Giáo án Lịch sử 10 bài 30: Chiến tranh giành độc lập của các thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ

BÀI 30
CHIẾN TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP CỦA CÁC THUỘC ĐỊA ANH Ở BẮC
MĨ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong bài học yêu cầu HS cần nắm được
1. Kiến thức
Bài học giúp HS hiểu rằng, cuộc chiến tranh giành độc lập của nhân dân 13 nước
thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ cuối thế kỷ XVIII là một cuộc cách mạng tư sản.
Việc ra đời một nước tư sản đầu tiên ngoài châu Âu là sự tiếp tục cuộc tấn công
vào chế độ phong kiến mở đường cho lực lượng sản xuất tư bản phát triển, là sự
khẳng định quyết tâm vươn lên nắm quyền thống trị thể giới của giai cấp tư sản.
2. Tư tưởng, tình cảm, thái độ
Chiến tranh giành độc lập thắng lợi, hợp chủng quốc Mĩ ra đời, góp phần thúc đẩy
phong trào đấu tranh chống phong kiến châu Âu và phong trào giải phóng dân tộc
ở Mĩ Latinh sau này. Tuy vậy, chế độ nô lệ vẫn tồn tại ở Mĩ, quần chúng nhân dân
vẫn không được hưởng những thành quả cách mạng mà họ đã phải đổi bằng xương
máu của chính mình.
3. Kĩ năng
Rèn luyện kĩ năng sử dụng đồ dùng trực quan, kĩ năng phân tích, khái quát, tổng
hợp, đánh giá sự kiện.
II. THIẾT BỊ, ĐỒ DÙNG DẠY - HỌC
Bản đồ 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mĩ; ảnh Bạo động ở Bô- xtơn, Gioóc giơ Oa-sinhtơn, Đại hội lục địa...(GV có thể lựa chọn nhiều tài liệu trực quan sinh động trong
Encarta).
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1.Giới thiệu bài mới
GV có thể tạo tình huống vào bài qua nhiều cách khác nhau, tuy nhien cần chú ý
HS đầu cấp rất ấn tượng với cahcs diễn đạt nhẹ nhàng giàu hình ảnh. Chẳng hạn:
Cuộc cách mạng tư sản nổ ra trên "vùng đất thấp" và "xứ sở sương mù" dẫu có ý
nghĩa trọng đại song chưa đủ củng cố niềm tin cho người đương thời về một thắng
lợi hoàn toàn của giai cấp tư sản. Lịch sử phải chờ đợi hơn một thế kỷ sau để
chứng kiến bến bờ Đại Tây Dương một cuộc biến động chính trị - xã hội to lớn ở

13 thuộc địa Anh, dẫn đến sự ra đời một quốc gia đầu tiên ở Mĩ. Vì sao nơi đây lại
có thể bùng nổ một cuộc chiến tranh giành độc lập? Kết quả của cuộc chiến đã ảnh
hưởng như thế nào đối với lịch sử châu Mĩ và thể giới? Chúng ta sẽ nghiên cứu
làm sáng tỏ vấn đề này trong bài học hôm nay (gv ghi tiêu đề bài học).
2. Dạy, học bài mới
(Phần kiểm tra bài cũ có thể được tiến hành trước khi vào bài mới, hoặc cũng có
thể thực hiện trong quá trình tiến hành bài nghiên cứu kiến thức mới).


Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động 1: GV / HS
- GV giới thiệu trên bản đồ vị trí của 13 thuộc
địa Anh ở Bắc Mĩ và nêu câu hỏi: 13 thuộc
địa của Anh được ra đời như thế nào?
GV gợi ý để HS nhớ lại kiến thức cũ làm nền
cho nhận thức kiến thức mới:
+ Cuộc di dân từ châu Âu sang châu Mĩ từ
sau cuộc phát kiến địa lý của Critxtop
Côlôngbô.
+ Quá trình chinh phục người In-đi-an, đuổi
họ về phía Tây.
+ Đưa nô lệ da đen từ châu Phi sang khai phá
đồn điền...
+ Nền kinh tế TBCN ở 13 thuộc địa Anh phát
triển như thế nào.
Hoạt động 2: HS
HS dựa vào SGK để trình bày sự phát triển
kinh tế ở 2 miền (Bắc - Nam), quan trọng hơn
là biết cách lí giải vì sao lại có sự khác nhau
về ngành nghề sản xuất ở các khu vực đó.

