Một số biện pháp tổ chức hoạt động tạo hình nhằm nâng cao chất lượng hoạt động xé dán cho trẻ 5 6 tuổi trường mầm non hoa hồng phúc yên vĩnh phúc

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

PHAN THỊ ĐÀO

MỘT SỐ BIỆN PHÁP
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH NHẰM
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG XÉ
DÁN CHO TRẺ 5-6 TUỔI TRƯỜNG MẦM NON
HOA HỒNG - PHÚC YÊN - VĨNH PHÚC

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục Mầm non

HÀ NỘI, 2018


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

PHAN THỊ ĐÀO

MỘT SỐ BIỆN PHÁP
TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH NHẰM
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG XÉ
DÁN CHO TRẺ 5-6 TUỔI TRƯỜNG MẦM NON
HOA HỒNG - PHÚC YÊN - VĨNH PHÚC

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục Mầm non
Người hướng dẫn khoa học

ThS. Phạm Ngọc Thịnh

HÀ NỘI, 2018


LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên cho em xin gửi lời cảm ơn các thầy cô trong khoa Giáo
dục mầm non - Trường ĐHSP Hà Nội 2 đã tạo điều kiện cho em được làm
khóa luận tốt nghiệp này, đây là cơ hội tốt để em có thể thực hiện các bài tập
trên lớp và giúp ích rất lớn để em ngày càng tự tin về bản thân mình hơn.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới thầy giáo Phạm Ngọc Thịnh
trong suốt thời gian vừa qua đã tận tình chỉ dạy và giúp đỡ để em có thể hoàn
thành tốt bài khóa luận tốt nghiệp này.
Cảm ơn ban giám hiệu, các cô giáo trường mầm non Hoa Hồng Phúc Yên - Vĩnh Phúc đã tạo điều kiện thuận lợi giúp em hoàn thành đề tài
nghiên cứu này.
Một lần nữa em xin kính chúc các thầy cô giáo luôn luôn mạnh khỏe,
hạnh phúc.
Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2018


LỜI CAM ĐOAN

Khóa luận là kết quả cố gắng của bản thân tôi trong quá trình học tập
và nghiên cứu tại trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2. Tôi xin cam đoan đề tài
nghiên cứu “Một số biện pháp tổ chức hoạt động tạo hình nhằm nâng cao chất
lượng hoạt động xé dán cho trẻ 5-6 tuổi trường mầm non Hoa Hồng- Phúc
Yên - Vĩnh Phúc” không trùng lặp với bất kì một đề tài nào khác và chưa

được công bố trên bất kì công trình nghiên cứu nào.

Hà Nội, tháng 5 năm 2018


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài............................................................................................ 1
2. Lịch sử nghiên cứu........................................................................................ 2
3. Mục đích nghiên cứu..................................................................................... 5
4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 5
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 6
6. Phương pháp nghiên cứu............................................................................... 6
7. Giả thiết khoa học ......................................................................................... 7
8. Cấu trúc khóa luận ........................................................................................ 7
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ........................................................................... 8
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI............................................. 8
1.1. Đặc điểm tâm sinh lí của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi ....................................... 8
1.1.1. Đặc điểm sinh lí của trẻ 5- 6 tuổi ............................................................ 8
1.1.2. Đặc điểm tâm lí của trẻ 5-6 tuổi.............................................................. 8
1.2. Hoạt động xé dán trong chương trình giáo dục mầm non ....................... 10
1.2.1. Nội dung hoạt động xé dán cho trẻ mầm non ....................................... 10
1.2.2. Đặc điểm khả năng xé dán của trẻ mầm non ........................................ 11
1.2.3. Ảnh hưởng của hoạt động xé dán đến sự phát triển của trẻ mầm non........
13
1.3. Phương pháp tổ chức hoạt động xé dán cho trẻ 5-6 tuổi ......................... 15
Tiểu kết chương 1.......................................................................................... 17
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ VIỆC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG XÉ
DÁN CHO TRẺ 5-6 TUỔI TẠI TRƯỜNG MẦM NON HOA HỒNG ... 18
2.1. Vài nét khái quát về trường mầm non Hoa Hồng - Thị xã Phúc Yên- tỉnh

Vĩnh Phúc........................................................................................................ 18


2.2. Nội dung nghiên cứu thực trạng tổ chức hoạt động xé dán cho trẻ trẻ 5-6
tuổi tại trường mầm non Hoa Hồng ................................................................ 21
2.2.1. Nội dung hoạt động xé dán của trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non Hoa
Hồng...... 21
2.2.2. Phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động xé dán cho trẻ 5-6 tuổi ở
trường mầm non Hoa Hồng ............................................................................ 21
2.2.3. Nghiên cứu thực trạng về chất lượng hoạt động xé dán của trẻ 5-6 tuổi
tại trường mầm non Hoa Hồng ....................................................................... 25
2.2.4. Nhận thức của giáo viên về vai trò của hoạt động xé dán đối với trẻ 5-6
tuổi trường mầm non Hoa Hồng ..................................................................... 27
Tiểu kết chương 2.......................................................................................... 30
CHƯƠNG 3: NGUYÊN NHÂN THỰC TRẠNG VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ
BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH NHẰM NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG XÉ DÁN CHO TRẺ 5-6 TUỔI TRƯỜNG
MẦM NON HOA HỒNG ............................................................................. 31
3.1. Nguyên nhân thực trạng ........................................................................... 31
3.2. Đề xuất một số biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động xé dán cho trẻ
5-6 tuổi ............................................................................................................ 32
3.3. Tổ chức thực nghiệm sư phạm................................................................. 33
Tiểu kết chương 3.......................................................................................... 44
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ SƯ PHẠM................................................... 45
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 47


DANH MỤC
CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT, KÍ HIỆU
Hoạt động tạo hình

