Viem than be than

VIÊM TH N B TH N
BS Hà Phan H i An
B môn N i t ng h p - Trư ng Đ i h c Y Hà N i
A. VIÊM TH N B TH N C P
I. Đ I CƯƠNG
Viêm th n b th n c p là tình tr ng nhi m khu n ñư ng ti t ni u cao, ñó là nhu
mô th n và b th n. Viêm th n b th n c p ñư c coi là không bi n ch ng khi do vi
khu n ñi n hình gây ra m t ngư i có ñáp ng mi n d ch, có c u trúc gi i ph u h ti t
ni u và ch c năng th n bình thư ng.
Trên 80% các trư ng h p viêm th n b th n c p là do E. Coli gây ra. H u h t các
trư ng h p nhi m trùng nhu mô th n xu t hi n sau khi vi khu n ñi ngư c t ni u ñ o,
bàng quang lên. Nh t là nam gi i có phì ñ i hay viêm tuy n ti n li t, tình tr ng c n
tr ñư ng ra t o ñi u ki n thu n l i cho vi khu n m c lên trong nư c ti u. Vi trùng có
th ñ n th n qua ñư ng máu, thư ng là nh ng b nh nhân ph i n m b t ñ ng, b b nh
m n tính ph i ñi u tr b ng thu c c ch mi n d ch. Các nhi m trùng t c u hay n m
ngoài da, trong xương có th lan ñ n th n.
Nguyên nhân gây b nh có th là các vi khu n gram âm khác. Kho ng <10% s
trư ng h p nhi m vi khu n gram dương, vi khu n b nh vi n, n m ho c h n h p.
Khi có các y u t thu n l i, b nh thư ng có bi n ch ng và hay tái phát. Các y u
t thu n l i thư ng g p có th là:
- Tu i (tr! nh" ho c ngư i cao tu i);
- T#c ngh$n ñư ng ti t ni u;
- Có thai;
- Các b t thư ng v gi i ph u và ch c năng th n và ñư ng ti t ni u;
- Các d v t trong ñư ng ti t ni u;
- Tình tr ng gi m ñáp ng mi n d ch;
- Các can thi p ñư ng ti t ni u.
Các nghiên c u v cơ ch sinh b nh h c ñã nêu rõ vai trò c%a s& tương tác gi a
ngư i b nh và vi trùng, thư ng là các vi khu n. Vi khu n ñư ng ru t thư ng xuyên ñi
lên ñư ng sinh d c ti t ni u vì lý do nào ñó chưa th&c s& rõ ràng, có th m t ph n là
do h u môn ph n n m g n ni u ñ o. Sau ñó vi khu n s$ bám vào và nhân lên các

t bào bi u mô ñư ng ti t ni u. Các tua vi n s$ giúp vi khu n dính ñư c vào t bào
bi u mô, m t s vi khu n có th nh n bi t ñư c nhi u týp t bào. Đ ch ng l i s& xâm
l n c%a vi khu n, b n thân ngư i b nh có m t s y u t b o v , như pH acid, ph vi
khu n bình thư ng

âm ñ o và các kháng th ñ c hi u vùng âm ñ o - c t( cung.

