Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo

Trên bước đường đời có lắm chông gai, cạm bẫy chứ không phải bằng phẳng như ta tưởng. Nếu ta dễ nản lòng, thiếu ý chí
khi bắt tay vào việc , nhất là những việc khó khăn, chắc chắn ta sẽ thất bại. Nhằm khuyên ta phải rèn luyện ý chí, lòng
quyết tâm để đương đầu với những khó khăn gian khổ, ông cha ta dạy:
“Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo”
Ta hiểu lời khuyên trên như thế nào cho đúng?
Qua câu tục ngữ trước mắt ta hiện lên là những đợt sóng to giữa một dòng sông rộng lớn mênh mông mà trên dòng sông đó
một chiếc thuyền bé nhỏ, đơn đọc đang chơi vơi. Quả nhiên trước sóng cả này, ai không lo sợ,không e ngại cho số phận con
thuyền, cho những người trên con thuyền ấy. Thườngthì những làn sóng to này là nguyên nhân gây chìm ghe, chết choc.
Nhưng con người có thể chinh phục được thiên nhiên thì cũng có thể vượt qua được sóng cả này. Nếu người chèo thuyền
vừa vững tay lái, tay chèo, bình tĩnh vượt qua con sóng cả thì ta tin chắc rằng con người sẽ chiến thắng. Trước những con
sóng to như nuốt chửng và phá nát tan tất cả, con người trở nên bé nhỏ. Thế nhưng con người thông minh, bình tĩnh, gan
dạ, biết luồn lách theo lượn sóng thì rồi sẽ vượt qua. Chẳng hạn, trong môn thể thao trượt nước.
Trong câu tục ngữ này, hình ảnh sóng cả gợi ra những việc khó khăn, lớn lao. Đứng trước những trở ngại này, ta đừng vội
nản lòng, đừng vội ngã chí, đừng vội “ ngã tay chèo”. Cần vững lòng,quyết tam, ta sẽ vượt qua,đi đến thắng lợi. Như bài
học vượt khó, kiên trì nhẫn nại trước mọi gian khổ được Bác Hồ dạy cho thanh niên:
“không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên”
Trong cuộc đời, việc con người luôn gặp khó khăn, trở ngại là một quy luật tất yếu của cuộc sống, không thể nào thay đổi
được. Những khó khắn, thử thách hiện ra như một khối rubic nhiều chiều, nhiều màu, mà mỗi lần xoay là một lần khó khăn
mới xuất hiện. Việc vượt qua hay dừng lại trước những khó khăn nằm ở chính thái độ sống của mỗi con người, vậy nên
“chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo”, phải dũng cảm đối diện với thử thách, áp lực trong cuộc sống, phải kiên trì, bền bỉ,
phát huy tính sáng tạo để tìm cách giải quyết khó khăn, biến khó khăn thành hành trang quý báu để tiếp tục chinh phục
những điều mới lạ trên đường dài. Ý chí, nghị lực cùng lòng dũng cảm là bí quyết tuyệt vời để chiến thắng nằm gọn trong
tay mình. Điều quan trong hơn cả không phải là chúng ta đã chiến thắng thử thách như thế nào mà là ta đã tiếp thu được
cho bản thân mình những bài học gì sau mỗi lần vượt qua khó khăn, thử thách đó. Sẽ có đôi lúc khó khăn quá lớn làm ta
vấp ngã, những lúc như vậy đừng nên nản chí hay bỏ cuộc, hãy nhớ đến câu: “thất bại là mẹ của thành công”, đúc kết
những kinh nghiệm thành hành trang để tiến về tương lai. Bền bỉ như Lê-ô-na Đơ-vanh-xi vẽ đi vẽ lại 30 lần một quả trứng
để trở thành họa sĩ tài ba sau này; như Nguyễn Ngọc Kí, mặc dù không có 2 tay như bao nhiêu người bình thường những
vẫn không ngừng vượt khó học tập, tập viết bằng chính đôi chân của mình và sau này trở thành một người thầy giáo bằng

chính năng lực và nghị lực sống phi thường. Hay gần gũi hơn là hình ảnh cả dân tộc Việt Nam anh dũng, kiên cường, bất
khuất, chấp nhận mọi hi sinh gian khổ để chiến đấu với hai kẻ thù xâm lược lớn là thực dân Pháp và đế quốc Mỹ trong suốt
mấy mươi năm dài nô lệ để giành lại quyền độc lập, tự do cho Tổ quốc thân yêu. Rào cản, thử thách có là gì nếu trong ta đã
tràn đầy tinh thần chiến đấu.