- HĐTH

Hoạt động xé dán

- HĐXD

Giáo dục và đào tạo

- GD&ĐT

Uỷ ban nhân dân

- UBND


DANH MỤC BẢNG
Bảng 1: Khảo sát mức độ hứng thú của trẻ khi tham gia hoạt động xé dán
Bảng 2: Khảo sát chất lượng sản phẩm xé dán của 40 trẻ
Bảng 3: khảo sát nhận thức của giáo viên về sự cần thiết của hoạt động xé dán
Bảng 4: Khảo sát nhận thức của giáo viên về tầm quan trọng, vai trò, ý nghĩa
của hoạt động xé dán đối với sự phát triển của trẻ trẻ 5-6 tuổi.
Bảng 5: Kết quả thực hiện chung hoạt động xé dán của 2 nhóm trẻ
Bảng 6: Bảng so sánh kết quả thực nghiệm


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trẻ em là hạnh phúc của gia đình, là tương lai của đất nước và là lớp
người kế tục sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Như chúng ta cũng đã

biết, sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành cho các cháu thiếu niên, nhi
đồng tình thương yêu và quan tâm đặc biệt. Bác thường xuyên quan tâm nhắc
nhở và giao nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc trẻ em. Qua các bài nói, bài viết và
bằng những việc làm cụ thể, Người đã đặt nền tảng tư tưởng và nêu tấm
gương sáng về việc bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Một dân tộc muốn
phát triển được thì cần phải quan tâm tới trẻ em, quan tâm tới ngành học mầm
non vì giáo dục mầm non là nền móng rất vững chắc của giáo dục quốc dân.
Đối với việc giáo dục và hình thành nhân cách trẻ ngay từ những năm
đầu của cuộc sống thì hoạt động tạo hình là một hoạt động nghệ thuật chiếm
một vị trí quan trọng sự phát triển toàn diện của trẻ. Hoạt động tạo hình là một
hoạt động nghệ thuật, là phương tiện quan trọng trong việc giáo dục thẩm mĩ,
hình thành và phát triển sự sáng tạo cho trẻ. Thông qua đó, trẻ được khám phá
ý thích vẻ đẹp kỳ diệu của cuộc sống xung quanh và thể hiện nó một cách
sáng tạo trên những mảng màu trên giấy. Hoạt động xé dán là một nội dung
nằm trong hoạt động tạo hình của trẻ mầm non, nó đóng một vai trò quan
trọng đối với sự phát triển nhân cách của trẻ ngay từ những năm đầu đời, giúp
trẻ phát triển một cách toàn diện nhất về: Thẩm mĩ, trí tuệ, đạo đức, thể lực và
lao động. Thế giới xung quanh đối với trẻ rất mới mẻ và đầy lý thú, tuy nhiên
với khả năng ngôn ngữ của trẻ còn chưa hoàn thiện trẻ khó có thể biểu đạt
được những cảm xúc trước cái đẹp. Vì vậy hoạt động tạo hình là phương tiện
để biểu đạt hiệu quả nhất và hoạt động xé dán là một lựa chọn hiệu quả.
Trẻ ở độ tuổi 5-6 tuổi các đặc điểm về tâm sinh lý của trẻ đang phát
triển và dần hoàn thiện, trẻ thích khám phá, tìm tòi và học hỏi những cái mới,

1


cái lạ ở thế giới xung quanh. Trẻ tiếp nhận được rất nhiều kiến thức mới
thông qua các hoạt động ở trường, ở lớp và muốn thể hiện lại chúng thông
qua các sản phẩm tạo hình và xé dán là một trong những lựa chọn của trẻ. Trẻ

thể hiện cái nhìn của mình với thế giới xung quanh thông qua các hình thù,
các mảng giấy màu được xé, sắp xếp và dán lại trên những mặt phẳng theo
cách của mình. Hoạt động xé dán giúp trẻ phát triển khả năng cảm thụ và xúc
cảm thẩm mĩ. Bồi dưỡng thị hiếu thẩm mỹ để hình thành cho trẻ tình yêu đối
với vẻ đẹp, thiên nhiên, cuộc sống và nghệ thuật. Hình thành ở trẻ những kỹ
năng, kỹ xảo tạo hình, năng lực quan sát và ước mong sáng tạo.
Qua việc quan sát và dự giờ tiết học tạo hình (qua hoạt động xé dán)
của một số lớp mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non Hoa Hồng trong đợt thực
tập vừa qua, tôi nhận thấy chất lượng các giờ dạy hoạt động tạo hình ở trường
mầm non Hoa Hồng chưa cao bởi các giờ học mang tính khuôn mẫu, áp đặt.
Quá trình và cách thức tổ chức các tiết học tạo hình của giáo viên chưa phong
phú, không gây được hứng thú đối với trẻ. Phương tiện trực quan còn hạn chế,
giáo viên hướng dẫn trẻ chi giác các đối tượng và các thao tác với các vật liệu
xé dán chưa rõ ràng và cụ thể. Do vậy bài xé dán của các em mang tình tái lại
dập khuôn, thiếu đi sự mềm mại về đường nét, sự hài hòa về màu sắc giữa các
mảng và ít có tính sáng tạo, không đảm bảo được tính thẩm mĩ trong các tác
phẩm của trẻ.
Vì những lí do trên tôi chọn nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp tổ
chức hoạt động tạo hình nhằm nâng cao chất lượng hoạt động xé dán cho trẻ
5-6 tuổi, trường mầm non Hoa Hồng - Phúc Yên - Vĩnh Phúc” làm đề tài
nghiên cứu.
2. Lịch sử nghiên cứu
Hoạt động tạo hình là một loại hình nghệ thuật hấp dẫn đối với trẻ và
được xếp vào trong chương trình giáo dục mầm non. Đây là một hoạt động


nghệ thuật có ý nghĩa rất quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ, thông
qua hoạt động tạo hình trẻ được thỏa sức sáng tạo nghệ thuật, quan sát và thể
hiện những gì trẻ thấy được ở thế giới xung quanh qua nét vẽ, những mảng
giấy màu hay những hình khối.