1


M t khi ñã nhân lên ñư c quanh ni u ñ o, các y u t gây b nh ñi qua ni u ñ o
lan lên bàng quang, qua ni u qu n lên th n, qua ng d n tinh vào tuy n ti n li t. Bình
thư ng, ni u ñ o, ch n i bàng quang ni u qu n là nh ng rào ch#n cơ h c ngăn vi
khu n ñi ngư c lên trên. Ngoài lý do can thi p ñư ng ti t ni u hay t#c ngh$n cơ h c,
nh ng y u t t o ñi u ki n thu n l i cho vi khu n ñi ngư c lên còn chưa ñư c hi u rõ.
Bàng quang cũng có m t s cơ ch t& v , như có l p mucopolysaccharid bao ph%
l p t bào bi u mô lót lòng bàng quang và ngăn không cho vi khu n sinh sôi; protein
Tamm - Horsfall bám dính vào các tua vi n P c%a vi khu n làm vi khu n không nhân
lên ñư c; dòng nư c ti u cùng v i s& co bóp c%a bàng quang cũng ngăn ng a s&
ñ ng nư c ti u và s& sinh sôi c%a vi khu n.
Nư c ti u là môi trư ng không thu n l i cho vi khu n phát tri n do có áp l&c
th m th u và n*ng ñ amoniac cao, có các ñ i th&c bào.
II. TRI U CH NG LÂM SÀNG VÀ C N LÂM SÀNG
1. D u hi u nhi m khu n: Có th bi u hi n nhi u m c ñ , t nh+ cho ñ n h i
ch ng nhi m khu n huy t. Tri u ch ng thư ng xu t hi n r m r , b nh nhân s t cao
kèm theo rét run, môi khô, lư,i b n, th tr ng suy s p. Tuy nhiên c n lưu ý có th có
m t s ít b nh nhân không s t, nh t là nh ng ngư i cao tu i
2. Đau ñi n hình là ñau vùng hông lưng, góc sư n-c t s ng, thư ng ñau m t bên
nhưng cũng có khi ñau c hai bên. M t s b nh nhân có ñau lan xu ng dư i. Có th có
cơn ñau qu n th n nhưng thư ng ñau t c, âm -.

3. H i ch ng bàng quang g*m ñi ti u bu t, r#t, c m giác bu*n ti u khi n b nh nhân
ph i ñi ti u liên t c, và ñau vùng trên xương mu có th g p, g i ý có viêm bàng quang.
4. Th n bên b b nh thư ng to lên, m t s trư ng h p có th s th y th n to, ñau. Có
d u hi u v hông lưng dương tính n u có m% b th n.
5. Các d u hi u ngoài th n có th g p là d u hi u ñư ng tiêu hoá (bu*n nôn, nôn,
b ng chư ng hơi) và hô h p.
6. Nư c ti u ñ c do có nhi u b ch c u và vi khu n, m t s trư ng h p có ñái m%, ñái
máu. Xét nghi m nư c ti u có nhi u b ch c u, có protein ni u nhưng ñi n hình là s
lư ng ít (dư i 1g/24 gi ). C y nư c ti u thư ng th y tr&c khu n gram âm.
7. Máu có s lư ng b ch c u, b ch c u ña nhân trung tính tăng. Máu l#ng, CRP cũng
tăng. M t s trư ng h p c y máu dương tính. Tăng urê, creatinin máu khi có suy th n.
8. Các thăm dò ch n ñoán khác thư ng ñư c ch- ñ nh ñ phát hi n các tình tr ng
b nh lý gây t#c ngh$n và tr dòng nư c ti u, như ph t ngư c bàng quang ni u qu n,
s"i th n - ti t ni u và các b nh lý có kh năng s(a ch a ñư c khác. Thông thư ng, các
thăm dò này cũng là ch- ñ nh b#t bu c cho:
- Tr! em, nam gi i b nhi m khu n ti t ni u l n ñ u,
2


- Các b nh nhân b nhi m khu n ti t ni u có bi n ch ng hay có nhi m khu n huy t,
- Các b nh nhân nghi ng có s"i th n - ti t ni u hay t#c ngh$n ñư ng ti t ni u,
- Các b nh nhân có ñái máu kèm theo nhi m khu n ti t ni u,
- Các b nh nhân không ñáp ng v i ñi u tr thư ng quy
- Các b nh nhân b nhi m khu n tái ñi tái l i
Phương pháp ñư c ch- ñ nh ñ u tay hi n nay là siêu âm và ch p phim b ng
không có thu c c n quang, ti p ñ n là ch p h ti t ni u có tiêm thu c c n quang tĩnh
m ch, ch p c#t l p vi tính, ch p c ng hư ng t . N u không ph i là b#t bu c, nên tránh
ch- ñ nh các thăm dò có tiêm thu c c n quang cho nh ng b nh nhân có creatinin máu
trên 130 µmol/lít, ñái tháo ñư ng, m t nư c ho c cao tu i ñ gi m nguy cơ suy th n
c p do dùng thu c c n quang. Ngoài ra có th thăm dò ñ ng h c bàng quang - ni u

