NV6 :Đêm nay Bác không ngủ

Tiết 93 +
94

I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả: Nguyễn Thái, 1927 tại Nghệ An
- Ông giữ chức vụ chủ tịch hội Văn nghệ tỉnh Nghệ An
- Ngoài thơ, ông còn viết truyện, kí và phê bình
2. Tác phẩm:
- Hoàn cảnh: 1951: Chiến dịch biên giới Việt Bắc - Thu đông
tại chiến khu Việt Bắc
- Thể thơ: ngũ ngôn (5 tiếng một dòng thơ, bốn dòng một
khổ thơ)
- Phương thức biểu đạt: Kết hợp nhuần nhuyễn giữa yếu tố
tự sự và trữ tình.Thêm yếu tố miêu tả.
- Mạch cảm xúc chính: kể về một đêm không ngủ của Bác.
Qua đó thể hiện tình cảm của Bác đối với bộ đội, dân công
và tình cảm của anh đội viên đối với Bác.

II. Tìm hiểu nội dung văn bản.
1. Hình ảnh Bác Hồ trong đêm không ngủ.
- Thời gian, không gian: trời đã khuya, bên bếp lửa, mưa lâm thâm,
mái lều tranh xơ xác.
- Cử chỉ: đốt lửa, dém chăn cho từng người một, nhón chân nhẹ
nhàng
=> Lo lắng ân cần, chăm chút yêu thương (như cha, mẹ)
- Hình dáng: vẻ mặt trầm ngâm, mái tóc bạc, ngồi đinh ninh, chòm râu
im phăng phắc, cao lồng lộng.....
+ Các từ láy gợi hình => gợi hình ảnh Bác cụ thể, chân thực, sinh
động.
+ So sánh ẩn dụ: Bóng Bác - ngọn lửa hồng => vĩ đại, gần gũi , nhân ái

=> Hình ảnh Bác vừa gần gũi, thân thiết vừa cao cả, thiêng liêng.
- Lời nói, tâm tư: không an lòng, thương đoàn dân công...
=> Lòng yêu thương bao la, rộng lớn

2. Tâm tư của người đội viên chiến sĩ
a. Lần thứ nhất:
- Ngạc nhiên, băn khoăn đến khắc khoải (khổ 1)
- Nhìn, theo dõi những cử chỉ, hành động của Bác(Khổ
2,3,4)
+ Điệp từ "càng" diễn tả tình thương tăng cấp
- Mơ màng như nằm trong giấc mộng đẹp đẽ, ấm áp (khổ 5)
+So sánh, ẩn dụ: Bóng Bác - ngọn lửa hồng
=> Tình cảm thân thiết, ngưỡng mộ của anh đội viên với
Bác
- Thổn thức, thầm thì... (khổ 6) => Sự xúc động
=> Thương yêu, cảm phục trước tấm lòng của Bác

b. Lần thứ 3:
- Hốt hoảng, giật mình, nằng nặc mời Bác ngủ
+ Từ láy "nằng nặc + đảo trật tự ngôn từ, lặp lại các
cụm từ "mời Bác ngủ", Bác ơi! Bác ơi mời Bác ngủ"
=> diễn tả tăng dần mức độ bồn chồn, tình cảm lo
lắng chân thành mộc mạc của người đội viên với
Bác.
- Lòng vui sướng mênh mông. Anh thức luôn cùng
Bác
=> Niềm vui của anh đội viên khi hiểu được tấm lòng
và sự vĩ đại của Bác.