Để tìm hiểu về quá trình hình thành và phát triển hoạt động tạo hình
của trẻ, trước tiên ta xem xét sự phát triển của một dạng hoạt động mang tính
tạo hình đặc trưng và xuất hiện sớm nhất đó là hoạt động xé dán. Có nhiều
cách phân loại và quan điểm khác nhau về các thời kì phát triển của hoạt động
tạo hình, tuy nhiên từ góc độ giáo dục Mầm non có thể phân quá trình phát
triển HĐTH của trẻ mà cụ thể là hoạt động xé dán thành 2 thời kì: Thời kì tiền
tạo hình và thời kì tạo hình. Xuất phát từ những yêu cầu trên nên vấn đề đặt ra
nhận được sự quan tâm, nghiên cứu của các nhà tâm lí học, giáo dục học làm
thế nào để có thể giúp trẻ 5-6 tuổi làm quen với hoạt động tạo hình nói chung
hoạt động xé dán nói riêng.
* Ở nước ngoài:
Ở nước ngoài đã có rất nhiều các nhà giáo dục học nghiên cứu về
HĐTH của trẻ mầm non và đã khẳng định được ý nghĩa của hoạt động trong
việc phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. Theo A.V.Daparozet thì “HĐTH của
trẻ là một hoạt động mang tính sáng tạo nghệ thuật. Ở đó trẻ không những sử
dụng các vật thể sẵn có mà bao gồm cả việc làm ra cái gì đó mới mẻ hay tạo
ra một sản phẩm nhất định (như tranh vẽ, nặn bức tượng hay xé dán một bức
tranh,...) bằng cách thực hiện dự kiến xảy ra trong óc trẻ”. Hay theo chuyên
viên nghiên cứu về HĐTH- V.X.Mukhina thì HĐTH của trẻ em được xem
như một hình thức lĩnh hội các kinh nghiệm xã hội. Nhà giáo dục học
T.X.Komarova đã nhấn mạnh trong bài viết “Cảm xúc sáng tạo” rằng “Sự thể
hiện đồ vật, hiện tượng trong tranh vẽ, hay khi nặn, cắt dán sẽ giúp trẻ chính
xác hóa và củng cố biểu tượng, kiến thức. Tạo ra sản phẩm bằng các vật liệu


khác nhau, trẻ sẽ nhận biết được đặc điểm, tính chất và khả năng thể hiện
chúng...” Điều này có nghĩa rằng, khi tham gia vào các hoạt động khác nhau
của HĐTH sẽ giúp trẻ củng cố những biểu tượng, những kiến thức có trong
quá trình khám phá thế giới xung quanh. Bằng các nghiên cứu của mình, nhà
giáo dục học I.L.Guxarova đã chỉ ra: Để đạt hiệu quarcao trong giờ hoạt động

xé dán nên bắt đầu chính từ việc thực hiện các nhiệm vụ tạo hình cụ thể - tạo
các hình quen thuộc - sự hứng thú đối với đề tài giúp trẻ vượt qua được những
trở ngại về các cấu trúc và kĩ thuật. Mục đích cần đạt được ở giờ HĐTH là sự
hứng thú của trẻ. Khi hứng thú với các hoạt động trẻ sẽ say sưa thể hiện mình
trong đó mà không cần phải nghĩ rằng mình làm có đẹp không, mọi người có
thích hay không.
* Ở Việt Nam
Hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non không những nhận được sự quan
tâm của các nhà nghiên cứu nước ngoài mà các nhà nghiên cứu ở Việt Nam
cũng rất chú ý đến. Năm 2010 tác giả Nguyễn Thanh Thủy đã nghiên cứu và
đưa ra “Phương pháp tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non” nhằm giải
quyết các vấn đề: Đặc điểm phát triển hoạt động tạo hình của trẻ em; Các
vấn đề về cơ sở giáo dục học của việc tổ chức hoạt động tạo hình trong trường
mầm non; Cách thức lập kế hoạch, soạn giáo án và thực hiện tổ chức môi
trường giáo dục, tổ chức hoạt động tạo hình của trẻ. Ngoài ra năm 2010, các
tác giả Lê Thị Đức, Nguyễn Thanh Thủy và Phùng Thị Tường đã nghiên cứu
và đưa ra: “Các hoạt động tạo hình của trẻ mầm non” (theo Chương trình Giáo
dục mầm non mới) nhằm giúp giáo viên mầm non có thêm tài liệu tham khảo
để triển khai nội dung giáo dục phát triển thẩm mỹ, tổ chức hoạt động tạo hình
đạt kết quả. Bằng những tổng kết về các nguồn tài liệu nghiên cứu, trong đề tài
“Bồi dưỡng sinh viên cao đẳng sư phạm khả năng sử dụng nghệ thuật trang trí
trong tổ chức hoạt động tạo hình cho trẻ mầm non”, tác giả Võ Thị Bích
Vân đã đi


đến kết luận rằng “ Những bài vẽ trang trí, xé dán trang trí hay các bài tập tạo
hình nói chung đều là “ mật ngọt” nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ, đem đến cho
các em những rung cảm về cái đẹp của đường nét, hình khối; của màu sắc, ánh
sáng và quy luật xa gần được hiện lên qua chủ đề miêu tả, để rồi làm nảy sinh
trong trẻ ước mơ muốn tạo nên cái gì đó để mang lại niềm vui, những điều tốt

