Bài giảng Vật lý 7 bài 12: Độ to của âm

TaiLieu.VN


KIỂM TRA BÀI CŨ:
1. Tần số là gì? Đơn vị đo tần số?
2. Khi nào vật phát ra âm cao?
Khi nào vật phát ra âm thấp?
TRẢ LỜI:
1. Tần số là số dao động trong một giây.
Đơn vị tần số là héc (Hz).
2. Vật phát ra âm cao khi tần số dao động lớn.
Vật phát ra âm thấp khi tần số dao động nhỏ.

TaiLieu.VN


Tiết 13: ĐỘ TO CỦA ÂM
I. Âm to, âm nhỏ - Biên độ dao động
1. Thí nghiệm 1.
Cố định một đầu thanh thép, nâng đầu thước phần tự do dao động trong 2 trường
hợp:
a. Đầu thước lệch nhiều (H12a)
b. Đầu thước lệch ít (H12b)

TaiLieu.VN


C1. Quan sát dao động của đầu thước, lắng nghe âm phát ra trong 2 trường hợp rồi
điền vào bảng 1:
Bảng 1

Cách làm thước dao
động

a. Nâng đầu thước lệch
nhiều

Đầu thước dao động
mạnh hay yếu

Mạnh

Âm phát ra to hay nhỏ

To

b. Nâng đầu thước lệch ít
Yếu

TaiLieu.VN

Nhỏ


Độ lệch lớn nhất của vật dao động so với vị trí cân bằng của nó được gọi là
biên độ dao động.

Biên độ
dao
động

Vị tr
í
cân
bằng

TaiLieu.VN


Dây đàn hồi
h
Vị trí cân bằng
h là biên
độ dao
động

C2. Từ những dữ liệu thu thập trên, hãy chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
nhiều (hoặc ít) biên độ
Đầu thước lệch khỏi vị trí cân bằng càng........................................
lớn ( hoặc nhỏ)
to (hoặc nhỏ)
dao động càng…………………………………..âm
phát ra càng………………..

TaiLieu.VN


Tiết 13: ĐỘ TO CỦA ÂM
I. Âm to, âm nhỏ - Biên độ dao động
1. Thí nghiệm 1.
2. Thí nghiệm 2.

TaiLieu.VN


Thí nhiệm 2: Lắng nghe tiếng trống và quan sát dao động của quả cầu

a. Gõ nhẹ

?

?




TaiLieu.VN

b. Gõ mạnh


Gõ nhẹ: Âm phát ra to hay nhỏ? Quả cầu dao động với biên độ lớn hay nhỏ?
Gõ mạnh: Âm phát ra to hay nhỏ? Quả cầu dao động với biên độ lớn hay nhỏ?
C3. Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:
nhiều (hoặc ít)
Quả cầu bấc lệch càng……………........chứng
tỏ biên độ dao động của mặt trống
lớn (hoặc nhỏ)
to (hoặc nhỏ)
càng…………………...tiếng
trống càng……

TaiLieu.VN


Tiết 13: ĐỘ TO CỦA ÂM
I. Âm to, âm nhỏ - Biên độ dao động
1. Thí nghiệm 1.
2. Thí nghiệm 2.
3. Kết luận:
biên độ
to (hoặc nhỏ)
Âm phát ra càng ……………..…khi………….dao
động của nguồn âm
lớn (hoặc nhỏ)
càng…………………

TaiLieu.VN


Tiết 13: ĐỘ TO CỦA ÂM
I. Âm to, âm nhỏ - Biên độ dao động
1. Thí nghiệm 1.
2. Thí nghiệm 2.
3. Kết luận:
II. Độ to của một số âm
- Độ to của âm được đo bằng đơn vị đêxiben (dB).
- Người ta có thể dùng máy để đo độ to của âm.

TaiLieu.VN

Máy đo độ ồn
điện tử

TaiLieu.VN

Máy đo cường
độ âm thanh

Máy đo độ
rung điện tử


Bảng 2 cho biết độ to của một số âm.
- Tiếng nói thì thầm
- Tiếng nói chuyện bình thường
- Tiếng nhạc to
- Tiếng ồn rất to ở ngoài phố
- Tiếng ồn của máy móc nặng trong công xưởng
- Tiếng sét
Ngưỡng đau (làm đau nhức tai)
(Tiếng động cơ phản lực ở cách 4m)

TaiLieu.VN

20dB
40dB
60dB
80dB
100dB

120dB
130dB


Tiết 13: ĐỘ TO CỦA ÂM
I. Âm to, âm nhỏ - Biên độ dao động
1. Thí nghiệm 1.
2. Thí nghiệm 2.
3. Kết luận:
II. Độ to của một số âm
- Độ to của âm được đo bằng đơn vị đêxiben (dB).
- Người ta có thể dùng máy để đo độ to của âm.
- Ngưỡng đau (nhức tai): 130dB.

