Phát triển dịch vụ bảo hiểm qua ngân hàng tại các ngân hàng thương mại việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

VŨ NGUYỄN HỒNG NGỌC

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BẢO HIỂM QUA NGÂN HÀNG
TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

VŨ NGUYỄN HỒNG NGỌC

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BẢO HIỂM QUA NGÂN HÀNG
TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 8 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Lê Thị Tuyết Hoa

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018



i

TÓM TẮT LUẬN VĂN
Đề tài này được thực hiện với mục đích phân tích thực trạng và tìm ra giải
pháp phát triển dịch vụ bảo hiểm qua ngân hàng (Bancassurance) tại các ngân hàng
thương mại Việt Nam thông qua việc tổng hợp, đánh giá các số liệu để tìm ra
nguyên nhân tác động đến kết quả thực hiện trong giai đoạn từ năm 2013 đến năm
2017. Luận văn giải quyết các nội dung chủ yếu sau: (i) Giới thiệu tổng quan về đề
tài nghiên cứu; (ii) Cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ Bancassuarance tại các ngân
hàng thương mại; (iii) Thực trạng phát triển dịch vụ Bancassuarance tại các ngân
hàng thương mại Việt Nam; (iv) Giải pháp phát triển dịch vụ Bancassuarance tại
các ngân hàng thương mại Việt Nam.
Đề tài sử dụng phương pháp thống kê mô tả thực tế triển khai dịch vụ
Bancassurcane tại 4 ngân hàng thương mại có quy mô lớn với cơ cấu sở hữu nhà
nước chiếm tỷ trọng cao (trên 60%) gồm ngân hàng Agribank, BIDV, Vietcombank
và Vietinbank. Đề tài sử dụng dữ liệu trong giai đoạn 2013 - 2017. Kết quả nghiên
cứu cho thấy mức độ phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương
mại Việt Nam ngày càng tăng trong những năm gần đây trong điều kiện cạnh tranh
ngân hàng gay gắt, các ngân hàng đều có xu hướng chuyển dịch sang tập trung phát
triển các nguồn thu từ hoạt động dịch vụ bên cạnh các nguồn thu truyền thông (tín
dụng, huy động vốn). Tuy nhiên, việc phát triển dịch vụ Bancassurance vẫn còn gặp
nhiều khó khăn từ phía bên trong các ngân hàng thương mại về cơ cấu tổ chức, nhân
sự, sản phẩm và công nghệ cũng như các nhân tố từ bên ngoài như kinh tế- chính

trị, luật pháp, đối thủ cạnh tranh và khách hàng.
Qua kết quả phân tích, đề tài đã đưa ra một số gợi ý chính sách nhằm phát
triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong thời gian
tới. Mặc dù luận văn đã quyết được các mục tiêu nghiên cứu đặt ra nhưng vẫn còn
tồn tại nhiều hạn chế. Các hạn chế này sẽ tiếp tục được giải quyết trong các nghiên
cứu trong tương lai của tác giả.


ii

LỜI CAM ĐOAN
***
Học viên xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế với đề tài: “Phát triển dịch
vụ bảo hiểm qua ngân hàng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam” này là công
trình nghiên cứu của cá nhân học viên, được thực hiện dưới sự hướng dẫn của
PGS. TS. Lê Thị Tuyết Hoa.
Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một
trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết
quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố
trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được
dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn.
Học viên xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung và tính trung thực của
đề tài nghiên cứu này.
Tp. Hồ Chí Minh, tháng

năm 2018

Học viên

Vũ Nguyễn Hồng Ngọc

iii

LỜI CẢM ƠN
***
Để có thể hoàn thành tốt luận văn thạc sĩ này, học viên xin gửi lời cảm ơn
chân thành nhất đến PGS. TS. Lê Thị Tuyết Hoa – Người hướng dẫn khoa học, cảm
ơn Cô đã giúp đỡ và chỉ dẫn tận tình cho học viên trong suốt quá trình thực hiện luận
văn.
Bên cạnh đó, những kiến thức lý thuyết mà học viên có được để áp dụng vào
luận văn là nhờ vào sự giảng dạy của các Thầy Cô trường Đại học Ngân hàng TP.
HCM, đặc biệt là các Thầy Cô khoa Sau Đại học. Xin chân thành cảm ơn các Thầy
Cô đã truyền đạt những kiến thức bổ ích giúp học viên có được nền tảng vững chắc.
Cuối cùng, xin cảm ơn gia đình và bạn bè, cảm ơn sự động viên, chia sẻ và
ủng hộ của mọi người dành cho học viên.
Tuy học viên đã cố gắng tìm hiểu và nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của mọi
người nhưng do kiến thức và kinh nghiệm còn nhiều hạn chế nên luận văn không thể
tránh khỏi những thiếu sót. Học viên rất mong nhận được sự góp ý từ quý Thầy Cô
để luận văn có thể tốt hơn.
Xin trân trọng cảm ơn và kính chào.


iv

MỤC LỤC
TÓM TẮT LUẬN VĂN .............................................................................................. i
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................ii
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... iii
MỤC LỤC .................................................................................................................. iv

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ..................................................................................... ix
DANH MỤC BẢNG .................................................................................................. xi
DANH MỤC HÌNH ..................................................................................................xii
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN ............................................................ 1
1.1.