đẹp cho những người xung quanh, cho cuộc sống này.
Trong các nghiên cứu trên các tác giả đã tập trung rất nhiều vào việc
nghiên HĐTH cũng như tìm ra những phương pháp, biện pháp tích cực để tổ
chức tốt các hoạt động tạo hình. Tuy nhiên trên thực tế giáo dục hiện nay có
rất ít những công trình đi sâu vào nghiên cứu về hoạt động xé dán. Với đề tài
của mình, tôi hi vọng sẽ đề ra và thử nghiệm một số biện pháp nâng cao chất
lượng hoạt động xé dán cho trẻ 5-6 tuổi
3. Mục đích nghiên cứu
Hoạt động tạo hình là một hoạt động nghệ thuật rất hấp dẫn đối với trẻ,
là phương tiện quan trọng trong giáo dục thẩm mĩ và có tác dụng to lớn trong
việc hình thành nhân cách cho trẻ ở lứa tuổi mầm non. Phát triển ở trẻ khả
năng cảm thụ và cảm xúc thẩm mĩ. Thông qua đề tài “Một số biện pháp nâng
cao chất lượng hoạt động xé dán cho trẻ 5-6 tuổi, trường mầm non Hoa HồngPhúc Yên- Vĩnh Phúc” nhằm tìm ra những biện pháp nâng cao chất lượng
hoạt động xé dán cho trẻ trẻ 5-6 tuổi. Tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc,
khám phá vẻ đẹp của các sự vật hiện tượng xung quanh, từ đó phát triển óc
tưởng tượng, sáng tạo, ham muốn tìm ra cái đẹp.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Phân tích, hệ thống hóa, khái quát hóa một số vấn đề lí luận có liên
quan đến đề tài nghiên cứu.
- Tìm hiểu thực trạng tổ chức hoạt động xé dán, đặc biệt là các biện
pháp tổ chức hoạt động xé dán cho trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non Hoa Hồng.


- Đề xuất một số biện pháp tổ chức hoạt động tạo hình nhằm nâng cao
chất lượng của hoạt động xé dán cho trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non Hoa
Hồng, thị xã Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc.
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu
- Chủ thể nghiên cứu: Một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt
động xé dán cho trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non Hoa Hồng- thị xã Phúc Yêntỉnh Vĩnh Phúc.

- Khách thể nghiên cứu: Hoạt động xé dán của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi tại
trường mầm non Hoa Hồng- thị xã Phúc Yên- tỉnh Vĩnh Phúc
5.2. Phạm vi nghiên cứu
Tìm hiểu và nghiên cứu việc tổ chức hoạt động xé dán của trẻ 5-6 tuổi
tại trường mầm non Hoa Hồng- thị xã Phúc Yên- tỉnh Vĩnh Phúc.
6. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận: Thu thập, tìm hiểu, đọc, phân tích và
tổng hợp các tài liệu về cơ sở phương pháp luận, những tài liệu giáo dục học,
tâm lí học và các công trình nghiên cứu đã công bố... để xây dựng cơ sở định
hướng cho đề tài nghiên cứu.
- Phương pháp quan sát: Quan sát các tiết học xé dán tự nhiên của cô và
trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi sau đó phân tích thực trạng của lớp học trong khoảng
15- 20 tiết học hoạt động xé dán.
- Phương pháp điều tra trực tiếp: Dùng phiếu câu hỏi để tìm hiểu thông
tin về nhận thức và việc tổ chức, hướng dẫn trẻ tham gia hoạt động tạo hình
đối với giáo viên trường mầm non Hoa Hồng.
- Phương pháp phân tích sản phẩm: Thu thập sản phẩm tạo hình của trẻ,
xem xét và phân tích quá trình hoạt động tạo hình xé dán từ đó đưa ra các
nhận xét, kết luận về thực trạng hoạt động tạo hình của trẻ.


- Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Đây là phương pháp sử dụng để
kiểm nghiệm những biện pháp đề xuất trong việc tổ chức hoạt động xé dán
cho trẻ.
Thực nghiệm sư phạm gồm 3 bước: Chọn lớp mẫu giáo 5 tuổi B trường
mầm non Hoa Hồng và chọn ra 2 nhóm, mỗi nhóm gồm 20 trẻ: Nhóm đối
chứng và nhóm thưc nghiệm.
Thực nghiệm khảo sát: Chọn hoạt động xé dán để dạy 2 nhóm. Quan
sát và so sánh kết quả thực nghiệm của 2 nhóm với nhau.
Thực nghiệm tác động:

- Nhóm đối chứng: Tác động tự nhiên
- Nhóm thực nghiệm: sử dụng biện pháp nâng cao chất lượng hoạt động
xé dán cho trẻ.
Thực nghiệm kiểm chứng: Cho 2 nhóm thực hiện chung một hoạt động
xé dán. Nhận xét, phân tích, so sánh kết quả sản phẩm của 2 nhóm và đưa ra
kết luận cụ thể
- Xử lí kết quả nghiên cứu bằng thống kê toán học
7. Giả thiết khoa học
Nếu thực hiện tốt và hợp lý một số biện pháp tổ chức hoạt động tạo
hình để nâng cao chất lượng hoạt động xé dán cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm
non Hoa Hồng thì góp phần phát huy khả năng sáng tạo sáng tạo và kỹ năng
xé dán cho trẻ.
8. Cấu trúc khóa luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận nội dung chính của đề tài bao gồm:
Chương 1: Cơ sở lí luận
Chương 2: Thực trạng về tổ chức hoạt động xé dán cho trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi tại trường mầm non Hoa Hồng.
Chương 3: Nguyên nhân thực trạng và đề xuất một số biện pháp tổ
chức hoạt động tạo hình nhằm nâng cao chất lượng hoạt động xé dán cho trẻ
5-6 tuổi trường mầm non Hoa Hồng.


NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Đặc điểm tâm sinh lí của trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi
1.1.1. Đặc điểm sinh lí của trẻ 5- 6 tuổi
Trẻ 5- 6 tuổi, sự phát triển của cơ thể trẻ chậm hơn so với các giai đoạn
trước cả về số lượng và chất lượng: Cân nặng trung bình 1 năm tăng 1 kg1,5kg, chiều cao trung bình hàng năm tăng 5 cm- 8 cm. Ở giai đoạn này, các
cơ bắp nhỏ tiếp tục phát triển, và việc phối hợp các hoạt động của tay - mắt là
rất tốt, do vậy trẻ có thể tiến hành các hoạt động đòi hỏi sự khéo léo của đôi

tay, chân, thân. Các ngón tay cử động chậm hơn so với sự vận động của toàn
thân nhưng trẻ đã có thể thực hiện các động tác nặn, xé, vẽ một cách thành
thạo. Trẻ 5 tuổi có thể dành thời gian để vẽ, tô màu và làm những câu đố đơn
giản. Hầu hết tay thuận của trẻ thường được xác định khi trẻ đủ 18 tháng tuổi,
đây chính là thời điểm thích hợp để chúng có thể vẽ hoặc tô màu, xé dán bằng
tay thuận.
1.1.2. Đặc điểm tâm lí của trẻ 5-6 tuổi
Trẻ trẻ 5-6 tuổi là giai đoạn cuối cùng của trẻ em ở lứa tuổi các bộ phận
và các chức năng dần hoàn thiện và ổn định, đặc điểm về các mặt tâm sinh lý
có sự biến đổi và phát triển vượt bậc. Trẻ đã có thể tập chung, chú ý vào các
sự vật, hiện tượng trong khoảng thời gian lâu hơn, các đặc điểm về ngôn ngữ,
tư duy, thể chất, tri giác thể hiện sự thay đổi rõ rệt. Cụ thể là:
Tri giác: Ở trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi, tri giác nhìn và tri giác nghe đã phát
triển đáng kể. Tùy vào từng hoàn cảnh trẻ sẽ nói lên những điều mà trẻ đã tri
giác được theo nhiệm vụ của cô giáo đặt ra. Điểm mới trong tri giác của trẻ là
xuất hiện các hình tượng nghệ thuật. Trẻ biết nhìn nhận cái đẹp và sáng tạo ra
cái đẹp, cái mới lạ mang tính nghệ thuật cao hơn so với giai đọn trước. Việc


tri giác thẩm mĩ hoạt động xé dán được thể hiện ở chỗ nghe và nhìn, không
chỉ ở nội dung và cả hình thức nghệ thuật. Phát triển tri giác nghệ thuật cho
trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi có ý nghĩa to lớn, đặc biệt với quá trình phát triển tâm
lý, làm quen và tiếp nhận hoạt động xé dán.
Tư duy: Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi khao khát muốn biết hết tất cả. Điều đó,
phản ánh quan niệm đơn sơ, thơ ngây của trẻ trong thế giới và trong tạo hình.
Trẻ thường vận dụng kinh nghiệm trực tiếp. Vì vậy cần giải thích nhất quán
tạo nên một khái niệm riêng cho trẻ thì khái niệm đó có sức sống lâu bền làm
tăng khát vọng của trẻ khi tìm ra chân lý. Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi bắt đầu có
khả năng phân tích, tổng hợp, trẻ bắt đầu biết tư duy và suy diễn trừu tượng,
thích bắt chước và mô phỏng hành vi, lời nói của các nhân vật mà trẻ được

xem trên truyền hình hoặc do người khác kể cho trẻ nghe.
Tưởng tượng: Giàu sức tưởng tượng là thuộc tính của trí tuệ, gắn liền
năng lực hiểu biết của trẻ. Giai đoạn 5-6 tuổi là thời kỳ phát triển sức tưởng
tượng phong phú. Khi trẻ làm quen với hoạt động xé dán trẻ tiếp nhận thực tại,
cải biến chúng và làm theo cách hiểu, cách cảm thụ riêng. Từ đó, xuất hiện
khát vọng và khả năng sáng tạo của trẻ khi tiếp xúc với hoạt động xé dán.
Ngôn ngữ: Đây là lứa tuổi phát triển khá hoàn chỉnh về khả năng giao
tiếp. Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi đã có thể nói những câu đầy đủ một cách rõ ràng,
mạch lạc cũng như hiểu được những câu nói dài của người lớn và từng bước
thể hiện các sắc thái biểu cảm xúc cảm hợp lý trong hành vi, lời nói. Trẻ mẫu
giáo thường không làm chủ được cảm xúc của mình, trẻ dễ bị xúc động và
đây là phản ứng tự nhiên của trẻ. Vấn đề quan trọng của trẻ không phải tri
thức mà là cảm xúc, đó là năng lực hóa thân của trẻ, cái nhìn thơ ngây đối với
các sự vật hiện tượng trong thiên nhiên, tự đồng nhất mình với hình ảnh, cũng
như hòa mình vào thiên nhiên, vào cuộc sống. Suy nghĩ của trẻ xuất phát từ
bản thân mình là chính. Việc tham gia vào hoạt động xé dán vẫn mang đậm


màu sắc cảm xúc. Trẻ nhận thức rõ cái đẹp về đường nét, màu sắc trong hoạt
động xé dán và qua đó, trẻ mong muốn tạo ra cái đẹp, muốn đưa cái đẹp vào
trong cuộc sống.
1.2. Hoạt động xé dán trong chương trình giáo dục mầm non
1.2.1. Nội dung hoạt động xé dán cho trẻ mầm non
Xé dán là một loại tạo hình bằng cách xé và ghép, dán thành hình từ
các loại giấy màu, giấy báo (giấy có màu, có chữ) dán trên nền giấy, gọi là
tranh xé dán.
Đây là một hoạt động đặc trưng trong hoạt động tạo hình cho trẻ mầm
non với nhiều nội dung phong phú và đa dạng giúp cho trẻ có thể thỏa sức
sáng tạo nghệ thuật. Trong đó bao gồm 3 nội dung chính:
- Xé dán hình đơn giản: Ở nội dung này trẻ sẽ được rèn luyện các kỹ