ñ o (bàng quang - ni u ñ o ñ*), ño nư c ti u t*n dư ñ ñánh giá chi ti t bàng quang,
ni u ñ o và vùng n i. Soi bàng quang có th c n thi t.
III. CH N ĐOÁN
1. Ch n ñoán xác ñ nh d&a vào các d u hi u lâm sàng g i ý g*m s t, rét run, ñau
hông lưng, ñau góc sư n c t s ng, có th kèm bu*n nôn, nôn. Ngoài ra còn có th có
ñái bu t, ñái r#t, ñái ñ c. Ch n ñoán xác ñ nh d&a vào k t qu xét nghi m nư c ti u,
trong ñó có nhi u b ch c u; c y nư c ti u có nhi u vi khu n; và có protein ni u.
Đ i v i các trư ng h p ñi n hình, vi c ch n ñoán xác ñ nh viêm th n b th n c p
d&a vào s lư ng b ch c u ni u t 10000/ml tr lên, k t qu c y nư c ti u cho s
lư ng vi khu n t 100000/ml tr lên. Theo H i các b nh nhi m khu n Hoa Kỳ
(IDSA), khi c y nư c ti u có > 10000 vi khu n/ml và trên lâm sàng có các d u hi u
phù h p là ñ% ñ ch n ñoán viêm th n b th n c p. Đ i v i nam gi i ho c ph n có
thai, khi có các d u hi u g i ý, có th nghĩ t i ch n ñoán khi s lư ng vi khu n trong
nư c ti u th p hơn, t 1000 ñ n 9999/ml. Nói chung có th d&a vào s lư ng vi khu n
trong nư c ti u ñư c nuôi c y ñ ch n ñoán ch#c ch#n t t c các th lâm sàng c%a
nhi m khu n ti t ni u. Nư c ti u c n ñư c l y gi a dòng vào l vô khu n và t t nh t
là ñư c nuôi c y ngay trong vòng 2 gi sau khi l y. Ngoài ra còn có th có tr b ch
c u, h*ng c u trong nư c ti u.
Ph n có thai do tình tr ng gi m co bóp c%a ñư ng ti t ni u ho c khi thai to
gây chèn ép thư ng tăng nguy cơ b viêm th n b th n c p, ñôi khi có th d n ñ n s y
thai. Đ i v i ph n có thai, khi ch- có d u hi u viêm bàng quang v n c n lo i tr
viêm th n b th n c p (th dư i ngư,ng lâm sàng).
B nh nhân ñái tháo ñư ng có nguy cơ b viêm th n b th n khí và ho i t( núm
th n, d n ñ n s c và suy th n. Ho i t( núm th n còn có th g p b nh nhân nhi m

3


trùng n ng có t#c ngh$n ñư ng ti t ni u ho c dùng thu c gi m ñau (ví d phenacetin).
B nh nhân có th ñái ra máu ñ i th , có khi ñái ra c c c t ch c núm th n.

