Một số biện pháp cần chú trọng chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ vào lớp 1, lứa tuổi 5 6 tuổi a, tại trường mầm non thị trấn 2, ngọc lặc

1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay đất được ta đang trên đà phát triển mạnh và hội nhập Quốc tế
trong tình hình kinh tế thị trường, định hướng xã hội Chủ nghĩa. Thực hiện công
cuộc xây dựng công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đang được đảng và nhà
nước ta đặt lên hàng đầu. Cùng với sự phát triển của đất nước thì giáo dục được
coi là quốc sách hàng đầu trong hệ thống giáo dục Quốc dân và bậc học giáo dục
Mầm non chính là điểm nhấn quan trọng không thể thiếu trong sự nghiệp giáo
dục Quốc dân nói chung và bậc học Mầm non nói riêng.
Và điều đó có thể khẳng định! Vào lớp một là một bước ngoặt lớn, đánh
dấu sự hình thành và phát triển toàn diện về mọi mặt trong cuộc đời của mỗi trẻ
thơ. Và câu nói của Bác Hồ kính yêu luôn luôn gắn liền rõ quan điểm “Giáo dục
Mầm non tốt sẽ mở đầu cho một nền giáo dục tốt”. Điều đó cho ta thấy, chất
lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ ở lứa tuổi Mầm non là cốt lõi để đánh
dấu một bước ngoặt quan trọng và có tác động mạnh mẽ đến chất lượng ở các
bậc học tiếp theo, hơn thế nữa chất lượng giáo dục Mầm non hoàn toàn quyết
định tới sự hình thành và phát triển toàn diện về mọi mặt cho trẻ.
Chính vì vậy, việc chuẩn bị tốt cho trẻ 5 tuổi vào lớp một sẽ góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện. Giáo dục Mầm non cần trang bị đầy đủ kiến
thức, kỹ năng không để thiếu sót, không lỗ hổng thì trẻ mới có thế là một nền
tảng vững chắc cho cả một thế hệ tương lai sau này. Vì vậy, mà việc chuẩn bị
cho trẻ vào lớp một được đặt ra một cách đầy đủ, chính xác, nghiêm túc và khoa
học.
Như chúng ta đã biết! Khi bước vào trường tiểu học tất cả đều trở nên xa lạ
trẻ hoàn toàn tự lập, và có nhiều thay đổi về tâm sinh lý lứa tuổi, mặt khác nó
còn tác động đến trẻ cả về môi trường sinh hoạt, học tập các mối quan hệ bạn bè,
thầy, cô rồi đến sự thay đổi về thời gian biểu, nề nếp, thói quen sinh hoạt hàng
ngày…Còn ở trường Mầm non trẻ được sinh hoạt trong một môi trường được sự
chăm lo chu đáo hoàn toàn phụ thuộc vào cô giáo, từng bữa ăn giấc ngủ...Nắm
được đặc điểm tâm lý lứa tuổi tôi đã có sự chuẩn bị sẵn sàng về tâm thế cho trẻ
ngay từ đầu năm, rèn cho trẻ tính tự lập, ý thức cao, không ỷ lại, mạnh dạn, tự

tin bước vào lớp một với một môi trường mới mà không hụt hẫng về tâm lý
cũng như những tố chất sẵn sàng cho việc học lớp một.
Thực tế năm học 2018 - 2019 tôi được phân công chủ nhiệm lớp Mẫu giáo
5 - 6 tuổi A, trường Mầm non Thị Trấn 2, Ngọc Lặc. Từ đầu năm học, tôi nhận
thấy một số trẻ tính tự lập, ý thức tổ chức kỹ luật chưa cao, các hoạt động sinh
hoạt hàng ngày trẻ chưa chủ động mà còn ỷ lại cho cô giáo, trẻ còn nhút nhát
chưa mạnh dạn, tự tin, các kỹ năng sống còn hạn chế nhiều, nhiều trẻ hoàn toàn
phụ thuộc vào cô giáo và người lớn. Kiến thức cơ bản cung cấp cho trẻ lên lớp 1
còn chưa sâu, các tố chất về sức khỏe, tinh thần, tâm lý…thông qua các hoạt
động hàng ngày còn chưa chủ động để lĩnh hội những cái gì cần thiết cho mình
sẳn sàng bước vào lớp 1.
Bên cạnh đó, trong thực tế cho thấy một số phụ huynh vì quá lo lắng, quá
1


nóng vội nên đã sắm sửa cho trẻ những hành trang không cần thiết, không phù
hợp với lứa tuổi của trẻ như: Cho trẻ vào lớp 1 chưa đúng tuổi. Có phụ huynh vì
quá nôn nóng, lo lắng nên đã cho con học trước chương trình như: Đánh vần, tập
viết, làm toán…Ép con học quá sức từ những loại sách giáo khoa lớp 1, thậm chí
cả các tài liệu tham khảo, nâng cao...Điều này cho thấy! Phụ huynh đã vô tình
làm ảnh hưởng đến sự phát triển về các tố chất cũng như tâm lý của trẻ sau này.
Vậy làm thế nào để trẻ 5 - 6 tuổi A lớp tôi phụ trách có đủ kiến thức, đủ sức
khỏe, trí tuệ? Và bằng biện pháp gì để giúp trẻ có một tâm thế vững vàng? Giáo
dục trẻ ra sao để phát huy tối đa tính tự lập, tính kỷ luật và tính chủ động? Biện
pháp gì để giúp phụ huynh hiểu rõ tầm quan trọng của trẻ 5 - 6 tuổi cần cung cấp
kiến thức cho trẻ mức độ nào?...Có như vậy, trẻ sẽ có hành trang vững vàng,
mạnh dạn, tự tin bước vào lớp một, với một môi trường mới mà không hụt hẫng
về tâm lý cũng như những tố chất đã sẵn sàng cho việc học lớp một ở trẻ.
Đây là vấn đề hết sức cần thiết mà tôi quyết định chọn đề tài: “Một số biện
pháp cần chú trọng chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ vào lớp 1, lứa tuổi 5 - 6 tuổi A,

tại trường Mầm non Thị Trấn 2, Ngọc Lặc”.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Nắm vững yêu cầu, nội dung, kiến thức, tố chất, tâm lý, trí tuệ và các kỹ
năng, kiến thức cơ bản cần thiết cho việc học tập tạo tâm thế vững vàng cho trẻ
vào lớp 1.
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và tìm hiểu thực tiễn tại lớp Mẫu giáo 5 - 6
tuổi A, tại trường Mầm non Thị Trấn 2, Thị Trấn Ngọc Lặc; Để Tìm ra các biện
pháp hiệu quả giúp trẻ lớp mẫu giáo lớn có tâm thế vững vàng sẵn sàng bước
vào lớp 1.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
“Một số biện pháp cần chú trọng chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ vào lớp 1,
lứa tuổi 5 - 6 tuổi A, tại trường Mầm non Thị Trấn 2, Ngọc Lặc”.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu:
Nghiên cứu, tài liệu hướng dẫn về kiến thức dành cho trẻ chuẩn bị vào lớp
1, nhằm thu thập các cơ sở lý luận, phân tích tổng hợp tìm hiểu đặc điểm tâm
sinh lý, sở thích, sự cần thiết của trẻ về chất lượng giáo dục để làm cơ sở cho trẻ
vào lớp 1.
- Phương pháp điều tra thực tiễn và thu thập thông tin:
Điều tra, khảo sát tình hình thực tiễn ở trẻ, các yếu tố về chủ quan, khách
quan tác động trên trẻ, những kết quả đạt được, những hạn chế, tồn tại và
nguyên nhân, từ đó sẽ lựa chọn các biện pháp phù hợp, chuẩn bị tâm thế tốt cho
trẻ vào lớp 1
- Phân tích, thống kê, thực nghiệm và sử lý số liệu
Đánh giá kết quả, phân tích kết quả, sử lý số liệu phù hợp và so sách kết
quả trước và sau khi áp dụng biện pháp.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn.

