lao y học

ΛΑΟ ΤΡΕ⇔ ΕΜ
Ι. ∇ΝΗ ΝΓΗΑ:
Λαο λα βενη λψ νηιεm τρυνγ δο Μ.Τυβερχυλοσισ ηαψ Μ. Βοϖισ. Το∑ν τηνγ χο
τηε∑ γαπ  πηο∑ι ϖα νγοαι πηο∑ι. ⇔ τρε εm χο τηε∑ γαπ νηιε◊υ βενη χανη κηονγ 〉ιε∑ν
ηνη γαψ χηα∑ν 〉οαν mυον.
ΙΙ. ΧΗΑ⊕Ν ∇ΟΑ∧Ν:
1. Χονγ ϖιεχ χηα∑ν 〉οαν:
α) Ηοι βενη σ – τιε◊ν σ:
! Τιε◊ν σ: τιε〈π ξυχ νγυο◊ν λαο, χηυνγ νγα ΒΧΓ (κιε∑m τρα σεο ΒΧΓ).
! Σο〈τ κεο δαι, σο〈τ νηε ϖε◊ χηιε◊υ ηαψ σο〈τ χαο λιεν τυχ.
! Συτ χαν, αν κεm.
! Τριευ χηνγ κηαχ 〉ι κεm: 〉αυ 〉α◊υ, ηο, ηο ρα mαυ, τιευ χηαψ, 〉αυ βυνγ,
χηνγ βυνγ.
β) Τηαm κηαm:
! Τm τριευ χηνγ λαο χηυνγ: το∑νγ τρανγ γα◊ψ ο〈m, τηιε〈υ mαυ.
! Κηονγ τηα〈ψ σεο ΒΧΓ
! Τm δα〈υ ηιευ χ θυαν το∑ν τηνγ:
− Ηαχη νγοαι βιεν: τηνγ γαπ  ϖυνγ χο∑.
− Ραν πηο∑ι ηαψ τραν δ∫χη mανγ πηο∑ι.
− Dα〈υ τραν δ∫χη mανγ βυνγ, δα〈υ ηιευ υ λο∑ν νηο∑ν  βυνγ, δα〈υ ηιευ γαν
λαχη το.
− Dα〈υ mανγ να⌡ο, δα〈υ τηα◊ν κινη 〉∫νη ϖ∫.
χ) ∇ε◊ νγη∫ χαν λαm σανγ:
! Ξετ νγηιεm δα〈υ νηιεm λαο χηυνγ: ςΣ, ΙDΡ.
! Ξετ νγηιεm τm ΒΚ: σοι 〉αm ηαψ σοι δ∫χη δα δαψ τm τρυχ κηυα∑ν κηανγ
Αλχοολ αχιδε (ΑΦΒ) κηι χο το∑ν τηνγ νηυ mο πηο∑ι, σοι χαχ δ∫χη
κηοανγ (mανγ πηο∑ι, mανγ βυνγ).
! Ξετ νγηιεm ΠΧΡ χηα∑ν 〉οαν λαο: τηνγ τm τρονγ δ∫χη κηοανγ (δ∫χη
mανγ πηο∑ι, mανγ βυνγ, δ∫χη ναο τυψ).
! Ξετ νγηιεm τm χ θυαν το∑ν τηνγ τυψ το∑ν τηνγ γι ψ:
− Ξ θυανγ πηο∑ι τηανγ νγηιενγ, δ∫χη mανγ πηο∑ι (∇αm, 〉νγ, ΛDΗ)

− D∫χη να⌡ο τυψ, δ∫χη mανγ βυνγ (∇αm, 〉νγ, ΛDΗ)
− Σιευ αm βυνγ.
! Γιαι πηα∑υ βενη: σινη τηιε〈τ ηαχη 〉ι κεm.
2. Χηα∑ν 〉οαν ξαχ 〉∫νη:
Τυψ τνγ τηε∑ λαm σανγ κηι τηα〈ψ χο δα〈υ ηιευ λαm σανγ νγηι νγ ϖα mοτ
τρονγ χαχ δα〈υ ηιευ σαυ:
! Σοι τηα〈ψ ΑΦΒ.
! ΠΧΡ χηα∑ν 〉οαν λαο δνγ τνη.
! Γιαι πηαυ βενη χηο τηα〈ψ σανγ τηνγ λαο.


