Thiết kế bài giảng điện tử sử dụng trong dạy học phần động học lớp 10

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA VẬT

NGUYỄN DOÃN TÙNG

THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ SỬ DỤNG
TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG ĐỘNG HỌC LỚP 10

Chuyên ngành: Lí luận và phương pháp dạy học bộ môn Vật lý

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hà Nội, 2018


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA VẬT

NGUYỄN DOÃN TÙNG

THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ SỬ DỤNG
TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG ĐỘNG HỌC LỚP 10

Chuyên ngành: Lí luận và phương pháp dạy học bộ môn Vật lý

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Người hướng dẫn khoa học:

Th.S Ngô Trọng Tuệ

Hà Nội, 2018

LỜI CẢM ƠN
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và lòng biết ơn sâu sắc đối với thầy
THS Ngô Trọng Tuệ - người đã trực tiếp tạo điều kiện hướng dẫn, chỉ bảo,
giúp đỡ tận tình để tôi hoàn thành khóa luận này.
Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa Vật Lý, đặc
biệt là thầy cô giáo trong tổ Phương pháp dạy học Vật Lý và các bạn sinh viên
trong nhóm khóa luận đã giúp đỡ tôi hoàn thành khóa luận.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Xuân Hòa, ngày 08 tháng 5 năm 2018
Sinh viên thực hiện

Nguyễn Doãn Tùng


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng:
Khóa luận này là kết quả nghiên cứu, tìm hiểu của riêng tôi.
Những tư liệu được sử dụng trích dẫn, trong khóa luận là trung thực.
Kết quả nghiên cứu này không hề trùng với bất kỳ công trình nghên cứu của
tác giả nào đã được công bố trước đó.
Nếu sai tôi xin hoàn toàn chụ trách nhiệm.
Xuân Hòa, ngày 08 tháng 5 năm 2018
Sinh viên thực hiện

Nguyễn Doãn Tùng


MỤC LỤC

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................................... 1
2. Mục đ ch nghi n cứu ......................................................................................................... 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 2
4. Giả thuyết khoa học ........................................................................................................... 2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu......................................................................................................... 2
. hương pháp nghi n cứu ................................................................................................... 3
6.1. Nghiên cứu lí luận........................................................................................................... 3
6.2. Nghiên cứu thực tiễn....................................................................................................... 3
6.3. Dự kiến thực nghiệm sư phạm........................................................................................ 3
7. Đóng góp của đề tài. .......................................................................................................... 3
7.1. Đóng góp về mặt lí luận.................................................................................................. 3
7.2. Đóng góp về mặt thực tiễn.............................................................................................. 3
8. Cấu trúc hóa luận ............................................................................................................. 3
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VIỆC SỬ DỤNG ELEARNING TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG ĐỘNG HỌC ............................................ 5
1.1. Lí luận về sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học........................................................ 5
1.1.1. Khái niệm về bài giảng điện tử .................................................................................... 5
1.1.2. Ưu điểm, nhược điểm của bài giảng điện tử................................................................ 5
1.1.3. Các hình thứchọc tập với bài giảng điện tử ................................................................. 6
1.1.4. Quy trình thiết kế bài giảng bài giảng điện tử và tổ chức dạy học có sử dụng bài
giảng điện tử .......................................................................................................................... 7
1.2. Công cụ thiết kế bài giảng điện tử ................................................................................ 11
1.2.1. Giới thiệu về phần mềm soạn bài giảng điện tử Adobe Presenter............................. 12
1.2.2. Giới thiệu về phần mềm ActivePresenter: ................................................................. 18
1.3. Điều tra thực tế về việc sử dụng bài giảng điện tử trong việc dạy học chương Động
học........................................................................................................................................ 21
1.3.1. Mục đ ch điều tra ....................................................................................................... 21
1.3.2. hương pháp điều tra ................................................................................................. 21
1.3.3. Những thuận lợi và hó hăn..................................................................................... 21
1.3.4. Kết quả điều tra.......................................................................................................... 21
Kết luận chương 1................................................................................................................ 26

CHƯƠNG 2: TỔ CHỨC DẠY HỌC CHƯƠNG ĐỘNG HỌC VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA
BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ ...................................................................................................... 27


2.1. Mục tiêu dạy học chương Động học............................................................................. 27
2.1.1 Kiến thức: ................................................................................................................... 27
2.2. Kiến thức vật lý trong chương Động học ..................................................................... 27
2.2.2. Sự rơi tự do ................................................................................................................ 29
2.3.1. Xây dựng bài giảng điện từ dạy học bài “ Chuyển động thẳng đều”......................... 30
2.3.2. Xây dựng bài giảng điện từ dạy học bài “ Rơi tự do”................................................ 33
2.4. Tiến trình tổ chức dạy học chương Động học .............................................................. 36
2.4.1. Tiến trình tổ chức dạy học bài “ Chuyển động thẳng đều”........................................ 36
2.4.2. Tiến trình tổ chức dạy học bài “ Rơi tự do”............................................................... 37
Kết luận chương 2................................................................................................................ 39
CHƯƠNG 3: DỰ KIẾN THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM .................................................. 40
3.1. Mục đ ch, đối tượng và phương pháp thực nghiệm sư phạm ....................................... 40
3.1.1. Mục đ ch thực nghiệm sư phạm................................................................................. 40
3.1.2. Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm ......................................................................... 40
3.1.3. Đối tượng thực nghiệm sư phạm ............................................................................... 40
3.1.4. hương pháp thực nghiệm sư phạm .......................................................................... 40
3.2. Dự kiến triển khai thực nghiệm sư phạm...................................................................... 41
3.2.1. Thời gian triển khai thực nghiệm sư phạm ................................................................ 41
3.2.1. Các ti u ch đánh giá ết quả thực nghiệm sư phạm ................................................. 41
Kết luận chương 3.............................................................................................................. 44
KẾT LUẬN......................................................................................................................... 45
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................. 46