2

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nhgiệm:
Như chúng ta đã biết! Trẻ vào lớp 1 là một bước ngoặt rất quan trọng trong
cuộc đời của trẻ, các nhà khoa học đã nói đến sự cần thiết về tầm quan trọng của
bậc học Mầm non trong việc đảm bảo các điều kiện, yếu tố về vật chất, tinh
thần, kỹ năng, trí tuệ, thể lực cũng như tâm thế cho trẻ vào lớp 1.
Việc chuyển giao giữa giáo dục bậc học Mầm non với giáo dục ở bậc tiểu
học đang đặt ra cho chúng ta những vấn đề cần quan tâm đó là: Trong mỗi giai
đoạn phát triển của đứa trẻ, thì việc chuyển giao giữa đoạn này (Bậc Mầm non),
sang một giai đoạn khác (Bậc tiểu học) là cả một quá trình có sự chuyển biến
mang tính chất nhảy vọt. Đó là sự biến đổi về lượng và chất. Sự phát triển ở một
giai đoạn này là kết quả của giai đoạn trước, vừa là tiền đề cho sự phát triển tiếp
theo ở giai đoạn mới. Đó cũng chính là quan điểm chỉ đạo đối với bậc học Mầm
non nhằm đảm bảo việc chuyển giao giữa giáo dục Mầm non và giáo dục tiểu
học.
Vậy làm thế nào để thực hiện tốt quan điểm chỉ đạo của các cấp về nâng
cao nhiệm vụ giáo dục cho trẻ 5 tuổi tạo tâm thế cho trẻ bước vào lớp 1, tự tin,
có chiều sâu về kiến thức và hành trang vững vàng sẵn sàng bước vào một mà
không bị hụt hẫng về tâm lý. Đó là câu hỏi không chỉ khiến bản thân tôi và các
đồng nghiệp băn khoăn trăn trở mà đó là câu hỏi đang được cả gia đình, nhà
trường và toàn xã hội đặc biệt quan tâm.
Trong những năm gần đây Chính phủ các bộ ngành đã ban hành nhiều văn
bản quan tâm đến trẻ 5 tuổi như: “Thông tư 23/2010/TT-BGDĐT đã ban hành
Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi; Nghị định 20/2014 của chính phủ; Thông tư
07/2016 của chính phủ về chương trình phổ cập xóa mù…” [1]
Các nội dung, hướng dẫn về bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi là cơ sở để tập
trung nâng cao chất lượng toàn diện cho trẻ em 5 tuổi. Thực hiện các Thông tư,
Nghị định của các cấp về phát triển trẻ 5 tuổi. Trong những năm qua phòng giáo
dục và đào tạo huyện Ngọc Lặc cũng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các

trường Mầm non trong toàn huyện về việc không cho trẻ học trước chương trình,
không dạy trẻ tập viết mà chỉ tập tô, đặc biệt là giúp trẻ nhận biết đước 29 chữ
cái và 10 chữ số đầu làm cơ sở để chuẩn bị cho trẻ bước vào học lớp 1 ở trường
tiểu học.
Điều đó cho thấy, muốn trẻ phát triển toàn diện về mọi mặt thì vấn đề
chăm sóc giáo dục trẻ 5 tuổi cần phải có hệ thống, khoa học, phù hợp với lứa
tuổi. Đó là nhiệm vụ không thể thiếu được đối với mỗi giáo viên. Trẻ lứa tuổi
này nếu được giáo dục, rèn luyện tốt thì sẽ tạo được niềm tin và là bước đệm tri
thức cho trẻ lên lớp 1 thêm vững trải. Ta có thể khẳng định thêm, một người có
đủ 5 yếu tố toàn diện chính là những tài năng cho đất nước mai sau.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
2.2.1. Thuận lợi
Trường Mầm non Thị trấn 2 thành lập năm 2014, tuy mới thành lập được
gần 5 năm, song qua quá trình phấn đấu, trường đã được công nhận trường Mầm
non đạt chuẩn Quốc Gia mức độ 1 vào tháng 6/2018; Nhà trường luôn được các
3


cấp, các ngành quan tâm tạo điều kiện thuận lợi đầu tư trang bị cơ sở vật chất,
phòng học, các thiết bị phục vụ công tác chăm sóc giáo dục tương đối đầy đủ.
Ban giám hiệu nhà trường đặc biệt quan tâm, có kinh nghiệm và tinh thần
trách nhiệm cao, thường xuyên chỉ đạo sát sao việc tổ chức chăm giáo dục và
thực hiện quy chế chuyên môn, chú trọng quan tâm đến việc nâng cao chất
lượng giáo dục của nhà trường, đặc biệt là chất lượng giáo dục trẻ em 5 tuổi.
Bản thân đã đạt nhiều thành tích: Đạt SKKN loại C cấp Tỉnh năm 2015 2016, Giáo viên giỏi cấp huyện, cấp tỉnh nhiều năm, được Chủ Tịch UBND
huyện tặng chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, Có cháu đạt giải cấp Tỉnh năm học 2014 2015, tham gia Hội thi “XDMTLTLTT” Đạt giải nhì cấp tỉnh…Bên cạch đó bản
thân đã trải qua nhiều năm kinh nghiệm thực tế đứng lớp 5 tuổi nên cũng đã có
những biện pháp chuẩn bị tâm lý tốt cho trẻ bước vào lớp 1.
100% trẻ đã đến trường từ lứa tuổi nhà trẻ nên nề nếp, thói quen trong các
hoạt động hàng ngày tương đối ổn định.

Công tác phổ cập xóa mù được kiểm tra theo quy định, huy động đạt 100%
trẻ 5 tuổi ra lớp, nên chất lượng giáo dục tương đối đạt theo yêu cầu.
Tập thể giáo viên, nhân viên nhà trường đoàn kết nhất trí, yêu nghề mến
trẻ. Bản thân có trình độ ĐHSP, hàng năm được tham gia các lớp chuyên đề,
hướng dẫn điều tra công tác phổ cập. Qua các buổi sinh hoạt chuyên môn nên
bản thân tôi đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong công tác chăm sóc, giáo
dục, đặc biệt đã có sự chuẩn bị tâm lý tốt cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1.
Phụ huynh chủ yếu ở trung tâm khu vực Thị Trấn, có điều kiện kinh tế,
nên phần lớn cũng đã có sự quan tâm, phối hợp làm cầu nối tạo đà vững chắc
về tâm thế chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1.
2.2.2. Khó khăn:
Cơ sở vật chất của nhà trường đã được đầu tư, song vẫn còn thiếu và cần
bổ sung trang thiết bị phục vụ công tác giáo dục hàng năm.
Trong thời điểm hiện nay về tình hình giáo viên dôi dư của bậc trung học
cơ sở nên trường vẫn còn 4 giáo viên của THCS đang công tác tại trường. Do
giáo viên Mầm non thiếu, theo phân bổ của huyện nhà đã phân công 1
cô/lớp/36 trẻ, nên có phần nào ảnh hưởng đến chất lượng trẻ 5 tuổi vào lớp 1.
Một số trẻ do ảnh hưởng cách dạy dỗ từ gia đình lo lắng cho rằng các con
lên lớp 1 phải biết đọc, biết viết, đánh vần, còn cho học trước chương trình…
Một số phụ huynh cho rằng con còn nhỏ nên cưng chiều theo ý thích của con,
làm ảnh hưởng đến trẻ về tâm lý, còn có tính kỷ luật, tính tự lập và chủ động…
dẫn đến khi bước vào lớp 1 trẻ cảm thấy hẫng hụt, chóng vãnh, thiếu chỗ dựa
về tinh thần…
Công tác tuyên truyền, phối hợp của một số phụ huynh còn đơn giản và
xem nhẹ, thường ỷ lại cho cô giáo.
Đây là những hạn chế, khó khăn ảnh hướng đến tâm thế của trẻ vào lớp 1
mà bản thân đã tìm hiểu trong quá trình tổ chức thực hiện. Sau đây là một số
nội dung qua tìm hiểu kết quả thực trạng trước khi nghiên cứu đề tài, cụ thể
như sau:
4

2.2.3. Kết quả, thực trạng trước khi nghiên cứu “Một số biện pháp cần
chú trọng chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ vào lớp 1, lứa tuổi 5 - 6 tuổi A, tại
trường Mầm non Thị Trấn 2, Ngọc Lặc”.
Đầu năm học 2018 - 2019 khi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp
Mẫu giáo 5 - 6 tuổi A. Tôi đã tiến hành khảo sát số trẻ trên lớp thực tế như sau:
Đạt

Chưa đạt
Tỷ lệ
Số trẻ
%

Tổng
số trẻ

Số trẻ

Tỷ lệ
%

36

26

72

10

28

36

28

78

8

22

36

26

69,4

11

30,6

Có một số nề nếp, thói quen cần thiết trong sinh
hoạt, học tập, lao động…
Tính chủ động, tự tin, tự lập và khả năng định
hướng, tính kiên trì trong trong các hoạt động.

36

31

86

5

14

36

28

78

8

22

Nắm vững kiến thức cơ bản sẵn sàng vào lớp 1

36

29

80,5

7

19,5

Nội dung khảo sát

Tâm thế của trẻ thích đi học, mong muốn trở thành
người học sinh lớp 1
Trẻ phát triển tốt về Thể lực, ngôn ngữ, nhận thức,
tình cảm, thẩm mỹ…

Một số kỹ năng sống cần thiết đối với trẻ 5
tuổi chuẩn bị vào lớp 1.

