Giáo án Lịch sử 12 bài 18: Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946 1950)

Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
Ngày soạn:
Tiết: 29 , 30

Bài 18
Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc
chống thực dân Pháp (1946 -1950)

I / Mục tiêu:
1. Kiến thức: Hiểu được
- Hiểu rõ cuộc kháng chiến toàn quốc chống Pháp đã bùng nổ trong bối cảnh lịch sử nào? Ghi
nhớ nét chính của đường lối kháng chiến chống Pháp.
- Diễn biến chính cuộc chiến đấu trong các đô thị và những việc làm cụ thể của ta chuẩn bị cho
cuộc kháng chiến
- Hiểu được vì sao Pháp đánh lên Việt Bắc 1947, diễn biến chính của chiến dịch. Kết quả, ý
nghĩa lịch sử của chiến thắng này.
- Mục đích, diễn biến, ý nghĩa chiến dịch Biên giới thu – đông 1950
2. Kỹ năng
- Củng cố kĩ năng phân tích, đánh giá các sự kiện để rút ra những nhận định lịch sử
- Kĩ năng sử dụng tranh ảnh và lược đồ
3. Thái độ
- Giáo dục lòng căm thù thực dân Pháp
- Học tập tinh thần yêu nước, ý chí bất khuất của nhân dân ta trong cuộc đấu tranh bảo vệ độc
lập Tổ quốc
- Củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của đảng và Bác Hồ
II / Chuẩn bị:
1. Chuẩn bị của giáo viên:
1. Ảnh: Quyết tử quân Hà Nội
2. Lược đồ: Chiến dich Việt Bắc thu - đông 1947, Biên giới thu – đông 1950
3. Tác phẩm “Kháng chiến…” Trường Chinh
2. Chuẩn bị của học sinh:

- Đọc bài trước trong SGK
III / Hoạt động dạy học:
1. Ổn định tình hình lớp: Kiểm tra sĩ số, tác phong HS.
2. Kiểm tra bài cũ: 1. Tại nói: Nước ta sau CMT8 ở vào tình thế nghìn cân treo sợi tóc?
2. Vì sao ta kí hiệp định Sơ bộ, nội dung và tác dụng?
3. Giảng bài mới:
TG
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
20’
HĐlớp: Thảo luận thái độ I. Kháng chiến toàn quốc
giữa ta và Pháp sau hiệp chống thực dân Pháp bùng
định Sơ bộ và Tạm ước?
nổ
- Ta: Nghiêm chỉnh, c/bị lực 1/ Thực dân Pháp bội ước và
lượng.
tấn công nước ta
- Pháp: Bội ước trắng trợn
+ Tiến công ta ở Nam Bộ và
Nam Trung Bộ.
+ 11/1946 khiêu khích, tiến
công ta ở Hải Phòng, Lạng
Sơn
+ Gây xung đột với ta ở Hà
Nội (bắn phố Hàng Bún,
Sau hiệp định Sơ bộ
chiếm Bộ Tài chính…)
6/3/1946
và

Tạm
ước


Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
+18/12/1946 gởi tối hậu thư 14/9/1946
đòi ta giải tán lực lượng tự - Ta: Kiên trì hòa bình và
vệ…
chuẩn bị lực lượng kháng
=> Đặt ra cho ta 2 con đường
chiến
lựa chọn
- Thực dân Pháp bội ước, đẩy
+ Đầu hàng
mạnh việc chuẩn b ị chiến
+ Cầm vũ khí chống pháp
tranh xâm lược nước ta.

- Tại làng Vạn Phúc (HN)
- Đêm 19/12/46 Hồ Chủ Tịch
đọc lời kêu gọi Toàn quốc
kháng chiếnhiến
Đọc Lời kêu gọi

- Qua 3 văn kiện
+ Chỉ thị toàn dân kháng chiến
(12/12/1946)
+ Lời kêu gọi toàn quốc kháng
chiến của Hồ Chủ Tịch
(19/12/1946)

+ Tác phẩm Kháng chiến nhất
định thắng lợi (9/1947)

23’

TB: Khẳng định sự lựa chọn
của dân tộc ta ?
- Kiên quyết cầm vũ khí chống 2. Đường lối, kháng chiến
Pháp
chống Pháp của Đảng
- 12/12/1946 Ban T/vụ TW
Đảng ra chỉ thị “Toàn dân
kháng
chiếnhiến”
19/12/1946 họp phát động
toàn quốc kháng chiến
HĐLớp: Thảo luận nội dung
cơ bản lời kêu gọi?
- Chỉ rõ vì sao ta kháng chiến
“Chúng ta nhân nhượng...”
- Nêu cao quyết tâm kháng
chiếnhiến của nhân dân ta
“Không! Chúng ta”
- Kêu gọi toàn dân kháng - Đường lối kháng chiếnhiến:
chiến “Bất kì đàn ông…”

