Giáo án Lịch sử 10 bài 6: Các quốc gia Ấn và văn hóa truyền thống Ấn Độ

BÀI 6
CÁC QUỐC GIA ẤN VÀ VĂN HÓA TRUYỀN THỐNG ẤN ĐỘ
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Về kiến thức
- Qua bài học giúp HS nhận thức được:
+ Ấn Độ là quốc gia có nền văn minh lâu đời, phát triển cao, cùng với Trung Quốc
có ảnh hưởng sâu rộng ở châu Á và trên thế giới.
+ Thời Gúp- ta định hình văn hóa truyền thống Ấn Độ.
+ Nội dung của văn hóa truyền thống.
2. Về tư tưởng
- Văn hóa Ấn Độ có ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam, tạo nên mối quan hệ kinh
tế và văn hóa mật thiết giữa hai nước.
3. Về kỹ năng
- Rèn luyện kỹ năng phân tích, tổng hợp.
II. THIẾT BỊ, TÀI LIỆU DẠY - HỌC
- Lược đồ Ấn Độ trong SGK phóng to.
- Bản đồ Ấn Độ ngày nay.
- Tranh ảnh về các công trình nghệ thuật của Ấn Độ.
- Chuẩn bị đoạn băng video về văn hóa Ấn Độ (đã phát trên VTV2 vào tháng 6 2003).
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY - HỌC
1. Kiểm tra bài cũ
- Câu 1: Hãy nêu những nét cơ bản trong bộ máy nhà nước phong kiến thời Tần Hán và Đường?
- Câu 2: Mầm mống kinh tế TBCN xuất hiện ở Trung Quốc khi nào? Biểu hiện?
Tại sao nó không được tiếp tục phát triển?
2. Dẫn dắt vào bài mới
GV khái phần kiểm tra bài cũ , dẫn dắt vào bài mới và nêu nhiệm vụ nhận thức bài
mới cho HS như sau:
- Ấn Độ alf một trong những quốc gia cổ đại phương Đông có nền văn minh lâu
đời khoảng 3000 năm đến 1500 năm TCN là khởi đầu cho nền văn minh dông
Hằng, bài học của chúng ta chỉ nghiên cứu từ nền văn minh sông Hằng nằm ở vùng
đông bắc, là đồng bằng rộng lớn và màu mỡ, quê hương , nơi sinh trưởng của nền

văn hóa truyền thống và văn minh Ấn Độ. Để hiểu được văn hóa truyền thống Ấn
Độ là gì? Nó phát triển ra sao? Nó ảnh hưởng ra bên ngoài như thế nào? Việt Nam
chịu ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ như thế nào? Bài học hôm nay sẽ giúp các em
hiểu được những vấn đề trên.
3. Tổ chức hoạt động trên lớp


Các hoạt động của thầy và trò
Hoạt động 1: Làm việc cá nhân
GV đặt câu hỏi: Vì sao một số nhà
nước đầu tiên lại hình thành bên lưu
vực sông Hằng?
HS đọc SGK trả lời câu hỏi, các HS
khác bổ sung.
Gv nhận xét và chốt ý: Khoảng 1500
năm TCN, vùng lưu vực sông Hằng ở
phía Đông Bắc đã có điều kiện tự
nhiên thuận lợi, các bộ lạc đã đến đây
sinh sống và hình thành các nhà nước,
đứng đầu là các tiểu vương quốc lớn
mạnh và tranh giành ảnh hưởng lẫn
nhau.
GV đặt câu hỏi: Quá trình hình thành
và phát triển của nước Ma-ga-đa?
- GV đặt câu hỏi gợi mở: Vai trò của
vua Asôca?
- GV gọi một HS trả lời, các HS khác
bổ sung, sau đó GV chốt ý:
+ A-sô-ca là vua thứ 11 của nước
Magađa, lên ngôi vào đầu thế kỷ III

