GIÁO TRÌNH KHÍ CỤ ĐIỆN VÀ DÂY DẪN

KHÊ CUÛ ÂIÃÛN VAÌ DÁY DÁÙN


Free

HOME

§5.1 KHẠI NIÃÛM CHUNG VÃƯ KHÊ CỦ
ÂIÃÛN

1. Âënh nghéa.

Khê củ âiãûn l cạc trang bë âiãûn âỉåüc dng
trong cạc nh mạy âiãûn, trảm biãún ạp, häü tiãu
thủ... Khê củ âiãûn bao gäưm:
+ Khê củ âọng càõt hay chuøn mảch: Mạy càõt,
dao cạch ly
+ Khê củ bo vãû: cáưu chç, råle...
+ Khê củ hản chãú dng âiãûn: Âiãûn tråí, âiãûn
khạng...


Free

HOME

§5.1 KHẠI NIÃÛM CHUNG VÃƯ KHÊ CỦ
ÂIÃÛN

2. Chãú âäü lm viãûc ca khê củ:

Khê củ âiãûn thỉåìng lm viãûc åí 2 chãú âäü cå
bn l:
- Chãú âäü lm viãûc ngàõn hản: ÅÍ chãú âäü ny
nhiãût âäü phạt nọng ca khê củ chỉa âảt nhiãût
âäü äøn âënh.
- Chãú âäü lm viãûc di hản: ÅÍ chãú âäü ny
nhiãût âäü ca khê củ â âảt nhiãût âäü äøn âënh.
Ngoi 2 chãú âäü cå bn ny, khê củ cn cọ thãø
lm viãûc theo chãú âäü ngàõn hản hay ngàõn hản
làûp lải.


Free

HOME

Đ5.2 TIP XUẽC IN
1. ởnh nghộa.
Tióỳp xuùc õióỷn laỡ chọự tióỳp xuùc giổợa hai
hay nhióửu vỏỷt dỏựn õióỷn vaỡ coù khaớ nng truyóửn
dỏựn doỡng õióỷn tổỡ vỏỷt naỡy sang vỏỷt dỏựn khaùc.
Tióỳp xuùc õióỷn thọng qua mỷt dỏựn tióỳp xuùc goỹi
laỡ mỷt tióỳp xuùc õióỷn.


Free

HOME

§5.2 TIÃÚP XỤC ÂIÃÛN

2. Phán loải
- Tiãúp xục cäú âënh: Cọ cạc màût tiãúp xục gàõn
chàût v khäng råìi nhau trong quạ trçnh lm viãûc.
- Tiãúp xục âọng måí: Âọ l tiãúp xục ca cạc khê
củ âọng càõt mảch âiãûn nhỉ aptämạt, råle,
mạy càõt...
- Tiãúp xục trỉåüt: Cạc bãư màût tiãúp xục âiãûn
ca 2 váût dáùn trỉåüt lãn nhau trong quạ trçnh
lm viãûc
Mäùi loải tiãúp xục âiãûn phán thnh 3 hçnh thỉïc
tiãúp xục:
+ Tiãúp xục màût: Màût tiãúp xục l màût phàóng


Free

HOME

§5.2 TIÃÚP XỤC ÂIÃÛN
3. Cạc u cáưu cå bn
- Tiãúp xục âiãûn phi chàõc chàõn
- Âm bo âäü bãưn cå hc
- Âm bo âäü äøn âënh nhiãût, äøn âënh âäüng khi
cọ dng ngàõn mảch âi qua
- Âiãûn tỉí tiãúp xục phi bẹ, nhiãût âäü chäù tiãúp
xục tháúp
- Chëu âỉåüc tạc dủng ca mäi trỉåìng xung
quanh

Free

HOME

§5.2 TIÃÚP XỤC ÂIÃÛN
4. Âiãûn tråí tiãúp xục v cạc úu täú nh
hỉåíng âãún âiãûn tråí tiãúp xục
- Âiãûn tråí tiãúp xục l âiãûn tråí täưn tải giỉỵa 2
âáưu tiãúp xục khi cọ dng âiãûn chảy qua:

Rtx 
n
F
2.  .
d
ÅÍ âáy:

 - Âiãûn tråí sút ca váût liãûu
F - Lỉûc ẹp lãn tiãúp âiãøm
n - Säú âiãøm tiãúp xục

d-ỈÏng sút chäúng dáûp ca váût
liãûu lm âáưu tiãúp xục


Free

HOME

Đ5.2 TIP XUẽC IN

4. ióỷn trồớ tióỳp xuùc vaỡ caùc yóỳu tọỳ aớnh
hổồớng õóỳn õióỷn trồớ tióỳp xuùc
- Caùc yóỳu tọỳ aớnh hổồớng õóỳn Rtx laỡ:
+ Vỏỷt lióỷu laỡm õỏửu tióỳp xuùc
+ Lổỷc eùp lón õỏửu tióỳp xuùc
+ Dióỷn tờch bóử mỷt tióỳp xuùc
+ Nhióỷt õọỹ bóử mỷt tióỳp xuùc


Free

HOME

§5.2 TIÃÚP XỤC ÂIÃÛN
5. Cạc ngun nhán lm hỉ hng âáưu tiãúp
xục
- Do hiãûn tỉåüng àn mn kim loải v âàûc biãût
l àn mn do âiãûn thãú họa hc ca cạc âáưu
tiãúp xục khạc nhau
- Äxi họa do nhiãût cạc âáưu tiãúp xục
- Lỉûc cå hc tạc dủng lãn cạc âáưu tiãúp xục
- Häư quang cọ nhiãût lỉåüng låïn gáy âäút chạy
cạc âáưu tiãúp xục.


Free

HOME

Đ5.3 Hệ QUANG IN

1. Sổỷ hỗnh thaỡnh họử quang õióỷn
Khi mồớ õỏửu tióỳp xuùc cuớa khờ cuỷ õióỷn khe
hồớ chởu mọỹt õióỷn aùp lồùn vaỡ hỗnh thaỡnh mọỹt
õióỷn trổồỡng. Khoaớng caùch khe hồớ giổợa hai õỏửu
tióỳp xuùc caỡng nhoớ cổồỡng õọỹ õióỷn trổồỡng caỡng
lồùn, nhỏỳt laỡ khi õỏửu tióỳp xuùc mồùi bừt õỏửu mồớ,
noù õaỷt tồùi haỡng ngaỡn kV/cm. Dổồùi taùc duỷng
cuớa cổồỡng õọỹ õióỷn trổồỡng, caùc õióỷn tổớ tổỷ
do seợ chaỷy vóử dổồng cổỷc họử quang õióỷn phaùt
sinh. Doỡng õióỷn tổớ naỡy seợ õổồỹc duy trỗ do caùc
nguyón nhỏn sau õỏy:


Free

HOME

§5.3 HÄƯ QUANG ÂIÃÛN
1. Sỉû hçnh thnh häư quang âiãûn
- Phạt xả nhiãût âiãûn tỉí: Khi âáưu tiãúp
xục bàõt âáưu måí, lỉûc nẹn vo 2 tiãúp xục gim
dáưn, âiãûn tråí tiãúp xục tàng. Dỉåïi tạc dủng
ca nhiãût âäü cao cạc âiãûn tỉí s råìi khi màût
kim loải chảy vãư dỉång cỉûc. Âọ l hiãûn
tỉåüng phạt xả nhiãût âiãûn tỉí.
- Ion họa do va chảm: Cạc âiãûn tỉí chuøn
âäüng våïi täúc âäü låïn va chảm vo cạc pháưn
tỉí trung ha lm báût ra nhỉỵng âiãûn tỉí måïi v
cạc ion. Cạc âiãûn tỉí chuøn âäüng vãư dỉång
cỉûc lm ion họa cạc pháưn tỉí trung ha khạc.