B nh nhân ph i ñ lưu ng thông bàng quang có nguy cơ b nhi m vi khu n
ni u cao, thư ng là ña ch%ng.
B nh nhân suy gi m mi n d ch thư ng bi u hi n tri u ch ng viêm th n b th n
kín ñáo, không r m r . Có t i 30-50% b nh nhân ghép th n b viêm th n b th n c p
trong vòng 2 tháng sau ghép do dùng thu c c ch mi n d ch ph i h p v i ph t ngư c
bàng quang ni u qu n sau ph u thu t.
2. Ch n ñoán phân bi t
- Áp xe quanh th n
- Áp xe trong b ng
- Viêm túi m t
- Viêm ru t th a
- Viêm ph i thuỳ dư i
- Th%ng t ng r ng…
IV. ĐI U TR
Theo truy n th ng, các b nh nhân thư ng ñư c ñi u tr n i trú trong b nh vi n
b ng kháng sinh tĩnh m ch. Tuy nhiên hi n nay, ngư i ta có th ñi u tr thành công
nhi u b nh nhân b ng kháng sinh u ng ngo i trú, khi b nh nhân có bi u hi n b nh lý
không bi n ch ng, u ng ñư c, tuân th% ch ñ ñi u tr t t và có th ñ n khám l i s m.
M t chương trình ñi u tr khác có th áp d ng là b#t ñ u ñ t ñi u tr trong b nh vi n
b ng thu c tiêm truy n tĩnh m ch và sau ñó ti p t c ñi u tr ngo i trú b ng thu c u ng.
1. Kháng sinh thư ng ñư c b#t ñ u s( d ng sau khi ñã l y nư c ti u ñ nuôi
c y. Đ ñi u tr các lo i vi khu n ñư ng ti t ni u thư ng g p, nhóm fluoroquinolon
thư ng ñư c l&a ch n ñ u tiên, do t0 l kháng thu c th p, thu c có th h p th t t qua
ñư ng tiêu hoá và thâm nh p r t t t vào nhu mô th n. M t s fluoroquinolon cho k t
qu ñi u tr trên lâm sàng tương ñương khi dùng ñư ng tĩnh m ch cũng như ñư ng
u ng (ví d Ciprofloxacin, Pefloxacin). Tuy nhiên c n tránh s( d ng kháng sinh nhóm
này cho ph n có thai.
Amoxicillin-clavulanat, cephalosporin, trimethoprim-sulfamethoxazole ñư ng
u ng có th ñư c s( d ng hi u qu ñ i v i các vi khu n nh y c m. Amoxicillin ho c
amoxicillin-clavulanat có th dùng cho ph n có thai ho c cho nh ng trư ng h p

viêm th n b th n do vi khu n gram dương gây ra.
Đ i v i các b nh nhân ñư c ñi u tr trong b nh vi n v i kháng sinh tĩnh m ch,
có th l&a ch n m t trong 3 lo i sau:
- Fluoroquinolon
4


- Aminoglycosid kèm theo ho c không kèm theo ampicillin
- Cephalosporin ph r ng ho c th h 3 kèm theo ho c không kèm theo
aminoglycosid
Các b nh nhân b viêm th n b th n do c u khu n gram dương có th s( d ng
ampicillin ho c ampicillin - sulbactam (Unasyn) ñơn ñ c ho c ph i h p v i m t
aminoglycosid. Nên tránh dùng aminoglycosid cho các b nh nhân có b nh th n trư c ñó.
Khi b nh nhân h t s t, lâm sàng c i thi n và có th u ng thu c và nư c ñư c thì
chuy n sang ñi u tr ñư ng u ng. Không nh t thi t ph i s( d ng cùng m t lo i kháng
sinh cho c ñư ng tiêm truy n và ñư ng u ng trong m t ñ t ñi u tr .
Th i gian ñi u tr kháng sinh có th t 7 ñ n 14 ngày (trung bình 10 ngày) ñ i
v i nh ng ngư i có tình tr ng mi n d ch bình thư ng và không có b nh lý ph i h p.
Nh ng ngư i có suy gi m mi n d ch c n ñư c ñi u tr t 14 ñ n 21 ngày. N u có t n
thương nhu mô th n t o thành nh ng áp xe nh" c n kéo dài th i gian ñi u tr kháng
sinh ho c ñi u tr thành nhi u ñ t. Nam gi i dư i 60 tu i không có t#c ngh$n ñư ng
ti t ni u, b t thư ng gi i ph u hay viêm tuy n ti n li t thư ng ñáp ng t t v i li u
trình kháng sinh 14 ngày. Nam gi i có nhi m khu n ti t ni u tái phát c n ñư c ñi u tr
6 tu n. Nên c y nư c ti u ki m tra sau khi k t thúc li u trình kháng sinh 1 ñ n 2 tu n.
Ph n có thai b viêm th n b th n c n ñư c ñi u tr trong b nh vi n ñ ñ m
b o ñ% lư ng d ch vào và dùng kháng sinh tiêm truy n. Li u trình kháng sinh cũng
tương t& như ñ i v i nh ng b nh nhân khác. Tuy nhiên, do t0 l nh ng ph n này b
tái phát b nh sau sinh khá cao, c n ph i c y nư c ti u theo dõi (t t nh t là hàng tháng)
ho c u ng thu c sát khu n ñư ng ti t ni u cho ñ n 4-6 tu n sau sinh.
2. Phát hi n và lo i b các y!u t thu n l"i như t#c ngh$n ñư ng ti t ni u làm gi m