TCN. Ông đã xây dựng đất nước, đem
quân đi đánh các nước nhỏ, thống
nhất Ấn Độ (thống nhất gần hết bán
đảo Ấn Độ, chỉ trừ cực nam (Pan-đia). GV chỉ trên lược đồ trong SGK
phóng to treo trên bảng, đồng thời cho
HS thấy lãnh thổ Ấn Độ cổ đại rộng
lớn so với Ấn Độ ngày nay (chỉ trên
bản đồ thế giới Ấn Độ ngày nay).
- Sau khi thống nhất Ấn Độ, chán
cảnh binh đao, ông một lòng theo đạo
phật và tạo điều kiện cho đạo phật
truyền bá sâu rộng khắp Ấn Độ đến
tận Xri-lan-ca. Ông còn cho khắc chữ
lên cột sắt "cột A-sô-ca" nói lên chiến
công và lòng sùng kính của ông.

Những kiến thức HS cần nắm vững
1. Thời kỳ các quốc gia đầu tiên

- Khoảng 1500 năm TCN ở đồng bằng
sông Hằng đã hình thành một số nước,
thường xảy ra tranh giành ảnh hưởng
nhưng mạnh nhất là nước Ma-ga-đa.

- Vua mở nước là Bim-bi-sa-ra, nhưng
kiệt xuất nhất (vua thứ 11) là A-sô-ca
(thế kỷ III TCN).
+ Đánh dẹp các nước nhỏ thống nhất
lãnh thổ.
+ Theo đạo phật và có công tạo điều

kiện cho đạo phật truyền bá rộng
khắp. Ông cho dựng nhiều "cột A-sôca"


- A-sô-ca qua đời vào cuối thế kỷ III
TCN, Ấn Độ lại rơi vào giai đoạn
khủng hoảng.
Hoạt động 2: Hoạt động theo nhóm
- GV đặt câu hỏi cho các nhóm
Nhóm 1: Quá trình hình thành vương
triều Gúp-ta? Thời gian tồn tại? Vai
trò về mặt chính trị của vương triều
này?
Nhóm 2: Điểm nổi bật trong văn hóa
Ấn Độ dưới thời Gúp-ta? Nội dung cụ
thể?
Nhóm 3: Văn hóa Ấn Độ thời Gúp-ta
ảnh hưởng như thế nào đến Ấn Độ
giai đoạn sau và ảnh hưởng ra bên
ngoài như thế nào? Việt Nam ảnh
hưởng văn hóa Ấn Độ ở những lĩnh
vực nào?
- Gv gọi đại diện các nhóm lên trình
bày và các nhóm khác bổ sung cho
bạn, sau đó GV nhận xét và chốt ý:
+ Nhóm 1: - Đầu công nguyên, miền
Bắc Ấn Độ được thống nhất - nổi bật
vương triều Gúp-ta (319 - 467),
vương triều này đã tổ chức kháng cự
không cho người Tây Á xâm lấn từ

phía tây bắc, thống nhất miền bắc Ấn
Độ, làm chủ gần như toàn bộ miền
trung Ấn Độ. Sự phát triển và nét đặc
sắc của vương triều Gúp-ta còn giữ
được ở thời Hác-sa giai đoạn sau (606
- 647).
+ Nhóm 2: Điểm nổi bật của thời kỳ
Gúp-ta là sự định hình và phát triển
của văn hóa truyền thống Ấn Độ.
Cụ thể:
+ Đạo phật được tiếp tục phát triển
sau hàng năm ra đời ở Ấn Độ đến thời
Gúp-ta được truyền bá khắp Ấn Độ và
truyền ra nhiều nơi. Cùng với đạo

2. Thời kỳ vương triều Gúp-ta và sự
phát triển của văn hóa truyền thống
Ấn Độ.

Quá trình hình thành và vai trò về mặt
chính trị:
- Đầu công nguyên, miền Bắc Ấn Độ
được thống nhất - nổi bật vương triều
Gúp-ta (319- 467), Gúp-ta đã thống
nhất miền Bắc Ấn Độ, làm chủ gần
như toàn bộ miền trung Ấn Độ.