Đặt vấn đề. ........................................................................................................1

1.2.

Tính cấp thiết của đề tài. ...................................................................................2

1.3.

Mục tiêu nghiên cứu. ........................................................................................3
1.3.1.

Mục tiêu tổng quát. .................................................................................3

1.3.2.

Mục tiêu cụ thể. ......................................................................................3

1.4.

Câu hỏi nghiên cứu. ..........................................................................................3

1.5.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.....................................................................3

1.5.1.

Đối tượng nghiên cứu của đề tài. ............................................................3

1.5.2.

Phạm vi nghiên cứu của đề tài. ...............................................................3

1.6.

Phương pháp nghiên cứu. .................................................................................4

1.7.

Nội dung nghiên cứu. ........................................................................................5

1.8.

Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu....................................................................5
1.8.1.

Các nghiên cứu nước ngoài. ...................................................................5

1.8.2.

Các nghiên cứu trong nước. ....................................................................8

1.8.3.

Đánh giá về các nghiên cứu. .................................................................10

1.9.
1.10.

Kết cấu của luận văn. ......................................................................................10
Quy trình nghiên cứu. ..................................................................................11

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BẢO HIỂM
QUA NGÂN HÀNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ........................ 13
2.1.

Tổng quan về dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại ............13


v

2.1.1.

Khái niệm Bancassurance. ....................................................................13

2.1.2.

Các mô hình Bancassurance. ................................................................14

2.1.2.1.

Hợp tác phân phối. .........................................................................14

2.1.2.2.

Liên kết chiến lược.........................................................................15

2.1.2.3.

Liên doanh......................................................................................15

2.1.2.4.

Tập đoàn tài chính. .........................................................................16

2.1.3.

2.1.3.1.

Phân loại theo kỹ thuật bảo hiểm. ..................................................16

2.1.3.2.

Phân loại theo đặc điểm sản phẩm bảo hiểm. ................................17

2.1.4.

2.2.

Phân loại sản phẩm Bancassurance. .....................................................16

Vai trò của Bancassurance. ...................................................................18

2.1.4.1.

Đối với ngân hàng. .........................................................................18

2.1.4.2.

Đối với công ty bảo hiểm. ..............................................................19

2.1.4.3.

Đối với khách hàng. .......................................................................19

2.1.4.4.

Đối với cơ quan quản lý nhà nước. ................................................20

Phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại. ..................20
2.2.1.

Khái niệm phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương

mại.

...............................................................................................................20

2.2.2.

Sự cần thiết phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương

mại.

...............................................................................................................21

2.2.2.1.

Đáp ứng nhu cầu của khách hàng. .................................................21

2.2.2.2.

Cải thiện hiệu quả hoạt động. ........................................................22

2.2.2.3.

Tăng cường uy tín và thương hiệu. ................................................22

2.2.2.4.

Tăng cường nghiệp vụ bán hàng cho nhân viên ngân hàng. ..........22

2.2.3.

Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân

hàng thương mại. ................................................................................................23
2.2.3.1.

Chỉ tiêu doanh thu phí bảo hiểm. ...................................................23

2.2.3.2.

Chỉ tiêu thị phần. ............................................................................23

2.2.3.3.

Chỉ tiêu hoa hồng bảo hiểm. ..........................................................24

2.2.3.4.

Chỉ tiêu số lượng và chủng loại sản phẩm Bancassurance. ...........25


vi

2.2.3.5.
2.2.4.

Chỉ tiêu mạng lưới triển khai dịch vụ Bancassurance. ..................25

Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển dịch vụ Bancassurance tại các

ngân hàng thương mại. .......................................................................................25

2.3.

2.2.4.1.

Các nhân tố bên trong. ...................................................................26

2.2.4.2.

Các nhân tố bên ngoài. ...................................................................28

Kinh nghiệm phát triển dịch vụ Bancassurance tại một số ngân hàng thương

mại trên thế giới. .......................................................................................................29
2.3.1.

Dịch vụ Bancassurance tại một số ngân hàng thương mại trên thế giới. .
...............................................................................................................29

2.3.1.1.

Mô hình hợp tác thành công giữa ngân hàng Mandiri và AXA Asia

Pacific Holdings. .............................................................................................29
2.3.1.2.
2.3.2.

Mô hình phân phối bảo hiểm của HSBC. ......................................30

Bài học kinh nghiệm cho các ngân hàng thương mại Việt Nam. .........31

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.......................................................................................... 33
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BẢO HIỂM QUA
NGÂN HÀNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM............. 34
3.1.

Khái quát về sự hình thành và phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân

hàng thương mại Việt Nam. ......................................................................................34
3.1.1.

Quá trình hình thành và phát triển dịch vụ Bancassurane tại Việt Nam. .
...............................................................................................................34

3.1.2.

Các mô hình hoạt động của dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng

thương mại Việt Nam. ........................................................................................35

3.2.

3.1.2.1.

Hợp tác phân phối. .........................................................................35

3.1.2.2.

Liên doanh......................................................................................37

3.1.2.3.

Tập đoàn dịch vụ tài chính. ............................................................39

3.1.3.

Đặc điểm của dịch vụ Bancassurace tại các ngân hàng thương mại Việt

Nam.