Nhìn vào bảng đánh giá trên từ số liệu thực tế đầu năm cho thấy. Tâm thế
của trẻ thích đi học, mong muốn ở trẻ được lên lớp 1 còn chưa đồng đều. Nhận
thức, tình cảm, kỹ năng xã hội. Nề nếp, thói quen cần thiết trong sinh hoạt, học
tập, lao động…Kiến thức truyền đạt đến trẻ cũng khác nhau và còn hạn chế.
Tính chủ động, tự tin, tự lập và khả năng định hướng trong các hoạt động còn
phụ thuộc vào cô giáo. Kiến thức cơ bản cần cung cấp, truyền đạt đến trẻ còn
chưa sâu, ý thức học tập, sinh hoạt, tính tích cực, chủ động, khả năng hứng thú,
chưa cao, trẻ còn thụ động, nhút nhát, kỹ năng sống cần thiết của một số trẻ còn
đơn điệu...Đây chính là điều tôi cần quan tâm để hoàn thiện tâm sinh lý cũng
như kiến thức là điều kiện cần thiết tạo tâm thế tốt cho trẻ bước vào lớp một.
2.3. “Một số biện pháp cần chú trọng chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ vào
lớp 1, lứa tuổi 5 - 6 tuổi A, tại trường Mầm non Thị Trấn 2, Ngọc Lặc”.
2.3.1. Biện pháp 1: Chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ thông qua việc giáo dục
tâm lý tình cảm - xã hội.
Trong quy luật tự nhiên về tâm lý con người, thì mỗi đứa trẻ từ khi trong
bào thai thì người mẹ, người cha đều dành những tình cảm tốt đẹp nhất cho con
mình. Và khi đến tuổi bắt đầu đi học thì cô giáo Mầm non là người mẹ thứ 2
dành hết tình cảm cho con trẻ. Đây chính là yếu tố cần chú trọng chuẩn bị tâm
thế tốt nhất thông qua việc giáo dục tình cảm – Xã hội mà đối với trẻ 5 - 6 tuổi
cần có để hình thành nhân cách toàn diện cho trẻ trước khi vào lớp 1.
Xác định được ý nghĩa và tầm quan trong của việc giáo dục tâm lý tình cảm xã
hội, bản thân tôi luôn chú ý rèn cho trẻ một số chuẩn mực về hành vi đạo đức, tình

cảm xã hội phù hợp với xu thế phát triển hiện nay, như hành vi đúng mực với bạn bè,
5


cô giáo ở trường Mầm non, với bố mẹ, ông bà và những nguời thân trong gia đình,
và với môi trường, cuộc sống có tác động của xã hội...
Ví dụ: Những hành vi gần gủi ngay từ khi bước vào cuộc sống của trẻ đó là:
Có tính lễ phép, tính thân thiện qua những cử chỉ, lời nói: Chào hỏi, cảm ơn, xin
lỗi...Bên cạch đó trẻ có cảm xúc tạo sự gần gủi, biết chia sẽ, phân biệt cảm xúc về
hành vi đẹp, hành vi nên làm hoặc không nên làm...như ra vào lớp phải xin phép cô,
chào tạm biệt bố, mẹ, tự nhặt rác, bỏ rác đúng nơi quy định,…
Khi trẻ đã xác định trách nhiệm của bản thân đối với bạn bè, anh chị…thì
trẻ sẽ có thể hình thành tính độc lập, khả năng tập trung, biết ý thức chấp hành
những qui định chung đối với tập thể lớp, quy định của người lớn một cách có
trách nhiệm đến cùng.
Ví dụ: Khi trẻ chơi với bạn thì đều đầu tiên trẻ phải biết xác định tình cảm
của mình đối với người bạn đó.
Ở lớp tôi cháu: Phương Anh khi được cô giáo giao nhiệm vụ “Hãy thể hiện
tình cảm của bé trong ngày 8/3”, qua quá trình tôi quan sát thấy bé có những cử
chỉ đối với bạn bè gần gủi, rất thân thiện, biết chia sẽ những cảm xúc của mình
đối với bạn như: Các bạn ơi ngày 8/3 bạn dành tình cảm cho mẹ bằng những
món quà gì?; Thế cô giáo thì sao?...
Bên cạnh đó tôi giáo dục trẻ có những tình cảm đạo đức về lòng nhân ái, sự cảm
thông, chia sẻ và yêu thương mọi người.
Ví dụ: Ở chủ đề “Gia đình” thông qua hoạt động tạo hình với chủ đề
“Mái ấm tình thương”, bằng việc tạo tình huống về một bạn nhỏ có hoàn cảnh
khó khăn không có nhà ở, tôi đã gợi ý cho trẻ thực hiện trang trí ngôi nhà theo ý
tưởng của trẻ, tôi là người gợi ý để trẻ sáng tạo khi thực hiện, sau đó cô trò cùng
nhận xét: Hôm qua cô muốn các con chuẩn bị quà để tặng các bạn, vậy các con
sẽ tặng bạn những gì? (Con tặng bạn ngôi nhà). Sau khi tổ chức thành công hoạt

động “Mái ấm tình thương”, cô và trò cùng hát bài “Ngôi nhà mơ ước”. Qua
hoạt động này, tôi đã gợi được ở trẻ lòng nhân ái, tình thương của trẻ được nhân
lên sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ bạn bè lúc khó khăn.
Đều đặc biệt quan tâm và chú trọng đó là cần giúp trẻ có được ấn tượng
tình cảm đẹp khi vào lớp 1. Trẻ không cảm thấy xa lạ ở một cảm xúc riêng dành
cho trường tiểu học. Tình cảm đó là có bạn mới, cô giáo mới, môi trường mới…
Mặc dù lên lớp 1 học ở trường mới, nhưng tình cảm của các con vẫn yêu thích
trường Mầm non thân yêu của mình.
Ví dụ: Với chủ đề: Trường tiểu học. Tôi cho trẻ trò chuyện về ngôi trường
mới mà trẻ chuẩn bị tâm thế vào trường tiểu học. Các hoạt động, giờ học, giờ
sinh hoạt, sự quan tâm chăm sóc của các cô giáo tiểu học nó sẽ khác hơn so với
ở trường Mầm non…
Thông qua việc giáo dục tình cảm tâm lý, xã hội ngoài việc giúp trẻ có cảm
nhận sự gần gủi, tạo cảm xúc hình ảnh đẹp, sự tự tin, biết quan tâm chia sẻ đến
bạn bè, cô giáo và những người thân yêu của mình, hướng trẻ tới lòng nhân ái,
tình cảm ân cần với mọi người, qua các trải nghiệm và hoạt động cụ thể trẻ đã
thể thay đổi được bản thân để phù hợp với môi trường sống và là một biện pháp
6


hay, sinh động hấp dẫn. Nhằm giúp trẻ khẳng định được tình cảm của mình
trước bạn bè, người thân và cuộc sống xung quanh trẻ.
2.3.2. Biện pháp 2: Chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ thông qua việc rèn kỷ
năng sống cho trẻ.
Bên cạnh việc chuẩn bị cho trẻ về tâm lý, tình cảm- xã hội trước khi vào
lớp 1, thì việc rèn luyện cho trẻ một số kỹ năng sống cần thiết là rất thiết thực
trong cuộc sống hàng ngày cũng như là bước đệm vững vàng giúp trẻ tự tin, linh
hoạt hơn khi bước vào lớp 1.
Như chúng ta đã biết, kỹ năng sống là những kỹ năng cần thiết cho hành vi
đẹp lành mạnh, là chiếc chìa khoá vàng cho sự sống, sự tồn tại, phát triển và

thành công của mỗi con người. Có thể nói, kỹ năng sống cũng chính là phương
tiện linh hoạt trong cuộc sống mà không thể thiếu đối với trẻ. Nó có thể giúp trẻ
tích cực, chủ động, sáng tạo, tự tin vững vàng trước mọi khó khăn, thử thách,
đặc biệt đối với trẻ 5 - 6 tuổi thì việc trang bị cho trẻ những hành trang kỹ năng
là vô cùng quan trọng cho việc học tập ở trường tiểu học của trẻ sau này.
Nhận thấy được tầm quan trọng, ngay từ đầu năm học tôi đã xác định đây
là nhiệm vụ cơ bản, không thể thiếu trong việc chăm sóc giáo dục trẻ, làm thế
nào để trẻ có thể tự lập, tự tin, vững vàng và thích nghi được với môi trường
sống, môi trường học tập “mới tại trường tiểu học” là điều mà tôi đặc biệt quan
tâm, chú trọng đến từng cá nhân trẻ.
* Rèn kỹ năng trong giao tiếp: Đây là một trong những kỹ năng có sự tác
động mạnh mẽ đến tất cả sự phát triển toàn diện sau này, bởi vì giao tiếp là cầu
nối đề hình thành trí tuệ, nhận thức, nhân cách của trẻ. Giao tiếp tạo cho trẻ tính
tự tin trong cuộc sống. Cụ thể: Tôi tổ chức cho trẻ thông qua giờ chơi với chủ đề
trường tiểu học, tôi đã tạo tình huống một cô giáo tiểu học đến thăm lớp, giới
thiệu về bản thân, trường lớp về bạn bè, về các bài học ở trường tiểu học. Cô
giáo giới thiệu về hoạt động ở trường tiểu học. Sau khi giới thiệu xong tôi đã
cho trẻ vừa giới thiệu và tạo tình huống giao tiếp cho trẻ về môi trường tiểu học
như: Trẻ đặt câu hỏi, Cô ơi ở trường tiểu học có nhiều đồ chơi không? Hay con
thưa cô ở trường tiểu học có được chơi búp bê không? Con thích được đi học ở
trường tiểu học ạ…
Hay trong giờ văn học với bài thơ “Bé vào lớp 1” tôi dạy cho trẻ đọc thuộc
bài thơ, thông qua bài thơ tôi giúp trẻ biết trả lời các câu hỏi đầy đủ câu, biết đặt
ra những câu hỏi có tính chất vấn để có thể rèn kỹ năng trong giao tiếp như:
Ngoài nội dung bài thơ tôi tạo tình huống cho trẻ đặt các câu hỏi: Thưa cô lớp 1
có học chữ cái không ạ? Có được ăn cơm không ạ? Con rất nhớ trường mầm
non, con có được ngủ cùng các bạn không…
Và việc đặt ra những tình huống này sẽ giúp trẻ tự tin hơn trong giao tiếp
với người lớn đồng thời khuyến khích trẻ có thiện cảm ban đầu về trường tiểu
học.