+ Miền Bắc: Công trường thủ công phát triển
nhiều ngành nghề như: rượu, thủy tinh, luyện
kim, đóng tàu, dệt... (các mỏ kim loại quý tập
trung chỷ yếu ở miền Bắc, Cảng Bô-xtơn sầm
uất...)
+ Miền Nam: kinh tế đồn điền phát triển. sản
xuất hàng hóa nông nghiệp xuất khẩu: ngô,
bông, mía, thuốc lá... (đất đai phì nhiêu; sử
dụng rộng rãi, bóc lột tàn bạo nô lệ da đen).
Sự phát triển kinh tế ở 13 thuộc địa đặt ra
những yêu cầu gì?
Sau khi cho HS thảo luận vấn đề này, GV cần
nhấn mạnh yêu cầu bức thiết của 13 thuộc địa
là được tự do phát triển sản xuất, buôn bán,
mở mang kinh tế về phía Tây. Tuy nhiên,
những mong muốn chính đáng đó bị chính
quyền Anh quốc ra sức kìm hãm.

Nội dung kiến thức cơ bản
1. Sự phát triển của chủ
nghĩa tư bản ở Bắc Mĩ.
Nguyên nhân bùng nổ chiến
tranh
- Nửa đầu thế kỷ XVIII, 13
thuộc địa Anh được ra đời dọc
bờ biển Đại Tây Dương (1,3
triệu người)

- Giữa thế kỷ XVIII, nền công
thương nghiệp TBCn ở đây

phát triển

- Sự phát triển kinh tế công,
nông nghiệp thúc đẩy thương
nghiệp, giao thông, thông tin,
thống nhất thị trường, ngôn


GV tiếp tục cho HS thảo luận vấn đề:
Tại sao chính phủ Anh lại kìm hãm sự phát
triển kinh tế ở thuộc địa?
Chính phủ Anh đã làm gì để kìm hãm sự phát
triển kinh tế thuộc địa? Hậu quả của những
chính sách đó ra sao?
GV lấy kết quả thảo luận để lý giải nguyên
nhân dẫn đến việc bùng nổ cuộc chiến tranh
đòi quyền độc lập của tất cả các tầng lớp
nhân dân 13 thuộc địa Anh.
Hoạt động 1: GV / HS
- GV sử dụng các bức tranh (nguồn: Encarta)
miêu tả, tường thuật cảnh Hành hình nhân
viên sở thuế; Tấn công tàu chở chè của Anh;
Bạo động ở Bô- xtơn 1773.
GV hướng dẫn HS phân tích phản ứng của
vua Anh - nguyên nhân trực tiếp dẫn đến
bùng nổ cuộc chiến (4 - 1775). GV cho HS
quan sát bảng so sánh tương quan lực lượng
giữa 2 bên khi bắt đầu cuộc chiến.
Ví dụ: Lập bảng thực hiện dữ liệu sau:
+ Quân Anh: lực lượng 9 vạn; thiện chiến; vũ

khí đầy đủ...
+ Quân 13 thuộc địa: lực lượng 3 vạn; thiếu
kinh nghiệm tác chiến; vũ khí thiếu thốn...
Từ việc so sánh, HS nhận thấy những khó
khăn, bất lợi đối với nghĩa quân dẫn tới
thương vong nhiều, thiếu thốn lương thực,
lực lượng...
GV đặt vấn đề: Cuộc chiến sẽ ra sao nếu tình
hình đó kéo dài? Vấn đề cấp thiết cần giải
quyết lúc này là gì?
- GV cho HS quan sát bức tranh Đại hội lục
địa lần hai, chân dung Oa-sinh-tơn, nêu câu
hỏi thu hút sự chú ý của HS:
Ông là ai? Em biết gì về ông?
Trong quá trình hướng dẫn HS thảo luận. cần
chú ý nhấn mạnh tài thao lược quân sự của
Oa-sinh-tơn (chỉnh đốn quân đội, thay đổi
hình thức tác chiến...), đồng thời phân tích tác