...............................................................................................................41

Phân tích tình hình phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng

thương mại Việt Nam. ...............................................................................................41


vii

3.3.

3.2.1.

Doanh thu phí bảo hiểm. .......................................................................43

3.2.2.

Thị phần doanh thu phí bảo hiểm. ........................................................46

3.2.3.

Hoa hồng bảo hiểm. ..............................................................................47

3.2.4.

Số lượng và chủng loại sản phẩm Bancassurance. ...............................51

3.2.5.

Mạng lưới triển khai dịch vụ Bancassurance........................................54

Đánh giá về sự phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương

mại Việt Nam. ...........................................................................................................56
3.3.1.

Những kết quả đạt được. .......................................................................56

3.3.2.

Những tồn tại, hạn chế. .........................................................................57

3.3.3.

Nguyên nhân tồn tại, hạn chế. ..............................................................59

3.3.3.1.

Nguyên nhân từ các nhân tố bên trong ngân hàng. ........................59

3.3.3.2.

Nguyên nhân từ các nhân tố bên ngoài ngân hàng. .......................61

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.......................................................................................... 63
CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ BẢO HIỂM QUA NGÂN
HÀNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM. ........................ 64
4.1. ....... Định hướng phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại
Việt Nam. .................................................................................................................. 64
4.2. ...........Giải pháp phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại
Việt Nam. .................................................................................................................. 65

4.2.1.

Giải pháp về tổ chức hoạt động. ...........................................................65

4.2.1.1.

Giải pháp nâng cao uy tín và thương hiệu. ....................................65

4.2.1.2.

Giải pháp phát triển mạng lưới hoạt động. ....................................66

4.2.2.

Giải pháp về nhân sự. ...........................................................................66

4.2.2.1.

Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. ...........................................66

4.2.2.2.

Chính sách hợp lý về hoa hồng bảo hiểm và chế độ đãi ngộ. ........68

4.2.3.

Giải pháp về sản phẩm và công nghệ. ..................................................69

4.2.3.1.

Đẩy mạnh việc thiết kế và phát triển sản phẩm phù hợp. ..............69

4.2.3.2.

Đẩy mạnh marketing, truyền thông sản phẩm. ..............................70

4.2.3.3.

Phát triển hệ thống công nghệ đồng bộ. .........................................71


viii

4.3.

Kiến nghị nhằm phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương

mại Việt Nam. ...........................................................................................................72
4.3.1.

Kiến nghị đối với Chính phủ và Ngân hàng nhà nước. ........................72

4.3.2.

Kiến nghị đối với Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam. ..................................74

KẾT LUẬN CHƯƠNG 4.......................................................................................... 75
KẾT LUẬN ............................................................................................................... 76
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... xi
PHỤ LỤC ................................................................................................................. xvi

ix

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Nguyên nghĩa

Từ viết tắt
ACB

Ngân hàng TMCP Á Châu

ABIC

Công ty cổ phần Bảo hiểm Ngân hàng Nông nghiệp

Agribank

Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn
Việt Nam

Bancassurance

Dịch vụ bảo hiểm qua ngân hàng

BIC

Tổng công ty cổ phần bảo hiểm Ngân hàng Đầu tư
và phát triển Việt Nam

BIDV

Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam

BIDV Metlife

Công ty bảo hiểm nhân thọ BIDV Metlife

BH

Bảo hiểm

DNBH

Doanh nghiệp bảo hiểm

DT

Doanh thu

GCNBH

Giấy chứng nhận bảo hiểm

KH

Khách hàng

KHCN

Khách hàng cá nhân

KHDN

Khách hàng doanh nghiệp

NHTM

Ngân hàng thương mại

NHTMVN

Ngân hàng thương mại Việt Nam

PGD

Phòng giao dịch

QTK

Quỹ tiết kiệm

TMCP

Thương mại cổ phần

Sacombank

Ngân hàng TMCP Sài Gòn thương tín

Techcombank

Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn


x

VBI

Công ty TNHH MTV Bảo hiểm Ngân hàng TMCP
Công thương Việt Nam

Vietcombank

Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam

VCLI

Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ Vietcombank Cardif

Vietinbank

Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt
Nam

VietinAviva

Công ty TNHH Bảo Hiểm Nhân Thọ Vietinbank
Aviva

VN

Việt Nam

UOB

Ngân hàng United Oversea Bank


xi

DANH MỤC BẢNG
TÊN BẢNG

TRANG

Bảng 3.1 Cơ cấu sở hữu của các ngân hàng thương mại Việt Nam.

42

Bảng 3.2 Các công ty bảo hiểm thuộc các ngân hàng thương mại Việt

42

Nam.
Bảng 3.3 Doanh thu phí bảo hiểm của công ty bảo hiểm thuộc các ngân

hàng thương mại Việt Nam.
Bảng 3.4 Tỷ lệ tăng trưởng doanh thu phí bảo hiểm của công ty bảo hiểm
thuộc các ngân hàng thương mại Việt Nam.

43
45

Bảng 3.5 Thị phần doanh thu phí bảo hiểm của công ty bảo hiểm
thuộc các ngân hàng thương mại Việt Nam.

46

Bảng 3.6 Hoa hồng bảo hiểm tại các ngân hàng thương mại Việt Nam.

