trí Tốt Động- Chúc Động 1. Trận Tốt Động- Chúc Động:
cho HS.
( Cuối năm 1426)
Giảng: Với mong muốn giành thế chủ động tiến quân vào a) Hoàn cảnh:
Thanh Hoá đánh tan bộ chỉ huy quân ta, nhà Minh cử Tháng 10- 1426 Vương Thông cùng
Vương Thông tăng thêm 5 vạn quân kéo vào Đông Quan 5 vạnquân đến Đông Quan.
phối hợp với số quân còn lại ở Đông Quan một lực lượng
nhỏ còn lại tiến vào Thanh Hoá. Trên đường tiến quân Ta phục binh ở Tốt Động, Chúc
chúng tập trung địch ở Cổ Sở tiến đánh Cao Bộ.
Động.

Ta: Phục binh ở Tốt Động, Chúc Động.
Tháng 11/1426 Vương Thông cho quân đánh Cao Bộ, b) Diễn biến:
quân ta từ mọi hướng tấn công khi địch lọt vào Trận Địa , Thắng 11-1426. Quân Minh tiến về
5 vạn quân dịch bị tử trận, thương 1vạn tên bị bắt sống. Cao Bộ. Quân ta từ mọi phía xông
Vương Thông chạy về Đông Quan.
vào đánh quân địch.
Trận thắng này được coi là trận thắng chiến lược.
c) Kết quả: 5 vạn quân địch tử
GV(H): Vì sao được coi là ý nghĩa chiến lược?
thương, Vương Thông chạy về Đông
HS: Làm thay đổi tương quan lực lượng giữa ta và địch.
Quan.
- Ý đồ chủ động phản công của địch bị thất bại.


Giảng: Trong " Bình Ngô đại cáo" Nguyễn Trãi đã tổng
kết trận chiến Tốt Động, Chúc Động bằng 2 câu thơ trong
SGK.
( Gọi HS đọc 2 câu thơ)
Trên đã thắng lợi tiến đến vây hãm thành Đông Quan giải
phóng các châu, huyện lân cận.
Tháng 10/ 1427, 15vạn viện binh từ Trung Quốc kéo vào
nước ta chia làm 2 đạo:
Một đạo do liễu Thăng chỉ huy
Một đạo do Mộc Thanh chỉ huy
GV(H): Trước tình hình đó bộ chỉ huy nghĩa quân đã
làm gì?
HS: Tập trung lực lượng xây dựng quân đội mạnh.
GV(H): Tại sao lại tập trung tiêu diệt quân của Liễu
Thăng mà không tập trung giải phóng Đông Quan?

HS: Vì diệt quân của Liễu Thăng sẽ diệt số lượng địch
lớn hơn 10 vạn sẽ buột Vương Thông phải đầu hàng.
GV( Dùng lược đồ- giảng)
+ Ngày 8-10-1427 Liễu Thăng dẫn quân vào biên giới
nước ta. Quân Lam Sơ do tướng Trần Lựu chỉ huy vừa
đánh vừa rút lui nhử đich vào trận địa. Quân mai phục
của ta tiêu diệt được 1 vạn tên, Liễu Thăng bị giết.
+ Tướng Lương Minh lên thay cho quân tiến xuống
Xương Giang, trên đã tiến quân chúng bị quân ta mai
phục ở Cần Trạm, Phố Cát tiêu diệt 3 vạn tên, tưỡng
Lương Minh bị giết. số quân còn lại phải co cụm giữa
cánh đồng ở Xương Giang và cũng bị nghĩa quân Lam
Sơn bao vây bắt sống..
GV gọi HS đọc phần in nghiêng SGK
GV(giảng): Mộc Thạch biết Liễu Thăng thất bại liền rút
chạy về Trung Quốc.
Giảng: Khi hai đạo quân đã bị tiêu diệt Vương Thông vội
xin hoà chấp nhận mở hội thề Đông Quan vào tháng
12/1427 và rút về nước. Đến tháng 1/ 1428.
Quân Minh rút khỏi nước ta
Giảng: Sau khi đất nước giải phóng Nguyễn Trãi đã viết "
Bình Ngô đại cáo" tuyên bố với toàn dân về việc đánh
đuổi giặc Minh ( Ngô) của Nghĩa Quân Lam Sơn và đó
được coi là bản tuyên ngôn độc lập của nước Đại Việt thế
kỉ XV
GV(H): Tại sao cuộc khởi nghĩa Lam Sơn giành được
thắng lợi?
HS: Do dân ta đồng lòng đánh giặc.
Sự tài tình của bộ tham mưu đưa ra nhiều chiến lược
đúng đắn.

GV(H): Khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi có ý nghĩa gì?

2. Trận Chi Lăng- Xương Giang
( 10-1427):
a) Chuẩn bị:
- 15 vạn viện binh từ Trung Quốc
kéo vào nước ta.
- Ta tập trung lực lượng tiêu diệt
quân Liễu Thăng trước.
b) Diễn biến:
Ngày 8-10-1427 Liễu Thăng dẫn
quân vào nước ta đã bị phục kích và
giết ở ải Chi Lăng.
Lương Minh lên thay dẫn quân
xuống Xương Giang. Liên tiếp bị
phục kích ở Cần Trạm, Phố Cát.
Biết Liễu Thăng tử trận Mộc Thanh
vội vã rút quân về nước.
c) Kết quả:
Liễu Thăng và Lương Minh bị tử
trận, hàng vạn tên địch bị giết.Quân
Minh rút khỏi nước ta.
3. Nguyên nhân thắng lợi và ý
nghĩa lịch sử:

Cuộc khởi nghĩa được nhân dân
khắp nơi ủng hộ.
Sự lãnh đạo tài tình của bộ Tham
mưu.
Kết thúc 20 năm đô hộ của nhà

HS: Kết thúc 20 năm đô hộ của nhà Minh. Mở ra một Minh.
thời kì phát triển mới cho đất nước.
4. Củng cố:
5. Dặn dò:

Trình bày diễn biến trận Tốt Động- Chúc Động?
Trình bày diễn biến trận Chi Lăng- Xương Giang?
Nêu nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn?
Học thuộc bài và chuẩn bị bài sau:" Nước Đại Việt Thời Lê Sơ"