Bên cạnh đó tôi còn rèn kỹ năng giao tiếp thông qua việc chơi các trò chơi
đóng vai như trò chơi “Cô giáo tiểu học”, “Bán đồ dùng học tập của trường tiểu
học”…Thông qua những vai chơi trong trò chơi đóng vai là tạo cơ hội cho trẻ
được giao tiếp với nhau để giúp ngôn ngữ mạch lạc và hiểu về đặc thù của
7


trường tiểu học đó là biết chào hỏi, biết cảm ơn, xin lỗi, thể hiện được cảm xúc
vui buồn, nhớ nhung ngôi trường Mầm non mà mình chuẩn bị xa…Và với
những trẻ còn nhút nhát tôi cùng với trẻ thể hiện vai chơi của mình, luôn định
hướng ngôn ngữ giao tiếp hoặc có thể hướng cho những trẻ có khả năng giao
tiếp tốt hơn, như vậy trẻ cảm thấy tự tin và dần dần trẻ có thể tự mình chủ động
giao tiếp cùng các bạn khác một cách dễ dàng. Ngoài ra tôi luôn tạo môi trường
cho trẻ giao tiếp, tạo tình huống để trẻ tự giải quyết vấn đề trong hoạt động của
trẻ hàng ngày.
* Rèn kỹ năng tự lập, tự giác, tính kiên trong học tập, lao động, trong
sinh hoạt.
Đây là kỹ năng hội tụ đầy đủ các yếu tố cơ bản không thể thiếu đối với trẻ
5 tuổi trước khi lên lớp 1. Mà ở Mầm non trẻ đang trong giai đoạn hoàn toàn
phụ thuộc vào người lớn từ giấc ngủ, bữa ăn cho đến việc học tập sinh hoạt…
Khả năng tự lập, tính tự giác, tính kiên trì trong học tập chưa cao do đặc thù của
bậc học. Đây chính là việc chúng ta cần quan tâm nhằm giúp cho trẻ có khả
năng tự lập hoàn toàn trước khi vào lớp 1. Tôi đã chú trọng đến các vấn đề cụ
thể như:
- Rèn kỹ năng biết cách tự chăm sóc bản thân như: Tôi thường đặt ra cho
mình nguyên tắc đó là không quá tỏ ra chăm lo cho trẻ, ở độ tuổi này hãy để các
con tự lập trong một số tình huống trong sinh hoạt cá nhân như mặc quần áo, đội
mũ, đi tất, đi giày,…Cũng không quá phức tạp và khó khăn trong một số tình
huống đơn giản như: Tự ngã khi chạy, Các bạn trêu chọc, hay chẳng may vô tình
dây giày của bé bị tuột hoặc cúc áo bị bật, bé sẽ không biết cách tự xử lý. Tôi

không làm hộ trẻ mà để trẻ tự xử lý nhằm tạo cho trẻ khả năng tự chủ động giải
quyết nhưng vẫn đề đơn giản nhất và khi làm được trẻ rất là thích thú, tự tin.
- Bên cạnh đó việc rèn kỹ năng cho trể tự chuẩn bị đồ dùng học tập trước
khi đến trường, biết giữ gìn đồ dùng học tập và hoàn thành công việc được giao.
Đây chính là tâm thế cần thiết và hành trang mà đứa trẻ nào cũng cần phải
có trước khi đến trường.
Như chúng ta đã biết! Thói quen phục vụ cá nhân để trẻ đến trường, ở Mầm
non hầu như bố mẹ đều chuẩn bị hết cho con. Nhưng khi lên lớp 1 lại là vấn đề
đáng chú trọng nhất, vì khâu chuẩn bị là yếu tố quyết định cho cả một quá trình
học tập trong một ngày của trẻ. Vì vậy tôi đặt ra nhiệm vụ trước hết là cần phải
rèn cho trẻ thói quen tự chuẩn bị như: Tôi thường trò chuyện với trẻ về việc
trước khi đi học ở nhà các con thường chuẩn bị những gì và ai là người chuẩn
bị…Để hình thành thói quen, tính tự phục vụ trong các giờ chơi, giờ học tôi đã
rèn cho trẻ biết tự lấy đồ dùng cần thiết cho một buổi học là những gì? Tự cất đồ
dùng đúng nơi qui định nhằm thể hiện tính ngăn nắp, sạch sẽ gọn gàng…Và việc
giữ gìn, bảo quản đồ dùng học tập rất quan trọng trẻ rất dễ làm mất mát đồ dùng
như sách vở, bút, tẩy, bút chì…Để dạy trẻ biết bảo vệ, giữ gìn đồ dùng học tập.
Tôi cho trẻ tập hình thành kỹ năng biết bảo quản đồ dùng như: Sách vỡ không
làm nhầu, quăn mép, không làm gãy bút, tổ chức cho trẻ thi đua chơi trò chơi
theo nhóm như: “Hãy tự sắp xếp đồ dùng cá nhân gọn gàng trong một thời gian
8


ngắn nhất”, cô giáo sẽ là người kiểm tra nhận xét để từ đó hình thành kỹ năng tự
chuẩn bị cũng như biết bảo quản đồ dùng cá nhân cũng như đồ dùng chung.
- Rèn kỹ năng qua việc sử dụng nhà vệ sinh công cộng và khả năng thích
nghi nơi công cộng.
Việc sử dụng nhà vệ sinh công cộng cho học sinh thì chỉ có ở các bậc trên.
Mà trong điều kiện hiện nay việc sử dụng nhà vệ sinh công cộng tại các trường
học đang được các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm và “Chỉ Thị 15 ngày

27/8/2018 của UBND tỉnh Thanh Hóa và công văn số 1280 ngày 31/8/2018 của
UBND huyện Ngọc Lặc về việc tăng cường đầu tư, quản lý và sử dụng các công
trình vệ sinh trong các trường học”, nhằm tạo điều kiện cho học sinh có môi
trường học tập, sinh hoạt trong lành và thoải mái không bi gò bó. đồng thời cũng
tránh sảy ra những vấn đề nhạy cảm cho học sinh. Đây chính là vấn đề mà giáo
viên và phụ huynh quan tâm khi chuẩn bị tâm thế cho con vào lớp một. Ở mầm
non việc sử dụng nhà vệ sinh được các cô quan tâm, hướng dẫn, giám sát trong
điều kiện thuận lợi. Còn việc sử dụng nhà vệ sinh công cộng ở trường tiểu học
lại là vấn để đáng quan tâm. Chính vì đều này mà tôi chú trọng hướng dẫn, trò
chuyện, tập cho trẻ những nề nếp, quy định khi đi vệ sinh, bạn nào đến trước thì
đi trước, phòng vệ sinh dành cho bạn nam, bạn nữ thì đi đúng theo quy định,
tránh trêu đùa, nghịch, tranh dành nhà vệ sinh, khi đi cần để ý người lạ, khi vào
cần phải đóng cửa, khi sử dụng xong xả nước và rửa tay sạch sẽ....Khi đi cảm
thấy tình huống không an toàn thì phải báo cáo cô giáo và các bạn…
Ngoài việc rèn các kỹ năng nêu trên tôi đã chú trọng để rèn cho trẻ một số
kỹ năng khác như: Làm việc theo nhóm; Kỹ năng sẻ chia với người khác…
Với trẻ, có một người bạn để tâm tư, tình cảm hàng ngày cũng đóng vai trò quan
trọng. Vui chơi với các bạn cùng lứa không những giúp trẻ cân bằng tâm lý,
thoải mái tinh thần mà thông qua những người bạn, cha mẹ cũng có thể biết
được những rắc rối bế tắc về tinh thần hay việc làm… đang gặp phải để kịp thời
can thiệp. Chính vì vậy tôi thường dạy trẻ thông qua các giờ học, chơi…để giáo
dục và hình thành các kỹ năng cần thiết cho trẻ...
Có thể khẳng định! Việc rèn các kỹ năng sống cho trẻ là hết sức cần thiết
giúp trẻ có một hành trang thực sự vững vàng, tạo cho trẻ một tâm thế vững chắc
trước khi trẻ vào lớp 1. Sau khi sử dụng biện pháp này tôi nhận thấy trẻ thực sự
có khả năng tự lập, tự giác rất cao, trẻ rất tự tin, nhanh nhẹn và có thể tự làm
một số công việc tự phục vụ bản thân mà không cần sự giúp đỡ của người lớn,
trong quá trình học tập, vui chơi trẻ đã biết bảo quản đồ dùng sạch đẹp, không
làm hư hỏng, điều quan trọng trẻ có khả năng thích nghi được với môi trường
sống khác nhau, thích nghi được với các hoạt động nơi công cộng. Đây chính là