năng xé dán như xé dán hình có nét thẳng với các kích cỡ khác nhau (VD:
dạng hình tròn, hình vuông, hình chữ nhật....).
- Xé và xếp dán thành sản phẩm đơn giản: Khi đã có kỹ năng xé dán,
trẻ bắt đầu tạo ra những sản phẩm với nội dung đơn giản như cây (tán lá hình
tròn với thân và quả); nhà (mái nhà hình tam giác, thân nhà và cửa hình chữ
nhật); núi, dãy núi, bông hoa (sử dụng các mảng giấy hình tam giác hay các
mảng lượn sóng xếp dán liền nhau, kề nhau)...
- Xé hình và xếp dán thành sản phẩm có nhiều hình mảng: Trong nội
dung này trẻ bắt đầu làm quen với các đề tài xé dán quen thuộc, gần gũi như:
tranh tĩnh vật, lễ hội, phong cảnh, chân dung... trẻ dần hoàn thiện kĩ năng của
mình và phát triển óc sáng tạo của mình.
* Đồ dùng, vật liệu cho hoạt động xé dán
+ Giấy màu các loại (cỡ to, cỡ nhỏ)
+ Hồ dán (keo sữa, hồ nước, hồ khô...)
+ Tranh ảnh minh họa: Ảnh các con vật, hoa, quả,... tranh xé dsn các
loại của giáo viên, của trẻ, của các họa sĩ.


+ Giấy nền để dán hình (giấy màu hoặc giấy trắng khổ A4 hoặc A3)
Ngoài những vật liệu trên có thể sử dụng giấy báo, tạp chí cũ hay có thể
vẽ màu lên giấy trắng để có được những mảng giấy màu ưng ý.
1.2.2. Đặc điểm khả năng xé dán của trẻ mầm non
Nếu như trong hoạt động vẽ trẻ thể hiện tâm tư, tình cảm thông qua nét
vẽ, thông qua cách thể hiện màu sắc... thì trong hoạt động xé dán, trẻ thể hiện
tình cảm của mình thông qua cách sắp đặt hình mảng, thông qua cách phối hợp
màu sắc... Chính vì thế để có thể thực hiện được HĐXD, đặc biệt là xé dán
tranh thì đòi hỏi ở mỗi đứa trẻ cần phải có một số khả năng nhất định đó là:
- Khả năng tạo hình ảnh nghệ thuật và sắp xếp hình trên nền phẳng.
- Khả năng phối hợp và thể hiện màu sắc.
- Khả năng lựa chọn nội dung miêu tả.

* Khả năng tạo hình ảnh nghệ thuật và sắp xếp các hình trên nền phẳng
Ở lứa tuổi nhỏ (2-3 tuổi; 3-4 tuổi) chưa có khả năng tạo ra hình ảnh
trong các giờ hoạt động xé dán. Lứa tuổi này mới chỉ chú ý đến việc rèn luyện
cho trẻ kĩ năng xé dán các hình trên nền phẳng và kỹ năng sắp đặt hình ảnh
đơn giản trên mặt tranh. Trẻ 4-5 tuổi đã có thể tạo ra các hình ảnh đơn giản
như các hình hình học, hình hoa lá... bằng cách xé theo đường kim châm hay
xé vụn giấy. Lúc này, trẻ đã biết sắp xếp các hình ảnh trên nền phẳng theo
một dạng bố cục trang trí dưới sự hướng dẫn của cô giáo.
Đối vơi trẻ 5-6 tuổi, do các cơ tay của trẻ đã hoàn thiện hơn, vì thế nên
trẻ đã có thể chủ động tạo ra các hình ảnh từ các mảng giấy màu bằng cách xé
vụn, xé thành từng mảnh giấy thích hợp. Hơn nữa, lúc này trẻ có thể dùng kéo
nên đã có thể tạo ra các hình bằng cách cắt giấy rất ngộ nghĩnh.
* Khả năng phối hợp và thể hiện màu sắc:
Khả năng phối hợp và thể hiện màu sắc của trẻ 5-6 tuổi trong hoạt động
xé dán tranh là kết quả của cả một quá trình phát triển từ lứa tuổi nhỏ. Trẻ 3-4


tuổi không có nguyện vọng sử dụng nhiều màu song trẻ đã có thái độ khác
nhau đối với các màu sắc khác nhau. Trẻ đã phân biệt được các “màu đáng
yêu”, “màu đáng ghét” để có thể tập sử dụng các màu sắc đó, thể hiện tình
cảm của mình với các đối tượng miêu tả.
Khi 4-5 tuổi, trẻ đã bắt đầu tập sử dụng “màu bắt chước”, lúc này trẻ
cũng bắt đầu nhận biết, phân biệt được màu sắc thật của một số đồ vật, hoa
quả như một dấu hiệu bắt buộc như nét đặc thù của mọi vật. Tuy nhiên ở lứa
tuổi này cảm xúc vẫn đóng vai trò là một yếu tố có ảnh hưởng đến sự lựa
chọn màu sắc của trẻ.
Đối với trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, cách sử dụng màu sắc ở mỗi trẻ là không
giống nhau, đã có sự phân hóa khác biệt tương đối rõ nét về khả năng phối
hợp và thể hiện màu sắc. Nhìn chung khả năng phối hợp và thể hiện màu sắc
của trẻ ở lứa tuổi này đã có sự phát triển vượt trội so với các lứa tuổi trước.

