Sang kien kinh nghiem mon am nhac 8

CHUYấN
một số BIN PHáP nâng cao chất lợng trong GIỜ
HỌC ÂM NHẠC cho häc sinh líp 8 ”

Người thực hiện: Hoàng Thị Thanh Nga
Đơn vị: Trường THCS Hà Trì

Hà Trì, tháng 10 năm 2012
1


một số BIN PHáP nâng cao chất lợng trong GIỜ HỌC ÂM
NHẠC cho häc sinh líp 8 ”
I. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Môn học Âm nhạc trong trường THCS không nhằm đào tạo những người
làm nghề âm nhạc, những diễn viên, những nhạc sĩ, ca sĩ…mà chính là qua mơn
học tác động vào đời sống tinh thần của các em góp phần cùng với các môn học
khác thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường phổ thông cũng như mục tiêu của
bậc học, cấp THCS.
Giáo dục phổ thông nhằm giáo dục học sinh phát triển tồn diện, khơng
những nâng cao hiểu biết về kiến thức văn hố mà cịn phát huy năng lực cảm thụ
âm nhạc, làm cho đời sống tinh thần thêm phong phú, lành mạnh tạo điều kiện để
các em bộc lộ và phát triển năng khiếu, góp phần phát triển tồn diện và hài hịa về
nhân cách cho các em.
Đặc biệt giáo dục thẩm mỹ trong nhà trường phổ thông là một trong bốn mặt
giáo dục quan trọng nhất: Đức - Trí - Thể - Mĩ. Cái đẹp trong nghệ thuật âm nhạc
xuất phát từ tác phẩm, từ nghệ thuật trình diễn tạo nên những hình tượng âm nhạc
có tác dụng truyền cảm mạnh mẽ làm rung động lòng người, hướng con người tới
cái Chân - Thiện - Mĩ…
- Xuất phát từ đặc trưng bộ môn thuộc phạm trù nghệ thuật địi hỏi phải có sự
hứng thú cao trong học tập.

- Xuất phát từ yêu cầu của việc đổi mới phương pháp là phát huy tính tích cực
chủ động sáng tạo của học sinh. Có như vậy các em mới có điều kiện khắc phục
khó khăn, tiếp nhận kiến thức mới.
- Xuất phát từ tâm lý lứa tuổi học sinh lớp 8, là lứa tuổi nhạy cảm hiếu động và
yêu thích ca hát. Nếu giáo viên gây được hứng thú trong giờ dạy sẽ tạo cho học
sinh sự phấn chấn, hào hứng để tiếp thu bài học một cách có hiệu quả.
- Từ thực tiễn giảng dạy cũng như việc học của học sinh, trong nhiều năm qua
thầy và trị gặp khơng ít khó khăn trong qúa trình dạy học dù đã làm mọi cố gắng
để nâng cao chất lượng dạy - học. Điều quan trọng nhất mà tơi tâm huyết đó là nếu
giáo viên tạo được hứng thú trong giờ dạy sẽ giúp cho học sinh say sưa hơn trong
quá trình học tập và sẽ đem lại kết quả học tập cao hơn.
- Từ những lý do nói trên, bản thân tơi nhận thấy việc gây hứng thú cho học
sinh trong học tập âm nhạc là một trong những giải pháp hết sức quan trọng góp
phần nâng cao chất lượng dạy và học. Vì vậy nó là động lực giúp tôi đi sâu nghiên
cứu đề tài này.
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

2


1. Cơ sở lí luận.
Như chúng ta đã biết âm nhạc có vai trị rất to lớn, âm nhạc đem đến những
khối cảm thẩm mỹ cao, là món ăn tinh thần không thể thiếu trong cuộc sống của
con người.
Trong những năm qua, từ khi nước ta bước sang thế kỷ XXI, sự nghiệp giáo
dục đào tạo âm nhạc có điều kiện phát triển những bước cao hơn. Cho đến ngày
nay việc đưa âm nhạc vào học đường đã được chú trọng vì những lợi ích quan
trọng của nó trong việc giáo dục hình thành nhân cách cho học sinh trở thành
những con người toàn diện.
Bởi vậy việc dạy âm nhạc ở trường THCS nói chung và lớp 8 nói riêng, mặc

dù không nhằm đào tạo các em thành những con người hoạt động nghệ thuật
chuyên nghiệp mà chủ yếu là giáo dục văn hoá âm nhạc, làm cho các em u thích
nghệ thuật âm nhạc, hình thành ở học sinh một tâm hồn trong sáng, một thị hiếu
âm nhạc lành mạnh, cách tư duy sắc sảo, lòng khát khao sáng tạo, giàu tình cảm,
nhanh nhẹn hoạt bát và sống vui tươi. Âm nhạc phát triển tối đa những tố chất sinh
lý, những phẩm chất tâm lý của lứa tuổi, tạo điều kiện để các em hoàn chỉnh và
cân đối về tâm hồn, trí tuệ và thể chất, làm phong phú tình cảm của lứa tuổi học
trị.
Mặt khác, qua đó phát triển bồi dưỡng những mầm non nghệ thuật cho
tương lai đất nước. Đây là một mơn học cịn rất mới mẻ và không giống những
môn học khác, môn học mang tính nghệ thuật cao, học sinh học theo phương châm
“học để mà vui - vui để mà học”. Vì vậy tạo cho các em sự say mê hứng thú học
tập là rất cần thiết.
Ta đã biết rằng bất kỳ làm việc gì nếu có hứng thú thì sẽ đi đến thành công.
Đặc biệt là đối với học sinh, do đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi các em. Nếu
thích thú thì các em sẽ làm tốt và khi hoạt động, nhận thức của học sinh dựa trên
cơ sở của hứng thú nó sẽ trở nên hào hứng, thoải mái và dễ dàng.
Hứng thú trong học tập nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, ni dưỡng ở
các em lịng ham muốn chính đáng trong việc khơng ngừng vươn tới những đỉnh
cao của việc nắm bắt kiến thức, ln tìm tịi học tập cái mới, tích cực sáng tạo cái
đã học vào hoạt động thực tiễn.
Mơn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh. Nhưng riêng bộ
môn Âm nhạc thì bản thân nó cũng là nguồn cảm hứng cho nhiều người. Việc tạo
cho các em hứng thú trong học tập môn âm nhạc không chỉ nâng cao hiệu quả dạy
học mà còn làm cho các em vui tươi phấn khởi thoải mái hơn về tinh thần.
Là một giáo viên giảng dạy bộ môn âm nhạc, bản thân tơi nhận thấy đó là
một trong những yếu tố hết sức quan trọng.