điều mà tôi rất yên tâm khi mình đã có thể tạo cho trẻ một tinh thần thoải mái,
một tâm thế vững chắc trước khi trẻ vào lớp 1. Các kỹ năng sống này sẽ là
phương tiện giúp trẻ hoàn thiệt về mọi mặt đức, trí, thể mỹ sau này của trẻ.
2.3.3 Biện pháp 3: Tăng cường rèn luyện thể lực cho trẻ trước khi vào
lớp 1.
Đối với trẻ Mầm non, đây là thời kỳ quan trọng nhất. Thời kỳ mà có thể nói
sức khỏe của trẻ đang phát triển rất mạnh. Tâm sinh lý cũng đang ở giai đoạn
9


được bao bọc, che chở bởi sự quan tâm ở người lớn; “Tất cả sự lớn lên của trẻ
đều bắt đầu bắt đầu từ ăn, nghe, nhìn, nói và vận động bằng tất cả các giác quan.
Chính vì vậy! Chúng ta đã bước sang thế kỷ 21 với nền văn minh trí tuệ của nền
khoa học hiện đại, con người cần phải thực sự năng động, sáng tạo đặc biệt là
phải có sức khỏe để phù hợp với sự phát triển của thời đại.” [2]
Như lời dạy của Bác Hồ kính yêu đã thường nói, “Cần thường xuyên tập
thể dục cho thân thể khỏe mạnh, cường tráng đó là Tinh thần đầy đủ để giữ gìn
dân chủ, xây dựng nước nhà, gây đời sống mới” [3].
Thật vậy một điều kiện quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học
tập của học sinh là đó chính là thể lực. Chính vì vậy, việc cần chuẩn bị tốt về thể
lực cho trẻ là điều kiện đầu tiên và thiết yếu để khi bước vào học lớp 1 đạt hiệu
quả cao nhất.
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề thì ngay từ những ngày đầu
năm học tôi đã tham mưu cho nhà trường và trạm y tế Thị trấn Ngọc Lặc cân đo
khám sức khoẻ định kỳ cho trẻ, chấm biểu đồ tăng trưởng về cân nặng, chiều
cao, phân loại bệnh tật. Tôi theo dõi những cháu bị suy dinh dưỡng, cháu thấp
còi hay cháu nào thừa cân béo phì để từ đó có những điều chỉnh cho phù hợp với
sự phát triển của trẻ.
Cụ thể: Tôi đã trao đổi với phụ huynh có con bị suy dinh dưỡng, có thể trạng
yếu, kém ăn, kém ngủ…và cùng với cô nuôi dưỡng tại lớp, chú trọng chăm sóc

cháu đúng, khoa học, trao đổi với cô phụ trách về dinh dưỡng, thay đổi các món ăn
phù hợp khẩu vị, quan tâm những cháu ăn kém, yếu để tiện chăm sóc, động viên,
khích lệ trẻ ăn hết xuất. Bên cạnh đó, tôi tham mưu với ban giám hiệu nhà trường
đều chỉnh chế độ ăn hợp lý theo mùa để trẻ được đảm bảo ăn đủ lượng, hết suất,
đầy đủ các chất dinh dưỡng như: Chất đạm, chất béo, chất bột đường, chất vi
tamin và muối khoáng, quan tân đến giấc ngủ của trẻ đặc biệt là trẻ kém ngủ.
Ngoài việc ăn uống, giấc ngủ điều độ, đảm bảo đầy đủ các chất dinh dưỡng
thì hoạt động lao động tập thể cũng góp phần cho trẻ làm quen với những hình
thân thiện, biết lao động tự phục vụ, biết ý nghĩa của việc lao động là tăng
cường sức khỏe giúp cho con người thêm năng động và hoạt bát.
Bên cạnh đó, tôi còn chú ý rèn thể lực cho trẻ qua việc luyện tập thể dục và
vận động hợp lý. Bởi vì có vận động hợp lý sẽ kích thích cho trẻ ăn ngon miệng
và ngủ sâu hơn. Do đó tôi thực hiện nghiêm túc các hoạt động của trẻ trong một
ngày, tổ chức cho các cháu được vận động vui chơi ở tất cả các hoạt động như
hoạt động học, hoạt động ngoài trời, các trò chơi vận động…Chú trọng thực
hiện chuyên đề “Phát triển vận động”, tăng cường rèn luyện thường xuyên giúp
cho cơ thể của trẻ phát triển một cách cân đối, hài hòa, khỏe mạnh.
Ví dụ: Qua các bài tập vận động như: Đi qua đường zich zắc; Bò bằng bàn
tay cẳng chân, Trèo lên xuống thang…hoặc rèn cho trẻ sự khéo léo của đôi bàn
tay của các giác quan như trẻ tự xỏ quai dày, tự cài cúc áo…
Ngoài những giờ luyện vận động cơ bản, tôi còn đẩy mạnh việc luyện tập
thể dục sáng cho trẻ dưới nhiều hình thức để trẻ hứng thú tham gia như: Tập với
vòng gậy thể dục, tập theo băng đĩa nhạc… Bên cạnh đó, tôi còn luyện cho trẻ
các bài tập Aerobic với các động tác vừa sức. Đây là một trong những biện pháp
10


phát triển thể lực tốt nhất cho trẻ vì trẻ được luyện tập đều đặn, giúp các cơ phát
triển săn chắc và bền bỉ. Hơn nữa tôi còn khuyến khích trẻ tham gia các lớp học
năng khiếu như: nhảy Zumba, cha cha cha…không chỉ giúp trẻ tăng cường sức

khỏe mà trẻ trở nên nhanh nhẹn, hoạt bát và tự tin hơn trong mọi hoạt động. Qua
hội thi “Bé khỏe, bé tài năng” lớp tôi đã được giải nhất cấp trường, có cháu tham
gia thi cấp huyện đạt giải ba

Hình ảnh: Trẻ tham gia hội thi
Bằng việc rèn luyện sức khỏe ở mọi hình thức tôi nhận thấy rằng! Đây là
biện pháp có nhiều thế mạnh tạo đà cho trẻ phát triển về mọi mặt. Trẻ có sự linh
hoạt, nhanh nhẹn, ăn ngủ tốt, thể lực tốt, nhiều trẻ tăng cân đều, ít ốm đau, tình
trạng trẻ suy dinh dưỡng đã được cải thiện. Tôi nhận thấy một điều đó là thể lực
tốt thì tinh thần sẽ tốt, Tinh thần tốt thì mọi hoạt động sẽ thành công. Đây chính
là hành trang cơ bản nhất để giúp trẻ bước vào lớp 1.
Ta có thể khẳng định một điều sức khỏe là yếu tố cơ bản ảnh hưởng và
quyết định đến kết quả học tập, lao động của con người.
2.3.4. Biện pháp 4: Chuẩn bị về mặt kiến thức cho trẻ trước khi vào lớp
1, trường tiểu học.
Từ biện pháp tăng cường thể lực là tạo đà cho trẻ phát triển về mặt trí tuệ.
Song một nền kiến thức vững chắc lại là một hành trang, một kho tàng trí tuệ
cho trẻ mang theo vào trường tiểu học. Đây chính là một biện pháp vô cùng
quan trọng không thể thiếu đối với trẻ 5 - 6 tuổi. Vì vậy, trẻ cần phải được cung
cấp đầy đủ các kiến thức cơ bản trước khi vào lớp 1. Và để lĩnh hội được kiến
thức một cách hiệu quả nhất, trước hết tôi tạo điều kiện cho trẻ tự tìm hiểu về
bản thân, gia đình, bạn bè, môi trường xung quanh, các biểu tượng định hướng
về không gian, thời gian, đồng thời chú trọng nâng cao năng lực của trẻ nhằm
phát triển mạnh về trí tuệ như: So sánh, phân tích, tổng hợp…
Có thể nói, nếu như ở trường tiểu học hoạt động học tập là hoạt động chủ
đạo thì ở trường Mầm non hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo, trẻ “Học mà
chơi, chơi mà học”. Vậy làm thế nào để trẻ bước vào môi trường học tập mới mà
không bị hụt hẫng giữa môi trường học tập vui chơi không có sự gò bó sang môi
trường học tập từ thời gian cho đến môn học rộng hơn về kiến thức trong điều
11