47

Bảng 3.7 Danh mục sản phẩm Bancassurance tại các ngân hàng thương

51

mại Việt Nam.
Bảng 3.8 Số lượng điểm giao dịch của các ngân hàng thương mại Việt
Nam.

54


xii

DANH MỤC HÌNH

TÊN HÌNH
Hình 1.1 Quy trình nghiên cứu.
Hình 3.3 Biểu đồ hoa hồng bảo hiểm tại các ngân hàng thương mại Việt

TRANG
11
49

Nam.
Hình 3.4 Biểu đồ tỷ trọng đóng góp hoa hồng bảo hiểm tại các ngân hàng
thương mại Việt Nam.
Hình 3.5 Biểu đồ số lượng điểm giao dịch của các ngân hàng thương mại
VN

50
54


1

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN
Trong chương 1, học viên giới thiệu những nét chính về công trình nghiên
cứu, lý do chọn đề tài và các phương pháp, nội dung chính của đề tài để xác định
hướng triển khai đề tài, bám sát vào các mục tiêu đã đề ra, đảm bảo bài nghiên cứu
được thực hiện khoa học và hiệu quả.
1.1.

Đặt vấn đề.
Phát triển dịch vụ bảo hiểm qua ngân hàng (Bancassurance) là dịch vụ cung

ứng sản phẩm bảo hiểm qua kênh phân phối là các ngân hàng thương mại, được ra
đời đầu tiên tại Mỹ, châu Âu vào những năm 70 của thế kỷ XX và phổ biến ra các
nước châu Á. Hiện nay có rất nhiều ngân hàng tham gia vào hoạt động
Bancassurance. Theo Swiss Re (1992) thống kê có khoảng 70%-90% ngân hàng tại
các nước châu Âu, 100% ngân hàng tại Pháp tham gia vào hoạt động
Bancassaurance, và con số này tại Mỹ chiếm khoảng 20%. Tại Việt Nam,
Bancassurance hiện chỉ mới hình thành trong vòng 20 năm trở lại đây và còn rất
nhiều tiềm năng phát triển trong tương lai.
Bancassurance một mặt giúp cho các doanh nghiệp bảo hiểm gia tăng doanh
số nhờ việc mở rộng kênh phân phối bên cạnh kênh phân phối truyền thống là các
đại lý bảo hiểm, mặt khác giúp ngân hàng gia tăng lợi nhuận từ hoa hồng, phí dịch
vụ bảo hiểm cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh thông qua việc đa dạng hoá sản
phẩm dịch vụ ngân hàng. Bên cạnh đó, Bancassurance giúp các ngân hàng thương
mại gia tăng tỷ suất sinh lời bởi vì chi phí hoạt động thấp nhưng doanh thu các
khoản tiền thưởng và hoa hồng từ các hợp đồng bảo hiểm tương đối cao. Thông qua
Bancassurance, các ngân hàng thương mại có thể thu hút thêm nhiều khách hàng
của công ty bảo hiểm sử dụng sản phẩm, dịch vụ của ngân hàng và giá trị thương
hiệu của ngân hàng cũng được gia tăng khi hợp tác với những công ty bảo hiểm lớn,
uy tín.
Với những lợi ích và tiềm năng nêu trên, việc phát triển dịch vụ bảo hiểm
qua ngân hàng bên cạnh những sản phẩm truyền thống như tín dụng, huy động vốn,


2

thanh toán, thẻ… đang là vấn đề được các ngân hàng thương mại Việt Nam quan
tâm.
1.2.

Tính cấp thiết của đề tài.

Phát triển dịch vụ Bancassurance được xem như là một trong những giải pháp

để tăng nguồn thu từ dịch vụ của các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên thực tế hiện
nay tại Việt Nam, dịch vụ này vẫn chưa thực sự phát triển tương xứng với tiềm
năng. Doanh thu dịch vụ Bancassurance còn chiếm tỷ lệ nhỏ, và thực tế, khách hàng
mua sản phẩm bảo hiểm tại các ngân hàng thương mại Việt Nam bởi sản phẩm đó
nằm trong gói dịch vụ tài chính mà ngân hàng cung cấp (phần lớn các trường hợp
mua bảo hiểm là điều kiện giải ngân vay vốn tại ngân hàng). Ngoài ra, dịch vụ
Bancassurance tại các ngân hàng thương mại Việt Nam vẫn chưa được triển khai
một cách chính quy và chuyên nghiệp. Mức độ nhận biết của khách hàng về dịch vụ
này còn hạn chế do các chiến lược phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân
hàng vẫn chưa thật sự hiệu quả, sức mạnh truyền thông chưa cao. Các ngân hàng
thương mại Việt Nam vẫn chưa tìm ra được hướng đi thật sự hiệu quả và bùng nổ
trong lĩnh vực Bancassurance.
Bên cạnh đó, thực tế cho thấy vẫn chưa có nhiều nghiên cứu tổng thể về đề tài
phát triển dịch vụ Bancassurance tại Việt Nam. Các nghiên cứu trước đây vẫn mang
tính đơn lẻ, phân tích hoạt động Bancassurance tại các công ty bảo hiểm hoặc tại
một ngân hàng cụ thể, chứ chưa có cái nhìn toàn diện về tình hình phát triển dịch vụ
Bancassurance chung của thị trường, của hệ thống ngân hàng thương mại. Các đề
xuất trong các nghiên cứu cũng chỉ dừng lại ở việc định hướng, đưa ra các chiến
lược phát triển chung chứ chưa đưa ra phương án cụ thể, chưa áp dụng các bài học
kinh nghiệm từ các nước trên thế giới phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam.
Với những lý do nêu trên, học viên lựa chọn nghiên cứu đề tài “Phát triển
dịch vụ bảo hiểm qua ngân hàng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam”.
Nghiên cứu đề tài cho phép học viên hiểu rõ quá trình hình thành và phát triển dịch
vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại, xem xét những kết quả đạt được,
tồn tại hạn chế và nguyên nhân hạn chế trong việc phát triển dịch vụ Bancassuance