3

2. Giả thuyết:
Không phải hiện nay mà đã từ lâu sự thay đổi về mặt tâm sinh lý lứa tuổi và
một số học sinh cịn xem mơn học âm nhạc là một môn phụ, các em chỉ quan tâm
đến môn học mà các em đã định hướng cho nghề nghiệp tương lai sau này nên một
số học sinh chưa thực sự hứng thú với môn học, tạo nên sự khô khan cứng nhắc
trong môn học.
Xuất phát từ điều kiện gia đình, sự quan tâm về tinh thần từ phía gia đình đối
với các em khơng được đồng đều, sự khập khiểng về ý thức nhận thức giữa học
sinh ở thị trấn và nơng thơn cũng gây khơng ít khó khăn cho các em trong quá trình
học tập..
Đặc biệt ở học sinh lớp 8- đây là lứa tuổi có nhiều thay đổi về đặc điểm tâm
sinh lý, các em bắt đầu có sự e ngại, chất giọng cũng có sự thay đổi, có em đã thể
hiện giọng điệu của người lớn, sự hồn nhiên của trẻ em đã có sự giảm sút. Một số
em đã tỏ ra khơng thích hay cịn e ngại khi trình bày một bài hát trước tập thể
lớp…Từ thực tế giảng dạy âm nhạc trong nhiều năm qua, đặc biệt là tình hình và
kết quả trong học kỳ I vừa qua tôi nhận thấy rằng việc tạo cho học sinh hứng thú
trong học tập là một điêù hết sức cần thiết. Từ đó tơi mạnh dạn trình bày biện pháp
giảng dạy của mình để các thầy, cơ và các bạn đồng nghiệp tham khảo.
Để cung cấp kiến thức khoa học giáo dục tư tưởng và rèn luyện kỹ năng cho
học sinh, giáo viên phải làm cho học sinh ham mê hứng thú học tập, làm cho quá
trình học tập của các em trở nên tự giác, tạo nên niềm vui trong sáng và bổ ích, bồi
dưỡng cho các em tinh thần học tập, mạnh dạn trước tập thể, tạo được hưng phấn
đồng đều giữa các em để giữa các em có được sự hịa đồng trong nhận thức và học
tập. Bất kỳ mơn học nào cũng có khả năng gây hứng thú học tập đối với học sinh.
Bản thân nghệ thuật âm nhạc nói chung và mơn âm nhạc ở trường THCS là nguồn
cảm hứng, là sự kích thích, sự say mê học tập của học sinh nhưng không phải dạy
như thế nào cũng gây được hứng thú cho học sinh - đặc biệt là học sinh lớp 8.
Xuất phát từ thực tế hiện nay đang đổi mới phương pháp dạy học, học sinh
tự chủ động chiếm lĩnh kiến thức, giáo viên là người hướng dẫn điều khiển, việc

tạo hứng thú học tập cho các em có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao hiệu
quả chất lượng dạy học .
3. Quá trình thử nghiệm sáng kiến: Giải pháp thực hiện:
a/ Phải gây hứng thú cho học sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần
giới thiệu đề mục mới:
Rõ ràng ngay từ bước chân của giáo viên vào lớp với thái độ vui vẻ thân mật
đối với học sinh, việc đánh giá công bằng trong việc kiểm tra miệng...đều là những
yếu tố góp phần tạo nên khơng khí hào hứng chung của cả lớp để chuẩn bị bước
vào bài học mới nhưng sự hứng thú học tập chỉ thực sự bắt đầu với phần giới thiệu
đề mục mới tạo sự hấp dẫn đối với học sinh.
4