kiện có khuôn khổ nhất định. Trước môi trường mới mẽ, xa lạ như vậy tôi đã tập
trung hướng dẫn, định hướng cho trẻ những điểm cơ bản, kiến thức vững vàng
trước khi vào lớp 1.
Cụ thể: Trước hết tôi chú trọng rèn cho trẻ khả năng tập trung chú ý trong
các giờ học tập, vui chơi và các hoạt khác.
Rèn cho trẻ sự chú ý từ không chủ định sang chú ý có chủ định, rèn tính
tập trung, tính kiên trì, luôn lấy trẻ làm trung tâm của mọi hoạt động nhằm phát
triển ở trẻ qua nhiều lĩnh vực, bên cạnh đó phải luôn tạo cơ hội cho trẻ được tự
khám phá, trải nghiệm, tạo niềm tin và sự hứng thú trong suốt giờ học.
Ví dụ 1: Trong giờ làm quen với chữ cái, ngoài việc dùng thủ thuật, nhiều
hình thức để thu hút trẻ vào giờ học. Để hình thành khả năng ghi nhớ sâu hơn
trước khi vào bài mới tôi kiểm tra kiến thức đã học nhằm giúp trẻ hình thành các
ý tưởng mới và khả năng liên hệ cho bài học tiếp theo có kết quả cao hơn. Có
như vậy trẻ mới ghi nhớ được kiến thức đã học một cách tập trung, nghiêm túc.
Ngoài việc tạo được sự tập trung chú ý trong giờ học thì tôi còn chú ý dạy
trẻ nắm vững kiến thức ở các môn học. Đặc biệt đối với trẻ 5 tuổi thì việc “Làm
quen với toán và làm quen chữ cái” là hai môn học quan trọng và cần thiết nhất.
Hai môn học này là cầu nối, là nền tảng vững chắc đáp ứng được yêu cầu trong
chương trình giáo dục Mầm non trước khi vào lớp 1. Nhận biết được “29” chữ
cái và “10” chữ số đầu và là cơ sở cho việc học đọc, học viết, làm toán ở trường
tiểu học sau này. Vì vậy, tôi đã xác định đây là hai môn học trọng tâm để dành
nhiều thời gian cũng như đầu tư rèn và khắc sâu kiến thức cho trẻ.
Ví dụ 2: Tạo môi trường học tập làm quen với “chữ cái” và “toán” rất quan
trọng đòi hỏi giáo viên cần phải tạo được môi trường chữ viết, số đếm phong
phú, đa dạng giúp trẻ được tắm mình trong môi trường hoạt động một cách tự
nhiên mà không bị gò bó. Đó là các góc chơi như góc sách, góc thư viện, góc
văn học, góc khám phá khoa học... Ở những góc chơi này tôi bày các loại sách
báo và vật liệu, tranh ảnh theo các chủ đề phù hợp, sinh động hấp dẫn như: Chủ

đề nghề nghiệp, thế giới động vật, thế giới thực vật…theo hướng mở để trẻ được
tự trải nghiệm, các nội dung hướng trẻ vào hoạt động phải từ dễ đến khó, từ đơn
giản đến phức tạp để trẻ có thể khám phá một cách dẽ dàng mà lại phù hợp với
năng lực của từng trẻ.

12


Hình ảnh trẻ đang học toán và chữ cái
Hay ở ví dụ 3: Thông qua giờ học “toán” ở trẻ mẫu giáo lớn nhu cầu nhận
thức cao, rộng thích tìm hiểu, khám phá những điều mới lạ, thích khám phá
được bản chất của sự vật, hiện tượng, các mối quan hệ qua lại của các sự vật
hiện tượng đó. Để có một trí tuệ tốt, thông minh, nhanh trí, nắm bắt được những
kiến thức bổ ích, tôi chú trọng truyền đạt cung cấp cho trẻ các biểu tượng về thời
gian, không gian, đồng thời có kỹ năng thực hành nhằm tăng hoạt động trí óc
như: Biết so sánh, phân tích, tổng hợp…Đấy là các yêu tố “tư duy” giúp cho trẻ
thêm sáng tạo và cũng là những điều kiện cần thiết, là hành trang để trẻ tiếp thu,
lĩnh hội kiến thức trong học tập mà sau này khi trẻ bước sang trường tiểu học sẽ
tiếp thu một cách tự tin và vững vàng.
Ngoài việc cung cấp kiến thức cơ bản thông qua các môn học và đặc biệt
chú trọng đến khiến thức cơ bản chuẩn bị tâm thế cho trẻ lên lớp 1, chúng ta
cũng đã thấy rất rõ hiện nay tự bậc tiểu học có rất nhiều trẻ bị cận, có một số học
sinh khi ngồi sai lệch tư thế rất dễ bị cong vẹo cột sống…Chính vì điều này tôi
cho rằng đây là biện pháp không thể thiếu trong cách dạy trẻ ngồi học ngay từ
khi ở Mầm non. Trong giờ học tôi quan tâm hướng dẫn, nhắc nhở, uốn nắn đến
tư thế ngồi học của trẻ ngồi đúng tư thế, cầm bút đúng cách, khoảng cách từ mắt
đến trang giấy phù hợp...
Có thể nói! Khi áp dụng biện pháp này tôi nhận thấy trẻ lớp tôi rất năng
động, sáng tạo, tăng khả năng thông minh, nhanh trí, nắm bắt kiến thức cơ bản
sâu, các biểu tượng về thời gian, không gian, trẻ biết so sánh, phân tích, tổng

hợp…theo hướng tích cực. Các yêu tố “tư duy” đã được mở rộng hơn, các điều
kiện cần thiết về kiến thức là hành trang để cho trẻ mang theo vào môi trường
rộng hơn đó là “trường tiểu học” cũng đã được vững trải. Đây là mốc thành công
tôi tin rằng sẽ giúp trẻ lên lớp một phát triển toàn diện.
2.3.5. Biện pháp 5: Chuẩn bị tâm thế cho trẻ trước khi vào lớp 1 thông
qua việc làm quen với môi trường tiểu học.
Là giáo viên Mầm non, tôi cho rằng việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng cho
trẻ 5 tuổi bước vào lớp 1 là đều cần thiết, bởi đây chính là bước ngoặt về tâm
sinh lý mà đối với trẻ ở lứa tuổi này nếu chúng ta không quan tâm thì trẻ rất dễ
bị tổn thương về tinh thần sẽ dẫn đến không đạt được kết quả như mong muốn.
Trẻ được chuyển sang một vị trí mới với các mối quan hệ mới trong xã hội, đó
chính là một học sinh thực thụ. Việc đầu tiên tôi phải làm đó là tạo cho trẻ một
ấn tượng đẹp, hình ảnh đẹp, thân thiện về trường tiểu học thông qua chủ đề
“Trường tiểu học” và cho trẻ được trải nghiệm thực tế khi đi tham quan trường
tiểu học.
Ở trường tiểu học trẻ phải hoà nhập vào những mối quan hệ mới với thầy
cô, bạn bè và mọi người xung quanh. Khi ở trường mầm non trẻ được sống
trong môi trường sinh hoạt như một gia đình, hơn nữa ở mỗi giai đoạn phát triển
đều có những yêu cầu về tâm sinh lý, xã hội khác nhau, đòi hỏi học sinh phải
thích ứng với hoạt động học tập. Nếu không chuẩn bị cho trẻ thích ứng được,
không những học tập không đạt kết quả cao mà cuộc sống của trẻ trở nên nặng
13


nề, bế tắc. Vì vậy phải chuẩn bị tâm thế cho trẻ một cách toàn diện khi đến
trường tiểu học.
Ví dụ 1: Chủ đề “Trường Tiểu học”, tôi chuẩn bị, sưu tầm các loại sách, tài liệu
liên quan đến trường tiểu học...cho trẻ làm quen với đồ dùng, sách vở, một số học
liệu liên quan và một số hoạt động, cho trẻ xem đĩa hình, tranh ảnh về một số hoạt
động ở trường Tiểu học,…qua đó tôi cung cấp cho trẻ những hiểu biết ban đầu về

những đồ dùng mà trẻ sẽ phải học tập sắp tới.
Ví dụ 2: Qua các môn học như: Làm quen âm nhạc, Làm quen văn học...” tôi
cho trẻ làm quen với trường tiểu học qua các câu chuyện, bài thơ, bài hát “Bé vào lớp
1”, “Chào lớp 1”, “lớp chúng mình”, “Em yêu trường em”, cháu vẫn nhớ trường
Mâm non”…Qua đó giúp trẻ hiểu và gần gũi hơn với trường Tiểu học, biết thêm
nhiều điều mới lạ, hấp dẫn và nảy sinh lòng mong muốn trở thành học sinh lớp 1.
Qua cách làm như vậy thấy trẻ lớp tôi rất hào hứng, luôn cố gắng để được vào lớp 1.
Sau hơn một năm áp dụng các biện pháp trên tôi thấy trẻ rất ngoan, trẻ đã
có những kiến thức, kỹ năng cơ bản cần thiết cho việc học tập.
Hoạt động tham quan trong chương trình giáo dục Mầm non cũng là một
hoạt động cần được quan tâm. Trong đó trẻ 5 tuối lại cần phải chú trọng cho trẻ
để hướng tới sự hòa nhập, thân thiện tạo được thiện cảm cho trẻ trước khi vào
lớp 1. Khi đến với một môi trường mới lạ thì việc cho trẻ làm quen với Trường
Tiểu Học là việc làm rất quan trọng không thể thiếu. Đây là một trong những
hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ của nhà trường tạo cho trẻ không khí vui tươi,
phấn khởi và hào hứng khi tham gia, giúp trẻ chuẩn bị tâm thế sẵn sàng lên lớp
1. Thăm quan Trường tiểu học trẻ được thăm các lớp học, gặp gỡ các anh chị
học sinh tiểu học và biết được một số phòng chức năng, phòng thư viện, phòng
hội họp...giúp cho trẻ có thêm hiểu biết về các hoạt động học tập, vui chơi, trang
phục của các anh chị học sinh tiểu học. Từ đó, giáo dục trẻ tinh thần tập thể, tính
tổ chức, kỷ luật, biết chấp hành các nội quy, quy định trong trường học và có
tinh thần sẵn sàng làm quen với mái trường tiểu học, mong muốn được đi học ở
trường tiểu học.
Hình ảnh cho trẻ tham quan lớp 1 trường tiểu học
Với ví dụ 3: Thông qua việc tham quan ở Trường tiểu học phối hợp với
nhà trường, cô giáo để có sự chuẩn bị về nội dung của buổi tham quan. Trẻ được
làm quen với đồ dùng, sách vở, bàn ghế, các hoạt động ở tiểu học: Như chào cờ
đầu tuần, sinh hoạt lớp, câu lạc bộ, các kỹ năng, kiến thức ở các môn học…Qua
đó cung cấp cho trẻ những hiểu biết ban đầu về các anh chị đang hoạt động ở
trường tiểu học.