Trẻ có khả năng nhận biết được sắc thái của một số màu, một số ít trẻ đã có
khả năng pha trộn màu để tạo ra màu sắc mới.
Như vậy, nếu như có những phương pháp, biện pháp tác động tích cực
đến các hoạt động của trẻ thì có thể tạo điều kiện cho trẻ chủ động hơn trong
việc sử dụng, phối hợp và thể hiện màu sắc.
* Khả năng lựa chọn nội dung miêu tả
Đối với trẻ nhỏ (2-3 tuổi) thì dường như việc lựa chọn nội dung miêu tả
cho tác phẩm nghệ thuật của mình là không mấy quan trọng, chúng có thể làm
bất cứ cái gì chúng muốn mà không cần để ý xem cô giáo yêu cầu làm gì.
Sang 3-4 tuổi, trẻ có thể tự lựa chọn nội dung miêu tả thông qua các giờ hoạt
động tạo hình theo đề tài tự chọn song những nội dung ấy rất đơn giản và
không thể hiện hết được những suy nghĩ của trẻ. Có thể lúc đầu trẻ rất muốn
thể hiện một cái gì đó thú vị nhưng đến khi thực hiện thì chúng lại gặp nhiều
khó khăn, vướng mắc do khả năng tạo hình của trẻ còn nhiều hạn chế.


Trẻ 4-5 tuổi đã chủ động trong việc lựa chọn nội dung miêu tả, trẻ tích
cực hoạt động và say sưa thể hiện ý tưởng tạo hình của mình qua những giờ
hoạt động tạo hình theo đề tài tự chọn. Lúc này, những nội dung mà trẻ thể
hiện qua tranh vẽ hay tranh xé dán đã có ý nghĩa hơn, có chiều sâu hơn và đã
thể hiện được những suy nghĩ của chúng. Mầm mống của sự sáng tạo bắt đầu
được phát huy, trẻ có thể để cho trí tưởng tượng sáng tạo bắt đầu được phát
huy. Trẻ có thể để cho trí tưởng tượng sáng tạo của mình thể hiện rất rõ thông
qua các hình ảnh trong tranh vẽ hay tranh xé dán.
Trẻ 5-6 tuổi đã thực sự chủ dộng trong quá trình sáng tạo nghệ thuật.
Thông qua những giờ hoạt động tạo hình theo đề tài tự chọn, trẻ được thỏa
sức thể hiện những ý tưởng ngộ nghĩnh của mình. Lúc này do trẻ đã có những
khả năng tạo hình nhất định, cần thiết cho hoạt động tạo hình nên việc lựa
chọn nội dung miêu tả cũng dễ dàng hơn nhiều, trẻ cũng dễ thể hiện tâm tư,
tình cảm của mình thông qua ngôn ngữ tạo hình.

Tóm lại, từ việc việc tìm hiểu kĩ năng xé dán của trẻ mầm non trong
hoạt động xé dán chúng ta có thể đi đến khẳng định rằng trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi
không những có thể tái hiện lại vả đẹp của đối tượng, sự vật trong thế giới
xung quanh mà còn có đủ khả năng để sáng tạo thêm tạo ra những vẻ đẹp mới
mang đậm màu sắc ngộ nghĩnh của trẻ thơ. Vì vậy nên việc cho trẻ tìm hiểu,
khám phá và sáng tạo ra các nét văn hóa đặc sắc của từng vùng miền thông
qua những ngôn ngữ tạo hình là điều mà các nhà giáo dục nên đặc biệt chú ý
quan tâm, qua đó giúp trẻ có những hiểu biết nhất định về vốn văn hóa cũng
như những kiến thức sơ đẳng về nền nghệ thuật tạo hình Việt Nam.
1.2.3. Ảnh hưởng của hoạt động xé dán đến sự phát triển của trẻ mầm
non
Hoạt động xé dán tuy không phổ biến và sử dụng nhiều như hoạt động
vẽ ở trường mầm non nhưng đây cũng là một hoạt động mà trẻ mẫu giáo rất
thích thú vì nó gắn liền với cuộc sống học tập và vui chơi của trẻ. Chỉ bằng
những đồ


phế liệu hay những mảnh giấy vụn, len vụn... với trí tưởng tượng phong phú
của con người, chúng ta có thể làm ra những sản phẩm hết sức độc đáo.
- Các giờ học xé dán thường có vai trò rất lớn trong việc phát triển trí
tuệ cho trẻ, bởi vì đây là hoạt động góp phần tích cực vào việc phát triển ở trẻ
khả năng hoạt động trí tuệ như: óc quan sát, trí nhớ, tư duy, tưởng tượng...
phát triển ở trẻ những khả năng hoạt động trí tuệ như: so sánh, phân tích, đối
chiếu, tổng hợp... đồng thời mở rộng vốn hiểu biết của trẻ về thế giới xung
quanh. Hoạt động xé dán cũng góp phần phát huy tính độc lập trong suy nghĩ,
tìm tòi và giúp các bé biết tận dụng vẻ đẹp của tranh xé dán vào cuộc sống
sinh hoạt hàng ngày.
- Hoạt động xé dán có ý nghĩa quan trọng trong việc phát huy khả năng
sáng tạo và giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mầm non. Với việc xếp và dán các hình
mảng trên bề mặt tranh cùng với sự tự do lựa chọn màu sắc đẫ giúp trẻ tạo

nên được những bức tranh có vẻ đẹp độc đáo. Chính những sản phẩm đó có
ảnh hưởng rất lớn đến việc giáo dục thị hiếu thẩm mĩ và tình cảm thẩm mĩ
cho trẻ.
- Hoạt động xé dán cũng có tác dụng không nhỏ đến việc giáo dục đạo
đức cho trẻ mầm non bởi vì thông qua quá trình hoạt động xé dán trẻ luôn tỏ
ra trân trọng những sản phẩm của mình cũng như của bạn và đồng thời tạo
cho trẻ có ý thức làm điều tốt cho mọi người.
Thông qua hoạt động xé dán các cơ tay của trẻ luôn luôn được phát
triển, những vận động tinh cũng trở lên thành thạo khéo léo hơn. Trẻ có thể
dễ dàng dùng các cơ của bàn tay để xé tỉ mỉ, xé bứt hay xé toạc giấy theo
những đường kim châm. Với đặc thù của mình hoạt động tạo hình nói chung
và hoạt động xé dán nói riêng luôn tạo cho trẻ một tâm thế thoải mái trong
quá trình hoạt động, chính điều này đã làm cho cơ thể trẻ được phát triển
một cách tốt nhất.