DANH MỤC HÌNH ẢNH, BIỂU ĐỒ, CÔNG THỨC
Hình 1.1. Giao diện của Adobe Pressenter............................................................................... 12

Hình 1.2. Giao diện ghi hình .................................................................................................... 12
Hình 1.3. Giao diện ghi âm ...................................................................................................... 13
Hình 1.4. Giao diện câu hỏi trắc nghiệm.................................................................................. 13
Hinh 1.5. Giao diện lựa chọn các dạng câu hỏi ........................................................................ 13
Hình 1.6. Các lựa chọn cho câu hỏi.......................................................................................... 14
Hình 1.7. Giao diện câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn ......................................................... 14
Bảng 1.8. Giao diện cài đặt câu hỏi trắc nghiệm...................................................................... 15
Hình 1.9. Giao diện câu hỏi dạng đúng/sai............................................................................... 15
Hình 1.10. Giao diện câu hỏi dạng điền khuyết ....................................................................... 15
Hình 1.11. Giao diện câu hỏi dạng điền câu trả lời tự luận ...................................................... 16
Hình 1.12. Giao diện khi muốn thêm câu hỏi dạng ghép đôi ................................................... 16
Hình 1.13. Giao diện khi muốn thêm câu hỏi thăm dò ý iến.................................................. 16
Hình 1.14. giao diện cài đặt Việt hóa các thông báo, nút lệnh ................................................. 17
Hình 1.15. Giao diện cài đặt hiển thị thông báo ....................................................................... 17
Hình 1.16. Giao diện cài đặt thống kê ...................................................................................... 17
Hình 1.17. giao diện đóng gói bài giảng................................................................................... 18
Hình 1.18. Giao diện tùy chọn đóng gói bài giảng................................................................... 18
Hình 1.19. Giao diện phần mềm............................................................................................... 19
Hình 1.20. giao diện tùy chọn quay màn hình.......................................................................... 19
Hình 1.21. Giao diện đặt tên cho video ................................................................................... 20
Hình 1.22. giao diện quay màn hình......................................................................................... 20
Hình 1.23. giao diện xuất video................................................................................................ 20
Hình 2.1. Đồ thị vận tốc theo thời gian của chuyển động thẳng đều ....................................... 28
Hình 2.2. Đường biểu diễn phương trình chuyển động thẳng đều ........................................... 28
Hình 2.3. Câu hỏi đề dẫn .......................................................................................................... 30
Hình 2.3. Đầu bài...................................................................................................................... 30
Hình 2.5. Tốc độ trung bình ..................................................................................................... 31
Hình 2.6. Chuyển động thẳng đều ............................................................................................ 31
Hình 2. . đồ thị tọa độ - thời gian ............................................................................................ 31
Hình 2.8. đồ thị tọa độ- thời gian ............................................................................................. 32

Hình 2.9. Đồ thị vận tốc- thời gian........................................................................................... 32
Hình 2.10. Kiến thức cần nhớ................................................................................................... 32
Hình 2.11. Bài tập vận dụng ..................................................................................................... 33
Hình 2.12. Câu hỏi đặt vấn đề .................................................................................................. 33
Hình 2.13. Giới thiệu bài học ................................................................................................... 33
Hình 2.14. Thí nghiệm.............................................................................................................. 34
Hình 2.15. Sự rơi tự do ............................................................................................................. 34
Hình 2.16. Thí nghiệm về rơi tự do .......................................................................................... 34
Hình 2.17. Kết luận .................................................................................................................. 35
Hình 2.18. Công thức của chuyển động rơi tự do .................................................................... 35
Hình 2.19. Củng cố................................................................................................................... 35
Hình 2.20. Bài tập tự luận......................................................................................................... 36
Hình 2.21. video rơi tự do ........................................................................................................ 36


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 1. Yêu cầu người học ...................................................................................................... 11
Bảng 2. Ti u ch đánh giá t nh hoa học .................................................................................. 41
Bảng 3. Ti u ch đánh giá về mặt thẩm mỹ.............................................................................. 42
Bảng 4. Ti u ch đánh giá độ phù hợp của nội dung bài học ................................................... 42
Bảng 5. Ti u ch đánh giá hả năng giúp học sinh tự học trên mạng....................................... 43


MỞ ĐẦU
1. ý do chọn đề tài
Bài giảng điện tử đang là xu hướng chung của giáo dục thế giới. Việc triển
khai Bài giảng điện tử trong giáo dục đào tạo là một hướng đi tất yếu nhằm đưa giáo
dục Việt Nam tiếp cận với nền giáo dục thế giới.