Qua hoạt động cho trẻ làm quen với trường tiểu học và tham quan trường
tiểu học trẻ không còn cảm thấy bỡ ngỡ, sợ sệt, xa lạ, nhiều trẻ khi về còn hỏi cô
và mẹ “Thế khi nào còn được đến trường trường tiểu học”, tôi cảm nhận thấy rất
rõ những gương mặt vui tươi, thích thú, hào hứng được đến trường tiểu học của
trẻ. Trẻ đã cảm nhận được sự gần gủi thân thiện khi đến trường tiểu học. Đây
14


chính là biện pháp tôi đã thành công và đem lại kết quả cao trong việc tạo tâm
thế và tinh thần sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1.
2.3.6. Biện pháp 6: Phối kết hợp cùng phụ huynh trong việc tạo tâm
thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1.
Có thể khẳng định một điều rằng! Chuẩn bị bước vào lớp 1 là dấu mốc đầu
tiên (Đầu đời), rất quan trọng nhất đối với trẻ 5 tuổi, mà hầu hết các bậc phụ
huynh cũng nhận thấy rằng ý nghĩa và tầm quan trọng của việc chuẩn bị cho con
trước khi vào lớp 1, bởi trường tiểu học là một thế giới rất lạ lẫm đối với trẻ. Ở
trường tiểu học trẻ buộc phải trở nên độc lập hơn so với ở trường mẫu giáo hay
ở nhà. Mà áp lực học tập, cần tuân thủ kỷ luật…ở trường tiểu học, nên có thể
khiến nhiều trẻ có tâm lý sợ đi học, ngay cả với những trẻ mà cha mẹ cho rằng
mạnh dạn, tự tin trong giao tiếp.
Cụ thể: Đa số phụ huynh đã rất lo lắng, nôn nóng cho con học chữ, tập viết,
cho trẻ học làm toán quá sớm…Việc ép trẻ học quá sớm vô tình phụ huynh đã
làm mất đi sự tập trung chú ý và hứng thú học tập của trẻ sau này, đồng thời làm
giảm đi sự phát triển toàn diện của trẻ. Mặc khác không ít phụ huynh lại phó
mặc con mình cho các cô giáo, không tạo ra được sự đồng thuận thống nhất
trong cách chăm sóc giáo dục trẻ. Dẫn đến hiệu quả chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1
không cao và khi vào lớp 1 trẻ rất bỡ ngỡ. Vì phối hợp giữa gia đình với nhà
trường là một việc làm hết sức thiết thực giúp trẻ lĩnh hội kiến thức tốt hơn và là
hành trang cho trẻ lên lớp 1 được vững vàng.
Làm thế nào để chuẩn bị cho bé vào lớp 1 một cách tự tin và vững vàng

nhất? Để có được tâm thế tốt cân bằng về mọi mặt tôi thường xuyên tuyên
truyền, giải thích, trao đổi với phụ huynh bằng nhiều hình thức như: Qua các
bảng tuyên truyền, sách báo, băng đĩa để phụ huynh nghiên cứu về tâm sinh lý
cho trẻ trước khi vào lớp 1. Ví dụ: Phụ huynh và cô giáo phải biết phối hợp để
dạy trẻ biết được cách làm chủ bản thân, làm chủ việc học, chứ không phải là
biết đọc biết viết…Và quan trọng hơn, cần có một môi trường giúp bé chuyển
tiếp giữa gia đình, trường mẫu giáo và trường tiểu học. Đó là một môi trường
mà bé vẫn được chơi đùa, được tận hưởng tuổi thơ nhưng cũng được làm quen
dần với những kỹ năng học tập, kỹ năng sống thiết yếu để trẻ tự tin giao tiếp,
hòa nhập với những môi trường mới lạ…
Ví dụ 1: Tôi trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của trẻ trên lớp
nhất là hai môn toán và chữ cái là 2 môn chủ đạo để phụ huynh nắm bắt kết hợp
kèm cặp, hướng dẫn, ôn luyện kiến thức cô truyền đạt trên lớp, giúp trẻ khắc sâu
hơn, dần dần đưa trẻ vào nề nếp học tập như: Hình thành nề nếp thói quen cho
trẻ ngồi vào bàn học, tạo cho trẻ tính kiên trì, chịu khó, tính hào hứng thích học
và biết vươn lên cùng bạn bè, học như một học sinh phổ thông thật sự …
Bên cạch đó tôi còn chú trọng phối hợp với phụ huynh quan tâm đến tình
hình sức khỏe, phối hợp rèn tính lễ giáo, tính ứng xử, tính thích nghi..,với những
môi trường quan hệ xã hội ở trường phổ thông. Xây dựng cho trẻ một góc học
tập gọn gàng, đẹp mắt, phù hợp với điều kiện sẵn của gia đình nhằm giúp trẻ
thích thú đối với việc ngồi vào bàn học. Ngoài ra phụ huynh có thể giúp trẻ chọn
lựa sách, đọc sách cho trẻ nghe và trẻ có thể “đọc vẹt” sách. Việc đọc vẹt có một
15


ý nghĩa quan trọng và có thể giúp cho đứa trẻ thêm sáng tạo, yêu thích cho việc
học đọc sau này. Ngoài ra cần chọn đồ chơi phù hợp với lứa tuổi đặc biệt là đồ
chơi chữ cái, số…
Tuyên truyền với phụ huynh hình thành cho trẻ tính tự lập bằng cách
khuyến khích trẻ thực hiện trọn vẹn một vài công việc nhà đơn giản, tự tạo một

thời gian biểu học tập - vui chơi và nghiêm túc thực hiện thời gian biểu ấy.
Ví dụ 2: Ngoài việc hướng dẫn biết về thời gian biểu ở lớp, tôi còn hướng
dẫn cho phụ huynh ở nhà lập thời gian biểu phù hợp và hàng ngày cho trẻ được
làm quen về lịch học của con. Trẻ dần dần cảm nhận được thời gian biểu là rất
quan trọng trong việc tạo tâm thế cho trẻ hướng vào việc học tập đúng giờ giấc.
Qua việc phối hợp với phụ huynh tôi cảm nhận được trách nhiệm của nhiều
phụ huynh rất cao. Phụ huynh rất tin tưởng hứng thú cùng với cô giáo đã có
những biện pháp và kế hoạch để giáo dục phù hợp ở gia đình và nhà trường
chuẩn bị tâm thế cho con sẵn sàng bước vào lớp 1.
Tôi thiết nghĩ rằng! Nếu phụ huynh và giáo viên làm được những nhiệm vụ
nêu trên thì chắc chắn các con khi bước vào lớp 1 sẽ không gặp khó khăn trong
mọi hoạt động, trẻ có tính tự lập khá tốt, có trách nhiệm cao với việc học như
một học sinh phổ thông.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm với hoạt động giáo dục với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường .
Qua quá trình một năm tìm tòi, nghiên cứu, học hỏi, tìm ra biện pháp chuẩn
bị tâm thế tốt cho trẻ vào lớp 1, từ những biện pháp trên tôi đã thành công trong
qua trình tổ chức thực hiện và bằng những kinh nghiệm trong cuộc sống, trong
công tác, tôi hoàn toàn tin tưởng vào sự thành công của trẻ, đó là trẻ đã thể hiện
được sự hứng thú, mạnh dạn, tự tin, tích cực trong tất cả các hoạt động, đặc biệt
là tính tự lập các nề nếp thói quen cho trẻ ngồi vào bàn học, tạo cho trẻ tính kiên
trì, chịu khó, tính hào hứng thích học và biết vươn lên cùng bạn bè, học như một
học sinh phổ thông thật sự…Rồi các thói quen sống gọn gàng ngăn nắp, vệ
sinh... được thể hiện rõ rệt, trẻ đã biết chia sẻ, hợp tác với bạn bè xung quanh,
cất đồ dùng đồ chơi đúng nơi qui định…Đặc biệt đã trau dồi khắc sâu sắc kiến
thức cơ bản về toán và chữ cái là nền tảng của tri thức mà trẻ đã nhận được từ
Mầm non trước khi lên lớp 1.
Đều đó cho thấy, sau một năm tôi áp dụng các biện pháp trên sau khi đưa
ra sáng kiến qua bảng đánh giá, cụ thể như sau:

TT

1

Nội dung khảo sát
thế của trẻ thích đi học,
1 Tâm
mong muốn trở thành người

2

học sinh lớp 1
Trẻ phát triển tốt về Thể lực,
ngôn ngữ, nhận thức, tình

Tổng
số trẻ
KS

Trước khi áp dụng biện Sau khi áp dụng biện
pháp
pháp
Đạt
Chưa đạt
Đạt
Chưa đạt
Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ
cháu % cháu % cháu % cháu %

36

26

72

10

28

36

100

0

0

36

28

78

8

22

34

94,4

2

5,6

16


2

cảm, thẩm mỹ…

3
3

Một số kỹ năng sống cần
thiết đối với trẻ 5 tuổi
chuẩn bị vào lớp 1.

