Bài giảng Vật lý 7 bài 11: Độ cao của âm

Kiểm tra bài cũ.
1. Nêu khái niệm nguồn âm? Nêu 2 ví dụ về nguồn âm
mà em biết.
2. Các nguồn âm có chung đặc điểm gì?
* Trả lời:
1. Vật phát ra âm gọi là nguồn âm.
- Ví dụ: Mặt trống(khi đánh),dây đàn(khi gảy)…..
2. Các nguồn âm có chung đặc điểm là đều dao động.


THÍ NGHIỆM 1:
Treo hai con lắc có chiều dài 20cm và 40 cm,
kéo chúng lệch ra khỏi vị trí đứng yên ban đầu
rồi thả cho chúng dao động

b
a

C1:
Hãy quan sát và đếm số dao động của từng con lắc trong 10 giây và ghi kết
quả vào bảng sau:
Con lắc
a
b

Dao động nhanh hay chậm

Số dao động trong
10 giây

Số dao động trong
1 giây


Thí nghiệm 1

b

a

Hình 11.1


Con lắc

Dao động nhanh hay chậm

a

Dao động chậm hơn

b

Dao động nhanh hơn

Số dao động
trong 10 giây

Số dao động
trong 1 giây

C2:
Từ bảng trên, hãy cho biết con lắc nào có tần số dao động lớn hơn?
Trả lời: Con lắc b có tần số dao động lớn hơn

Nhận xét: Dao động càng ............., tần số dao động càng ............


THÍ NGHIỆM 2:
Cố định một đầu hai thước thép đàn hồi có chiều dài
khác nhau (30cm và 20 cm) trên mặt một hộp gỗ.
Lần lượt bật nhẹ đầu tự do của thước cho chúng dao động.
Quan sát dao động và lắng nghe âm phát ra rồi trả lời C3

C3:
Chọn từ thích hợp (cao, thấp, nhanh, chậm) để điền vào chỗ trống:
Phần tự do của thước dài dao động ......................., âm phát ra .......................
Phần tự do của thước ngắn dao động....................., âm phát ra........................


Thí nghiệm 2

Hình 11.2 (với 1 đầu thước lệch nhiều)


Thí nghiệm 2

Hình 11.2 (với 1 đầu thước lệch ít)

Hình 11.2


C3:
Chọn từ thích hợp (cao, thấp, nhanh, chậm) để điền vào chỗ
trống:
chậm
Phần tự do của thước dài dao động .......................,
âm phát
thấp
ra .......................
Phần tự do của thước ngắn dao động.....................,
nhanh
âm phát
cao
ra........................


THÍ NGHIỆM 3:

Một đĩa nhựa được đục lỗ cách đều nhau
và được gắn vào trục của một động cơ chạy bằng pin.
Chạm góc miếng bìa vào một hàng lỗ nhất định
trên đĩa đang quay trong hai trường hợp:
-Khi đĩa quay chậm
- Khi đĩa quay nhanh.


THÍ NGHIỆM 3:

K

Hình 11.3


C4:
Hãy lắng nghe âm phát ra và điền từ (cao, thấp, nhanh,
chậm ) vào chỗ trống:
chậm , âm
Khi đĩa quay chậm, góc miếng bìa dao động.............
thấp
phát ra ...............
Khi đĩa quay nhanh, góc miếng bìa dao động nhanh
...............,
cao
âm phát ra............


KẾT LUẬN:
Từ kết quả thí nghiệm 1,2,3, hãy viết đầy đủ câu kết luận
sau:
Dao động càng ................, tần số dao động càng...............,
âm phát ra càng..........


GHI NHỚ
•Số dao động trong một giây gọi là tần số. Đơn
vị tần số là héc (Hz)
•Âm phát ra càng cao (càng bổng) khi tần số
dao động càng lớn

•Âm phát ra càng thấp (càng trầm) khi tần số
dao động càng nhỏ.


C5:
Một vật dao động phát ra âm có tần số 50 Hz và một vật dao
động phát ra âm có tần số 70 Hz.
•Vật nào dao động nhanh hơn?
•Vật nào phát ra âm thấp hơn?
GIẢI:
•Vật dao động phát ra âm có tần số 70 Hz dao động nhanh
hơn
•Vật dao động phát ra âm có tần số 50 Hz phát ra âm thấp
hơn.


C6:
Hãy tìm hiểu xem khi vặn dây đàn căng nhiều, căng ít thì âm
phát ra sẽ cao, thấp như thế nào? Và tần số lớn, nhỏ ra sao?
GIẢI:
•Khi vặn dây đàn căng nhiều thì âm phát ra sẽ cao (bổng), tần
số dao động sẽ lớn
•Khi vặn dây đàn căng ít (dây chùng) thì âm phát ra sẽ thấp
(trầm), tần số dao động sẽ nhỏ


C7:
Cho đĩa trong thí nghiệm 3 quay, em hãy lần lượt chạm góc
miếng bìa vào một hàng lỗ ở gần vành đĩa và vào một hàng lỗ
ở gần tâm đĩa. Trong trường hợp nào âm phát ra cao hơn?

K

GIẢI
Khi chạm góc miếng bìa vào hàng lỗ ở gần vành đĩa
âm phát ra cao hơn


CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
• Thông thường, tai nguời có thể nghe được âm có tần số
trong khoảng từ 20 Hz đến 20.000 Hz
•Những âm có tần số dưới 20 Hz gọi là hạ âm. Những âm có
tần số trên 20.000 Hz gọi là siêu âm
• Chó và một số động vật khác có thể nghe được âm có tần số
thấp hơn 20 Hz và có hơn 20.000 Hz.


Ứng dụng thực tế
Trong cuộc sống, khi nghe nhạc tùy vào mỗi thể loại nhạc khác nhau
mà người ta điều chỉnh tăng hay giảm những âm có tần số cao,thấp
sao cho phù hợp.
Ví dụ
- Để thưởng thức những bản nhạc hùng tráng với những
tiếng trống (âm thấp) ta phải tăng âm có tần số thấp
- Để thưởng thức những bản nhạc hòa tấu với những tiếng
đàn ghi ta hay tiếng sáo…(âm cao) ta phải tăng âm có tần số cao lên
-Để thưởng thức những ca khúc với những giọng ca ấm áp
của các ca sỹ ta nên tăng âm có tần số trung….

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
• Học thuộc phần ghi nhớ
• Làm bài tập 11.1;11.2;11.3;11.4; trong
sách bài tập
• Đọc trước bài 12: “Độ to của âm”.