Ở nước ta, Chủ trương của Bộ giáo dục và đào tạo trong giai đoạn tới là tích
cực triển khai các hoạt động xây dựng một xã hội học tập, mà ở đó mọi công dân (từ
học sinh phổ thông, sinh viên, các tầng lớp người lao động, ..) đều có cơ hội được
học tập, hướng tới việc: học bất kỳ thứ gì (anythings), bất kỳ lúc nào (anytime), bất
kỳ nơi đâu (anywhere) và học tập suốt đời (life long learning). Để thực hiện được các
mục tiêu nêu trên, Bài giảng điện tử có một vai trò chủ đạo trong việc tạo ra một môi
trường học tập ảo do có các ưu điểm sau:
Bài giảng điện tử giúp bạn không còn phải đi những quãng đường dài để theo
học một lớp học dạng truyền thống; bạn hoàn toàn có thể học tập bất cứ khi nào bạn
muốn, ban ngày hay ban đ m, tại bất cứ đâu- tại nhà, tại công sở, tại thư viện nội bộ.
Với rất nhiều sinh vi n, nó đã mở ra một thế giới học tập mới, dễ dàng và linh hoạt
hơn, mà trước đó họ không hy vọng tới, có thể do không phù hợp, hay vì lớp học
cách nơi họ sống đến nửa vòng trái đất. Theo một nghĩa hác, Bài gảng điện tử đã
xóa nhòa các ranh giới địa lí, mang giáo dục đến với mọi người chứ không phải là
mọi người đến với giáo dục. Ví dụ nếu bạn muốn tham dự một bài giảng tại Đại học
Gresham tại Luân Đôn, bạn chẳng cần phải đến đó, đơn giản chỉ cần theo dõi trực
tiếp qua internet hay nếu không có thời gian bạn có thể theo dõi lại bản ghi hình khi
bạn muốn.
Bài gảng điện tử khiến cho việc học tập dạng thụ động như trước đây được
giảm bớt. Học viên không cần phải tập trung trong các lớp học với kiểu học “đọc và
ghi” thông thường, giúp cho việc học tập trở nên rất chủ động. Điều cốt yếu là tập
trung vào sự tương tác, “học đi đôi với hành”.
Sử dụng bài giảng điện tử giúp việc học tập trở nên thú vị hơn, hấp dẫn hơn và
thuyết phục hơn. Các môn học khó hoặc nhàm chán có thể trở nên dễ dàng hơn, thú vị

1


hơn với Giáo dục điện tử. Ví dụ các vở kịch của Shakespeare có thể làm cho bạn chán
ngán thì hãy xem chúng bằng phim ảnh với truyền hình cáp, ngay ở trong lớp học.

Học tập là một hoạt động xã hội, và Bài gảng điện tử có thể giúp chúng ta thu
được những kết quả chắc chắn và lâu dài, không chỉ thông qua nội dung mà đồng thời
bằng cả cộng đồng mạng trực tuyến. Tại đây, học vi n được khuyến khích giao tiếp,
cộng tác và chia sẻ kiến thức. Theo cách này, Bài gảng điện tử có thể hỗ trợ “học tập
thông qua nhận xét và thảo luận”.
Bài gảng điện tử cho phép học viên tự quản l được tiến trình học tập của mình
theo cách phù hợp nhất. Chúng ta có nhiều cách học hác nhau như đọc, xem, khám
phá, nghiên cứu, tương tác, thực hành, giao tiếp, thảo luận, chia xẻ kiến thức. Bài gảng
điện tử đồng nghĩa với việc học viên có thể truy cập tới rất nhiều nguồn tài nguyên
phục vụ cho học tập: cả tư liệu và con người, và theo cách này mỗi người đều có
quyền chọn lựa hình thức học tập phù hợp nhất với khả năng và điều kiện của mình.
Xuất phát từ những lý do trên tôi chọn đề tài “Thiết kế bài giảng điện tử sử
dụng trong dạy học phần động học lớp 10”.
2. Mục đ ch nghi n c u
Thiết kế bài giảng điện tử để sử dụng trong hình thức E-learning tổ chức dạy
học chương Động học (vật lý lớp 10) nhằm nâng cao kết quả dạy học.
3. Đối tượng và phạm vi nghi n c u
- Đối tượng nghiên cứu: Quá trình chiếm lĩnh iến thức của Học sinh khi học
chương Động học (Vật lý 10).
- Phạm vi nghiên cứu: Tổ chức cho Học sinh tự học nhờ sự hỗ trợ của bài giảng
E-learning khi học chương Động học (vật lý 10).
4. Giả thuyết khoa học
Nếu xây dựng bài giảng điện tử chương Động học (Vật lý 10) đáp ứng tiêu chí
cho bài giảng điện tử sẽ trợ giúp được quá trình dạy học, qua đó nâng cao ết qủa dạy
học.
5. Nhiệm vụ nghi n c u
- Nghiên cứu về lí luận và cách sử dụng bài giảng điện tử.
- Nghiên cứu một số công cụ thiết kế bài giảng điện tử.