thi u nguy cơ ñi u tr th t b i và tránh tái phát b nh; ñi u ch-nh và ki m soát t t tình
tr ng tăng ñư ng máu; ñôi khi c n xem xét ch- ñ nh c#t th n khi b nh nhân nhi m
khu n không ñáp ng v i ñi u tr .
3. Dinh dư#ng ñ m b o ñ% nư c, năng lư ng, nh t là cho các b nh nhân có s t. Cân
ñ i lư ng d ch vào và ra cho nh ng b nh nhân có t#c ngh$n ñư ng ti t ni u.
Có th ch- ñ nh ch ñ ăn gi m ñ m cho các b nh nhân suy th n n ng nhưng
không có phương ti n ñi u tr thay th th n suy.
4. Phòng b nh b ng thu c kháng sinh không hi u qu ñ i v i các trư ng h p có ng
thông bàng quang ñ lưu. Lo i b" các y u t thu n l i, tránh các th% thu t lên ñư ng
ti t ni u như ñ t thông ñái, soi bàng quang,… là bi n pháp hi u qu nh t ñ phòng
b nh. Trong trư ng h p c n can thi p lên ñư ng ti t ni u, c n tuân th% ch t ch$ các
quy t#c vô khu n, gi m thi u t i m c t i ña th i gian ñ ng thông lưu ho c dùng h
th ng d n lưu kín có th giúp làm gi m nguy cơ nhi m khu n có tri u ch ng.

5


B. VIÊM TH N B TH N M N
I. Đ I CƯƠNG
Viêm th n b th n m n là t n thương th n do tình tr ng nhi m khu n dai d1ng
ho c tái ñi tái l i nhi u l n. Tình tr ng b nh lý này h u như ch- xu t hi n nh ng
ngư i có các b t thư ng v gi i ph u ñư ng ti t ni u, bao g*m t#c ngh$n, s"i san hô,
lo n s n th n, và nh t là ph t ngư c bàng quang ni u qu n. Đôi khi, ch n ñoán d&a
vào các d u hi u X quang khi có nhi m khu n ti t ni u tái phát ngư i tr! tu i.
Viêm th n b th n m n tính ñi kèm quá trình s+o hoá th n t t , và có th d n
ñ n tình tr ng suy th n m n tính giai ño n cu i. M t s trư ng h p tình tr ng s+o hoá
th n xu t hi n ngay bào thai khi có lo n s n th n do s& tư i máu b khi m khuy t.
B nh có th xu t hi n m i l a tu i nhưng thư ng g p ph n hơn nam gi i.
Nguyên nhân gây b nh thư ng là các vi khu n gram âm, hay g p nh t là E. Coli;
ngoài ra còn hay th y Proteus, Klebsiella, c u khu n gram dương, vi trùng b nh vi n,