! Ξ θυανγ πηο∑ι χηο τηα〈ψ ηνη ανη λαο κε πηο∑ι 〉ιε∑ν ηνη.
3. Χηα∑ν 〉οαν χο τηε∑ ϖα χηα∑ν 〉οαν πηαν βιετ: τυψ τηεο τνγ τηε∑ λαm σανγ.
α) Dα〈υ ηιευ γι χηυνγ:
! Λαm σανγ: το∑νγ τρανγ γα◊ψ ο〈m, σο〈τ κεο δαι.
! Κηι χο τιε◊ν χαν τιε〈π ξυχ νγυο◊ν λαψ
! Ξετ νγηιεm: ςΣ τανγ, ΙDΡ δνγ τνη (>10 mm κηι χο τιεm νγα ΒΧΓ,
δνγ τνη κηι κηονγ χο τιεm ΒΧΓ), ΙDΡ χο τηε∑ αm τνη κηι το∑νγ τρανγ
συψ κιετ.
β) Λαο πηο∑ι:
! Ηο κεο δαι, κηαχ 〉αm, ηο ρα mαυ.
! Κηι το∑ν τηνγ τηαm νηιεm πηο∑ι κεο δαι, χο κεm ηαχη ρο〈ν πηο∑ι, 〉α⌡
〉ιε◊υ τρ∫ κηανγ σινη τηνγ >10 νγαψ νηνγ διεν τιε〈ν λαm σανγ ϖα το∑ν
τηνγ πηο∑ι κηονγ γιαm.
! Χηα∑ν 〉οαν πηαν βιετ: ςιεm πηο∑ι δο ϖι τρυνγ τηνγ (ξεm πηαχ 〉ο◊
〉ιε◊υ τρ∫ ϖιεm πηο∑ι)
χ) Λαο νγοαι πηο∑ι:
! Λαο mανγ πηο∑ι:
− Ηο, κηο τη, δα〈υ τραν δ∫χη mανγ πηο∑ι
− D∫χη mανγ πηο∑ι χηο κε〈τ θυα δ∫χη τιε〈τ, δ∫χη ϖανγ χηανη ηαψ mαυ ηο◊νγ,

〉αm τανγ, Αλβυmιν τανγ > 25γ/Λ ηαψ >  Αλβυmιν mαυ, 〉νγ γιαm,
ΛDΗ τανγ.
− Χηα∑ν 〉οαν πηαν βιετ: τραν δ∫χη mανγ πηο∑ι δο ϖι τρυνγ, τραν δ∫χη mανγ
πηο∑ι τρονγ βενη ταο κεο.
! Λαο mανγ βυνγ, λαο ρυοτ:
− Βενη σ 〉αυ βυνγ κεο δαι, τιευ χηαψ κεο δαι ηαψ τιευ χηαψ ξεν κε⌡ ταο
βον.
− Τηαm κηαm: βυνγ χηνγ, αχιτε, σ τηα〈ψ υ λο∑ν νηο∑ν, γο 〉υχ κηυ τρυ,
πηυ τοαν τηαν δο κεm ηα〈π τηυ.
− Σιευ αm βυνγ χηο τηα〈ψ ηνη ανη δα◊ψ τηανη ρυοτ, χαχ θυαι ρυοτ δνη
τηανη 〉αm, χο ηαχη ο∑ βυνγ, τραν δ∫χη mανγ βυνγ.
− D∫χη ο∑ βυνγ χηο κε〈τ θυα δ∫χη τιε〈τ:, δ∫χη ϖανγ χηανη ηαψ mαυ ηο◊νγ,
〉αm τανγ, Αλβυmιν τανγ > 25γ/Λ ηαψ >  Αλβυmιν mαυ, 〉νγ γιαm,
ΛDΗ τανγ.
− Ξ θυανγ πηο∑ι χο το∑ν τηνγ 〉ι κεm: ηαχη τρυνγ τηα〈τ, ηαχη ρο〈ν πηο∑ι,
τηαm νηιεm νγηι λαο.
− Χηα∑ν 〉οαν πηαν βιετ:
+ Βενη Χροην: τηνγ νγη⌠ 〉ε〈ν βενη Χροην νε〈υ 〉ιε◊υ τρ∫ λαο ϖα κηανγ
σινη κεο δαι κηονγ ηιευ θυα.
+ Λψmπηοmα: κηι βενη χανη χο 〉αυ βυνγ, τραν δ∫χη mανγ βυνγ, σιευ
αm νγηι νγ. Χα◊ν λαm τηεm ξετ νγηιεm τυψ 〉ο◊, δ∫χη mανγ βυνγ λαm
χελλ βλοχκ τm τε〈 βαο αχ τνη.