2

- Điều tra thực trạng về việc sử dụng bài giảng điện tử trong việc dạy học
chương động học và các ứng dụng của nó trong việc dạy học chương này.
6. Phương pháp nghi n c u
6.1. Nghiên c u lí luận
- Nghiên cứu kiến thức Vật lý liên quan đến chương Động học lớp 10.
- Nghiên cứu lí luận về sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học.
6.2. Nghiên c u thực tiễn
- Nghiên cứu thực tiễn về sử dụng bài giảng điện tử trong chương Động học
- Điều tra cơ bản bằng quan sát và trao đổi ý kiến với Giáo viên, Học sinh về
tính khả thi của việc học tập chương Động học thông qua bài giảng điện tử.
- Nghiên cứu thực trạng việc sử dụng bài giảng điện tử trong việc dạy học
chương Động học và các ứng dụng của nó trong việc dạy học chương này.
6.3. Dự kiến thực nghiệm sư phạm
Dự kiến thực nghiệm sư phạm để đánh giá t nh hả thi, kiểm chứng hiệu quả của
việc sử dụng bài giảng điện tử trong việc tổ chức dạy học chương Động học.
7. Đóng góp của đề tài.
7.1. Đóng góp về mặt lí luận
Hệ thống hóa một số cơ sở lí luận về việc sử dụng bài giảng điện tử trong dạy
học.
7.2. Đóng góp về mặt thực tiễn
Nghiên cứu sử dụng một số phần mềm thiết kế bài giảng điện tử.
.C ut

c khóa uận

Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, khóa luận gồm ba nội dung
ch nh như sau:
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn về việc sử dụng E-learning trong dạy học chương

động học
1.1. Lí luận về sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học
1.2. Công cụ thiết kế bài giảng điện tử
1.3 Điều tra thực tế về việc sử dụng bài giảng điện tử trong việc dạy học
chương Động học.

3


Chương 2: Tổ chức dạy học chương động học với sự hỗ trợ của bài giảng điện tử
2.1. Mục tiêu dạy học chương Động học
2.2. Kiến thức vật lý trong chương Động học
2.3. Kết quả xây dựng bài giảng hỗ trợ dạy học chương Động học
2.4. Tiến trình tổ chức dạy học chương Động học
2.5. Kết quả xây dựng bài giảng hỗ trợ dạy học chương Động học
2.6. Tiến trình tổ chức dạy học chương Động học
Chương 3: Dự kiến thực nghiệm sư phạm
3.1. Mục đ ch, đối tượng và phương pháp thực nghiệm sư phạm
3.2. Dự kiến triển khai thực nghiệm sư phạm

4


CHƯƠNG 1: CƠ SỞ Í UẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VIỆC SỬ DỤNG EEARNING TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG ĐỘNG HỌC
1.1.

uận về sử dụng bài giảng điện tử t ong dạy học

1.1.1. Khái niệm về bài giảng điện tử
Bài giảng điện tử được giảng viên tạo ra nhờ dùng thiết bị ghi âm, ghi hình có sự

giúp đỡ của phần mềm chuy n dùng, như Adobe Presenter, Captivate, Articulate,
Camtasia. Mỗi bài giảng thường có âm thanh lời giảng, hình ảnh, video, được sắp
xếp theo logic giúp người học thu được những ĩ năng, kiến thức nhất định. Người học
tự định thời gian học và nơi ngồi học, chỉ cần có kết nối Internet bằng máy tính hay
bằng điện thoại thông minh [23].
1.1.2. Ưu điểm, nhược điểm của bài giảng điện tử
1.1.2.1. Ưu điểm
Không bị giới hạn bởi không gian và thời gian: Sự phổ cập rộng rãi của Internet
đã xoá dần đi hoảng cách về thời gian và khônggian cho E-Learning. Một khoá học
E-learning được chuyền tải qua mạng tới máy tính của người học, điều này cho phép
các học viên bất cứ lúc nào và bất cứ nơi đâu.
Tính hấp dẫn: Với sự hỗ trợ của công nghệ multimedia, những bài giảng tích
hợp text, hình ảnh minh hoạ, âm thanh tang them tính hấp dẫn của bài học. Người học
giờ đây hông chỉ còn nghe giảng mà còn được xem những ví dụ minh hoạ trực quan,
thậm chí còn có thể tiến hành tương tác với bài học nên khả năng nắm bắt kiến thức
cũng tăng l n.
Tính linh hoạt: Một khoá học E-learning được phục vụ theo nhu cầu người học,
chứ không nhất thiết phải bám theo một thời gian biểu cố định. Vì thế người học có thể
tự điều chỉnh quá trình học, lựa chọn cách học phù hợp nhất với hoàn cảnh của mình.
Dễ tiếp cận và truy cập ngẫu nhiên: Bảng danh mục bài giảng sẽ cho phép học
viên lựa chọn đơn vị tri thức, tài liệu một cách tuỳ ý theo trình độ kiến thức và điều
kiện truy cập mạng của mình. Học viên tự tìm ra các ĩ năng học cho riêng mình với
sự giúp đỡ của những tài liệu trực tuyến.
Tính cập nhật: Nội dung khoá học thường xuy n được cập nhật và đổi mới
nhằm đáp ứng và phù hợp tốt nhất cho học viên.

