Giáo án Lịch sử 10 bài 37: Mác và Ăngghen. Sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học

BÀI 37

MARX VÀ ENGELS.
SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
A. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Thấy được công lao to lớn của những nhà sáng lập ra CNXH khoa học đối với sự
nghiệp cách mạng của giai cấp công nhân .
- Sự ra đời của tổ chức “ Đồng minh những người cộng sản”, những luận điểm quan
trọng của “ Tuyên ngôn của Đảng cộng sản” và ý nghĩa của văn kiện này.
- Các khái niệm: cương lĩnh, Tuyên ngôn, cộng sản, vô sản…
2. Tư tưởng, tình cảm: Giáo dục cho học sinh lòng tin vào chủ nghĩa Mác, lòng biết ơn
đối với những ngưới sáng lập ra CNXH khoa học
3. Kỹ năng: Phân biệt sự khác nhau giữa các khái niệm: phong trào công nhân, phong
trào cộng sản, CNXH không tưởng, CNXH khoa học.
B. ĐỒ DÙNG DẠY & HỌC :
1. Giáo viên:
- Giáo trình lịch sử thế giới Cận đại, ĐHSP, 2003
- Chân dung, tiểu sử của Marx và Engels.
- Tư liệu viết về tình bạn vĩ đại và cảm động của Marx và Engels
2. Học sinh:
- Đọc trước SGK, chú ý thử trả lời các câu hỏi trong SGK, sưu tập tư liệu liên
quan đến bài giảng.
C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC
I. Ổn định lớp và kiểm tra bài cũ:
1. Giai cấp vô sản công nghiệp ra đời khi nào?
2. Qua những cuộc khởi nghĩa của công nhân ở Anh, Pháp, Đức vào nửa đầu
thế kỷ XIX, hãy chứng minh giai cấp công nhân đã trở thành một lực lượng chính trị độc
lập.
3. Trình bày những mặt tích cực và hạn chế của CNXH không tưởng.
II. Giảng bài mới:

1. Mở bài: Phong trào công nhân châu Âu những năm 30 – 40 của thế kỷ XIX đánh dấu
thời kỳ đấu tranh mang tính độc lập của công nhân nhưng cuối cùng đều thất bại vì chưa
có một đường lối đấu tranh khoa học và chính xác, chưa có một tổ chức lãnh đạo đúng
đắn và sáng suốt. CNXH không tưởng không khắc phục được những hạn chế này. Trong
bối cảnh đó, CNXH khoa học do Marx và Engels sáng lập, đã ra đời, đặt cơ sở lý luận
cho việc giải quyết những yêu cầu của giai cấp công nhân.
2. Các bước thực hiện bài học:
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
NỘI DUNG BÀI
Hoạt động 1: Cho học sinh trình bày 1. Buổi đầu hoạt động cách mạng của K.
phần chuẩn bị bài ở nhà về tiểu sử của Marx & F. Engels.


hai nhà CNXH khoa học Marx và
Engels, đặt vấn đề:
?? Em có suy nghĩ, nhận xét gì về tiểu
sử và cuộc đời của Marx và Engels?
- Tình bạn của hai ông xây dựng trên
cơ sở nào?
- GV kể thêm cho học sinh nghe về tình
bạn vĩ đại giữa Marx và Engels, qua đó
giáo dục học sinh có nhận thức đúng
đắn về tình bạn, tình đồng chí, tình yêu
– đó sẽ là động lực quan trọng giúp các
em vượt qua mọi trở ngại để đạt được
những mơ ước trong hiện tại và tương
lai.
? Để xây dựng chủ nghĩa xã hội khoa
học, Marx và Engels đã làm gì ? (miệt
mài nghiên cứu lý luận + tích cực hoạt

động cách mạng, đồng thời quan tâm
đến việc xây dựng chính đảng độc lập
cho giai cấp công nhân).
- Phân tích sự khác nhau về chất giữa
Đồng minh những người chính nghĩa
(ủng hộ khuynh hướng hoạt động có
tính chất âm mưu) với Đồng minh
những người cộng sản (lật đổ giai cấp
tư sản, thủ tiêu xã hội tư sản, xác lập sự
thống trị của giai cấp vô sản)- - Phân
tích làm rõ
+ CNTB ra đời là bước tiến lớn lao
trong lịch sử loài người, nhưng trong
lòng nó đã chứa đựng nhièu mâu thuẫn
không thể điều hòa được => cuộc đầu
tranh giữa tư sản và vô sản tất yếu phải
xảy ra
+ Những người cộng sản là bộ phận tiên
tiến, giác ngộ nhất của giai cấp vô sản.
Muốn thực hiện thành công cuộc cách
mạng vô sản, giai cấp công nhân phải
có chính đảng của mình.
+ Tuyên ngôn đã trình bày một cách có
hệ thống những nguyên lý cơ bản của
CNCS, đã chứng minh quy luật tất yếu
về sự diệt vong của chế độ tư bản và sự