Sau một quá trình gian nan vượt qua thử thách, thành công lớn nhất mà chúng ta đạt được không phải chỉ là danh vọng, địa
vị hay tiền bạc, điều quan trọng nhất là ta đã chiến thắng bản thân mình, khẳng định sâu sắc chân lí: hoàn cảnh không làm
con người khuất phục, con người có thể vượt lên bất cứ tình huống khắc nghiệt nào, như cây hoa dại vẫn mọc lên và nở
những chùm hoa thật đẹp giữa vùng sỏi đá khô cằn.
Vậy nhưng, không phải ai cũng lựa chọn đối đầu với khó khăn thử thách, có một số người không ít luôn tìm cách né tránh
hoặc dừng bước trước những thách thức mà cuộc sống tạo ra. Đó là những người chỉ biết kêu ca, than vãn và suy nghĩ bi
quan tiêu cực mỗi khi gặp phải khó khăn trong cuộc đời. Ý niệm “mình không làm được” cứ thế đi sâu vào tiềm thức khiến
con người ta mất đi ý chí, nghị lực, mất đi niềm tin vào bản thân mình. Một số ít người không may bị khuyết tật trên cơ thể,
suy nghĩ mình không thể làm được như người bình thường, là người thừa của xã hội hay mặc cảm về chính hoàn cảnh của
mình đã khiến họ tự biến mình trở thành gánh nặng cho xã hội, thành một người tàn phế thực sự. Cũng không ít người trẻ
hiện nay không dám dấn thân lập nghiệp, tự tìm cho mình một lối đi riêng, phần nhiều trong họ có suy nghĩ ngại khó, ngại
khổ, không sẵn sàng vạch ra cho mình một con đường riêng mà chỉ đi theo những lối mòn đã có từ trước một cách thụ
động. Đó là cách ứng xử hoàn toàn chủ quan và sai lầm, bởi người ta quên đi một điều quan trọng rằng nhân cách chỉ có thể
rèn luyện và hoàn thiện trong bão tố, khó khăn.
Thử thách là những gì giữ cho chúng ta luôn tươi mới. Thay vì né tránh chúng ta hãy dũng cảm nhảy vào cuộc và đối mặt
với thử thách đó. Phải luôn đặt niềm tin vào bản thân mình, suy nghĩa lạc quan và tích cực khi đối mặt với thử thách khắc
nghiệt của cuộc sống. Hãy học tập hành động của con kiến nhỏ trong câu chuyện, đối đầu với thử thách, kiên trì, nỗ lực và
bền bỉ để tìm hướng giải quyết khó khăn, vượt qua thử thách. Phải phê phán những suy nghĩ bi quan, lệch lạc của mọi


người xung quanh về cách ứng xử với khó khăn thử thách cuộc sống. Đồng thời chúng ta phải biết đấu tranh với chính
mình, bởi đối thủ đáng sợ nhất của mỗi người chính là bản thân họ. Đó là nguyên nhân mấu chốt của tất cả những thành
công cũng như thất bại trong cuộc sống. Khi chúng ta quyết định thực hiện một điều gì đó, cho dù tất cả mọi người xung
quanh đều cho rằng chúng ta có thể làm được, nhưng bản thân chúng ta lại nghĩ rằng mình không thể nào làm được thì coi
như 90% là chúng ta sẽ thất bại. Còn ngược lại, ngay cả khi hoàn cảnh xung quanh rất nghiệt ngã, khi đại đa số mọi người
đều cho rằng chúng ta không vượt qua được, nhưng nếu trong lòng chúng ta vẫn vang lên quyết tâm “mình sẽ làm dược” thì

sớm muộn gì khó khăn thử thách cũng phải chịu nhường bước để cho ta tiếp tục vươn đến những điều tốt đẹp mà mình
hằng mong ước. Có vậy, ta mới thấy được tầm quan trong của thái độ sống và cách ứng xử của con người, nó là nhân tố
quan trọng quyết định đến sự thành bại trong cuộc sống này.