5


Học có sự hợp tác, phối hợp (Collaborative learning): Các học viên có thể dễ

dàng trao đổi với nhau qua mạng trong quá trình học, trao đổi giữa các học viên và với
giảng vi n. Các trao đổi này hỗ trợ tích cực cho quá trình học tập của học viên
1.1.2.2. Nhược điểm
- Phải có trang thiết bị kỹ thuật phù hợp. Điều này đòi hỏi vốn đầu tư ban đầu
lớn.
- E-Learning hạn chế giao tiếp do tương tác ém.
- Người học phải có trình độ để làm việc với máy tính và mạng internet.
- Người học phải nỗ lực hơn trong quá trình học tập
- Do đã quen với phương pháp học tập truyền thống nên học viên và Giáo viên
sẽ gặp một số hó hăn về cách học tập và giảng dạy.
- Do đào tạo từ xa là môi trường học tập phân tán nên mối liên hệ gặp gỡ giữa
Giáo viên và học viên bị hạn chế
Mặt khác, do e-learning được tổ chức cho đông đảo học viên tham gia, có thể
thuộc nhiều vùng quốc gia, khu vực trên thế giới nên mỗi học viên có thể gặp khó
hăn về các vấn đề yếu tố tâm lý, văn hóa.
Giáo viên phải mất rất nhiều thời gian và công sức để soạn bài giảng, tài liệu
giảng dạy, tham khảo cho phù hợp với phương thức học tập e-learning.
Không đánh giá được hết trình độ, hả năng của học vi n trong một môi trường
làm việc thực tế.
1.1.3. Các hình th chọc tập với bài giảng điện tử
Là một hệ thống học tập mềm dẻo và linh hoạt, có thể tổ chức dạy học theo
nhiều hình thức hác nhau. Dưới góc độ vai trò của hệ thống Bài giảng điện tử trong
việc hoàn thành một hóa học, có thể ể ra hai hình thức học tập (mode of learning)
ch nh là học tập trực tuyến và học tập hỗn hợp.
- Học t ực tuyến (on ine E ea ning)
Là hình thức, việc hoàn thành hóa học được thực hiện toàn bộ tr n môi trường
mạng thông qua hệ thống quản lý học tập. Theo cách này, Bài giảng điện tử chỉ hai
thác được những lợi thế của Bài giảng điện tử chứ chưa quan tâm tới thế mạnh của dạy
học giáp mặt.

6


Thuộc về hình thức này, có hai cách thể hiện là dạy học đồng bộ (Synchronous
Learning) hi người dạy và người học cùng tham gia vào hệ thống quản lý học tập và
dạy học hông đồng bộ (Asynchronous Learning), hi người dạy và người học tham
gia vào hệ thống quản lý học tập ở những thời điểm hác nhau
- Học hỗn hợp (B ended learning)
Đây là hình thức học tập, triển hai một hóa học với sự ết hợp của hai hình
thức học tập trực tuyến và dạy học giáp mặt. Theo cách này, bài giảng điện tử được
thiết ế với mục đ ch hỗ trợ quá trình dạy học và chỉ quan tâm tới những nội dung, chủ
điểm phù hợp nhất với thế mạnh của loại hình này. Còn lại, với những nội dung hác
vẫn được thực hiện thông qua hình thức dạy học giáp mặt với việc hai thác tối đa ưu
điểm của nó. Hai hình thức này cần được thiết ế phù hợp, có mối li n hệ mật thiết, bổ
sung cho nhau hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng cho khóa học.
Với đặc điểm như tr n, đây là hình thức được sử dụng há phổ biến với nhiều cơ
sở giáo dục tr n thế giới, ể cả các nước có nền giáo dục phát triển.
1.1.4. Quy trình thiết kế bài giảng bài giảng điện tử và tổ ch c dạy học có sử dụng
bài giảng điện tử
1.1.4.1. Quy trình thiết kế bài giảng bài giảng điện tử
Bước 1: Xác định mục tiêu và kiến th c cơ bản của bài học
Người thực hiện là Giáo viên và tổ bộ môn. Lưu ý, bám sát nội dung chương
trình; nghi n cứu ỹ giáo trình và tài liệu tham hảo; xác định nội dung trọng tâm.
Trong dạy học hướng tập trung vào học sinh, mục ti u phải chỉ rõ học xong bài,
học sinh đạt được cái gì. Mục ti u ở đây là mục ti u học tập, chứ hông phải là mục
ti u giảng dạy, tức là chỉ ra sản phẩm mà học sinh có được sau bài học.
Người thực hiện cần đọc ĩ sách giáo hoa, ết hợp với các tài liệu tham hảo để
tìm hiểu nội dung của mỗi mục trong bài và cái đ ch cần đạt tới của mỗi mục. Tr n cơ
sở đó xác định đ ch cần đạt tới của cả bài về iến thức, ĩ năng, thái độ. Đó ch nh là
mục ti u của bài.

Những nội dung đưa vào chương trình và sách giáo hoa, giáo trình được chọn
lọc từ hối lượng tri thức đồ sộ của hoa học bộ môn, được sắp xếp một cách lôg c,
hoa học, đảm bảo t nh sư phạm và thực tiễn cao.