Λαο mανγ να⌡ο:
− Κηονγ χηχη νγα ΒΧΓ, τιε〈π ξυχ νγυο◊ν λαο.
− Βενη χανη κεο δαι > 7 νγαψ.
− Dα〈υ mανγ να⌡ο, δα〈υ τηα◊ν κινη κηυ τρυ: λιετ mατ, λε mατ, ψε〈υ λιετ χηι.
− D∫χη να⌡ο τυψ 〉α σο〈 〉ν νηαν, 〉νγ τηα〈π.
− Ξ θυανγ πηο∑ι χο το∑ν τηνγ 〉ι κεm: ηαχη τρυνγ τηα〈τ, ηαχη ρο〈ν πηο∑ι,

τηαm νηιεm νγηι λαο.
- Χηα∑ν 〉οαν πηαν βιετ: ςιεm mανγ να⌡ο δο ϖι τρυνγ τηνγ 〉α⌡ 〉ιε◊υ τρ∫
mοτ πηα◊ν: (ξεm πηαχ 〉ο◊ 〉ιε◊υ τρ∫ ϖιεm mανγ να⌡ο δο ϖι τρυνγ τηνγ).
! Λαο σ νηιεm:
− Σο〈τ κεο δαι.
− Ξ θυανγ πηο∑ι: ηαχη ρο〈ν πηο∑ι γαψ ξεπ πηο∑ι ηαψ πηχ ηπ σ νηιεm.
− ςΣ τανγ, ΙDΡ δνγ τνη.
! Λαο λαν τοα: (λαο τοαν τηε∑, λαο κε τηε∑ mα⌡ν):
− Σο〈τ κεο δαι, χο τηε∑ βιε∑υ ηιεν αm τηα◊m ηαψ ρα◊m ρο.
− Γαν λαχη το, τηιε〈υ mαυ.
− Το∑νγ τρανγ γα◊ψ ο〈m, χο τηε∑ χο 〉αυ κηπ, πηατ βαν.
− Χο τηε∑ βενη χανη το∑ν τηνγ 〉α χ θυαν: πηο∑ι, mανγ να⌡ο, γαν λαχη,
ηαχη, τηαν, τυψ ξνγ...
− ςΣ τανγ, ΙDΡ χο τηε∑ αm τνη.
− Ξ θυανγ πηο∑ι γι ψ.
− Χα◊ν λαm χαχ ξετ νγηιεm χηα∑ν 〉οαν δνγ τνη νε〈υ χο τηε∑: σοι 〉αm
ηαψ δ∫χη τm ΒΚ, ΠΧΡ, σινη τηιε〈τ ηαχη.
− Χηα∑ν 〉οαν πηαν βιετ:
+ Τηνγ ηαν, νηιεm τρυνγ ηυψε〈τ, σο〈τ ρετ κηι χο βενη χανη λαο τοαν
τηε∑ λαν τοα: ξετ νγηιεm χα〈ψ mαυ, Wιδαλ, ΚΣΤΣΡ κηι σο〈τ, σιευ αm βυνγ
τm δα〈υ ηιευ τηνγ ηαν.
+ Βενη ταο κεο: σο〈τ κεο δαι, το∑ν τηνγ χ θυαν γι ψ κηπ, τηαν,
ηυψε〈τ ηοχ, ξετ νγηιεm ςΣ, ΑΝΑ, ψε〈υ το〈 τηα〈π...
4. Τεστ 〉ιε◊υ τρ∫ τη:
Τρονγ χαχ τρνγ ηπ νγηι νγ, 〉ιε◊υ τρ∫ λαο τη λα mοτ χαχη χηα∑ν 〉οαν,
χηα∑ν 〉οαν λαο κηι 〉ιε◊υ τρ∫ τη τ 7 – 10 νγαψ χηο κε〈τ θυα χαι τηιεν ϖε◊ λαm σανγ
ϖα ξετ νγηιεm.
ΙΙΙ. ∇ΙΕℵΥ ΤΡ:
Χαχ τρνγ ηπ χηα∑ν 〉οαν ξαχ 〉∫νη λαο 〉ε◊υ 〉χ χηυψε∑ν τρυνγ ταm λαο ϖα
βενη πηο∑ι Πηαm Νγοχ Τηαχη 〉ιε◊υ τρ∫.

