Bai giang soi tiet nieu Y 4 - Copy

ChÈn ®o¸n vµ ®IÒu trÞ
sái tiÕt niÖu
Ths. Hoµng Long
Bé m«n ngo¹i ®¹i häc y Hµ néi


dịch tễ học
Sỏi tiết niệu chiếm 45% - 50% các bệnh lý tiết
niệu ở Việt nam, trong 0,05 - 0,2% dân số
Lứa tuổi thờng gặp 30 - 60 tuổi (75% - 80%).
Nam chiếm 60%, n gp 40%.
Yu t a d, khí hậu và chế độ n uống có nh
hng n s tạo si


Nguyên nhân sinh bệnh
Cu trúc, thành phần hoá học của sỏi
Sỏi oxalat calci, phosphat calci 65 - 70%
Sỏi phosphat amonium magnesium 15 20%
Sỏi do chuyển hoá cystine, axit uric 10%
Cu trúc của sỏi là mạng chất hu cơ có
lắng
đọng chất vô cơ calci, phospho


Nguyªn nh©n sinh bÖnh
Nguyªn nh©n
 Rèi lo¹n chuyÓn ho¸
 Thay ®æi pH níc tiÓu (5,6 - 6,3)
 DÞ d¹ng ®êng tiÕt niÖu
 ®a sè sái calci lµ kh«ng râ nguyªn

nh©n …


Nguyªn nh©n sinh bÖnh
Cơ chế
 Thuyết quá bão hoà các chất vô cơ trong nước
tiểu
 Thiếu yếu tố ức chế kết tinh
 Tổn thương đường tiết niệu tạo nên các cấu trúc
hữu cơ
 Yếu tố nhiễm khuẩn tạo nên sỏi
 Cơ thể hấp thu nhiều chất tạo sỏi axit uric, oxalat


sỏI thận
đặc điểm sỏi đài - bể thận
Chiếm 70% - 75% sỏi tiết niệu, đa số là
calci
Sỏi bể thận có hinh tam giác hay đa diện
Sỏi đài bể thận có hinh san hô (3 - 4 cm)
Nếu để muộn sẽ gây biến chứng NK tiết
niệu,
giãn đài bể thận và suy thận


sỏI thận
Triệu chứng lâm sàng
đau âm ỉ thắt lng hoặc có cơn đau
quặn thận
đái ra máu

Nhiễm khuẩn tiết niệu: sốt cao, đi tiểu
đục
Thm khám: thận to đau
Xét nghiệm cận lâm sàng
đánh giá hệ số thanh thi, ure, creatinin ,


sáI thËn
ChÈn ®o¸n hinh ảnh
 Chụp hệ tiết niệu kh«ng chuẩn bị, UIV
 Siªu ©m
 Chôp CT Scanner
 Chôp Scintigraphie
ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh
 Sái thËn 1 bªn, 2 bªn, sái san h«
 Sái g©y nhiÔm khuÈn, t¾c nghÏn, suy thËn


sáI thËn
• ChÈn ®o¸n siªu ©m


sáI thËn
• ChÈn ®o¸n chôp UIV


sáI thËn
• ChÈn ®o¸n chôp UIV

sáI thËn
• ChÈn ®o¸n chôp UIV


sáI thËn
• ChÈn ®o¸n chôp UIV


sáI thËn
• ChÈn ®o¸n chôp CT Scanner


sỏI thận
Chẩn đoán phân biệt
Nhiễm calci thận, lắng đọng calci ở cầu ống thận
Vôi hoá thận do thơng tổn cũ (lao, chấn th
ơng)
Bệnh Cacchi Ricci - sỏi nhỏ trớc đài thận
Biến chứng
Viêm đài bể thận, viêm thận kẽ, viêm hẹp
cổ đài



sỏI thận
điều trị nội khoa dự phòng
Sỏi thận nhỏ dới 0,5cm, sỏi đài dới không có triệu
chứng không cần thiết can thiệp
Chế độ uống nhiều nớc trên 2 lít / ngày
Chế độ n hạn chế thức n nhiều calci và oxalat

Hạn chế n protein động vật, điều trị bệnh
goutte đối với sỏi axit uric
điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu, điều chỉnh pH
nớc tiểu kiềm hoá


sỏI thận
điều trị can thiệp




Sỏi đài bể thận < 20 mm : tán sỏi ngoàI cơ thể (ESWL)
Sỏi 20 - 30 mm : đặt sonde JJ + ESWL
Sỏi đài bể thận > 30 mm : tán sỏi qua da (PCNL)

điều trị phẫu thuật





Sỏi đài bể thận có biến chứng đái máu, nhiễm khuẩn
Sỏi san hô có biến chứng
Sỏi thận lớn 2 bên - mổ bên thận còn chức nng trớc
Phng pháp phu thut tu v trí, kích thớc sỏi : mở bể
thận, mở nhu mô, mở bể thận - nhu mô hoặc cắt thận
bán
phần lấy sỏi

sỏI niệu qun
đặc điểm sỏi niu qun
80% do si ài b thn di chuyn xung
Cấu trúc giống sỏi đài bể thận, có hinh bầu
dục, thờng
gặp ở đoạn 1/3 dới (60 - 65%)
20% hinh thành tại chỗ do viêm hẹp, dị dạng
niệu qun
Gặp cơn đau quặn thận khi sỏi di chuyển.
Sỏi hay dừng trên các chỗ hẹp tự nhiên, gây
viêm xơ


sỏI niệu qun
Triệu chứng lâm sàng
Cơn đau quặn thận điển hinh
đái máu toàn bãi, nhẹ, thoáng qua
đái rắt, đái buốt khi sỏi NQ trong đoạn thành BQ
Sốt cao khi sỏi gây tắc niệu qun và nhiễm khuẩn
tiết niệu
Khám thy thn cng to khi si gây tc hoàn toàn
Sỏi NQ 2 bên gây nh hởng toàn thân suy sụp
nhanh,
thiểu niệu, vô niệu


sỏI niệu qun
Chẩn đoán sỏi niu qun
Dựa vào cơn đau quặn thận điển hinh

Chụp X quang hệ tiết niệu không chuẩn bị phát
hiện sỏi
Siêu âm, UIV đánh giá mức độ ứ nớc, ứ mủ thận và
các dị dạng thận - NQ
Chụp NQ - BT ngợc dòng phát hiện sỏi không cn
quang,
tắc hẹp niệu qun
Xét nghiệm sinh hoá đánh giá mức độ suy thận


sáI niÖu quản
• ChÈn ®o¸n siªu ©m


sáI niÖu quản
• ChÈn ®o¸n X quang UIV

sái 1/3 trªn


sáI niÖu quản
• ChÈn ®o¸n X quang UIV sái 1/3 giữa


sáI niÖu quản
• ChÈn ®o¸n X quang UIV

sái 1/3 díi

sáI niÖu quản

• ChÈn ®o¸n X quang UPR