Bởi vậy, cần bám sát vào chương trình dạy học và sách giáo hoa và giáo trình
bộ môn. Căn cứ vào đó để lựa chọn iến thức cơ bản là nhằm đảm bảo t nh thống nhất
của nội dung dạy học.
Mặt khác, các kiến thức trong sách giáo hoa, giáo trình đã được qui định để dạy
học. Do đó, chọn kiến thức cơ bản là chọn kiến thức ở trong đó chứ không phải là ở tài
liệu nào khác.
Tuy nhi n, để xác định được đúng iến thức cơ bản mỗi bài, Giáo viên cần phải
đọc th m tài liệu, sách báo tham hảo để mở rộng hiểu biết về vấn đề cần giảng dạy và
tạo hả năng chọn đúng iến thức cơ bản.
Việc chọn lọc iến thức cơ bản của bài dạy học có thể gắn với việc sắp xếp lại
cấu trúc của bài để làm nổi bật các mối li n hệ giữa các hợp phần iến thức của bài, từ
đó rõ th m các trọng tâm, trọng điểm của bài. Việc làm này thực sự cần thiết, tuy
nhi n hông phải ở bài nào cũng có thể tiến hành được dễ dàng.
Cũng cần chú ý việc cấu trúc lại nội dung bài phải tuân thủ nguy n tắc hông
làm biến đổi tinh thần cơ bản của bài mà các tác giả sách giáo hoa, giáo trình đã dày
công xây dựng.
Bước 2: Xây dựng kho tư iệu phục vụ bài giảng
Người thực hiện là giảng vi n và nhóm ỹ thuật. Nguồn tư liệu này thường được
lấy từ một phần mềm dạy học nào đó hoặc từ internet,... hoặc được xây dựng mới bằng
đồ hoạ, bằng ảnh quét, ảnh chụp, quay video, bằng các phần mềm đồ hoạ chuy n dụng
như Macromedia Flash, hotoshop, các phần mềm cắt ghép nhạc, chỉnh sửa video...
Khi tiến hành, cần chọn lựa các phần mềm dạy học có sẵn cần dùng đến trong
bài học để đặt li n ết. Xử lý các tư liệu thu được để nâng cao chất lượng về hình ảnh,
âm thanh. Khi sử dụng các đoạn phim, hình ảnh, âm thanh cần phải đảm bảo các y u
cầu về mặt nội dung, phương pháp, thẩm mỹ và ý đồ sư phạm.

Sau hi có được đầy đủ tư liệu cần dùng cho bài giảng điện tử, phải tiến hành
sắp xếp tổ chức lại thành thư viện tư liệu, tức là tạo được cây thư mục hợp lý. Cây thư
mục hợp lý sẽ tạo điều iện tìm iếm thông tin nhanh chóng và giữ được các li n ết
trong bài giảng đến các tập tin âm thanh, video clip hi sao chép bài giảng từ ổ đĩa nay
sang ổ đĩa hác, từ máy này sang máy hác.


Bước 3: Xây dựng kịch bản bài giảng
Người thực hiện là giảng vi n và nhóm ỹ thuật. Ở bước này, cần thực hiện chi
tiết và cần phải tuân thủ các nguy n tắc sư phạm, nội dung cơ bản, đảm bảo mục ti u
bài học (cả về mặt iến thức và ỹ năng).
Thực hiện các bước trong các nhiệm vụ dạy học: Xây dựng các bước dạy học,
xây dựng sự tương tác người dạy và người học, xây dựng các câu hỏi tương tác, lắp
ghép các bước lại thành quá trình dạy học.
Bước 4: Lựa chọn công cụ và số hóa kịch bản
Người thực hiện là giảng vi n và nhóm ỹ thuật. Ti u ch cần căn cứ vào nhu
cầu của người sử dụng, căn cứ vào nguồn tài ch nh, căn cứ vào trình độ của cán bộ ỹ
thuật sử dụng công cụ như thế nào.
Các công cụ: có nhiều công cụ, chẳng hạn Adobe

resenter, Lecture Marker,

iSpring,…tuy nhi n một phần mềm được nhiều Giáo viên sử dụng đó là Adobe
resenter vì nó có hả năng t ch hợp với owerpoint n n nó tạo ra t nh thân thiện và
gần gũi đối với Giáo viên.
Các bước để số hóa ịch bản: Xây dựng được bài giảng bằng MS Powerpoint.
Quá trình xây dựng phải đảm bảo các bước trong quá trình dạy học; Ghi âm, thu hình
(quay video giảng vi n giảng bài); Bi n tập video, âm thanh; Sử dụng phần mềm để
đồng bộ bài giảng.
Bước 5: Chạy thử chương t ình, sửa chữa và đóng gói sản phẩm

Người thực hiện là nhóm ỹ thuật. Công việc gồm: chạy thử chương trình, iểm
soát lỗi và chỉnh sửa bài giảng. Sau đó, đóng gói bài giảng theo định dạng phù hợp với
mục đ ch y u cầu. Kết thúc bước này ta đã có sản phẩm bài giảng trực tuyến.
Trong mỗi bước của quy trình tr n, người thực hiện có thể là giảng vi n hoặc
nhóm ỹ thuật hoặc cả hai. Cần phải có sự phối hợp đồng bộ giữa giảng vi n và nhóm
ỹ thuật.
1.1.4.2. Quy trình tổ ch c dạy học
Giai đoạn 1: Phân t ch.
Trong bước này, người Giáo viên sẽ phải nghi n cứu tài liệu, giáo trình, dự đoán
ỹ năng, trình độ của người học... để xác định mục ti u, trọng tâm iến thức cơ bản mà
người học cần biết.