Ται βενη ϖιεν Νηι ∇ο◊νγ Ι χη 〉ιε◊υ τρ∫ τη ηαψ δο τνη τρανγ νανγ χηα τηε∑
χηυψε∑ν 〉χ.
1. Νγυψεν ταχ 〉ιε◊υ τρ∫:
! Κηανγ λαο: πηο〈ι ηπ νηιε◊υ λοαι κηανγ λαο, 〉υ λιε◊υ, 〉υνγ τηι γιαν.
! ∇ιε◊υ τρ∫ χαχ βιε〈ν χηνγ.
!


∇ιε◊υ τρ∫ τη κηι κηονγ τηε∑ λοαι τρ ϖα το∑νγ τρανγ κηονγ χηο πηεπ χη
〉ι.
2. Ξ τρ βαν 〉α◊υ:
α) Ξ τρ χα〈π χυ:
Ξ τρ χαχ ρο〈ι λοαν τηεο πηαχ 〉ο◊ νη: συψ ηο ηα〈π, τανγ απ λχ νοι σο...
β) Ξ τρ 〉αχ ηιευ:
Κηανγ λαο:
! Γιαι 〉οαν τα〈ν χονγ: 2 τηανγ (ριενγ λαο mανγ να⌡ο 3 τηανγ)
Πηο〈ι ηπ 3 – 4 λοαι τηυο〈χ κηανγ λαο:
ΣΡΗΖ ηαψ ΡΗΖ ηαψ ΕΡΗΖ (Ετηαmβυτολ χη σ δυνγ χηο τρε > 12 τυο∑ι).
Ται βενη ϖιεν Νηι ∇ο◊νγ τηνγ σ δυνγ πηαχ 〉ο◊ ΡΗΖ
! Γιαι 〉οαν δυψ τρ: 4 τηανγ (Λαο mανγ να⌡ο 9 τηανγ)
Πηο〈ι ηπ 2 τηυο〈χ κηανγ λαο: ΡΗ
! Λιε◊υ λνγ κηανγ λαο:
Στρεπτοmψχινε (Σ): 20 – 40 mγ/ Κγ/ νγαψ ΤΒ νγαψ 1 λιε◊υ.
Ριφαmπιν (Ρ): 10 – 20 mγ/Κγ/νγαψ υο〈νγ νγαψ 1 λα◊ν.
Ισονιαζιδ (Η): 10 – 15 mγ/Κγ/νγαψ υο〈νγ νγαψ 1 λα◊ν.
Πψραζιναmιδε (Ζ): 20− 40 mγ/Κγ/νγαψ υο〈νγ νγαψ 1 λα◊ν.
Ετηαmβυτολ (Ε): 15 –25 mγ/Κγ/νγαψ υο〈νγ νγαψ 1 λα◊ν.
3. Ξ τρ τιε〈π τηεο:
! Τηονγ τηνγ 〉ιε◊υ τρ∫ τη χαχ δα〈υ ηιευ λαm σανγ χαι τηιεν σαυ 7 – 10
νγαψ 〉ιε◊υ τρ∫: σο〈τ γιαm, τρι γιαχ κηα ην.

! Χαχ δα〈υ ηιευ Ξ θυανγ πηο∑ι χαι τηιεν χηαm ην, δ∫χη να⌡ο τυψ τηνγ
χαι τηιεν σαυ 1 τηανγ .
! Κηι λαm σανγ κηονγ 〉απ νγ: χηα∑ν 〉οαν κηαχ ϖα λαο κηανγ τηυο〈χ χα◊ν
〉χ 〉ατ ρα.
! Τηεο δο⌡ι χαχ ταχ δυνγ πηυ χυα τηυο〈χ: ϖανγ δα, γιαm τη∫ λχ.
!