*Ví dụ: Để bước vào tiết học hát “Lí dĩa bánh bò” dân ca Nam Bộ (tiết 4 ÂN
8) giáo viên vào lớp trên tay cầm một vật nhỏ chìa ra và hỏi:
Các em biết thầy đang cầm trên tay vật gì khơng nào? (Có thể có rất nhiều
câu trả lời sai nhưng sẽ tạo được khơng khí vui tươi, rộn ràng vào đầu tiết học,
gây được sự tò mò, suy nghĩ và sự tập trung ở học sinh), và sẽ hấp dẫn hơn khi
thầy giáo nói thêm: Đây là chiếc Bánh Bị đấy các em ạ! Nó được làm bằng bột mì
và là món q rất có ý nghĩa của người dân Nam Bộ để tặng người thân khi đi
đường xa! Thế là tiết học sẽ trở nên vui hẳn ra.
b/ Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực,
chủ động sáng tạo của học sinh để gây hứng thú học tập cho các em.
Thực chất của việc học tập là chuỗi vấn đề được đặt ra, được nhìn nhận, rồi được
nhận thức ở mức độ cao hơn. Đặc trưng của môn âm nhạc là thực hành. Thực hành
là sợi chỉ đỏ xuyên suốt q trình dạy và học của bộ mơn. Thơng qua thực hành để
dạy lý thuyết, lấy lý thuyết để củng cố kỹ năng thực hành trên cơ sở sử dụng thời
gian trên lớp một cách tối ưu (tránh thời gian chết ) để tất cả học sinh được nhìn,
nghe và luyện tập nhiều. Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học giáo viên đặt ra
nhiều câu hỏi vừa sức đối với học sinh, học sinh dễ hiểu, dễ nhớ, hay cho các em

nghe, nhìn và thể hiện nhiều thì học sinh rất có hứng thú học tập, động cơ học tập
cũng sẽ tốt.
*Ví dụ: Trong tiết học Ơn tập đọc nhạc, sau khi học sinh đã đọc tốt giai điệu
bài tập đọc nhạc thì giáo viên yêu cầu các em tự ghép lời ca, đặt lời mới cho bài
Tập đọc nhạc hoặc bài hát dân ca…Để các em có được niềm vui trước sản phẩm
tinh thần của chính mình kèm theo lời khen ngợi của giáo viên.
c/ Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học:
Tránh cách dạy thông báo khô khan, tẻ nhạt. Giáo viên phải nắm chắc đặc
trưng mơn học âm nhạc để có cách dạy cho phù hợp. Giờ học âm nhạc phải là giờ
học nghệ thuật hấp dẫn với phương châm học vui - vui học. Tránh dạy lý thuyết
trừu tượng và dạy Tập đọc nhạc nặng nề, căng thẳng. Phải tìm mọi cách cải tiến
cách dạy từng phân mơn theo hướng tích cực trong từng hoạt động của học sinh.
Bổ sung và sáng tạo thêm nhiều thủ pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hoá cách
thức truyền đạt ở mỗi bài học, mỗi tiết dạy.
* Đối với học hát:
Muốn gây hứng thú cho học sinh thì vai trị của giáo viên rất quan trọng. Đó
là q trình chuẩn bị của giáo viên, giọng hát của giáo viên, phong cách biểu
diễn ...cách tiến hành dạy hát theo phương pháp giảng dạy mới từng câu ngắn theo
lối móc xích, giáo viên đàn giai điệu câu hát, hát mẫu rồi bắt nhịp để học sinh hát
theo. Giáo viên cũng có thể đánh đàn giai điệu cho học sinh nghe từng câu ngắn và
tập hát lời ca.

5


Sau khi thuộc bài hát, có thể cho học sinh kết hợp một số động tác múa đơn
giản hoặc vận động thân thể theo nhạc. Cuối cùng cho học sinh tập biểu diễn thể
hịên giọng hát của mình kết hợp phụ hoạ, tập trình diễn bài hát theo nhóm, tập lĩnh
xướng hoặc hoà giọng…. Để tạo cho học sinh sự mạnh dạn, tự tin, giáo viên cùng
thực hiện động tác với học sinh (vừa hát vừa múa, động tác phải phù hợp với nội

dung bài hát)
Cho học sinh chuẩn bị theo nhóm trong vài phút sau đó lên trình diễn thi đua
giữa các nhóm, giáo viên nhận xét tuyên dương tạo niềm vui cho các em.
*Đối với dạy nhạc lý- tập đọc nhạc.
Lâu nay khi dạy về nhạc lý giáo viên thường định nghĩa, giảng giải ít xuất
phát từ thực tiễn âm nhạc qua các ví dụ sinh động để rút ra nhận xét, kết luận. Về
Tập đọc nhạc các giáo viên chịu ảnh hưởng sâu sắc phương pháp dạy cho học sinh
chuyên nghiệp âm nhạc, gây nên tâm lý căng thẳng nặng nề không cần thiết, làm
cho học sinh có tâm lí sợ hãi khi phải học phân mơn này. Những tiết dạy như vậy
thường kém hiệu quả, học sinh khơng hứng thú học. Vì vậy để tạo cho các em sự
hứng thú trong học tập, cách dạy tập đọc cao độ nên cho các em dựa vào tiếng đàn
làm mẫu của giáo viên, kỹ năng thể hiện trường độ và tiết tấu phải được quan tâm
nhiều hơn nữa bằng những bài tập riêng trong nhiều tiết học. Giáo viên đàn từng
câu ngắn để các em đọc theo đúng tên nốt nhạc và cuối cùng học sinh trong lớp
đọc đúng được cả bài đọc nhạc.Với những bài hát dân ca có thể cho các em đặt lời
mới theo nhiều nội dung khác nhau…Dạy nhạc lý – tập đọc nhạc phải thật nhẹ
nhàng, dễ học với đại đa số học sinh.
*Ví dụ: Khi học Tập đọc nhạc giáo viên nên gọi học sinh đọc theo từng tiết
nhạc hoặc từng câu nhạc để học sinh dễ đọc và có niềm vui khi thực hiện được
yêu cầu của giáo viên.
*Ví dụ: Khi học nhạc lí tránh sự khơ khan, uể oải (trong tiết 13 Âm nhạc 8).
Thứ tự dấu giáng, dấu thăng ở hóa biểu) thay vì sự mệt mỏi khi các em phải học
thuộc và nhớ vị trí của từng dấu hóa một cách khó khăn thì các em được thích thú
đọc thuộc bài thơ trong tích tắc và nhớ rất lâu.
Một # nằm ở dòng 5
Hai # lại ở khe 3 gần kề
Ba # khe phụ một trên
Bốn # em ở dịng 4 chính rồi
Lại thêm 1 b nữa thơi
Dịng 3 nó ở nhìn là thấy ngay