TaiLieu.VN


TaiLieu.VN


TaiLieu.VN


•

•

Tai ta nghe được các tiếng động xung quanh vì âm
được truyền bởi không khí đến tai làm cho màng nhĩ
dao động. Dao động này được truyền qua các bộ

phận bên trong tai, tạo ra tín hiệu truyền lên não
giúp ta cảm nhận được âm thanh. Màng nhĩ dao
động với biên độ càng lớn, ta nghe được âm càng to.
Âm truyền đến tai có độ to quá lớn có thể làm thủng
màng nhĩ. Vì vậy trong nhiều trường hợp cần phải
chú ý bảo vệ tai.

Trong chiến tranh, người dân ở gần chỗ bom nổ tuy không bị chảy máu nhưng lại
bị điếc tai do độ to của âm lớn hơn 130 dB làm cho màng nhĩ bị thủng .

TaiLieu.VN


130 dB gọi là ngưỡng đau, những âm có có độ to trên 130dB sẽ làm chói tai, đau
nhức tai, có thể làm thủng màng nhĩ, làm tai bị điếc, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Khi âm có độ to quá lớn, ta thường làm gì để bảo vệ tai?
Ta dùng dụng cụ nút tai hoặc che tai (bằng bàn tay, bông gòn…) để giảm bớt tiếng
ồn, nếu có thể nên tránh hay giảm tiếp xúc, giảm độ to nguồn âm đó.
Dân gian có câu “Thùng rỗng kêu to” Em hiểu điều này thế nào?
Về mặt kiến thức vật lý: Khi gõ vào thùng bên trong rỗng, phần thùng bị
gõ có khả năng dao động mạnh nên phát ra âm to.
Trong khi thùng “đặc” chẳng hạn bên trong có đựng gạo, khi gõ vào thùng,
thùng không thể dao động mạnh nên phát ra âm nhỏ.
Về ý nghĩa trong cuộc sống: Câu “thùng rỗng kêu to” dùng để châm biếm
những người làm việc không đạt kết quả nhưng nói thành tích thì giỏi, huênh
hoang, khoe khoang, tự cho mình hay. Nhắc nhở chúng ta luôn chăm chỉ lao động,
học tập, nói ít nhưng làm nhiều và luôn khiêm tốn.

TaiLieu.VN

Tiết 13: ĐỘ TO CỦA ÂM
I. Âm to, âm nhỏ - Biên độ dao động
1. Thí nghiệm 1.
2. Thí nghiệm 2.
3. Kết luận:
II. Độ to của một số âm
III. Vận dụng

TaiLieu.VN


C4. Khi gãy mạnh một dây đàn, tiếng đàn sẽ to hay nhỏ? Tại sao?
C4. Gãy mạnh một dây đàn thì âm phát ra to. Vì biên độ dao động lớn

TaiLieu.VN


C5: Hãy so sánh biên độ dao động của điểm giữa sợi
dây đàn (điểm M) trong hai trường hợp vẽ ở hình 12.3.
C5. Trường hợp 1 biên độ dao động lớn

Vò trí cân bằng

M

Trường hợp 1

Trường hợp 2
H 12.3

TaiLieu.VN


C6. Khi máy thu thanh phát ra âm to, âm nhỏ thì biên độ dao động của màng loa
khác nhau thế nào?

C6. Khi máy thu thanh phát ra âm to thì biên độ dao động của màng loa lớn. Khi
máy thu thanh phát ra âm nhỏ thì biên độ dao động của màng loa nhỏ.

TaiLieu.VN


Quan hệ giữa tần số dao động, biên độ dao động và âm phát ra của một vật

Vật dao
động

Tần số
dao động
lớn

Biên độ
dao động
lớn

Vật dao
động ra
sao?

Vật dao

động
nhanh

Vật dao
động
mạnh

Âm phát
ra thế
nào?

Âm
phát ra
cao

TaiLieu.VN

Âm
phát ra
to


TaiLieu.VN


Hướng dẫn về nhà
+ Làm bài tập 12 SBT
+ Đọc lại phần có thể em chưa biết
+ Giải thích hiện tượng sau: Tại sao khi có sấm sét ta
thấy tia chớp sau đó mới nghe âm phát ra?

TaiLieu.VN