n m.
B nh thư ng tr thành m n tính khi có m t ho c m t vài y u t thu n l i như t#c
ngh$n ñư ng ti t ni u, các b t thư ng v gi i ph u và ch c năng th n và ñư ng ti t
ni u ho c các d v t trong ñư ng ti t ni u.
II. BI U HI N LÂM SÀNG VÀ C N LÂM SÀNG
1. Ti$n s% thư ng có nh ng ñ t nhi m khu n ti t ni u tái ñi tái l i nhi u l n, các b t
thư ng gi i ph u hay ch c năng th n - ti t ni u, s"i, ph t ngư c bàng quang - ni u
qu n…
2. Tri u ch ng lâm sàng
B nh nhân thư ng ñ n khám b nh v i các tri u ch ng c%a m t ñ t viêm th n b
th n c p ho c c%a m t ñ t viêm bàng quang. Thông thư ng các d u hi u này ñã tái ñi
tái l i nhi u l n. M t s b nh nhân có ñái nhi u.
Khám lâm sàng giai ño n ñ u thư ng không có d u hi u th a nư c. Vùng hông
lưng n ñau. N u b nh nhân ñ n khám giai ño n mu n có th th y tăng huy t áp
và/ho c thi u máu, ho c các d u hi u khác c%a suy th n m n tính. B nh nhân suy th n
n ng có th có phù.
3. Tri u ch ng c n lâm sàng
Xét nghi m nư c ti u có th có nhi u b ch c u ho c t bào m%.
C y nư c ti u thư ng có vi khu n gram âm như E. Coli hay Proteus.
Protein ni u dương tính là d u hi u tiên lư ng không t t.
Có th tăng urê và creatinin máu.
Phân ly ch c năng c u ng th n xu t hi n tương ñ i s m.

6


Thăm dò hình nh: Ch p h ti t ni u có tiêm thu c c n quang tĩnh m ch có th
kh1ng ñ nh ch n ñoán khi có hình nh ñài th n giãn và b tù ñ u v i các vùng s+o hoá
v" th n. Có th th y giãn ni u qu n và gi m kích thư c th n.
Ghi bàng quang - ni u ñ o ñ* trong khi ñi ti u có th phát hi n ph t ngư c bàng

quang ni u qu n vào b th n và giãn ni u qu n tr! em b ph t ngư c n ng.
Ch p x hình th n v i phóng x phát hi n t n thương s+o th n.
N i soi bàng quang th y các d u hi u ph t ngư c l ni u qu n.
Siêu âm th n có th phát hi n s"i.
CT scan cũng có th là m t phương pháp ch n ñoán có giá tr .
III. CH N ĐOÁN
1. Ch n ñoán xác ñ nh d&a vào:
- Ti n s( có nhi u ñ t b nh tái ñi tái l i
- Có y u t thu n l i chưa ñư c lo i b" ho c không lo i b" ñư c
- Đ t b nh có tri u ch ng trên lâm sàng: d u hi u c%a viêm th n b th n c p
ho c c%a viêm bàng quang c p
- B ch c u ni u nhi u, có th có t bào m%, vi khu n ni u, protein ni u
- Phân ly ch c năng c u th n và ng th n
- Thăm dò hình nh th y b th n g* gh , bi n d ng h th ng ñài b th n, kích
thư c th n nh" hơn bình thư ng nhưng không ñ*ng ñ u 2 bên.
2. Ch n ñoán phân bi t
- M t s nguyên nhân gây ñái nhi u
- Th n thi u s n b m sinh
- Viêm th n k$
- Suy th n m n tính
IV. ĐI U TR
Đ i v i các trư ng h p không có tri u ch ng lâm sàng, c n có k t qu c y nư c
ti u ít nh t là 2 l n v i s lư ng vi khu n > 100000/ml trư c khi quy t ñ nh ñi u tr .
Đ i v i nh ng b nh nhân có thông bàng quang lưu, s"i th n ti t ni u ho c t#c ngh$n
chưa ñư c lo i b", ch- ñi u tr kháng sinh khi có tri u ch ng nhi m khu n ti t ni u.
C y l i nư c ti u sau khi k t thúc ñi u tr 1 tu n ñ ñánh giá hi u qu ñi u tr .
Đi u tr các ñ t b nh c p tính tương t& viêm th n b th n c p, v i lo i kháng sinh,
li u lư ng và th i gian dùng thích h p, t t nh t là theo kháng sinh ñ*. Thư ng ph i dùng
kháng sinh nhi u ñ t. Tránh s( d ng các lo i kháng sinh có ñ c tính ñ i v i th n cho các
b nh nhân có suy th n. N u có m% b th n có th ph i xem xét ch- ñ nh ph u thu t.