- K. Marx:
+ Sinh ngày 5/5/1818 trong một gia đình luật
sư người Do Thái có tư tưởng tiến bộ. Năm 23

tuổi, ông đậu tiến sĩ với luận án xuất sắc.
+ Từ 1843 sang Pháp, Bỉ rồi Anh, tiếp xúc với
các nhà cách mạng của phong trào công nhân,
tham gia xuất bản tạp chí Biên niên Pháp –
Đức.
- F. Engels: Sinh ngày 28 / 11/ 1820 trong một
gia đình chủ xưởng. Năm 1842 sang ở Anh và
viết tác phẩm “Tình cảnh giai cấp công nhân
Anh”.
- Cơ sở tình bạn của Marx và Engels:
+ Cùng sinh ra ở Đức, có học vấn uyên bác,
thông cảm với nỗi khổ của giai cấp vô sản,
muốn giải phóng họ khỏi áp bức bóc lột.
+ Năm 1844, hai ông gặp nhau ở Paris, một
tình bạn lớn nảy sinh.
+ Cả 2 đều nhận định: nếu được trang bị lý
luận cách mạng đúng đắn thì giai cấp vô sản
sẽ là giai cấp giải phóng loài người khỏi áp
bức bóc lột.
+ Từ 1844 – 1847, hai ông từng bước xây dựng
lý luận của chủ nghĩa Mác.
2. Tổ chức Đồng minh những người cộng
sản và Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản
- Tháng 6/1847, tổ chức Đồng minh những
người cộng sản nhằm mục tiêu “… lật đổ giai
cấp tư sản, xác định sự thống trị của vô sản,
thủ tiêu xã hội tư sản cũ”.
- Tháng 2.1948 Marx và Engels soạn thảo

thắng lợi của chế độ cộng sản bởi mục
tiêu cuối cùng của những người cộng
sản là thực hiện CNCS toàn thế giới và
trong cuộc cách mạng đó, “giai cấp vô
sản chẳng mất gì ngoài những xiềng
xích trói buộc họ”
? Hiện nay, Tuyên ngôn có ý nghĩa
như thế nào ?
(tiếp tục soi sáng con đường đấu tranh
chống áp bức của giai cấp công nhân và
vô sản toàn thế giới, đòi quyền tự do
bình đẳng cho các dân tộc “tư tưởng
của Tuyên ngôn làm sống và làm hoạt
động cho tới ngày nay toàn bộ giai cấp
vô sản có tổ chức và chiến đấu của thế
giới văn minh”).

cương lĩnh cho tổ chức Đồng minh (còn gọi là
Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản)
- Tuyên ngôn gồm có Lời mở đầu và 4 chương
với nội dung chủ yếu là: CNTB sẽ bị diệt vong,
CNCS sẽ thắng lợi và người đảm nhận vai trò
đó là giai cấp vô sản.
- Tuyên ngôn kết thúc bằng khẩu hiệu: “ Vô
sản tất cả các nước đoàn kết lại”.
- Ý nghĩa: là văn kiện có tính chất khoa học
đầu tiên trang bị lý luận cách mạng cho giai
cấp công nhân.

* Kết luận: Marx & Engels đã có công lao to lớn đối với phong trào cộng sản và công

nhân quốc tế. CNXH khoa học do hai ông sáng lập là đỉnh cao của tư duy lý luận của
nhân loại lúc bấy giờ và là di sản vô giá mãi mãi về sau.
III. Củng cố bài:
1. Vai trò của Marx và Engels trong việc thành lập Đồng minh những người
cộng sản.
2. Nội dung cơ bản và ý nghịa lịch sử bản Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản.
IV. Ôn tập và chuẩn bị bài:
- Học hai câu hỏi trong sách giáo khoa, trang 178
- Đọc trước SGK bài 38 : “ Quốc tế thứ nhất và Công xã Paris”
- Sưu tập tư liệu, tranh ảnh liên quan đến bài học mới.
D. BỔ SUNG & GÓP Ý
Đại Ngãi, ngày…../…../2011
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................
......................................................................