Hai b nằm tiếp khe 4

*(#) Dấu Thăng,(b) Dấu Giáng

Dưới 2 khe nữa b 3 sẳn sàng
Cuối cùng b 4 sắp hàng
Dòng 3 chờ đó để cùng hành quân.
6


* Đối với dạy âm nhạc thường thức:
Phân môn này bao gồm các nội dung: Giới thiệu tác giả tác phẩm, nghe nhạc
và một số kiến thức liên quan đến đời sống âm nhạc. để tạo ra hứng thú đối với
phân mơn này giáo viên có thể tiến hành dưới các hình thức:
Đọc truyện, kể chuyện, xem tranh và giải thích, nghe băng nhạc hoặc giáo
viên tự trình bày tác phẩm.
Trường hợp đọc, kể chuyện theo sách có thể giáo viên đọc cho học sinh cả
lớp nghe. Nếu cần tóm tắt ý chính và nêu câu hỏi cho học sinh trả lời. Bài nào có
tranh minh hoạ cần sưu tầm, phóng to những hình vẽ trong sách treo trên bảng.

d/ Trong quá trình giảng dạy cần đưa vào một số trò chơi vừa nâng cao hiệu
quả bài học vừa tạo hứng thú cho học sinh với tinh thần “học để mà vui,
vui để mà học”
Thực tế cho thấy nếu trong một tiết học giáo viên biết cách sắp xếp thời gian
hợp lý tổ chức trị chơi cho học sinh thì học sinh rất hào hứng học. Trong âm nhạc
có rất nhiều trò chơi nhưng giáo viên phải biết tổ chức trị chơi phù hợp với từng
bài học cụ thể.
*Ví dụ: Trong học hát có trị chơi “Nhìn tranh đốn tên bài hát”,
“Nghe nhạc đoán bài hát”, “Nghe tiết tấu đoán câu hát”.
? Đây là hình ảnh của chiếc trống gì?( h1) Em hãy hát bài hát có tên chiếc

trống nầy? (Trống cơm, hát bài trống cơm dân ca đồng bằng Bắc Bộ)
? Đây là chiếc trống gì?( h2) Nhìn chiếc trống em liên tưởng đến bài hát
nào đã học, em hãy hát đoạn 1 của bài hát đó.( Mùa thu ngày khai trường)
(Trong trò chơi nếu học sinh chơi tốt giáo viên có thể nhận xét, tuyên dương
hoặc ghi điểm để khích lệ tinh thần các em.)

*Trong giờ học Tập đọc nhạc giáo viên có thể cho học sinh xem tiết tấu rồi
nhận diện bài Tập đọc nhạc.
? Em hãy cho biết tiết tấu sau có trong bài Tập đọc nhạc nào?
Để trả lời được câu hỏi học sinh phải tập trung tìm tịi và nhớ lại giai điệu
từng bài tập đọc nhạc, như vậy sẽ tạo cơ hội cho học sinh ơn lại kiến thức đã học.
Cũng có thể cho học sinh chơi trị chơi “Nghe nhạc đốn tên bài”
7


*Ví dụ: Giáo viên đàn cho học sinh nghe câu nhạc:
“Son, mì mì, đồ son lá mì đồ fa” ( chỉ có một trên đời)
hoặc “ Là, đố, si la, son si mí”( hãy hót chú chim nhỏ hay hót)…
e. Giáo viên vận dụng phương pháp tích hợp kiến thức, kỹ năng giữa các
môn học (đặc biệt là môn mỹ thuật) để các em có điều kiện luyện tập để phát
triển tồn diện hơn.
* Ví dụ. trong giờ ơn bài hát và ơn bài Tập đọc nhạc, giáo viên có thể cho
học sinh chơi trò chơi như sau: Chọn 2 đội lên bảng bốc thăm, đội A hát độ B vẽ
tranh diễn tả hình ảnh có trong bài hát, khi đội A ngừng hát thì đồng thời đội B
ngừng vẽ và ngược lại. Học sinh còn lại dưới lớp được chia ra làm cổ động viên
tinh thần cho 2 đội chơi.
f/ Giáo viên phải biết sử dụng phương tiện dạy học như một yếu tố gây
xúc cảm.
Trong một giờ học sinh động, giáo viên không thể không sử dụng phương
tiện dạy học. Đồ dùng dạy học phổ biến đó là sách giáo khoa, nhạc cụ và tranh ảnh.