1.3. Phương pháp tổ chức hoạt động xé dán cho trẻ 5-6 tuổi
* Hình thức tổ chức
Hoạt động xé dán của trẻ 5-6 tuổi được tổ chức chủ yếu qua 2 hình thức chính
đó là: Tổ chức trên hoạt động học có chủ định và hoạt động tạo hình được tiến
hành ở mọi lúc, mọi nơi: hoạt động góc, hoạt động ngoài trời, hoạt động
chiều...
- Tổ chức trên hoạt động học có chủ định:
Hoạt động cá nhân: Từng cá nhân sẽ xé dán bài của mình theo nội dung
chung của cả lớp và sử dụng giấy A4 hoặc vở tạo hình để thực hiện hoạt động.
Hoạt động theo nhóm: chia lớp thành các nhóm nhỏ và các thành viên
trong nhóm cùng nhau thực hiện bài xé dán trên khổ giấy lớn. Hoặc cùng một
đề tài nhưng trẻ thực hiện bài cá nhân để thi đua xem nhóm nào có số lượng
bài đẹp và nhanh nhất.
Xé dán theo ý thích: Trẻ có thể tự lựa chọn nội dung hoặc đề tài nào mà

trẻ thích để thực hiện hoạt động xé dán theo nội dung mình chọn.
- Hoạt động tạo hình được tiến hành ở mọi lúc, mọi nơi: hoạt động góc,
hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều...
Hoạt động chung: Giáo viên tổ chức cho trẻ quan sát thiên nhiên, hoa,
cây, nhà, vườn... để tạo cảm hứng sáng tạo và xúc cảm cho trẻ trước vẻ đẹp
của tự nhiên.
Hoạt động theo nhóm: sau khi quan sát thiên nhiên, tổ chức cho trẻ xé
dán theo nhóm. Mỗi nhóm thực hiện một nội dung khác nhau do giáo viên gợi
ý hoặc nhóm tự chọn nội dung theo ý thích.
* Phương pháp hướng dẫn
- Giáo viên giới thiệu hình mẫu (tranh, ảnh hặc quan sát mẫu thật) để
cho trẻ nhận biết được về:
+ Nội dung xé dán (tranh phong cảnh hay tranh tĩnh vật)


+ Xác định các mảng chính phụ của nội dung
+ Màu sắc của từng chi tiết
+ Cách sắp xếp cách hình ảnh
- Giáo viên giới thiệu các sản phẩm mà không minh họa các thao tác, vì
trẻ đã biết các cách xé dán ở các lớp trước.
- Bài tập xé dán: đối với trẻ 5-6 tuổi thì bài tập xé dán ở nhiều loại khác
nhau như xé dán tranh tĩnh vật, phong cảnh, vui chơi, lễ hội, chân dung, các
phương tiện giao thông, chọi gà...
Dựa vào chương trình giáo dục, giáo viên lựa chọn nội dung cho
phù hợp với khả năng của trẻ. Và dù là làm bài cá nhân hay theo nhóm thì giáo
viên cần gợi ý trẻ trong việc xác định chi tiết chính phụ và lựa chọn màu sắc
cho các chi tiết, cho nền. Đối với bài nhóm thực hiện trên giấy khổ lớn, giáo
viên cần gợi ý cho trẻ cách xã định tỷ lệ và bố cục sao cho hài hòa. Cung cấp
thêm cho trẻ các kĩ năng xé dán để đảm bảo được chất lượng của hoạt động xé
dán.

Tiểu kết chương 1
Ở chương này, tôi đã hệ thống hóa những kiến thức liên quan đến hoạt
động tạo hình nói chung và các kiến thức liên quan đến hoạt động xé dán nói
riêng làm cơ sở lí luận cho đề tài.
Xé dán là một loại tạo hình bằng cách xé và ghép, dán thành hình từ
các loại giấy màu, giấy báo (giấy có màu, có chữ) dán trên nền giấy, gọi là
tranh xé dán. Đây là một hoạt động đặc trưng trong hoạt động tạo hình cho trẻ
mầm non với nhiều nội dung phong phú và đa dạng giúp cho trẻ có thể thỏa
sức sáng tạo nghệ thuật.
Nếu như trong hoạt động vẽ trẻ thể hiện tâm tư, tình cảm thông qua nét
vẽ, thông qua cách thể hiện màu sắc... thì trong hoạt động xé dán, trẻ thể hiện
tình cảm của mình thông qua cách sắp đặt hình mảng, thông qua cách phối hợp
màu sắc... Chính vì thế để có thể thực hiện được HĐXD, đặc biệt là xé dán
tranh thì đòi hỏi ở mỗi đứa trẻ cần phải có một số khả năng nhất định đó là:
- Khả năng tạo hình ảnh nghệ thuật và sắp xếp hình trên nền phẳng.
- Khả năng phối hợp và thể hiện màu sắc.
- Khả năng lựa chọn nội dung miêu tả.
Thông qua hoạt động xé dán trẻ có thể phát triển được khả năng tư duy
sáng tạo cũng như được giáo dục về cả đạo đức, trí tuệ. Và để hoạt động xé
dán đạt được hiệu quả cao trong giáo dục đòi hỏi giáo viên phải có sự chuẩn
bị chu đáo về phương pháp và hình thức tổ chức hoạt động sao cho thu hút
được sự chú ý của trẻ. Điều này khiến cho trẻ chú tâm thực hiện hoạt động
một cách say sưa và có hiệu quả.
Kết quả nghiên cứu trên là cơ sở để tôi tiến hành khảo sát thực trạng
việc tổ chức các hoạt động xé dán cho trẻ 5-6 tuổi tại trường mầm non Hoa
Hồng - thị xã Phúc Yên- tỉnh Vĩnh Phúc.