- Về văn hóa dưới thời Gúp-ta:
+ Đạo phật: Tiếp tục được phát triển
truyền bá khắp Ấn Độ và truyền ra

nhiều nơi. Kiến trúc phật giáo phát
triển (chùa Hang, tượng phật bằng
đá).


phật phát triển kiến trúc ảnh hưởng
của đạo, như chùa Hang mọc ở nhiều
nơi và những pho tượng phật điêu
khắc bằng đá, trên đá (giới thiệu chua
Hang Át-gian-ta,...).
+ Đạo Ấn Độ hay đạo Hin-đu vốn là
đạo cổ xưa của người Ấn cũng ra đời
và phát triển, thờ 3 vị thần chính: thần
Sáng tạo, thần thiện, thần ác và nhiều
vị thần khác. Cùng với đạo Hin-đu
phát triển thì các công trình kiến trúc
thờ thần cũng được xây dựng. Các
ngôi đền được xây bằng đá cao đồ sộ,
hình chóp núi, là nơi ngự trị của các
thần và nơi tạc nhiều tượng thần thánh
bằng đá, (giới thiệu cho HS xem đền
tháp hình núi Meenu, lăng mộ hình
bán cầu, hình bát úp,...).
+ Chữ viết: Từ chữ viết cổ Brahmi đã
nâng lên, sáng tạo và hoàn chỉnh hệ
chữ Sanskrit (chữ Phạn) là chữ viết
phổ biến ỏ Ấn Độ thời bấy giờ và là
cơ sở hình thành chữ viết Ấn Độ ngày
nay. Chữ viết phát triển đã tạo điều
kiện cho nền văn học viết của Ấn Độ

phát triển rực rỡ với các tác giả và tác
phẩm tiêu biểu như Sơ kun ta la của
Ka li đa sa.
+ Nhóm 3: Văn hóa thời Gúp-ta đã
phát triển khắp Ấn Độ, nó còn rực rỡ
sang cả thời Hác-sa. Ngày nay dân số
Ấn Độ đa số theo đạo Ấn Độ, chữ viết
ngày nay của Ấn Độ dựa trên chữ
Sanskrit. Trong quá trình buôn bán
với các quốc gia Đông Nam Á, văn
hóa Ấn Độ đã ảnh hưởng sang các
nước này chủ yếu là tôn giáo đạo
phật, đạo Hin-đu và chữ Sankrít. Việt
Nam cũng ảnh hưởng của văn hóa Ấn
Độ (chữ Chăm cổ là dựa trên chữ

+ Đạo Ấn Độ hay đạo Hin-đu ra đời
và phát triển, thờ 3 vị thần chính: thần
Sáng tạo, Thần thiện, Thần ác. Các
công trình kiến trúc thờ thần cũng
được xây dựng.

+ Chữ viết: Từ chữ viết cổ Brahmi đã
nâng lên, sáng tạo và hoàn chỉnh hệ
chữ sanskrit. Văn học cổ điển Ấn Độ văn học Hin-đu, mang tinh thần và
triết lý Hin-đu giáo rất phát triển.
Tóm lại thời Gúp-ta đã định hình văn
hóa truyền thống Ấn Độ với những
tôn giáo lớn và những công trình kiến
trúc, tượng, những tác phẩm văn học

tuyệt vời, làm nền cho văn hóa truyền
thống Ấn Độ có giá trị văn hóa vĩnh
cửu.
- Người Ấn Độ đã mang văn hóa, đặc
biệt là văn hóa truyền thống truyền bá
ra bên ngoài mà Đông Nam Á là ảnh
hưởng rõ nét nhất. Việt Nam cũng ảnh
hưởng của văn hóa Ấn Độ (tháp
Chàm, đạo phật, đạo Hin-đu).


Sanskrit, đạo Bà-la-môn của người
Chăm và kiến trúc tháp Chàm, đạo
phật và các công trình chùa mang kiến
trúc ảnh hưởng của phật giáo Ấn
Độ,...).