Các phương tiện đó giáo viên phải biết sử dụng sao cho phù hợp với nội dung từng
bài học. Biết minh hoạ một cách độc đáo, thú vị sẽ kích thích hứng thú học tập của
các em. Kinh nghiệm đã xác nhận nếu chỉ lặp lại những kiến thức trong sách giáo
khoa thì học sinh cũng không hứng thú học tập và vai trị của giáo viên trên lớp
cũng khơng phát huy hiệu quả một cách tối ưu được. Mặt khác nếu thoát ly sách
giáo khoa làm cho học sinh khó nắm kiến thức cần thiết thì bài giảng dù có hấp
dẫn sinh động đến mấy cũng không mang lại hiệu quả sư phạm. Vì vậy phải biết
kết hợp kiến thức sách giáo khoa và đồng thời phải vừa biết mở rộng kiến thức.
Đặc biệt với môn Âm nhạc phải chú trọng thực hành. Giáo viên dạy nhạc mà
khơng có nhạc cụ, khơng biết sử dụng nhạc cụ thì tiết học sẽ trở nên nhàm chán,
hiệu quả bài dạy không cao. Các mẫu truyện, tranh, ảnh địi hỏi giáo viên phải có
để minh hoạ thêm cho học sinh. Ngoài ra học sinh cũng phải có đầy đủ các phương
tiện học tập như: sách, vở, bút, thanh phách...và sưu tầm những gì mà giáo viên
u cầu.
* Ví dụ muốn giới thiệu hình thức hát bè theo nhiều nhóm hát tạo thành 1 hợp
xướng thì phải có hình ảnh 1 tổ hợp xướng cho học sinh xem.

Dàn hợp xướng
8


• Ví dụ. Các thể loại nhạc đàn ( tiết 31ÂN 8), cho học sinh xem ảnh các nghệ
sĩ đang biểu diễn các loại nhạc cụ..
1

2

3

Độc tấu vi-ô-lông

Tam tấu nhạc cụ dân tộc

Hịa tấu nhạc cụ dân tộc

4

Tam tấu vi-ơ-lơng

? Em hãy xem tranh và nêu các hình thức biểu diễn nhạc cụ trong tranh?
( hình 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8)
5

Hòa tấu trống

6

7

Độc tấu đàn nguỵêt

Hòa tấu nhạc cụ dân tộc

8

Độc tấu sáo

g/ Thường xuyên củng cố và phát triển hứng thú của học sinh trong giờ
học âm nhạc
Việc gây hứng thú cho học sinh trong giờ học không chỉ một lần mà phải rèn

luyện thường xuyên từ phút đầu đến phút cuối giờ học. Hơn nữa phải làm cho mức
độ hứng thú ngày càng tăng đến nổi các em không để ý thời gian trôi đi nhanh
chóng và đến khi giờ học kết thúc học sinh còn cảm thấy luyến tiếc.
y/ Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp, trường để học sinh được
xem, được nghe, đựơc thể hiện và bình luận:
Bằng hình thức tổ chức các Hội thi văn nghệ về các chủ đề, các buổi ngoại
khoá âm nhạc với chủ đề: “Khúc nhạc tháng 3”, “ Em làm nghệ sĩ”, Âm nhạc trong
em”, “ Giai điệu xanh”, Giai điệu tuổi hồng… giúp cho học sinh có niềm say mê
hứng thú hơn trong giờ học tập chính khóa cũng là hình thức phát hiện năng khiếu
bồi dưỡng cho các em phát huy khả năng âm nhạc.

9


Sau đây là một vài tiÕt häc minh họa :

TiÕt 21
Ôn bài hát: Khát vọng mùa xuân,TĐN
số 5
ÂNTT: Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn và
bài hát
Biết ơn Võ Thị Sáu
1.Mục tiêu:
a.Kiến thức
-HS hát đúng giai điệu và lời ca bài Khát vọng mùa xuân
-HS biết trình bày bài hát bài TĐN ở mức độ hoàn
chỉnh,nắm vững nội dung tính chất của bài hát, bài TĐN
-Đọc đúng nhạc và hát lời thuần thục hơn bài TĐN số 5
b.Kỹ năng
-Rèn luyện kỹ năng ca hát cho HS bằng cách tổ chức các hình

thức hát khác nhau nh hát đơn ca song ca tốp ca vv
c.Giáo dục
-Giáo dục tình cảm đạo đức cho HS qua mỗi bài học, giúp
HS hiểu và ý thức đợc tầm quan trọng của bộ môn âm nhạc
2. Chuẩn bị của GV:
-Đàn và đọc nhạc thuần thục bài TĐN số 5
-Đàn và hát thuần thục bài Khát vọng mùa xuân
-Tập trình bày để giới thiệu 1 vài bài hát của nhạc sĩ
Nguyễn Đức Toàn
.Chuẩn bị của HS:
-Sách vở dụng cụ học tập, xem trớc bài mới.
-Chuẩn bị bài cũ.
3.Tiến trình:
1.Tổ chức: : nắm sĩ số, ổn định trật tự
2. Kiểm tra bài: trong giờ học
3. Bài mới:
HĐ của GV
Nội dung bài học
HĐ của HS
GV ghi bảng Nội dung 1:
Ôn bài hát
HS ghi bài
Khát vọng mùa xuân
10


GV híng dÉn 1.Lun thanh 1- 2 phót
Lun thanh
GV híng dẫn 2.Ôn tập:
- Gv n giai iu hai cõu u tiên của bài

hát và đố HS nhân ra đó là câu hát nào ? tên - Hs nghe và
bài ? tỏc gi ca bi hỏt ú?
oỏn
- Cả lớp cùng hát đầy đủ cả bài. GV
nghe và phát hiện những chỗ cßn HS thùc hiƯn
sai, GV sưa cho HS. Híng dÉn các em
hát đúng tính chất thể hiện đợc
nội dung của bài hát.
GV chỉ
-Sau khi HS đợc ôn lại, GV gọi các em HS lên kiểm
định
xung phong lên bảng trình bày bài tra
để kiểm tra (HS tự chọn nhóm 2-4
em)
GV ghi bảng
HS ghi bài
Nội dung 2: Ôn TĐN số 3: Làng t«i

Gv thùc
hiƯn

- Gv gõ âm hình tiết tấu của bài.