3

tại các ngân hàng thương mại Việt Nam. Đây là những nghiên cứu cần thiết để từ đó
đề xuất các giải pháp phát triển dịch vụ Bancassuance tại các ngân hàng thương mại
Việt Nam trên cơ sở tận dụng lợi thế và khắc phục hạn chế, từ đó góp phần nâng
cao năng lực cạnh tranh và hiệu quả hoạt động.
1.3.

Mục tiêu nghiên cứu.

1.3.1. Mục tiêu tổng quát.
Tìm các giải pháp phát triển dịch vụ bảo hiểm qua ngân hàng tại các ngân
hàng thương mại Việt Nam trong thời gian tới.
1.3.2. Mục tiêu cụ thể.
Phân tích được thực trạng phát triển dịch vụ Bancassuance tại các ngân hàng

-

thương mại Việt Nam.
Đánh giá được những kết quả, những tồn tại và các nguyên nhân của tồn tại

-

trong việc phát triển hoạt động Bancassuance tại các ngân hàng thương mại Việt
Nam.
-

Đề xuất các giải pháp phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng

thương mại trong thời gian tới.
1.4.

Câu hỏi nghiên cứu.
Để giải quyết mục tiêu nghiên cứu trên, học viên đưa ra câu hỏi nghiên cứu

như sau:
-

Tình hình phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại

Việt Nam trong thời gian qua như thế nào?
-

Tồn tại và nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong việc phát triển dịch

vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại Việt Nam là gì?
-

Đề phát triển dịch vụ Bancassurance, các ngân hàng thương mại tại Việt

Nam cần phải làm gì và định hướng phát triển ra sao?
1.5.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.

1.5.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài.
Dịch vụ Bancassuance tại các ngân hàng thương mại Việt Nam.
1.5.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài.


4

-

Về không gian:
Luận văn nghiên cứu việc phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng

thương mại Việt Nam, tập trung chủ yếu vào 04 NHTM lớn bao gồm Agribank,
BIDV, Vietcombank và Vietinbank. Đây là các ngân hàng thương mại lớn, có hoạt
động Bancassuarance phát triển tại thị trường Việt Nam với việc sở hữu những công
ty con/ công ty liên doanh hoạt động trong lĩnh vực bảo hiểm.
-

Về thời gian:
Luận văn chủ yếu xem xét đánh giá việc phát triển dịch vụ Bancassurance tại

các ngân hàng thương mại Việt trong giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2017.
-

Về nội dung:
Luận văn tập trung nghiên cứu và đề xuất các giải pháp phát triển dịch vụ

Bancassurance tại các ngân hàng thương mại Việt Nam về quy mô như doanh thu,
thị phần, mạng lưới hoạt động,…
1.6.

Phương pháp nghiên cứu.
Luận văn sử dụng tổng hợp các phương pháp sau:

-

Phương pháp tổng hợp: Tổng hợp các bài báo, nghiên cứu của các tác giả

trong và ngoài nước về dịch vụ Bancassurance để tổng hợp kiến thức, khái quát về
hoạt động và cách thức phát triểndịch vụ Bancasurance trên thế giới và Việt Nam,
nhất là các ngân hàng thương mại.
-

Phương pháp thống kê: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phân tích so

sánh số liệu về việc phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại
Việt Nam trong giai đoạn 2013-2017 về doanh thu, thị phần, hoa hồng thu được từ
dịch vụ Bancassurance.
-

Sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích để tìm ra nguyên nhân của thực

trạng phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại (tổng hợp kiến
thức về môi trường pháp lý, kinh tế, văn hoá- xã hội, các phát biểu, nghiên cứu của
các chuyên gia trong lĩnh vực Bancassurance tại thị trường Việt Nam).
Dữ liệu phục vụ cho việc nghiên cứu luận văn là dữ liệu thứ cấp.


5

Các dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các tài liệu nghiên cứu được phát hành
của các tổ chức tín dụng, tổ chức tài chính trong và ngoài nước; các báo cáo, thông
tin công bố của Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam, Bộ tài chính và các báo cáo tài chính,
báo cáo kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp bảo hiểm và các ngân hàng
thương mại Việt Nam.
Dữ liệu thu thập: phân tích dữ liệu thu thập theo năm, trong thời gian 5 năm từ

năm 2013 đến năm 2017.
1.7.