Säú lỉåüng âiãûn têch giỉỵa hai tiãúp xục (âiãûn
cỉûc) tàng lãn ráút nhanh. Dảng ion họa nhỉ váûy


Free

HOME

Đ5.3 Hệ QUANG IN
1. Sổỷ hỗnh thaỡnh họử quang õióỷn
Nhổ vỏỷy giổợa caùc õỏửu tióỳp xuùc taỷo
doỡng õióỷn tổớ vaỡ iọn goỹi laỡ Plasma coù õióỷn dỏựn
rỏỳt lồùn
Họử quang õióỷn laỡ hióỷn tổồỹng phoùng
õióỷn tổỷ duy trỗ trong chỏỳt khờ vồùi mọỹt mỏỷt
õọỹ doỡng rỏỳt lồùn (haỡng nghỗn A/cm2 vaỡ cao hồn),
nhióỷt õọỹ rỏỳt cao tồùi 10.000oC ồớ gỏửn trung tỏm
vaỡ 3000-4000oC ồớ bóử mỷt họử quang.


Free

HOME

Đ5.3 Hệ QUANG IN
1. Sổỷ hỗnh thaỡnh họử quang õióỷn
Song song vồùi quaù trỗnh ion hoùa trong khe
hồớ, coỡn coù quaù trỗnh khổớ ion. Quaù trỗnh naỡy do
caùc hióỷn tổồỹng sau õỏy:
- Hióỷn tổồỹng kóỳt hồỹp: Caùc haỷt ion

dổồng vaỡ ỏm chuyóứn õọỹng va chaỷm vaỡ kóỳt
hồỹp thaỡnh caùc haỷt trung hoỡa. Khi họử quang tióỳp
xuùc vồùi õióỷn mọi thỗ hióỷn tổồỹng kóỳt hồỹp tng
lón vaỡ họử quang bở mỏỳt nng lổồỹng laỡm quaù
trỗnh ion hoùa giaớm, khổớ ion tng lón.
- Hióỷn tổồỹng khuóỳch taùn: giổợa họử quang
vaỡ mọi trổồỡng coù sổỷ chónh lóỷch vóử nhióỷt õọỹ
vaỡ mỏỷt õọỹ ion, vỗ vỏỷy caùc ion khọng ngổỡng bở


Free

HOME

Đ5.3 Hệ QUANG IN
1. Sổỷ hỗnh thaỡnh họử quang õióỷn
- Hióỷn tổồỹng phỏn ly: Dổồùi taùc duỷng cuớa
nhióỷt õọỹ cao cuớa họử quang, caùc phỏửn tổớ khờ
chuyóứn õọỹng maỷnh vaỡ họựn loaỷn. Mọỹt sọỳ
phỏửn tổớ khờ chuyóứn õọỹng va chaỷm vaỡo nhau
seợ phỏn ly thaỡnh caùc nguyón tổớ. Caùc nguyón tổớ
khuóỳch taùn vaỡo mọi trổồỡng xung quanh, gỷp
nhióỷt õọỹ thỏỳp laỷi kóỳt hồỹp thaỡnh phỏn tổớ.
Phaớn ổùng phỏn ly thu nhióỷt laỡm giaớm nhióỷt õọỹ
cuớa họử quang, taỷo õióửu kióỷn khổớ ion.


Free

HOME

Đ5.3 Hệ QUANG IN
2. ióửu kióỷn phaùt sinh vaỡ dỏỷp từt họử
quang khi cừt maỷch
- Họử quang chaùy luọn luọn tọửn taỷi hai quaù
trỗnh laỡ quaù trỗnh ion hoùa laỡm tng khaớ nng dỏựn
doỡng vaỡ quaù trỗnh khổớ ion laỡm giaớm khaớ nng
dỏựn doỡng. Nóỳu quaù trỗnh khổớ ion xaớy ra maợnh
lióỷt hồn thỗ họử quang seợ bở dỏỷp từt vaỡ ngổồỹc
laỷi nóỳu quaù trỗnh ion hoùa maợnh lióỷt hồn thỗ họử
quang seợ tióỳp tuỷc chaùy.
- Khi cừt maỷch õióỷn xoay chióửu, doỡng
õióỷn họử quang bióỳn thión õóỳn trở sọỳ 0, õióỷn
mọi giổợa hai õỏửu tióỳp xuùc coù hióỷn tổồỹng
phuỷc họửi õọỹ bóửn õióỷn (quaù trỗnh khổớ maợnh
lióỷt hồn). Luùc naỡy õióỷn aùp choỹc thuớng cuớa caùch
õióỷn tng lón rỏỳt nhanh. ọửng thồỡi vồùi quaù trỗnh