Hs nghe

Yờu cu hs nghe v gừ li ?

Thc hin

-GV đàn, đọc nhạc và hát lời bài

TĐN số 5 cho HS lắng nghe và
nhẩm lại.
GV hớng dẫn -GV chỉ định 1 vài HS đọc khá
trình bày bài,
-GVchỉ ra chỗ còn cha đạt và hớng
dẫn các em sửa lại. Cả lớp cùng trình
bày lại bài
GV ghi bảng Nội dung 3: Âm nhạc thờng
thức
Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn và bài
hát
Biết ơn Võ Thị Sáu
GV yêu cầu -HS tự nghiên cứu phần giới thiệu về
nhạc sĩ NĐT sau đó ghi phần tóm
tắt (3 câu) để giới thiệu về nhạc
sĩ (4 phút), kết quả tiến hành
GV hớng dẫn -GV nhận xét về phần giới thiệu của

HS lắng nghe

HS trình bày

HS ghi bài

HS thực hiện

HS trình bµy
11

các em sau đó tổng kết những ý
chính:
GV tổng
+Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn là ngời HS theo dõi
kết
có nhiều đóng góp cho nền ÂNVN
+Những ca khúc nổi bật của ông
gồm có: Quê em, Hà Nội-trái tim
hồng, Chiều trên bến cảng, Em yêu
hoà bình vv
HS lắng nghe
GV tổng
+Nhạc sĩ đà đợc nhà nớc phong
kết
tặng giải thởng HCM về VHNT.
HS lắng nghe
-Bài hát Biết ơn Võ Thị Sáu sáng
GV giới thiệu tác năm1958, với giai điệu mềm mại
bài hát đà gây xúc động lòng ngời,
về tấm gơng anh dũng của ngời con
gái trỴ ti.
? Các em đã học 4 nhạc sĩ Việt Nam vậy NS
Nguyễn Đức Toàn là ảnh số mấy?
NS P.H Điểu

NS H. Vân

3

4

NS TR.Hoà

NS N. Đ Toàn

Mỗi câu chuyện kể phải nhấn mạnh
12


một đơi ý để gây ấn tượng cho các em.
*Ví dụ: Kể chuyện NS Hồng Vân
sáng tác bài hát “Hị kéo pháo” trong hoàn
cảnh bộ đội pháo binh đưa pháo vào trận địa
Điện Biên Phủ…
Bên cạnh đó lời nói, giọng hát, phong
cách, năng lực của giáo viên là hết sức quan
trọng, đây là một trong những yếu tố gây
hứng thú trực tiếp đối với học sinh
GV ®iỊu
khiĨn

-HS nghe 1 sè ca khúc của nhạc sĩ HS thực hiện
NĐT trong đó có bài Biết ơn Võ Thị
Sáu
HS thực hiện
GV hớng dẫn Củng cố
-Hát lại bài hát và bài TĐN,nhắc lại HS lắng nghe
GV hớng dẫn nội dung
-Nhận xét giờ học, nêu lên những u
điểm, nhợc điểm, hớng phát huy và
khắc phục

-Giao bài về nhà: tập biểu diễn cho
bài hát

Tiết 13 : Ôn bài hát: Hò ba lí
Ôn tập đọc nhạc: TĐN số 4
ÂNTT: Một số nhạc cụ dân tộc
1. Mục tiêu:
a.Kiến thức
-HS hát đúng giai điệu và lời ca bài Hò ba lí, nắm đợc nội
dung,tính chất của bài hát.
-Đọc đúng nhạc thuần thục bài TĐN số 4
-HS biết trình bày bài hát ở mức độ hoàn chỉnh
-HS nắm đợc những kiến thức sơ lợc về 1 số nhạc cụ dân tộc
VN
b.Kỹ năng
-Rèn luyện kỹ năng ca hát cho HS bằng cách tổ chức các hình
thức hát khác nhau nh hát đơn ca song ca tốp ca vv
c.Giáo dục
13


-Giáo dục tình cảm đạo đức cho HS qua mỗi bài học, giúp HS
hiểu và ý thức đợc tầm quan trọng của bộ môn âm nhạc
2.Phơng pháp giảng dạy
-Hớng dẫn_luyện tập_thuyết trình
3.Chuẩn bị của GV:
-Nhạc cụ
-Đàn và đọc nhạc thuần thục bài TĐN số 4
-Đàn và hát thuần thục bài Hò ba lí
-Nắm vững những kiến thức và tính năng các nhạc cụ dân

tộc trong bài
4.Chuẩn bị của HS:
-Sách vở dụng cụ học tập
-Xem trớc bài mới.
-Chuẩn bị bài cũ.
5.Tiến trình:
1.Tổ chức: : nắm sĩ số, ổn định trật tự
2. Kiểm tra bài: trong giờ học
3. Bài mới:
HĐ của GV
Nội dung bài học
HĐ của HS
GV ghi bảng Nội dung 1:
Ôn bài hát
HS ghi bài
Hò ba lí
GV hớng dẫn 1.Luyện thanh 1- 2 phút
Luyện thanh
GV đệm
2.Ôn tập: Cả lớp cùng hát đầy đủ cả HS thực hiện
đàn
bài. GV nghe và phát hiện những
chỗ còn sai, GV sửa cho HS nhắc
các em hát đúng tính chất,thể hiện
đợc nội dung,sắc thái
GV chỉ
-Tổ chức các hình thức ôn luyện.
HS lên kiểm tra
định
GV ghi bảng