Nội dung nghiên cứu.
Hệ thống hóa cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ Bancassurance: làm rõ các

khái niệm liên quan đến dịch vụ Bancassurance, hệ thống các mô hình phát triển
dịch vụ Bancassurance hiện đang được sử dụng, các sản phẩm của dịch vụ
Bancassurance cũng như các nhân tố tác động đến phát triển dịch vụ Bancassurance
tại các ngân hàng thương mại.
Luận văn cũng xem xét nghiên cứu việc phát triển dịch vụ Bancassurance
đang triển khai tại các nước trên thế giới để từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm
phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại Việt Nam.
Đối với phần thực tiễn, luận văn phân tích quá trình phát triển dịch vụ
Bancassurance của các ngân hàng thương mại Việt Nam trong bối cảnh thực tế phát
triển của thị trường tài chính nói chung và ngành bảo hiểm nói riêng. Phần phân tích
này cũng làm rõ các cơ sở pháp lý hiện tại ở Việt Nam đang điều tiết và tác động
như thế nào đến hoạt động Bancassurance tại Việt Nam. Phân tích sẽ tập trung vào
vấn đề lựa chọn mô hình Bancassurance của các ngân hàng thương mại, vấn đề phát
triển sản phẩm, phát triển hệ thống phân phối và các hoạt động liên quan đến
Bancassurance.
Trên cơ sở các kết quả phân tích, luận văn sẽ đề xuất các giải pháp và định
hướng phát triển dịch vụ Bancassurance tại các ngân hàng thương mại Việt Nam.
1.8.

Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu.

1.8.1. Các nghiên cứu nước ngoài.

6

Steven (2007) trình bày những khảo sát thực tế, những bài phỏng vấn, đánh
giá thực tế việc bán sản phẩm bảo hiểm qua ngân hàng cho đối tượng khách hàng
bán lẻ (cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp nhỏ và vừa) trên toàn cầu. Thông qua
nghiên cứu, tác giả cung cấp những phân tích sắc bén cho các ngành công nghiệp tài
chính và bảo hiểm bán lẻ với một số nội dung chính như đánh giá loại mô hình liên
kết ngân hàng - bảo hiểm hiệu quả nhất; hiểu được vấn đề kinh doanh quan trọng
trong việc bán bảo hiểm cho các khách hàng giàu có; tìm hiểu sự khác biệt văn hóa
tồn tại giữa các ngành công nghiệp bảo hiểm và ngân hàng; đánh giá những triển
vọng của thị trường mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ; các chiến lược thực hiện
Bancassurance về sản phẩm, kênh phân phối, lợi nhuận và quy trình tác nghiệp.
Theo đó sẽ giúp các nhà quản trị đưa ra chiến lược phát triển dịch vụ Bancassurance
trên cơ sở tận dụng những tiềm năng phát triển của thị trường tài chính bán lẻ hiện
tại.
A.Karunagaran (2006) nêu rõ xu hướng phát triển của dịch vụ bảo hiểm qua
ngân hàng trong tương lai với những số liệu chứng minh về mức độ thâm nhập của
bảo hiểm tại một số nước châu Âu và châu Á. Nghiên cứu cũng phân tích tình hình
phát triển Bancassurance tại Ấn Độ với việc tổng hợp các loại sản phẩm
Bancassurance, tình hình lợi nhuận của các ngân hàng của Ấn Độ, xu hướng phát
triển dịch vụ tại một số ngân hàng cụ thể. Đặc biệt, tác giả cũng nêu lên các vấn đề
pháp lý và hệ thống giám sát hoạt động Bancassurance tại Ấn Độ, theo đó đưa ra
những vấn đề, những rào cản đối với việc triển khai Bancassurance như: xung đột
lợi ích về việc cung cấp nguồn dữ liệu, thông tin khách hàng; sự khác biệt về đặc
điểm rủi ro của lĩnh vực bảo hiểm và ngân hàng; khách hàng của ngân hàng cảm
thấy không hài lòng khi phải sử dụng dịch vụ bảo hiểm liên kết; việc đảm bảo tính
công khai và minh bạch thông tin sẽ gây khó khăn cho nhà quản lý.
Zurich (2007) nêu lên thực trạng Bancassurance đang gia tăng trên thế giới,
đặc biệt là các thị trường mới nổi. Các công ty bảo hiểm đã tận dụng thành công
Bancassurance để giành được vị thế ở các thị trường có mức thâm nhập bảo hiểm