Bước đầu của giai đoạn này, người Giáo viên cần xác định mục ti u của hoá
học:
Khoa học sẽ cung cấp cho người học những iến thức gì?
Người học sẽ làm được những gì sau hi ết thúc hoá học?
Người học sẽ có các hành vi ứng xử thế nào?
Tiếp đó, người Giáo viên cũng cần phải xác định tư tưởng rằng hoá học này sẽ
dành cho đối tượng nào, trình độ ra sao? Người Giáo viên cần phải ti n đoán, ước
lượng đánh giá trình độ của người học hi tham gia lớp học, qua đó sẽ lựa chọn những
iến thức phù hợp với từng người học có thể (cá nhân hoá qúa trình đào tạo). Người
Giáo viên cần phân t ch các ỹ năng hiện tại của người học, như người học có thể đã
biết những gì, chưa biết những gì, người học cần phải có những iến thức tối thiểu nào
để có thể tham gia hoá học (điều iện ti n quyết). Từ những thông số đó, người Giáo
viên sẽ tiến hành tìm iếm các tài liệu tham hảo phù hợp với trình độ của người học.
Giai đoạn 2: Xây dựng kế hoạch dạy học
Từ những ết quả thu được sau hi phân t ch ở giai đoạn 1, người Giáo viêncần
l n ế hoạch đào tạo sao cho phù hợp với người học. Trong giai đoạn này, người Giáo
viên cần hoạch định xem khóa học sẽ cung cấp những iến thức gì, với thời lượng bao

nhiêu, công việc cho từng hoảng thời gian như thế nào, mục ti u cần đạt được sau
mỗi hoảng thời gian, các tài liệu, bài tập tham hảo, đánh giá ... tương ứng với từng
hoảng thời gian cụ thể...
Tài liệu về ế hoạch thường được chia làm 2 phần: Các thông tin chung và bảng
ế hoạch đào tạo. Các thông tin chung sẽ xác định những thông tin chung nhất về hóa
học như: T n hóa học, người bi n soạn, ngày tháng..., còn bảng ế hoạch đào tạo sẽ
cung cấp một cái nhìn tổng quan về toàn hóa học, trong từng giai đoạn cụ thể...
Các thông tin chung bao gồm những thông tin sau:
Ngày lập ế hoạch: Xác định ngày lập ế hoạch, sau này sẽ được sử dụng nếu
chúng ta muốn "nâng cấp" bài giảng. Việc đưa ngày tháng vào bản

ế hoạch sẽ cho

phép chúng ta thấy được những điều chỉnh thay đổi qua mỗi lần nâng cấp.
Người lập ế hoạch
Đối tượng đào tạo: Xác định đối tượng sẽ học môn học


Mục ti u của hóa học: Xác định các mục ti u về iến thức, ỹ năng, thái độ
chung của toàn môn học
Tài liệu tham hảo ch nh: Cung cấp các tài liệu tham hảo hoặc các địa chỉ
Website tham hảo.
Thời gian đào tạo dự iến
Điều iện ti n quyết (những y u cầu mà người học cần phải có trước hi tham
gia hóa học)
Bảng ế hoạch đào tạo được xây dựng với những thông số sau:
Bảng 1. Y u cầu người học
1

Thời gian thực hiện

2

Chủ đề cần truyền đạt

3

Mục ti u, y u cầu cụ thể

4

Tham chi tài liệu

5

Bài tập (bài tập lớn)

6

Các chủ đề cần thảo luận tr n diễn đàn
Giai đoạn 3: Thiết kế kịch bản dạy học
Trong phần này, chúng ta tiến hành thiết ế ịch bản dạy học cho một bài học cụ

thể. Kịch bản dạy học tương tự như một giáo án điện tử, trong đó xác định rõ ràng mục
ti u, mục đ ch của Giáo viên và các hoạt động tương tác giữa người học và máy t nh
(trong mô hình e-learning, người học sẽ làm việc trực tiếp với máy t nh chứ hông
phải làm việc với Giáo viên. Chỉ rõ dạy học E-learning hay B-learning.
Việc thiết ế một ịch bản quan trọng hơn nhiều so với việc sử dụng các công cụ
xây dựng nội dung. Khi đã có ịch bản tốt, ta có thể nhờ người hác số hoá ịch bản
này với chi ph rẻ hơn nhiều so với công đoạn thiết ế.