Ngoài ra c n lo i b" các y u t thu n l i khi có th và ki m soát t t huy t áp.
7


Tài li u tham kh o
1. Harrison’s Principles of Internal Medicine 16th edition 2005
2. Massry & Glassock’s Textbook of Nephrology 4th edition 2001
3. Brenner’s The Kidney 2003
4. Robert W. Schrier’s Manual of Nephrology 6th edition 2005
5. Cambell’s Urology 9th edition 2007
6. www.umvf.org
7. />8. />9.
10. Magnus Andersson, Bernt Eric Uhlin, Erik Fällman. The Biomechanical Properties of E.
coli Pili for Urinary Tract Attachment Reflect the Host Environment. Biophys J. 2007
November 1; 93(9): 3008–3014
11. David S. Y. Ong, Marijke M. Kuyvenhoven, Liset van Dijk, Theo J. M. Verheij.
Antibiotics for respiratory, ear and urinary tract disorders and consistency among GPs.
Journal of Antimicrobial Chemotherapy 2008 62(3):587-592
12. Tej K. Mattoo. Are prophylactic antibiotics indicated after a urinary tract infection?
Curr Opin Paediatr. 2009 April; 21 (2): 203-206
13. van Nieuwkoop C, van't Wout JW, Spelt IC, Becker M, Kuijper EJ, Blom JW, Assendelft
WJ, van Dissel JT. Prospective cohort study of acute pyelonephritis in adults: safety of triage
towards home based oral antimicrobial treatment. J Infect. 2010 Feb;60(2):114-21
14. Mombelli G, Pezzoli R, Pinoja-Lutz G, Monotti R, Marone C, Franciolli M. Oral vs
intravenous ciprofloxacin in the initial empirical management of severe pyelonephritis or
complicated urinary tract infections: a prospective randomized clinical trial. Arch Intern
Med. 1999 Jan 11;159(1):53-8
15. Cees van Nieuwkoop, Jan W van't Wout, Willem JJ Assendelft, Henk W Elzevier,
Eliane MS Leyten, Ted Koster, G Hanke Wattel-Louis, Nathalie M Delfos, Hans C Ablij,
Ed J Kuijper, Jan Pander, Jeanet W Blom, Ida C Spelt, Jaap T van Dissel. Treatment

duration of febrile urinary tract infection (FUTIRST trial): a randomized placebo-controlled
multicenter trial comparing short (7 days) antibiotic treatment with conventional treatment
(14 days). BMC Infect Dis. 2009; 9: 131
16. K. G. Naber, L. Llorens, K. Kaniga, P. Kotey, D. Hedrich, R. Redman. Intravenous
Doripenem at 500 Milligrams versus Levofloxacin at 250 Milligrams, with an Option To
Switch to Oral Therapy, for Treatment of Complicated Lower Urinary Tract Infection and
Pyelonephritis. Antimicrob Agents Chemother. 2009 September; 53(9): 3782–3792
17. Leonard Leibovici, Liat Vidal, Mical Paul. Aminoglycoside drugs in clinical practice :
an evidence-based approach. J Antimicrob Chemother 2009, 63: 246-251
8