thấp và nhiều kênh phân phối truyền thống còn hạn chế. Tác giả cũng đưa ra những


7

thách thức dự kiến Bancassurcane trong tương lại gồm 4 nội dung như: (i) Sự dịch
chuyển kênh phân phối truyền thống sang hiện đại dẫn đến số lượng công ty bảo
hiểm lên kết với ngân hàng tăng lên, đòi hỏi ngân hàng phải thiết lập/ điều chỉnh các
chính sách phối hợp phù hợp hơn; (ii) Tăng doanh thu của các sản phẩm phi nhân
thọ, trong phạm vi những rủi ro được các ngân hàng giữ lại, yêu cầu các sản phẩm
tinh vi và quản lý rủi ro ; (iii) việc bán các sản phẩm phi nhân thọ phải được cân
nhắc dựa vào chi phí cao hơn; (iv) các ngân hàng sẽ phải được chuẩn bị cho các
gián đoạn có thể xảy ra đối với quan hệ khách hàng phát sinh từ các yêu cầu bảo
hiểm phi nhân thọ.
Emilia, Catalina (2012) nêu rõ thực trạng Bancassurance là xu hướng quan
trọng trong sự phát triển của ngành dịch vụ tài chính ở châu Âu, nó có thể được coi
là kết quả tích cực của sự thông thoáng hành lang pháp lý đối với các tập đoàn tài
chính. Bancassurance mang lại nhiều lợi ích trong thời gian cạnh tranh ngày càng
tăng, cho cả ngân hàng và công ty bảo hiểm. Lợi ích chung được phản ánh trong:
tăng doanh thu /lợi nhuận; mở rộng cơ sở của khách hàng; giữ lại hiện tại khách
hàng; cải thiện nguồn cung cấp thông qua việc tạo ra các sản phẩm mới theo cấu
trúc và nhu cầu của khách hàng. Tác giả còn chỉ ra Bancassurance là kênh phân
phối sản phẩm bảo hiểm nhân thọ chính tại thị trường châu Âu, cụ thể như ở Croatia
thì thị phần của Bancassurance chiếm tới 72 % và con số này ở Hà Lan là 49%.
Trong khi đó, Bancassurance lại đóng một vai trò nhỏ trong việc phân phối sản
phẩm phi nhân thọ, với mức thị phần rất thấp (cao nhất là ở Bồ Đào Nha chỉ với con
số 14%) và tỉ lệ này cực kỳ thấp ở các thị trường Trung và Đông Âu.
Benoist (2002) đề xuất ba quy tắc vàng để thực hiện thành công
Bancassurance gồm (i) Bancassurance thành công nếu mô hình được điều chỉnh
theo bối cảnh ngân hàng và doanh nghiệp bảo hiểm, (ii) quản lý các yếu tố thành

công quan trọng như chất lượng, đổi mới, thâm nhập thời gian ngắn và bán sản
phẩm mới ra thị trường , công nghệ tiên tiến và chi phí thấp và (iii) tăng cường hợp
tác với khách hàng.


8

Bente và Ghilimei (2008) chỉ ra rằng việc giảm chi phí phân phối dẫn đến
giảm giá dịch vụ bảo hiểm, theo đó việc bán sản phẩm qua ngân hàng là kênh phân
phối có chi phí thấp hơn các kênh phân phối truyền thống. Mặt khác, việc giới thiệu
các sản phẩm liên quan đến sản phẩm ngân hàng sẽ phù hợp với nhu cầu của khách
hàng hơn là các sản phẩm bảo hiểm đơn thuần.
1.8.2. Các nghiên cứu trong nước.
Hiện nay ở Việt Nam đã có các công trình nghiên cứu về dịch vụ bảo hiểm
qua ngân hàng như:
Nguyễn Thanh Hoa (2013) nêu lên được những nét chính về khái niệm
Bancassurance, vì sao Bancassurance lại hấp dẫn cũng như nêu bật xu thế phát triển
thông qua việc trích dẫn tỷ lệ thâm nhập thị trường của Bancassurance trên thị
trường thế giới và Việt Nam. Đặc biệt, bài viết cũng nhấn mạnh 10 yếu tố giúp triển
khai Bancassurance thành công bao gồm: (i) Hoạch định chiến lược và định hướng
phát triển bancassurance rõ ràng; (ii) Cam kết hợp tác chặt chẽ, lâu dài và thường
xuyên từ các cấp; (iii) Xác định mô hình hợp tác phân phối phù hợp; (iv) Kế hoạch
và mục tiêu triển khai cụ thể, cơ chế hợp tác rõ ràng; (v) Lựa chọn nhân sự đủ năng
lực và “đam mê” Bancassurance; (vi) Lựa chọn sản phẩm bảo hiểm đơn giản, phù
hợp nhu cầu của ngân hàng và khách hàng; (vii) Lựa chọn mô hình và phương thức
phân phối sản phẩm phù hợp; (viii) Đẩy mạnh hoạt động marketing, quảng cáo và
xúc tiến bán hàng; (ix) Tăng cường đào tạo kỹ năng và hỗ trợ bán hàng; (x) Quy
trình phối hợp đơn giản – dễ hiểu và dễ áp dụng.
Huỳnh Thị Hương Thảo (2008) phân tích khá cụ thể, rõ ràng các loại hình hoạt
động của Bancassurance tại Việt Nam từ ưu điểm, hạn chế đến ví dụ thực tế chứng

minh. Tác giả cũng làm rõ những khó khăn dẫn đến sự chưa thành công của việc
phát triển dịch vụ Bancassurance tại Việt Nam cũng như đưa ra những giải pháp
khắc phục tình trạng trên, bao gồm các nhóm giải pháp về nhân sự; đổi mới ứng
dụng công nghệ thông tin; nghiên cứu và xây dựng sản phẩm bảo hiểm phù hợp với
nhu cầu và thị trường; mở rộng phạm vi, đối tượng khách hàng mục tiêu; hoàn thiện
và nâng cao hệ thống pháp luật, cơ chế chính sách…