- Toàn dân: là cuộc chiến
tranh tự vệ của toàn dân, là sự
Toàn dân, toàn diện, trường kì,
nghiệp của toàn dân bảo vệ độc

tự lực cánh sinh và tranh thủ
lập tự do của Tổ Quốc
sự ủng hộ của quốc tế”
- Toàn diện: Trên tất cả các
lĩnh vực quân sự, chính trị,
ngoại giao, kinh tế… sức
mạnh tổng hợp dân tộc.
- Trường kì: Pháp là 1 cường
quốc, không thể đánh bại
nhanh chóng, phải trường kì thì
mới có thể phát huy những
thuận lợi của ta.
- Tự lực cánh sinh: Đấu tranh
bảo vệ độc lập của nước Việt
Nam là công việc của người
Việt Nam, do nhân dânVN
K: Đánh giá đường lối này?
quyết định
- Đây là đường lối duy nhất


Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
đúng, phù hợp hoàn cảnh cụ
thể ở nước ta “Không đồng II. Cuộc chiến đấu ở các đô
minh, không tiền bạc…”
thị và việc chuẩn bị cho cuộc
kháng chiến lâu dài
1/ Cuộc chiến đấu ở các đô
thị phía Bắc vĩ tuyến 16
HĐCN: Vì sao ta đánh trực

tiếp với P tại đô thị trước?
- Pháp: Đánh úp cơ quan đầu
não và t/diệt lực lượng vũ
trang của ta  “đánh nhanh…”
- Ta: Giam chân địch trong
T/phố, cả nước chuẩn bị kháng - Ở Hà Nội:
- Pháp: 6500 quân + 13000 P chiến lâu dài (xây dựng căn cứ
+ 20 giờ 19/12/1946 cuộc
kiều, 5000 súng trường, 650 địa)
chiến đấu bắt đầu
tiểu liên, 42 đại bác, 40 xe tăng
- Ta: 28.500 tự vệ, 5D bộ binh,
8B Công an, 1500 súng trường,
1 Badôka => “Quyết tử cho
TQ quyết sinh”
+ Nhân dân xây dựng
chướng ngại vật, chiến lũy.
- Cùng với đội “Cảm tử quân”
+ Trung đoàn Thủ đô thành
lập, chiến đấu quyết liệt, quả
- ở Bưu điện, Chợ Đồng Xuân,
cảm
Bắc bộ phủ (LGĐịnh: chỉ huy
1A đánh 5 xe tăng địch, từ 8 
=> 17/2/1947 quân ta rút
11 giờ, P phải tăng viện)
khỏi vòng vây địch, ra căn cứ
an toàn
- Ở các đô thị Bắc Giang,
Đọc “Trong 60 ngày…” trg

Bắc
Ninh, Huế, Đà Nẵng…
132
quân ta bao vây, tiến công tiêu
diệt nhiều tên địch
K: Nêu ý nghĩa cuộc chiến
đấu trong các đô thị?
- Đánh bại kế hoạch nhanh
=> + Tiêu hao và giam chân
chóng kết thúc c/tr của địch
- Tạo điều kiện cho cả nước địch trong thành phố
+ Tạo đ/kiện cho cả nước
chuẩn bị kháng chiếu lâu dài
chuẩn bị kháng chiếnhiến lâu
dài
2/ Tích cực chuẩn bị cho
cuộc kháng chiến lâu dài
- Cơ quan Đảng, chính phủ,
MTrận và các đoàn thể chuyển
lên căn cứ địa Việt Bắc an
toàn
- Xây dựng hậu phương vững
HĐCN: Tham khảo SGK làm mạnh về mọi mặt: Chính trị,
rõ các hoạt động chuẩn bị kinh tế, Quân sự, Văn hóa
của ta về mọi mặt


Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
25’
“Thực túc binh cường” 

“Phòng gian bảo mật” 

+ Chính trị: thành lập Uỷ ban
kháng chiến hành chính, mở
rộng mặt trận, lập hội Liên
việt
+ Kinh tế: đề ra chính sách
phát triển kinh tế, nhất là
lương thực
+ Quân sự: xây dựng lực
lượng chiến đấu
+ Văn hóa: duy trì phong trào
“Bình dân học vụ” các trường
phổ thông tiếp tục giảng dạy