ngữ

- Sự kìm hãm của chính phủ
Anh làm cho mâu thuẫn ở 13
thuộc địa trở nên gay gắt, dẫn
đến việc bùng nổ chiến tranh.
2. Diễn biến chiến tranh và
sự thành lập Hợp chủng
quốc Mĩ

- Sau sự kiện Bô-xtơn, nguy

cơ cuộc chiến đến gần. Đại hội
lục địa lần thứ nhất được triệu
tập (9 - 1774), yêu cầu vua
Anh bãi bỏ chính sách hạn chế
công thương nghiệp.

- Tháng 5 - 1775 Đại hội lục
địa lần thứ hai được triệu tập
+ Quyết định xây dựng quân
đội lục địa
+ Cử Gioóc-giơ Oa-sinh-tơn
làm tổng chỉ huy quân đội
+ Thông qua bản Tuyên ngôn
độc lập (4 - 7 - 1776), tuyên
bố thành lập Hợp chủng quốc
Mĩ.
- Ngày 17 - 10 - 1777 chiến
thắng Xa-ra-tô-ga, tạo ra bước


dụng của bản Tuyên ngôn độc lập đối với
việc kích thích tinh thần đoàn kết chiến đấu
của nhân dân thuộc địa (có thể liên hệ với bản
tuyên ngôn độc lập ngày 2 - 9 - 1945 của ta).
Nhờ đó tình hình thay đổi theo hướng ngày
càng có lợi cho nghĩa quân.

GV sử dụng sơ đồ cơ cấu tổ chức nhà nước
Mĩ.
Giới thiệu Oa-sinh-tơn được bầu làm tổng

thống đầu tiên của nước Mĩ (năm bùng nổ
cuộc Đại cách mạng Pháp 1789), thủ đô nước
Mĩ giờ đây mang tên ông.
Hướng dẫn HS nhận thức ý nghĩa của cuộc
chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mĩ, từ đó rút
ra tính chất của nó là một cuộc cách mạng tư
sản.

ngoặt cuộc chiến.
- Năm 1781 trận I-oóc-tao
giáng đòn quyết định, giành
thắng lợi cuối cùng.
3. Kết quả và ý nghĩa của
Chiến tranh giành độc lập
- Theo hòa ước Véc-xai (9 1783), Anh công nhận nền độc
lập của 13 thuộc địa ở Bắc Mĩ.
- Năm 1787 thông qua hiến
pháp củng cố vị trí nhà nước
Mĩ.
Ý nghĩa:
+ Giải phóng Bắc Mĩ khỏi
chính quyền Anh, thành lập
quốc gia tư sản, mở đường cho
CNTB phát triển ở Bắc Mĩ.
+ Góp phần thúc đẩy cách
mạng chống phong kiến ở
châu Âu, phong trào đấu tranh
giành độc lập ở Mĩ La-tinh.

3. Sơ kết bài học

GV hướng dẫn HS nhận thức vấn đề chủ yếu sau:
- Vì sao cách mạng tư sản ở Bắc Mĩ nổ ra dưới hình thức một cuộc chiến tranh
giành độc lập?
- Nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của cuộc cách mạng tư sản đó?
- Tổng kết nội dung trên, GV tiếp tục củng cố để HS hiểu rõ khái niệm cách mạng
tư sản. So sánh cuộc chiến tranh giành độc lập ở Bắc Mĩ với cách mạng tư sản Hà
Lan, cách mạng tư sản Anh để thấy sự đa dạng về hình thức của cách mạng tư sản
trong buổi đầu thời cận đại.