Free

HOME

Đ5.3 Hệ QUANG IN
2. ióửu kióỷn phaùt sinh vaỡ dỏỷp từt họử
quang khi cừt maỷch
- Nóỳu õióỷn aùp phuỷc họửi giổợa 2 õỏửu tióỳp xuùc
lồùn hồn õióỷn aùp choỹc thuớng caùch õióỷn thỗ họử
quang seợ chaùy laỷi vaỡ ngổồỹc laỷi nóỳu õióỷn aùp
phuỷc họửi nhoớ hồn õióỷn aùp choỹc thuớng cuớa

caùch õióỷn thỗ họử quang seợ từt.
ióửu kióỷn phaùt sinh: Uph Uct
vaỡ õióửu kióỷn dỏỷp từt: Uph < Uct
- Quaù trỗnh dỏỷp từt họử quang giổợa hai õỏửu
tióỳp xuùc khi cừt maỷch vồùi doỡng ngừn maỷch
thổồỡng dióựn ra trong vaỡi nổớa chu kyỡ õỏửu sau khi
cừt. Bióứu dióựn trón hỗnh 5-1


Free

HOME

Đ5.3 Hệ QUANG IN
2. ióửu kióỷn phaùt sinh vaỡ dỏỷp từt họử
quang khi cừt maỷch
Uct

u,i
Ulổồùi

Uph

Ihq

t

0

Cừt

maỷch

Uct

Hỗnh 5-1


Free

HOME

Đ5.3 Hệ QUANG IN
3. Taùc haỷi cuớa họử quang õióỷn
- Phaù huớy caùc õỏửu tióỳp xuùc õióỷn trong nhổợng
lỏửn catổù
- Gỏy ngừn maỷch giổợa caùc pha, giổợa pha vồùi
õỏỳt.
- ọỳt chaùy caùch õióỷn lổồùi do họử quang chỏỷp
chồỡn gỏy quaù õióỷn aùp


Free

HOME

§5.3 HÄƯ QUANG ÂIÃÛN
4. Phỉång phạp dáûp tàõt häư quang âiãûn
Viãûc dáûp tàõt häư quang giỉỵa hai âáưu tiãúp
xục trong khê củ âiãûn âọng càõt thỉåìng sỉí
dủng cạc phỉång phạp sau âáy:

a. Tàng nhanh khong cạch v kẹo di häư
quang: Khi tàng nhanh khong cạch giỉỵa hai âáưu
tiãúp xục, âiãûn trỉåìng trong khe hẻp s gim
nhanh chọng lm häư quang bë kẹo di v
khúch tạn trong khäng khê.
b. Chia nh häư quang: Ngỉåìi ta dng cạc táúm
kim loải (cạch tỉí) chia nh häư quang thnh
nhiãưu âoản v tiãún hnh dáûp tàõt trong cạc
khe hẻp giỉỵa cạc cạch tỉí (h5-2a)


Free

§5.3 HÄÖ QUANG ÂIÃÛN
4. Phæång phaïp dáûp tàõt häö quang âiãûn

S

H

N
.: : :
: : : ::