Trong cuộc sống ai cũng có ước mơ để đạt được mục tiêu đó không phải bao giờ cũng dễ dàng. Cuộc sống luôn chứa đựng
bao điều bất ngờ, ẩn sau những khó khăn luôn là cơ hội quý giá. Khi đối mặt với khó khăn điều quan trọng nhất là phải có ý
chí và niềm tin.
- Ý chí mang niềm tin, sức mạnh đến cho ta. Ý chí giúp ta vượt qua mọi trở ngại trong cuộc sống. Có ý chí sẽ có quyết tâm
và thấy vững vàng hơn trước những khó khăn, thử thách. Chúng ta có thành công, có đạt tới vinh quang của cuộc sống hay
không là do ý chí, nghị lực và niềm tin trong chúng ta. Không có ý chí, con người sẽ rơi vào tình trạng yếu lòng, bi quan,
chán nản từ đó dễ dàng buông xuôi và chấp nhận thất bại.
- Trong cuộc sống, nhiều người có ý chí và quyết tâm đã vượt qua được khó khăn thử thách và đạt được ước mơ của mình.
(2) Làm thế nào để có được ý chí
- Ý chí và nghị lực là do quá trình rèn luyện. Phải kiên định theo đuổi mục tiêu, không nản lòng và biết đứng dậy từ những
vấp ngã, khó khăn, xác định rõ mục đích và nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của công việc mình làm; luôn luôn nhắc nhở
mình làm việc không ngừng.
(3) Mở rộng, phản đề
- Có ý chí nhưng cần có mục đích rõ ràng, đúng đắn, cao đẹp, đồng thời phải đặt ra mục tiêu để vươn tới. Ta phải đặt ra
những đích đến cho mình và những kế hoạch cụ thể. Kế hoạch đặt ra càng tỉ mỉ và cẩn thận thì đảm bảo được sự thành
công.
- Bên cạnh những tấm gương giàu ý chí để vươn đến thành công thì cũng có rất nhiều những người thiếu ý chí, thiếu niềm
tin, không đủ kiên tâm để thực hiện những mục đích của mình. Đó là biểu hiện của thái độ sống nhu nhược, thiếu bản lĩnh.
c) Bài học nhận thức và hành động
- Ý chí là phẩm chất quan trọng, rất cần thiết cho mỗi con người trong cuộc sống.
- Để rèn luyện ý chí, mỗi người cần xác định cho mình lí tưởng sống cao đẹp với những mục tiêu phấn đấu hướng tới một
cuộc sống ý nghĩa. Đối với học sinh, ý chí là yếu tố quan trọng giúp bản thân thành công trong học tập và rèn luyện. Phải
luôn nuôi dưỡng ý chí, nghị lực và lòng quyết tâm cao độ trong cuộc sống để đạt được mục tiêu phấn đấu.
1. 3. Kết bài
Chí khí và sự nhiệt tình của tuổi trẻ là đôi cánh vĩ đại nhất, Goethe một đại thi hào người Đức đã nói như vậy. Ý chí đích
thực là một đôi cánh to lớn đưa ta đến đích nhanh nhất. Ý chí càng mạnh mẽ thì khả năng thành công càng cao. Ý chí thực
sự là con đường để đi đến thành công.