1.2. Công cụ thiết kế bài giảng điện tử
Các phần mềm để xây dựng bài giảng điện tử (Authoring tools) có thể phân
thành 2 nhóm đó là nhóm phần mềm chạy độc lập như Lecture Ma er của công ty


Daulsoft Hàn Quốc, Violet của công ty Bạch Kim Việt Nam…; nhóm thứ hai là những
phần mềm tích hợp với MS Powerpoint của Microsoft như iSpring presenter và Adobe
resenter… Mỗi phần mềm kể tr n đều có nhưng nét hay ri ng nhưng quan trọng hơn
là chúng đều là công cụ hỗ trợ Giáo viên xây dựng bài giảng điện tử e-Learning. Với
những ai đã quen dùng

owerpoint thì nên cài đặt Adobe Presenter hoặc iSpring

resenter để sử dụng, nếu là người mới bắt đầu hoặc không ngại khám phá cái mới thì
hãy sử dụng các phần mềm độc lập như Lectrure Ma er hoặc ViOLET. Cụ thể, tôi sẽ
giới thiệ 2 phần mềm là Adobe Presenter và ActivePresenter.
1.2.1. Giới thiệu về phần mềm soạn bài giảng điện tử Adobe Presenter
Phần mềm này đã biến Powerpoint thành công cụ soạn bài giảng e-Learning, có
thể tạo bài giảng để học sinh tự học, có thể ghi lại lời giảng, hình ảnh bạn giảng bài,
chèn các câu hỏi tương tác, chèn các bản flash, chèn các hoạt động ghi lại từ bất cứ
phần mềm nào khác qua flash, có thể đưa bài giảng lên giảng trực tuyến …
Sau hi cài đặt thì thanh công cụ của Adobe resenter được tích hợp vào
PowerPoint

Hình 1.1. Giao diện của Adobe Pressenter
Tải hướng dẫn sử dụng và bản dùng thử tại />Bạn có thể ghi hình video Giáo viên giảng bài vào mỗi Slide: Chọn Adobe Pre /
Chọn

Hình 1.2. Giao diện ghi hình

Bạn có thể ghi âm Giáo viên giảng bài vào mỗi Slide: Chọn Adobe Pre / Chọn

Hình 1.3. Giao diện ghi âm
Để Chèn câu hỏi trắc nghiệm, tương
tác, vấn đáp: Vào Adobe Pre / Add
Quiz / Add Question.

Hình 1.4. Giao diện câu hỏi trắc nghiệm
Thêm câu hỏi trắc nghiệm với nhiều dạng khác nhau

Hinh 1.5. Giao diện lựa chọn các dạng câu hỏi
Bổ sung thêm câu hỏi và xử lí cách làm của học viên


Hình 1.6. Các lựa chọn cho câu hỏi
a. Câu hỏi nhiều lựa chọn:
Vào Adobe Pre / Chon Quizze Manager
/Add Quiz / Add Question / Chọn
Multiple Choice / Chọn Create Graded
Question.

Hình 1.7. Giao diện câu hỏi trắc nghiệm
nhiều lựa chọn
Các bạn đã có thể thực hiện việc tạo ra cho mình những câu hỏi nhiều lựa chọn
hoàn toàn dễ dàng.
Tuy nhi n, như đã nói nếu chỉ là việc lựa chọn như một bài kiểm tra bình thường
thì sẽ dẫn đến tính khô cứng của câu hỏi. Không phát huy được tính gợi mở cho người
học. Không có tác dụng phản hồi lại thông tin giúp người học tiến bộ được.
Chính vì thế, Adobe Presenter cung cấp chức năng tương tác ngược lại với

người học thông qua thẻ Option. Một chức năng vô cùng độc đáo tạo ra sức mạnh đặc
trưng cho bài giảng điện tử. Giáo viên cần khai thác triệt để chức năng này.


Bảng 1.8. Giao diện cài đặt câu hỏi trắc
nghiệm
b. Câu hỏi dạng Đ ng /Sai:
Vào Adobe Pre / Chon Quizze
Manager /Add Quiz / Add Question /
Chọn True / False / Chọn Create Graded
Question.

Hình 1.9. Giao diện câu hỏi dạng đúng/sai
c. Câu hỏi dạng điền khuyết:
Vào Adobe Pre / Chon Quizze
Manager /Add Quiz / Add Question /
Chọn Fill in the Blank / Chọn Create
Graded Question

Hình 1.10. Giao diện câu hỏi dạng
điền khuyết


d. Câu hỏi trả lời ngắn với ý kiến của mình
Vào Adobe Pre / Chon Quizze
Manager /Add Quiz / Add Question /
Chọn Short answer / Chọn Create Graded
Question.

Hình 1.11. Giao diện câu hỏi dạng điền

câu trả lời tự luận
e. Câu hỏi dạng ghép đôi
Vào Adobe Pre / Chon Quizze
Manager /Add Quiz / Add Question /
Chọn Matching / Chọn Create Graded
Question.

Hình 1.12. Giao diện khi muốn thêm
câu hỏi dạng ghép đôi
f. Câu hỏi dạng điều t a, thăm dò, đánh giá m c độ tiếp thu
Vào Adobe Pre / Chon Quizze
Manager /Add Quiz / Add Question /
Chọn Rating Scale / Chọn Create Graded
Question.

Hình 1.13. Giao diện khi muốn thêm
câu hỏi thăm dò ý iến