HS ghi bài
Nội dung 2: Ôn TĐN số 4:

Chim hót đầu xuân

GV thực
-GV đàn, đọc nhạc và hát lời bài
hiện
TĐN số 4. HS nghe nhẩm lại
GV hớng dẫn -GV chỉ định 1 vài HS đọc khá
trình bày bài
-GVchỉ ra chỗ còn cha đạt và hớng
dẫn các em sửa lại
GV hớng dẫn -Cả lớp cùng trình bày lại bài
GV ghi bảng Nội dung 3. Âm nhạc thờng thức:

HS thực hiện
HS trình bày

HS thùc hiƯn
HS ghi bµi
14


Một số nhạc cụ dân
tộc
GV giới thiệu - trc khi đi vào bài học giáo viên cho học HS theo dâi
sinh xem tranh và hỏi.

GV giíi thiƯu

? Đây là những loại nhạc cụ nào? Thường
được sử dụng tại vùng nào trên đất nước ta?

HS l¾ng nghe

Chiêng
Đàn T-rưng

Đàn đá
Hoặc GV hỏi .Em có biết những nghệ sĩ sử
dụng các lọai nhạc cụ này trong tư thế
như thế nào không?( HS xem tranh và
trả lời theo kết quả nhìn thấy của mình)

Khi đánh cồng chiêng ta mang lên vai thả
thòng nhạc cụ, tay trái giữ, tay phải cầm dùi đánh
vào núm chiêng.

15


Khi đánh đàn ta đứng trước đàn, 2 tay cầm que trúc
linh động di chuyển từng ống nứa.

Khi đàn ta đứng trướcđàn 2 tay dùng búa sắc linh
linh động di chuyn trờn ng di chuyn trờn tng
thanh ỏ

Nhạc cụ là phơng tiện để diễn tả

ÂN. Những nhạc cụ đầu tiên xuất
hiện từ thời xa xa và có nguồn gốc
từ các công cụ lao động. Mỗi dân
tộc trên thế giới đều có những loại
nhạc cụ của riêng mình. Đó là di sản
VH quý giá cần đợc gìn giữ và bảo
vệ. Ngời VN đà chế tạo và sử dụng
nhiều loại nhạc cụ độc đáo với
nhiều chất liệu khác nhau. Bài học
này chúng ta thêm hiểu kĩ hơn về
1 vài nhạc cụ đó
GV giới thiệu -GV mở băng đĩa nhạc giới thiệu về HS lắng nghe
1 số loại nhạc cụ giới thiệu trên.
GVhớng dẫn

Củng cố
HS lắng nghe
-Hát lại bài hát, bài TĐN nhắc lại nội
dung giáo dục
-Nhận xét giờ học, nêu lên những u
điểm, nhợc điểm, hớng phát huy và
16


khắc phục
-Giao bài về nhà: tập biểu diễn cho
bài hát
4. Hiệu quả mới:
a. Kết quả thực hiện. Với sự áp dụng các biện pháp nói trên, trong những
năm qua tơi được phân công giảng dạy bộ môn âm nhạc. Tôi nhận thấy đa số học

sinh đều rất hứng thú học tập, các lớp qua kiểm tra đều đạt kết quả cao qua từng
năm học.
Với kết quả 93% đạt điểm trung bình trở lên, trong đó tỷ lệ khá giỏi chiếm
hơn 60%, có nhiều em tỏ ra có năng khiếu về bộ mơn, nhưng vẫn cịn học sinh yếu.
Cụ thể nhất là trong học kì I năm học 2010 - 2011 t l hc sinh t c cht
lng sau:
TS HS

TB (%)

Năm học

Thời
điểm

2011-2012

HKI

13

14 =
(%)

Khá (%)
16,7 40 =
(%)

Giỏi ( %)
47,6 30 = 35,7 (%)

Sau 3 tuần đầu của học kì II được áp dụng triệt để và liên tục biện pháp đã nêu tôi
đã thấy kết quả tiến bộ khá rõ rệt, cụ thể được thống kê sơ bộ điểm kiểm tra
miệng và kiểm tra 1 tiết và 15 phút như sau.
TS HS

TB (%)

Năm học

Thời
điểm

Khá (%)

Giỏi ( %)

2011-2012

HKII

13

10 =11,9(%) 24 = 28,6 (%) 50 = 59,5 (%)

Sau 6 tuần thực hiện thường xuyên biện pháp giảng dạy mới tơi thấy có kết
quả rõ rệt, khơng khí học tập sơi nổi hơn, học sinh phát biểu xây dựng bài nhiều
hơn, học sinh được kiểm tra bài cũ thuộc bài nhiều hơn. Điều đặc biệt là tỉ lệ học
sinh yếu giảm đáng kể và tỉ lệ học sinh khá giỏi tăng lên khá rõ so với học kì I vừa
qua. Tơi hy vọng rằng với phương pháp giảng dạy này sẽ tạo cho các em niềm say

mê mơn học, có niềm tin ở chính mình và việc dạy và học sẽ đạt kết quả cao hơn,
dần dần sẽ khơng cịn học sinh yếu về bộ môn học này.
17


III. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Từ thực tế giảng dạy, kết quả đạt được qua việc áp dụng các biện pháp nói
trên, bản thân tơi đúc rút ra một số kinh nghiệm như sau:
Để tạo hứng thú đối với học sinh thì trước hết phải gây hứng thú cho học
sinh ngay từ phần mở đầu bài học, phần giới thiệu đề mục mới.
- Trong quá trình giảng dạy giáo viên phải biết phát huy tính tích cực chủ
động sáng tạo của học sinh.
- Giáo viên cần phải nắm đặc trưng của bộ mơn, có phương pháp dạy học
linh hoạt và sáng tạo, phải tìm mọi cách để cải tiến cách dạy từng phân mơn theo
hướng tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh, bổ sung sáng tạo thêm nhiều
thủ pháp sinh động, hấp dẫn, đa dạng hóa cách thức truyền đạt ở mỗi bài học.
- Phương tiện dạy học phải đầy đủ, giáo viên phải biết sử dụng phương tiện
dạy học như một yếu tố gây xúc cảm.
- Trong các tiết học phải tạo cho các em sự hứng thú từ đầu cho đến hết tiết
học, tạo cho các em sự hứng thú vui tươi, bởi vì đặc trưng bộ mơn đó là học để
mà vui - vui để mà học, tránh gò ép đối với học sinh.
- Tăng cường các hoạt động âm nhạc trong lớp, trong trường bằng hình thức
tổ chức hội thi văn nghệ, ngoại khóa.
Muốn thực hiện những nội dung trên có hiệu quả địi hỏi mỗi giáo viên phải
không ngừng nâng cao kiến thức, học hỏi trên mọi phương tiện thông tin để tạo
cho mình một trình độ chun mơn vững vàng, thường xun học hỏi rút kinh
nghiệm ở các đồng nghiệp trong và ngồi nhà trường.
V. KẾT LUẬN CHUNG.
Có thể nói rằng mơn âm nhạc ở trường phổ thơng có vị trí quan trọng trong việc
giáo dục thế hệ trẻ. Ngày nay với nội dung chương trình đổi mới phương pháp dạy

học, người giáo viên phải không ngừng học hỏi để nâng cao trình độ chun mơn
nghiệp vụ. Ngồi những mơn học chính thì mơn học âm nhạc giúp cho học sinh
phát triển thị hiếu thẩm mỹ, nghệ thuật, nâng cao dần một bước về tiếp xúc với âm
nhạc, tạo đà cho sự giáo dục và phát triển toàn diện về nhân cách cho học sinh.
Việc dạy môn âm nhạc ở trường THCS trong q trình đổi mới ngày nay là
vơ cùng cần thiết. Tất cả các giáo viên đứng lớp, giáo viên chuyên biệt và các cấp
chỉ đạo cần hiểu rõ điều này để môn âm nhạc ngày càng phát huy tác dụng, góp
phần vào sự nghiệp đào tạo các mầm non tương lai cho đất nước.
Từ thực trạng dạy học âm nhạc ở trường THCS nói chung và lớp 8 nói riêng.
Từ kiến thức được học trong nhà trường và từ thực tế giảng dạy, bản thân tôi đã
đúc rút ra một kinh nghiệm: phần lớn các yếu tố làm cho học sinh hứng thú học
tập đều phụ thuộc vào vai trò của giáo viên.

18


Những cách thức, những cung bậc gây hứng thú cho học sinh trong học tập
môn âm nhạc là hết sức phong phú. Mỗi người có một phương pháp, biện pháp của
riêng mình.
Trên đây tơi mới chỉ đề cập phần nào đến kinh nghiệm của bản thân tôi đã
được chắc lọc qua thực tế tham gia giảng dạy nhiều năm học. Nó được áp dụng đi
vào từng tiết dạy và thấy có chiều hướng tốt, học sinh học tốt hơn và có nhiều
hứng thú hơn với mơn học. Song đó là kinh nghiệm của riêng tôi trong phạm vi
dạy học tại một ngơi trường cịn thiếu thốn nhiều về cơ sở vật chất, phụ huynh học
sinh chưa xem trọng việc học tập của con em mình thì chắc hẳn khơng tránh khỏi
sự thiếu sót. Mong rằng trong q trình xem xét, quý thầy cô cùng các bạn đồng
nghiệp, hội đồng sư phạm sẽ có những ý tưởng hay hơn, bổ ích hơn, để bổ sung
chỉnh sửa nhằm hoàn thiện hơn những ý tưởng tơi vừa nêu trên để tơi có thêm
hành trang phục vụ chun mơn của mình ngày càng tốt hơn trong những năm học
tới.

VI. ĐỀ XUẤT.
Vì đây là một mơn học mang tính đặc trưng riêng nên cần phải có phịng học
chức năng riêng biệt, mơi trường trong lành, thoáng mát, đầy đủ đồ dùng dạy học.
Cần trang bị thêm phòng chức năng riêng biệt và một số tranh ảnh, tài liệu phục vụ
cho môn học để việc dạy và học ngày càng hiệu quả hơn.
Xin chân thành cảm ơn.
Hà Trì, ngày 20 tháng 10 năm 2012
Ngêi viÕt :

Hồng Thị Thanh Nga

19