Câu tục ngữ là một bài học giáo dục về ý chí, nghị lực của ông cha ta từ ngàn xưa nhằm dạy dỗ lớp con cháu sau này. Lời
dạy trên là phương châm cho mọi hành động của chúng ta, nó nhắc nhở ta phải luôn đề cao tinh thăn vượt khó, giữ vững ý
chí, quyết tâm của mình – ta không quên “có chí thì nên”.
 rên đường đời không phải lúc nào cũng dễ dàng, trơn tru mà có r ất nhi ều khó khăn, nguy hi ểm, không dễ vượt qua.
Nếu không có tính kiên nhẫn thì khi làm bất cứ việc gì ta cũng dễ thất bại. -Mọi thành công không tự dưng mà có, phải trải
qua một quá trình tôi luyện gian kh ổ. Không có s ự ki ện trì bần chí thì công việc dù dễ đến đâu cũng sẽ thất bại. Có ý chí
quyết tâm s ẽ làm nên nh ững vi ệc l ớn lao, phi thường. Nguyễn Thị Phi Hồng 109
 -Có nhiều tấm gương nhờ kiên trì nhẫn n ại ma thành công. Th ầy Nguyễn Ng ọc Kí t ập vi ết b ằng chân, ông Lê - ô - na
Đờ - vanh – xi kiên trì vẽ quả trứng 100 lần để sau này tr ở thành danh h ọc n ổi ti ếng. Có người nói thiên tài là 99% khổ
luyện và 1% là năng khiếu bẩm sinh, điều đó quả không sai. -Như vậy, ta nhận thấy tính kiên trì nhẫn nại rất cần thiết trong
cuộc sống của chúng ta. 3. Phê phán: -Hiện nay, có rất nhiều người thấy sóng cả đã ngã tay chèo, gặp vi ệc d ễ thì làm, vi ệc
khó thì b ỏ. Nh ững người thiếu ý chí đó đáng bị phê phán. 4. Hành động: -Chúng ta cần phải kiên trì nhẫn nại trong tất cả
mọi việc, nhất là trong học tập. -Cần có phương pháp thích hợp và mục đích đúng đắn thì công việc của mình mới có kết
quả tốt. III.KB: -Kiên trì nhẫn nại là chía khóa của sự thành công. Tư liệu:〈 1.Có chí thì nên: chí là ý chí, nghị lực. Câu tục
ngữ khẳng định có ý chí, ngh ị l ực, quy ết tâm, s ự kiên trì, nhẫn nại thì sẽ thành công. 2.Có công mài sắt có ngày nên kim:
Nếu có công mài sắt thì sẽ có ngày trở nên m ột cây kim nh ỏ bé. Quá trình đó đòi hỏi phải có sự kiên trì. Trong cuộc sống,
việc gì cũng vậy phải kiên trì thì sẽ thành công. 3.Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo: Đừng nản lòng, nhụt chí trước khó
khăn. Cần kiên trì, nhẫn nại. 4.Không có việc gì khó Chỉ sợ lòng không bền Đào núi và lấp biển Quyết chí ắt làm nên (Hồ
Chí Minh) Khẳng định không có việc gì khó, chỉ sợ lòng người không muốn vượt qua, kể cả công việc to lớn như:〈 đào núi
và lấp biển, nếu biết quyết tâm, kiên trì, bền chí thì sẽ thành công. 5.Gạo đem vào giã bao đau đớn Gạo giã xong rồi trắng
tựa bông Sống ở trên đời người cũng vậy Gian nan rèn luyện mới thành công (Hồ Chí Minh) Mượn hình ảnh hạt gạo phải
qua quá trình giã, xay, giần, sàng mới tr ở nên trắng trinh. Con ng ười cũng〈 vậy, nếu kiên trì rèn luyện trong gian nan thử
thách thì sẽ thành công.