9

Nguyễn Hữu Hiểu (2008) phân tích những lợi ích của dịch vụ Bancassurance,
tác giả nêu lên những thuận lợi trong việc phát triển dịch vụ này tại Việt Nam xét
trên góc độ ngân hàng bao gồm: mạng lưới của các ngân hàng rộng khắp, thuận tiện
cho việc đưa sản phẩm bảo hiểm đến với khách hàng; nhu cầu thụ hưởng nhiều dịch
vụ tài chính tại một tổ chức của khách hàng ngày càng cao; ngân hàng đang có sẵn
cơ sở khách hàng truyền thống và không ngừng mở rộng, có nhu cầu mua bảo hiểm
cao; các ngân hàng có cơ hội bán chéo sản phẩm; sức ép giảm lợi nhuận do sự cạnh
tranh ngày càng mạnh mẽ giữa các ngân hàng trong việc cung cấp các sản phẩm
ngân hàng truyền thống (tín dụng, thanh toán, dịch vụ thẻ,…) buộc các ngân hàng
phải nỗ lực tìm kiếm các sản phẩm mới.
Thái Hà (2016) đưa ra cái nhìn khái quát về thực tế triển khai hoạt động
Bancassurance trên thế giới và Việt Nam với những con số về tốc độ tăng trưởng
doanh thu phí bảo hiểm toàn cầu và những thị trường mới nổi, quy mô và thị phần
của các công ty bảo hiểm lớn tại Việt Nam. Đặc biệt, tác giả đi sâu vào phân tích
việc phát triển sản phẩm bảo hiểm nhân thọ qua kênh Bancassurance.
Đoàn Thị Thanh Tâm (2014) nghiên cứu thực tế về bancassurance tại nhiều
quốc gia trên thế giới của các chuyên gia trong lĩnh vực bảo hiểm. Trên cơ sở phân
tích mô hình Bancassurance và thực trạng phát triển hoạt động Bancassurance tại
từng doanh nghiệp bảo hiểm thuộc các Ngân hàng Thương mại Nhà nước, Luận án
đã xác định được các nhân tố chủ yếu hạn chế kết quả và hiệu quả hoạt động

bancassurance của các doanh nghiệp bảo hiểm.
Nguyễn Thị Lệ Thu (2013) hệ thống hoá lý luận về phát triển dịch vụ
Bancassurance ngân hàng, các hình thức liên kết, ưu nhược điểm của từng hình thức
liên kết; phân tích các yếu tố tác động đến hình thành và phát triển Bancassuarance.
Luận văn phân tích thực trạng hoạt động Bancassurance tại BIDV trong giai đoạn
2008-2012 thông qua việc đánh giá các chỉ tiêu định tính bao gồm tính tiện ích của
sản phẩm, mức độ đáp ứng nhu cầu của khách hàng, sự đa dạng của sản phẩm và
các chỉ tiêu định lượng bao gồm doanh thu phí bảo hiểm và hoa hồng của ngân
hàng, số lượng khách hàng. Dựa trên những kết quả đạt được và những tồn tại, luận


10

văn đưa ra những giải pháp cụ thể cho BIDV và giải pháp cho công ty bảo hiểm liên
kết cũng như những kiến nghị đối với cơ quan nhà nước trong việc tạo môi trường
thông thoáng cho dịch vụ Bancassurance phát triển.
1.8.3. Đánh giá về các nghiên cứu.
-

Các bài nghiên cứu đưa ra được những cơ sở lý luận chung về Bancassurance

và phát triển Bancassurance tại các ngân hàng thương mại hay các công ty bảo hiểm
trong và ngoài nước.
-

Các bài nghiên cứu cung cấp kinh nghiệm quí báu cho các ngân hàng thương

mại Việt Nam trong việc phát triển dịch vụ Bancassurance cũng như cung cấp cho
các nhà quản lý định hướng trong việc ban hành chính sách liên quan đến sự phát
triển của dịch vụ Bancassurance.

-

Các bài nghiên cứu chưa đánh giá toàn diện việc phát triển dịch vụ bảo hiểm

qua ngân hàng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Dựa trên các nghiên cứu hiện tại về Bancassurance ở Việt Nam, có rất nhiều
khoảng trống để học viên nghiên cứu liên quan đến việc mở rộng quy mô về doanh
thu, thị phần, hoa hồng bảo hiểm, số lượng danh mục sản phẩm. Vấn đề nghiên cứu
của học viên tập trung vào việc giải quyết các vấn đề mà các nghiên cứu trước đây
chưa làm được đó là đánh giá một cách toàn diện việc phát triển dịch vụ
Bancassurance tại các ngân hàng thương mại. Một mục tiêu quan trọng đề ra của đề
tài mà các nghiên cứu trước chưa đề cập là sẽ tìm kiếm, đề xuất các giải pháp phù
hợp nhằm phát triển dịch vụ Bancassurance của các ngân hàng thương mại một
cách hiệu quả trên cơ sở khai thác tốt tiềm năng hiện có của các ngân hàng thương
mại Việt Nam.
1.9.

Kết cấu của luận văn.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn kết cấu

gồm 4 phần chính:
Chương 1: Giới thiệu tổng quan.
Chương 2: Cơ sở lý luận về phát triển dịch vụ bảo hiểm qua ngân hàng tại ngân
hàng thương mại.