4 Có một số nề nếp, thói quen
4
5
5
6
6

cần thiết trong sinh hoạt, học
tập, lao động…
Tính chủ động, tự tin, tự lập
và khả năng định hướng, tính

kiên trì trong trong các hoạt
động.
Nắm vững kiến thức cơ bản
sẵn sàng vào lớp 1

36

26

69,4

11

30,6

34

94,4

2

5,6

36

31

86

5

14

36

100

0

0

36

28

78

8

22

34

94,4

2

5,6

36

29

80,5

7

19,5

35

97,2

1

2,8

Nhìn vào bảng đánh giá trên cho thấy:
Kết quả khi tôi thực hiện biện pháp này, trẻ rất tích cực, hứng thú tham gia
các hoạt động. Tính chủ động, tự tin, tự lập và khả năng định hướng, tính kiên trì
trong trong các hoạt động của trẻ ngày càng cao. Trẻ chủ động và hình thành
được các thói quen trong sinh hoạt hàng ngày như vệ sinh cá nhân, tự cất nhấc
đồ dùng học tập, tự giác hơn trong học tập, mặt khác các kỹ năng sống của trẻ đã
được nâng lên rõ rệt, trẻ giao tiếp tự tin hơn khi gặp bạn bè cô giáo, thích tham
gia các hoạt động tập thể và trẻ có thể thích nghi với môi trường sống khác
nhau. Đặc biệt tôi đã trang bị cho trẻ những kiến thức cơ bản, tạo cho trẻ một
tâm thế thực sự vững vàng, tự tin trước khi trẻ chuẩn bị đi học lớp 1…Điều này
đã tác động rất lớn đến với trẻ mỗi khi được giao nhiệm vụ, khi kiểm tra trẻ đều
hoàn thành một cách gọn gàng, ngăn nắp chu đáo. Đây chính là những điều tôi
quan tâm, đã thực sự trở thành hiện thực, đó là kết quả trên trẻ đạt khá cao so

với đầu năm trước khi tôi chưa đưa ra sáng kiến này.

17


3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1.Kết luận:
Qua nhiều năm kinh nghiệm chủ nhiệm lớp mẫu giáo 5 - 6 tuổi, tôi nhận
thấy rất rõ việc chuẩn bị tâm thế sẵn sàng cho trẻ vào lớp một có ý nghĩa vô
cùng quan trọng trong thời kỳ chuyển giao cả về trí tuệ, nhận thức lẫn tinh thần,
thời kỳ này tôi cho rằng đây là một điếm nhấn, đánh dấu sự thay đổi mạnh về
tâm sinh lý lứa tuổi. Chính vì vậy mà bậc học Mầm non nói chung, các nhà
trường nói riêng cho đến các cô giáo, các bậc phụ huynh có con trong độ tuổi
này đều rất quan tâm chăm lo làm sao vừa đảm bảo tính toàn diện về chất lượng
giáo dục trẻ em 5 tuổi ở các nhà trường, lại vừa đảm bảo tính thiết thực, phù hợp
với đặc điểm tâm sinh lý của từng trẻ, phù hợp điều kiện của địa phương. Bên
cạnh đó làm chuyển biến được sự nhìn nhận đúng đắn của phụ huynh, của tất cả
mọi người góp phần vào sự thành công của toàn xã hội trong công việc chuẩn bị
tâm thế sẵn sàng cho trẻ vào lớp 1. Với một môi trường mới đầy tự tin như một
học sinh phổ thông thực sự. Qua quá trình vận dụng các biện pháp nêu trên tôi
đã rút ra một số kết luận như sau:
Trước hết cần nắm vững kiến thức cơ bản trong chương trình giáo dục
Mầm non, đặc điểm tâm sinh lý, ý nghĩa và tầm quan trọng, tính toàn diện, tính
cần thiết của trẻ 5 tuổi để xây dựng kế hoạch, nội dung phù hợp nhằm truyền đạt
kiến thức đến với trẻ một cách dễ dàng.
Tổ chức vận dụng linh hoạt, sáng tạo các biện pháp, phân tích, giải thích,
khích lệ, quan tâm chú trọng đặc điểm cá nhân của từng trẻ trước khi tổ chức các
hoạt động, luôn tôn trọng trẻ với những tình huồng phù hợp, để thu hút trẻ vào
các hoạt động một cách tự nguyện.
Tích cực nghiên cứu, sáng tạo, vận dụng các biện pháp vào tổ chức các

hoạt động giáo dục toàn diện cho trẻ đạt hiệu quả. Bên cạnh đó cần phải tìm tòi,
tham khảo, học hỏi kinh nghiệm, góp ý của Ban giám hiệu, đồng nghiệp, biết
chọn lọc tiếp thu ý kiến hay, nhằm nâng cao trình độ hiểu biết về mọi mặt, đáp
ứng yêu cầu chuẩn kiến thức tạo tâm thế tốt nhất cho trẻ vào lớp 1.
Tạo môi trường hoạt động phong phú, đa dạng về chữ viết, môi trường toán
học giúp trẻ làm quen dần với các con số, chữ cái, chữ viết, Tổ chức các hoạt
động vui chơi tạo sự thân thiện, tập trung chú trọng việc rèn kỹ năng sống, phát
huy tính tự lập, cho trẻ làm quen trước với môi trường tiểu học để giúp trẻ khỏi
bỡ ngỡ trước khi vào trường tiểu học.
Công tác phối kết hợp giữa gia đình, nhà trường, xã hội không thể thiếu,
đây là biện pháp tổng hợp các yếu tố chủ quan, tạo nền tảng vững vàng cho trẻ
bước vào lớp 1.
Làm tốt công tác tham mưu tích cực với BGH và phối kết hợp với các đoàn
thể trong nhà trường để cùng xây dựng kế hoạch, thống nhất các nội dung, chủ
đề, tăng cường xây dựng môi trường giáo dục về mọi mặt phù hợp là biện pháp
tốt nhất để phát huy tính chủ động, sáng tạo, ý thức cao trong việc chuẩn bị tâm
thế tốt cho trẻ 5 - 6 tuổi bước vào lớp 1.

18


3.2. Kiến nghị
Để tập trung nâng cao chất lượng giáo dục tạo tâm thế sắn sang, yên tâm
cho trẻ 5 tuổi bước vào lớp 1 một cách vững vàng, trong quá trinh thực hiện đề
tài bản thân có một số ý kiến đề xuất như sau:
Quan tâm tạo điều kiện thuận lợi về cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng,
đồ chơi trong và ngoài lớp học. Đảm bảo việc tổ chức các hoạt động cho trẻ
được vui chơi, học tập và trải nghiệm và thực hành về các kỹ năng sống ban đầu
tạo tâm thế chủ động cho trẻ vào lớp 1.
Cần tạo điều kiện cho giáo viên đi thăm quan, dự giờ của đồng nghiệp

nhằm học hỏi, đúc rút kinh nghiệm trong việc chuẩn bị tâm thế tốt cho trẻ đi học
lớp 1 trong quá trình giảng dạy.
Tăng cường động viên, khen thưởng kịp thời nhằm khuyến lệ giáo viên tích
cực nghiên cứu, sáng tạo nhằm nâng cao hiệu quả chát lượng giáo dục.
Bên cạnh đó đề nghị nhà trường tham mưu với các cấp quan tâm đặc biệt
bổ sung đủ định biên số giáo viên để đảm bảo thực hiện công tác chăm sóc giáo
dục tại nhóm lớp.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm của bản thân đã nghiên cứu, như đã nêu
trên sẽ là nền tảng phấn đấu cho những năm tiếp theo. Sáng kiến của tôi được
thực hiện và áp dụng hiệu quả tại trường. Rất mong nhận được sự góp ý, nhận
xét của lãnh đạo cấp trên, bạn bè, bạn đồng nghiệp để sáng kiến được thành
công hơn.
Xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
..................................................................

.................................................................
.................................................................
.................................................................
.................................................................
.................................................................
.....

Thị trấn, ngày 15 tháng 03 năm 2019
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của tôi
viết, không sao chép của người khác.
Người viết

Nguyễn Thị Vân Anh

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………….
19


20


21


22