III. Chiến dịch Việt Bắc Thu
Đông 1947 và việc đẩy mạnh
kháng chiến toàn dân, toàn
diện
1/ Chiến dịch Việt Bắc Thu
- Đông 1947
a) Âm mưu của Pháp

Sau 3 tháng chiến tranh xâm
lược:
- Lực lượng Pháp bị hao mòn
và phân tán, khó khăn về tài
chính
- Phong trào phản đối chiến
3/1947 Pháp thực hiện kế

tranh của nhân dân Pháp & HĐCN: Tham khảo SGK,
nêu
rõ
âm
mưu
của
Pháp
.
hoạch
tiến công Việt Bắc
PTGPDT dâng cao
+ Chính trị: lập chính phủ bù nhằm nhanh chóng kết thúc
nhìn
chiến tranh.
- Do Cao uỷ Bôlae đề ra nhằm + Quân sự: Tấn công lên Việt b) Diễn biến
tiêu diệt cơ quan đầu não của Bắc nhanh chóng kết thúc
chiến tranh.
ta.
Lược đồ chiến dịch Việt Bắc
- K/hoạch “Close-Close”Tướng Valuy: 12.000 quân +
3000 xe cơ giới + máy bay +
tàu chiến
+ 7/10: 800 q dù  BCạn, chợ
Đồn, chợ Mới; quân bộ theo
đường 4  Việt Bắc
+ 9/10: quân thuỷ, Sông Lô 
Việt Bắc
=> Bước 1 thành công, Pháp
rêu rao thắng lợi
- Ta đoán đúng tình hình và đã

tích cực, chủ động chuẩn bị.
Trình bày diễn biến bằng
Lược đồ

- 7/10/1947 Pháp huy động
12.000 quân và hầu hết máy
bay ở Đông Dương tấn công
lên Việt Bắc

- Đảng đã chỉ thị “Phải phá
tan cuộc tấn công mùa đông
của giặc Pháp”
- Trên khắp các mặt trận quân
ta anh dũng chiến đấu từng
bước đẩy lùi cuộc tiến công
của địch với những trận đánh
lớn như: Đoan Hùng, Khe
Lau…
* Kết quả
+ Loại khỏi vòng chiến 6.000


Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
=> 19/12/1947 Đại bộ phận
quân Pháp rút khỏi Việt Bắc
HĐCN: Nêu kết quả, ý nghĩa
Kết hợp ghi
- Đường 4: “Con đường chết”
- Đường thuỷ: “Thảm hoạ
Sông .Lô”

tên, bắn rơi 16 máy bay, bắn
chìm 11 tàu chiến, canô…
+ Cơ quan đầu não kháng
chiến được an toàn, bộ đội chủ
lực của ta được trưởng thành
* Ý nghĩa
+ Đánh bại kế hoạch “ đánh
nhanh thắng nhanh”, buộc
Pháp chuyển sang đánh lâu dài
+ Đưa cuộc kháng chiến của ta
sang giai đoạn mới
2/ Đẩy mạnh kháng chiến
toàn dân, toàn diện

- Ta càng đánh càng mạnh
HĐCN: Nêu biện pháp đẩy
- Sau thất bại ở Việt Bắc, Pháp mạnh kháng chiến lâu dài
buộc phải chuyển sang đánh
lâu dài “Dùng người Việt…
chiến tranh”

17’

+ Chính trị: Thành lập UB
Củng cố chính quyền nhân kháng chiến, thống nhất mặt
dân
trận VM và hội Liên Việt 
MT Liên Việt
+ Quân sự: Các đại đội độc

Đẩy mạnh chiến tranh du kích lập đi sâu vùng sau lưng địch,
phát triển chiến trạnh du kích
+ Kinh tế: Giảm tô 25%, hoãn
XD nền kinh tế dân chủ nhân nợ, tạm cấp ruộng đất
dân
+ VHGD: tiến hành cải cách
GD (h ệ 9 năm)
Cải cách giáo dục, xây dựng hệ
thống GD chuyên nghiệp

=> Góp phần xây dựng hậu
phương vững mạnh, đủ cung
cấp phần lớn nhu cầu cho cuộc
kháng chiến  những nhân tố
q/định thắng lợi của cuộc
kháng chiến trên MT quân sự

- CHính trị: Củng cố chính
quyền nhân dân
- Quân sự: Đẩy mạnh chiến
tranh du kích
- Kinh tế: xây dựng nền kinh
tế dân chủ nhân dân
- Văn hóa – Giáo dục: Cải
cách GD, XD hệ thống giáo
dục chuyên nghiệp