+
c,
b,
a

d,

HOME


Free

HOME

Đ5.3 Hệ QUANG IN
4. Phổồng phaùp dỏỷp từt họử quang õióỷn
c. Dỏỷp họử quang trong khe hồớ cuớa buọng
dỏỷp họử quang: Chaùy trong khe hồớ, họử quang bở
haỷ nhióỷt rỏỳt nhanh vaỡ caùc phỏửn tờch õióỷn cuớa
noù khuóỳch taùn vaỡo mọi trổồỡng xung quang dỏựn
õóỳn khổớ ion vaỡ họử quang bở dỏỷp từt nhanh
choùng (h5-2b).
d. Chuyóứn õọỹng họử quang trong tổỡ trổồỡng
(h5-2c): Họử quang õổồỹc coi nhổ mọỹt dỏy dỏựn
coù doỡng chaỷy qua. Khi họử quang õỷt trong tổỡ
trổồỡng H thỗ seợ coù mọỹt lổỷc F taùc duỷng lón noù.
Nóỳu hổồùng tổỡ trổồỡng vuọng goùc vồùi truỷc họử
quang thỗ họử quang bở chuyóứn õọỹng tởnh tióỳn


Free

HOME

Đ5.3 Hệ QUANG IN
4. Phổồng phaùp dỏỷp từt họử quang õióỷn

e. Dỏỷp từt họử quang trong dỏửu: Nóỳu õỏửu
tióỳp xuùc cuớa khờ cuỷ õỷt trong dỏửu bióỳn aùp, khi
cừt maỷch họử quang xuỏỳt hióỷn, dổồùi taùc duỷng
cuớa họử quang dỏửu taỷo thaỡnh caùc boỹt khờ hiõrọ,
boỹt khờ khaùc vaỡ hồi dỏửu, trong õoù hiõrọ laỡ chuớ
yóỳu (70-80%) vồùi aùp suỏỳt cao. Caùc khờ trón bao
boỹc họử quang cuỡng õỏửu tióỳp xuùc vaỡ họử quang
dóự daỡng dỏỷp từt.
f. Thọứi khọng khờ: Họử quang õióỷn laỡm nguọỹi
nhanh hồn khi luọửng khọng khờ chuyóứn õọỹng coù
hổồùng thọứi vaỡo. Thọứi doỹc hay thọứi ngang vaỡo
họử quang õóửu taỷo õióửu kióỷn tióỳp xuùc caùc


Free

HOME

§5.3 HÄÖ QUANG ÂIÃÛN
4. Phæång phaïp dáûp tàõt häö quang âiãûn

A

a,

b,

C

A

C

A

C
a,

A

R

A

R

B
b,


Free

HOME

Đ5.3 Hệ QUANG IN
4. Phổồng phaùp dỏỷp từt họử quang õióỷn
g. Duỡng nhióửu chọự cừt: Cừt maỷch õióỷn vồùi
doỡng caỡng lồùn vaỡ õióỷn aùp caỡng cao caỡng khoù
khn vỗ rũng khi nng lổồỹng lồùn, õióỷn aùp phuỷc
họửi cao, khổớ ion trong khe hồớ khoù khn hồn. Vỗ

vỏỷy trong caùc maùy cừt õióỷn aùp cao duỡng nhióửu
chọự cừt trong mọỹt pha, õióỷn aùp caỡng cao caỡng
nhióửu chọự cừt
h. Dỏỷp từt họử quang trong chỏn khọng: Chỏn
khọng coù õọỹ bóửn õióỷn aùp gỏỳp haỡng chuỷc lỏửn
so vồùi khọng khờ ồớ aùp suỏỳt thổồỡng. Khi mồớ õỏửu
tióỳp xuùc trong chỏn khọng, chố cỏửn nổớa chu kyỡ
õỏửu tión doỡng qua trở sọỳ 0 laỡ họử quang coù thóứ


Free

HOME

Đ5.3 Hệ QUANG IN
4. Phổồng phaùp dỏỷp từt họử quang õióỷn
i. Dỏỷp họử quang trong khờ aùp suỏỳt cao: Khờ
aùp suỏỳt 200N/cm2 vaỡ cao hồn coù õọỹ bóửn õióỷn
cao vaỡ õỷc bióỷt laỡ caùc khờ trồ coù aùp suỏỳt cao
nhổ khờ SF6 (khờ ólóga). Khờ ólóga coù õọỹ bóửn
õióỷn cao nón noù duỡng õóứ dỏỷp từt họử quang
ngay caớ ồớ aùp suỏỳt thổồỡng. Noù õổồỹc duỡng trong
caùc maùy cừt khờ SF6.