IV. Hoàn cảnh lịch sử mới
và chiến dịch Biên giới thu –
đông 1950

1/ Hoàn cảnh lịch sử mới
của cuộc kháng chiến
HĐCN: Tìm hiểu các sự kiện a) Thuận lợi
- 10/1949 cách mạng Trung
TG có lợi cho Việt Nam?
- Cách mạng Trung Quốc Quốc thành công, nước
CHND Trung Hoa ra đời
thành công
- Các nước XHCN quan hệ
ngoại giao với ta


Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
- 1950 Các nước XHCN lập
quan hệ ngoại giao với ta
- Ta thoát khỏi vòng vây của đế
quốc, có điều kiện quan hệ với
XHCN, hậu thuẫn cho cuộc
kháng chiến
- Uy tín QT của ta nâng cao 
cảnh báo đối với kẻ xâm lược
thực dân Pháp.
- Từ đây, Mĩ từng bước can
thiệp sâu vào ĐD
Lược đồ chiến dịch Biên giới
thu – đông 1950
6/1949 bắt đầu thực hiện:
- Tăng cường … số 4: 17D cơ
động, 9 đại đoàn Âu - Phi
- Hành lang Đông – Tây

b) Khó khăn
13/5/1949, nhờ Mĩ giúp đỡ, P
đề ra kế hoạch Rơve,

Đọc chữ nhỏ trang 136

nhằm tấn công qui mô lên Việt
TB: Mục đích kế hoạch này? Bắc lần thứ hai để nhanh
- Cắt đứt liên lạc Việt Bắc với chóng kết thúc c/tr
liên khu 3, 4  Việt Bắc cô lập:
tấn công Việt Bắc lần nữa
2/ Chiến dịch Biên giới thu –
đông 1950
a) Mục đích ta mở chiến
dịch

- Khó khăn của ta: Vùng thực
- Tiêu diệt sinh lực địch
dân bị thu hẹp
Để- Tranh thủ thuận lợi mới
HĐCN: Nêu mục đích của - Khai thông biên giới Việt –
Trung
- Khắc phục khó khăn bị chiến dịch
- Củng cố, mở rộng căn cứ địa
bao vây
Việt Bắc
- Đưa kháng chiến  giai
đoạn mới
Kết hợp ghi

- Nối liên lạc với
(XHCN)

thế giới

- Thúc đẩy cuộc kháng chiến
tiến lên
MR:
- Khẩu hiệu “Tất cả cho chiến
dịch toàn thắng”: 121.700 dân
công vận chuyển 4000 tấn
LThực, VKhí + 3 vạn quân
- Hồ Chủ Tịch: “Chỉ đánh cho
thắng không cho đánh bại” H. 49
Trình bày diễn biến bằng
Lược đồ
- “Nhử địch ra rồi bóp”

b) Diễn biến
- 16 18/9/1950 ta tiêu diệt
địch tại Đông Khê
HĐLớp: Thảo luận tình thế
của Pháp sau khi mất Đông
Khê?
- Khốn đốn: Thất Khê bị uy
hiếp, CBằng bị cô lập, đường
4 bị cắt làm đôi
- P tiến hành “hành quân kép”
+ Hà Nội  Thái Nguyên.
+ Thất Khê  Đông Khê đón

- 8 22/10/1950 ta mai phục,
tiêu diệt địch các cứ điểm trên


Giáo án điện tử môn Lịch sử lớp 12
quân CBằng về

- Ta để lại 1 ít, còn lại bố trí
đường 4 đánh địch
- Địch tránh bộ, đi rừng nhưng
vẫn lọt ổ phục kích của ta
- Thất Khê, Na Sầm, LạngSơn
- Đồng thời:
+ 6 D ở Tây Nguyên bị t/diệt
+ Các MT khác giết giặc hỗ
trợ cho BGiới

Đọc chữ nhỏ trang 138

đường số 4, buộc địch rút
chạy  giải phóng đường số 4

c) Kết quả, ý nghĩa
* Kết quả:
- Loại khỏi vòng chiến đấu
hơn 8000 tên
- GP một vùng rộng lớn + 35
vạn dân  Việt Bắc thoát khỏi
bao vây

- Làm phá sản k/hoạch Rơve
* Ý nghĩa:
- Khai thông liên lạc với các
nước XHCN
- Ta giành quyền chủ động
trên chiến trường chính (Bắc
Bộ)

- Việt Bắc mở rộng
- 4000 Km2, 750 Km biên giới
 Củng cố: Nhắc ý chính bài học
 Bài tập về nhà: Trả lời câu hỏi trong SGK
 Dặn dò: Đọc bài 19 “Bước phát triển của cuộc kháng chiếnhiến…”
 Rút kinh nghiệm: