Tạo sự yêu thích môn sinh học bằng hình thức tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ sinh học đối với học sinh lớp 10 tại trường THPT yên định 3

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TẠO SỰ YÊU THÍCH MÔN SINH HỌC BẰNG
HÌNH THỨC TỔ CHỨC SINH HOẠT CÂU LẠC BỘ
SINH HỌC ĐỐI VỚI HỌC SINH LỚP 10 TẠI
TRƯỜNG THPT YÊN ĐỊNH 3

Họ và tên tác giả: Thiều Thị Tâm
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc môn: Sinh học

THANH HOÁ NĂM 2019


MỤC LỤC
1. MỞ ĐẦU…………………………………………………
1.1. Lí do chọn đề tài.........................................................
1.2. Mục đích nghiên cứu..................................................
1.3. Đối tượng nghiên cứu.................................................
1.4. Phương pháp nghiên cứu…………………………...
1.4.1. Phương pháp điều tra học sinh khối 10.................
1.4.2. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài
liệu..........
1.4.3. Phương pháp quan sát sư
phạm.............................
1.4.4. Phương pháp toán học thống
kê.............................
1.4.5. Phương pháp kiểm tra đánh

giá.............................
1.5. Những điểm mới của SKKN.....................................
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM..........
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm..................
2.2. Thực trạng của vấn đề...............................................
2.2.1. Những thuận lợi và khó khăn..................................
2.2.2. Thực trạng của vấn
đề.............................................
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.......
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ..........................................
3.1. Kết luận………………………………………………
3.2. Kiến nghị......................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................
....

Trang
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4

4
5
6
18
18
18
19

2


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài.
Theo học thuyết “Trí thông minh đa chiều”, GS. Howard Gardner - ĐH
Harvard, mỗi đứa trẻ khi sinh ra đều có đủ 8 loại hình thông minh: ngôn ngữ,
toán học, thế giới tự nhiên, không gian, âm nhạc, vận động, giao tiếp và nội
tâm. Mỗi học sinh là một cá nhân độc lập với những khả năng riêng biệt. Các
em thể hiện tốt năng lực của mình khi được phát triển trong môi trường giáo
dục toàn diện về thể chất - trí tuệ - cảm xúc.
Căn cứ vào chỉ thị số: 40/2008/CT-BGDĐT ngày 22/7/2008 về việc
phát động phong trào thi đua “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực” trong các trường phổ thông giai đoạn 2008 – 2013, nhằm huy động sức
mạnh tổng hợp của các lực lượng trong cũng như ngoài nhà trường, tạo ra môi
trường giáo dục an toàn, thân thiện, tích cực, hiệu quả phù hợp với điều kiện
của địa phương và nhu cầu của xã hội. nhằm phát huy tính chủ động tích cực
và sáng tạo của học sinh trong học tập và nghiên cứu khoa học. Đối với bộ
môn Sinh học (Đặc biệt là đối với học sinh lớp 10). Việc phát huy khả năng
tìm tòi, khám phá thiên nhiên để từ đó giúp học sinh khám phá ra được những
kiến thức mới mà bản thân chưa được biết. Tạo cho học sinh môi trường để tự
bản thân hoạt động, kết hợp với các bạn bè thông qua các hoạt động sinh hoạt

nhóm, câu lạc bộ. Để giúp học sinh thực hiện được điều đó giáo viên cần có
sự hỗ trợ, hướng dẫn và tạo ra môi trường sinh hoạt cho các em.
Thực tế, qua 15 năm tham gia giảng dạy trong nhà trường tôi thấy phần
lớn học sinh không đam mê khám phá thiên nhiên, chưa có sự đam mê với bộ
môn Sinh học. Các em học chủ yếu là vì yêu cầu bắt buộc môn học trong
chương trình giáo giục phổ thông mà chưa có sự chủ động, chưa có sự thích
thú với môn học.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên đó là kiến thức môn sinh học có
nhiều nội dung khó, khô khan. Số lượng các ngành, các trường Đại học tuyển
sinh còn ít và điểm đầu vào có nhiều ngành cao. Hơn nữa các em còn thiếu
môi trường, địa điểm và điều kiện để được tìm hiểu và khám phá về Sinh học.
Các phòng thực hành trong nhà trường còn hạn chế, thời gian hướng dẫn của
giáo viên chưa nhiều. Chưa có nhiều điều kiện để khám phá thực tế.
Để khắc phục hạn chế trên, hướng đến tạo sự yêu thích hơn cho học
sinh đối với bộ môn tôi chọn hướng nghiên cứu “Tạo sự yêu thích môn Sinh
học bằng hình thức tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ Sinh học đối với học sinh
lớp 10 tại trường THPT Yên Định 3”

3


1.2. Mục đích nghiên cứu
- Tạo ra một” không gian sinh học” không có áp lực thi cử mà các em
được tự do bày tỏ những suy nghĩ, những ước mơ, hoài bão của mình, những
thắc mắc của bản thân, được cùng nhau trau dồi để tìm tòi tri thức mới. Quan
trọng là các em được học mà chơi, chơi mà học từ đó thêm yên thích bộ môn
và học tốt môn sinh học
- Phát huy được khả năng tìm tòi, khám phá thiên nhiên để từ đó giúp
học sinh khám phá ra được những kiến thức mới mà bản thân chưa được biết.
- Xây dựng và rèn luyện phương pháp học tập mới, phát huy tính chủ

động, sáng tạo của học sinh
- Phát hiện những học sinh có năng khiếu môn sinh học để bồi dưỡng
chuẩn bị cho kì thi học sinh giỏi cấp trường , cấp Tỉnh, bước đầu tạo lập thói
quen hình thành kiến thức mới và học cách làm việc khoa học
- Vận dụng kiến thức sinh học vào thực tiễn cuộc sống để kiến thức trở
nên gần gũi, hữu ích đồng thời tuyên truyền các hoạt động: bảo vệ thiên
nhiên, bảo vệ môi trường, phòng chống các bệnh truyền nhiễm để các em có
thể áp dụng vào đời sống thực tiễn của bản thân
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Học sinh khối 10 trường THPT Yên Định 3 có 168/306 em học sinh tham gia
câu lạc bộ môn sinh học năm học 2018 – 2019
168 em học sinh tham gia câu lạc bộ sinh học
Thời gian nghiên cứu: cuối hè năm học 2018-2019.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
Để tạo sự yêu thích môn Sinh học bằng hình thức tổ chức sinh hoạt câu lạc bộ
Sinh học
1.4.1. Phương pháp điều tra học sinh khối 10.
Tôi thực hiện 1 số bài kiểm tra tìm hiểu mức độ nắm kiến thức của học
sinh đối với bộ môn sinh học. Ngoài ra tôi còn sử dụng phiếu khảo sát để điều
tra nguyện vọng của học sinh trong việc học tập môn Sinh học và ý kiến của
các em trong việc thành lập câu lạc bộ sinh học
1.4.2. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu
Để có cơ sở nghiên cứu, tôi đã tìm tòi các tài liệu trong các giáo trình,
chuyên đề, giáo án, sách giáo viên, mạng internet... và các tài liệu khác có
lien quan đến vấn đề nghiên cứu này.
1.4.3. Phương pháp quan sát sư phạm
Trong quá trình giảng dạy, tôi luôn đặt câu hỏi để học sinh trả lời để
đánh giá được mức độ lĩnh hội kiến thức của học sinh cũng như thái độ học
tập và sự yêu thích môn học, từ đó tìm ra những phuơng pháp nhằm nâng cao
chất lượng bộ môn sinh học

1.4.4. Phương pháp toán học thống kê

4


Để xử lý các số liệu mà tôi thu thập được trong quá trình nghiên cứu tôi
đã sử dụng toán xác suất thống kê một cách khoa học và chính xác
1.4.5. Phương pháp kiểm tra đánh giá.
Để biết được kết quả của các em học sinh trước và sau khi áp dụng sinh hoạt
câu lạc bộ sinh học, tôi đã tiến hành đánh giá năng lực của các em qua các bài
kiểm tra, qua kết quả học tập trên lớp, qua sự hứng thú học tập của học sinh
trong các tiết học cùng với những hiểu biết sâu rộng trong lính vực sinh học
1.5. Những điểm mới của SKKN.
Mô hình câu lạc bộ trong các trường THPT hiện nay của Tỉnh đang
phát triển ngày một sâu rộng, riêng trường THPT Yên Định 3 mới chỉ bắt đầu
được áp dụng trong năm học 2018-2019 này với 1 số câu lạc bộ như: CLB
Toán học, CLB Vật Lí, CLB Hóa Học, CLB Sinh học, CLB đàn ghi ta, CLB
cắm hoa... đã giúp các em học sinh tự tin hơn, hiểu biết thêm về nhiều lĩnh
vực trong cuộc sống và giải trí, được thư giãn lành mạnh sau những giờ học
căng thẳng.
Lợi ích của việc tham gia sinh hoạt câu lạc bộ Sinh học lớp 10 là các
em có được sự tự tin, hứng thú với bộ môn, thích khám phá thế giới tự nhiên,
hòa đồng nhanh với các bạn mới của mình và tìm ra cho mình phương pháp
học tập phù hợp. Bên cạnh đó nhờ hoạt động của câu lạc bộ có thể tìm ra
được nhũng nhân tố xuất sắc, có năng khiếu của bộ môn để bồi dưỡng vào các
kì thi học sinh giỏi cấp trường, cấp Tỉnh
2. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Khái niệm câu lạc bộ(CLB): CLB trong nhà trường là nơi tập hợp các
học sinh có cùng sở thích, năng khiếu ở một lính vực nào đó tự nguyện tham

gia vào các hoạt động học tập, vui chơi giải trí phù hợp với bản thân.
Tổ chức câu lạc bộ (CLB) theo sở thích của học sinh là một trong những hình
thức hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Khi tham gia hoạt động của CLB, ngoài
mục tiêu rèn luyện khả năng tự chịu trách nhiệm, năng lực lãnh đạo, kỹ năng
làm việc nhóm; học sinh còn được định hướng, trải nghiệm các nội dung học
tập để khám phá bản thân và phát triển năng khiếu. Thông qua hoạt động của
các CLB, giáo viên, cán bộ quản lý, phụ huynh hiểu và quan tâm hơn đến nhu
cầu nguyện vọng và mục đích chính đáng của học sinh.
Khi học sinh có cơ hội được thể hiện mình, được trui rèn thường xuyên
những năng lực, sở trường của mình thì chắc chắn những tiềm năng đó sẽ
được đơm hoa, kết trái. Không gian CLB sẽ trở thành môi trường lý tưởng
chắp cánh những khả năng, sức sáng tạo của các em học sinh. Không những
thế, khi các CLB được tiếp nối, duy trì, phát triển thì cũng đồng nghĩa với
việc tạo dựng môi trường giáo dục thực sự là "an toàn", thân thiện. Để các em
thêm gắn bó với trường, lớp, bè bạn, hạn chế thời gian dư thừa hoặc sa đà vào
những trò chơi, thói hư, tật xấu...

5


2.2. Thực trạng của vấn đề
2.2.1. Những thuận lợi và khó khăn
* Thuận lợi.
- Được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường, tổ chuyên môn, phụ
huynh.
- Các giáo viên đều giảng dạy trực tiếp nhiều năm kinh nghiệm
- Đa số các học sinh đề chăm ngoan, yêu thích môn sinh học
* Khó khăn
Đây là năm đầu tiên nhà trường tổ chức thành lập một số câu lạc bộ trong đó
có CLB Sinh học nên cũng gặp một số khó khăn nhất định. Bản thân thôi

cũng đã tìm ra một số nguyên nhân dẫn đến những khó khăn này:
- Đối với học sinh:
+ Thời gian có ít để dành cho việc sinh hoạt CLB
+ Các em còn rụt rè, chưa tự tin khi tham gia CLB
+ Các em còn chưa xác định được năng khiếu, sở thích của mình cho việc
chọn CLB phù hợp với khả năng của mình
+ Chưa thấy được lợi lích của việc tham gia CLB là được học hỏi, được khám
phá thế giới tự nhiên, có thêm nhiều kiến thức bổ ích vận dụng vào thực tiễn
cuộc sống
- Đối với nhà trường:
+ Kinh phí hỗ trợ tổ chức CLB còn hạn chế
+ Một số ít học sinh chưa ý thức được lợi ích của việc tham gia CLB nên chỉ
tham gia cho có phong trào gây ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động của
CLB.
- Đối với gia đình: Nhiều phụ huynh cho rằng học trên lớp mới quan trọng
còn những hoạt động như sinh hoạt CLB là không cần thiết
2.2.2. Thực trạng của vấn đề
Qua giảng dạy 15 năm, khi mà CLB sinh học chưa được thành lập thì
bản thân tôi nhận thấy rằng có đa số các em học theo hình thức đối phó, học
cho đủ điểm, một số em không thích môn Sinh học, một số em thích môn sinh
học nhưng chưa thực sự say mê tìm hiểu về bộ môn nên kết quả học tập chưa
cao, chưa biết vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống, một số em có thích
nhưng chưa có đủ điều kiện để dược chứng tỏ bản thân, phát huy năng khiếu
môn học của mình. Từ những tồn tại nêu trên, tôi điều tra khảo sát nguyện
vọng về việc thành lập CLB sinh học tôi thấy rằng nhiều em mong muốn
được tham gia, ở môi trường này các em được hòa đồng với bạn bè, được
trình bày suy nghĩ của mình về 1 vấn đề, được tiếp cận, khám phá nhiều kiến
thức mới, được vận dụng vào thực tiễn cuộc sống với từng chủ để cụ thể...
giúp các em thêm yêu môn Sinh học.
Năm học 2017 - 2018 khi chưa thành lập CLB sinh học thấy các em

nắm kiến thức còn sơ sài, chưa thực sự đam mê với bộ môn, chưa biết vận
dụng kiến thức được học vào thực tiễn cuộc sống, chính vì vậy mà chất lượng
bộ môn chưa cao. Cụ thể chất lượng năm 2017 – 2018 như sau:
6


Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
Kém
Tổn Số
Tỷ
Số
Tỷ
Số
Tỷ
Số
Tỷ
Số
Tỷ
g số lượng lệ lượng lệ lượng
lệ
lượng
lệ
lượng lệ
học
%
%
%

%
%
sinh
168
9
5,4
38 22,6 75
44,6
36
21,4
10
6
Qua kết quả trêm thấy rằng tỷ lệ học sinh yếu, kém còn tương đối cao,
tỷ lệ học sinh khá, giỏi thì chưa đạt yêu cầu, điều này chứng tỏ các em chưa
thực sự hứng thú, chưa tìm thấy niềm vui khi học bộ môn sinh học, cho nên
việc học chỉ mang tính đối phó.
Với thực trạng như trên tôi lập phiếu khảo sát để điều tra về nguyện
vọng học môn sinh học và việc thành lập câu lạc bộ sinh học với 306 em học
sinh khối 10, kết quả như sau:
- Có 168 em thích học môn sinh học và muốn tham gia câu lạc bộ sinh học
- Có 40 em thích học môn sinh học nhưng không thể tham gia CLB sinh học
- Có 98 em không thích học và cũng không thích tham gia CLB sinh học
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Bước 1: Xác định cơ cấu tổ chức, phương hướng hoạt động của câu lạc
bộ Sinh học
- Câu lạc bộ (CLB) là phương thức tổ chức, đoàn kết tập hợp học sinh
vào các hoạt động học tập, nghiên cứu tìm hiểu, khám phá và vui chơi giải trí
có hiệu quả cao của tổ chức. Câu lạc bộ học tập là tổ chức tự nguyện của học
sinh, trực thuộc nhóm Sinh – KTNN được Ban giám hiệu nhà trường đồng ý
thành lập và chỉ đạo về nội dung hoạt động. Được sự góp ý và duyệt nội dung

sinh hoạt của nhóm Sinh – KTNN, dưới sự quản lí của giáo viên. Nhằm
khuyến khích học sinh tham gia để thông qua hoạt động sinh hoạt câu lạc bộ
giúp các em tìm hiểu và hình thành được các kiến thức liên quan.
- Câu lạc bộ sinh học được thành lập và hoạt động theo nguyên tắc tổ
chức giống như những câu lạc bộ trong những lĩnh vực khác.
Về cơ cấu tổ chức:
STT Thành viên
Chức trách, nhiệm vụ
Yêu cầu
- Hướng dẫn,tổ chức - Là thường trực của
trong các buổi sinh hoạt
CLB, số lượng thành viên
- Đưa ra kế hoạch và nội tùy thuộc vào số lượng
Ban chủ
dung các chủ đề sinh hoạt hội viên. Có chủ nhiệm
nhiệm gồm:
- Thu nhận và ghi chép CLB và một thư kí
1
các thầy cô bộ lại kết quả các hoạt động - Thành viên ban chủ
môn Sinh học của các nhóm
nhiệm là những hội viên
- Cùng tham gia vào các có năng lực, nhiệt tình
nhóm để hoạt động tích cực tham gia hoạt
chung
động.
7


Tiểu ban gồm: - Các thành viên trong - Nhiệt tình, có tinh thần
các em học

CLB được chia ra thành ý thức cao.
sinh giỏi và
các tiểu ban.
- Hoạt động có hiệu quả
2
cán bộ lớp có - Thực hiện các hoạt các hoạt động do ban chủ
tinh thần trách động theo yêu cầu của nhiệm đưa ra
nhiệm cao
ban chủ nhiệm
- Đối với các em học sinh lớp 10, bước vào một môi trường mới đa số còn
rụt rè, nhút nhát. Do vậy giáo viên phải chủ động tìm hiểu thông qua BCH
Đoàn trường, giáo viên chủ nhiệm lớp để biết được tâm tư nguyện vọng. Từ
đó có biện pháp hợp lí để giúp các em tham gia vào CLB, rèn luyện cho các
em sự hòa nhập vào môi trường tập thể.
- Để có một CLB vững mạnh thì chất lượng của ban chủ nhiệm đóng vai
trò rất quan trọng, do vậy thành viên ban chủ nhiệm nên lựa chọn các em
trong đội tuyển học sinh giỏi và các cán bộ lớp. Bên cạnh đó giaó viên cũng
cần tham gia bám sát.
* Phương hướng hoạt động:
- CLB là một trong những phương thức hoạt động quan trọng của các em
học sinh, thông qua đó nhằm giáo dục tư tưởng, văn hóa, thẩm mỹ cho học
sinh với các loại hình sinh hoạt phong phú, tự giác, có hướng dẫn.
- CLB là nơi tổ chức có các quan hệ tiếp xúc rộng rãi, qua giao tiếp tập thể
giúp học sinh phát huy cái tốt đẹp . Uốn nắn những biểu hiện tiêu cực, lỗi thời
, phát huy tính chủ động,sáng tạo , tính tích cực xây dựng nếp sống văn minh
tiến bộ.
- CLB là nơi đáp ứng nhu cầu vui chơi, giải trí , ngỉ ngơi và sáng tạo của
học sinh. Giúp các em rèn luyện được đức tính tự chủ, tự tin và biết kết hợp “
Học mà chơi, chơi mà học”
- CLB là môi trường để cho học sinh rèn luyện khả năng thuyết trình một

vấn đề trước tập thể thông qua các buổi sinh hoạt báo cáo kết quả của các chủ
đề được giao.
- CLB sinh hoạt định kì vào 14 giờ chiều thứ 7, 2 tháng 1 lần
Để có nội dung sinh hoạt thì ban chủ nhiệm phải hợp trước đó 1 tuần để
trao đổi thông tin, bàn giao nhiệm vụ và báo các kết quả thực hiện các chủ đề
sinh hoạt. Sau đó mới tổ chức triển khai câu lạc bộ sinh học theo kế hoạch.
Bước 2: Xác định chủ đề sinh hoạt của Câu lạc bộ gắn liền nội dung
kiến thức trong chương trình sinh học 10
- Đối với chương trình Sinh học lớp 10 nội dung kiến thức theo sách
giáo khoa được phân ra thành ba phần nội dung là: Giới thiệu chung về thế
giới sống, Sinh học tế bào, sinh học vi sinh vật. Trong các phần này có những
nội dung kiến thức tương đối trừu tượng với các em học sinh, và với cơ sở vật
chất của nhà trường chưa thể đáp ứng để làm rõ hết được. Do vậy khi xây
dựng chủ đề sinh hoạt cho câu lạc bộ đã xác định được kiến thức liên quan
với môn học và cơ sở vật chất hiện tại như sau:

8


STT Tháng,năm

Tên chủ đề

1

10/2018

Thế giới quanh em

11/2018

Tế bào là đơn vị cơ
bản cấu tạo nên cơ
thể sinh vật

12/2018

Sức mạnh của sự
chuyển hóa trong tế
bào

4

2/2019

Vi sinh vật và ứng
dụng trong đời
sống

5

3/2019

Sức khỏe là vàng

6

4/2019

Vui học có ích

2

3

Nội dung chủ đề
- Các cấp tổ chức của thế giới
sống
- Đặc điểm chung của các cấp tổ
chức sống
- Các giới sinh vật
- Đặc điểm chung của tế bào
- Tìm hiểu một số bào quan của
tế bào nhân thực
- Enzim và vai trò của enzim
trong quá trình chuyển hóa vật
chất
- Năng lượng cung cấp cho tế bào
và cơ thể
- Sự tổng hợp chất hữu cơ trong
tế bào sống
- Môi trường và các kiểu dinh
dưỡng của VSV
- Quá trình tổng hợp và phân giải
của VSV
- Một số ứng dụng của VSV
- Cấu trúc các loại virut
- Sự nhân lên của virut trong tế
bào chủ
- Bệnh truyền nhiễm và cách

phòng ngừa
- Kết quả thu nhận của các thành
viên
- Tổng kết, khen thưởng

Bước 3: Xác định kênh tư liệu liên quan phục vụ cho các chủ đề
hoạt động của CLB.
Kênh tư liệu có thể thực hiện bằng cách sưu tầm( hình ảnh, mô hình
hoặc các video clip), tự thiết kế ( các mô hình), hoặc những tư liệu có sẵn
trong phòng thực hành của nhà trường.
-Kênh hình: Các hình ảnh, mô hình hoặc video clip rất đa dạng và phong
phú, tuy nhiên khi đưa vào cần có sự lựa chọn phù hợp với nội dung và yêu
cầu mỹ quan. Không đưa quá nhiều vào gây mất trọng tâm của chủ đề sinh
hoạt.
+ Tư liệu phải thể hiện tính trực quan sinh động: Hình ảnh rõ nét thể hiện
được cấu trúc của tế bào, các loại bào quan trong tế bào. Hình thái cấu trúc
các loại virut…

9


+ Tư liệu phải mang tính khai thác tri thức: tức là phải chứa đựng nhiều
thông tin có thể khai thác để làm sáng tỏ được các nôi dung có trong các chủ
đề sinh hoạt của CLB.
+ Tư liệu phải có tính gợi mở: tức là từ tư liệu học sinh có thể hình dung,
định hướng được những nội dung kiến thức lien quan cần tìm hiểu, nghiên
cứu
+ Tư liệu phải mang tính thẩm mỹ, chuẩn mực về đạo đức: Các tư liệu sưu
tầm ( video clip) rất đa dạng nhưng có nhiều clip không phù hợp với đối
tượng là học sinh, do vậy cần kiểm tra về nội dung phù hợp để đưa vào sử

dụng cho CLB.
Ví dụ: Để nghiên cứu sự sống các nhà sinh học thường tập trung vào
nghiên cứu các đặc điểm của cơ thể sống vì chỉ ở cấp độ cơ thể mới biểu hiện
đầy đủ các đặc tính của sự sống. Tuy nhiên để hiểu được sự sống ở cấp độ cơ
thể chúng ta còn phải nghiên cứu tất cả các cấp tổ chức dưới và trên cấp cơ
thể, từ cấp nhỏ nhất đến cấp lớn nhất. Do vậy kênh tư liệu đưa ra phải phù
hợp với nội dung chủ đề, rõ ràng dễ hiểu…từ đó giúp học sinh nắm bắt và
khai thác được thông tin và khai thác. Có thể tham khảo một số hình ảnh sau

10


11


Ví dụ: Học thuyết tế bào hiện đại cho thấy : Mọi sinh vật đều được cấu
tạo từ một hoặc nhiều tế bào và tế bào chỉ được sinh ra từ tế bào trước bằng
cách phân bào. Tế bào là đơn vị cơ bản cấu tạo nên mọi cơ thể sinh vật. Thế
giới sống được cấu tạo từ hai loại tế bào là tế bào nhân sơ và tế bào nhân thực.
tất cả các tế nào đều gồm 3 thành phần chính là màng sinh chất, tế bào chất,
vùng nhân hoặc nhân. Khi nghiên cứu về tế bào và các bào quan trong tế bào
có thể sử dụng một số hình ảnh như:

12


Bước 4: Xây dựng biện pháp thực hiện cho các hội viên trong CLB.
13

-Tổ chức cho các tiểu ban đăng kí đề tài nghiên cứu, giới thiệu giáo
viên hướng dẫn, cung cấp các tài liệu nghiên cứu,thu thập đề tài và đề nghị
hội đồng cố vấn thẩm định đề tài. Các đề tài nghiên cứu do ban chủ nhiệm
CLB đã liên hệ, thống nhất với giáo viên hướng dẫn. Nội dung các đề tài phải
phù hợp với chương trình giảng dạy lớp 10 của Bộ GD&ĐT thời gian nghiên
cứu đề tài do ban chủ nhiệm CLB quy định và được sự thống nhất của các hội
viên.
- Tổ chức các hoạt động tham quan, bổ trợ thực tế dưới sự tham mưu,
cố vấn của giáo viên hướng dẫn cùng ban chủ nhiệm. Giúp các hội viên có cơ
hội tiếp cận thực tế, nâng cao về kiến thức chuyên môn. Từ đó vận dụng một
cách sáng tạo vào trong các đề tài nghiên cứu của mình, bao gồm;
+ Tổ chức cho CLB tham quan các mô hình kinh doanh trong lĩnh vực
liên quan như: Mô hình trồng rau sạch, mô hình trồng hoa phong lan, mô hình
chăn nuôi lợn, mô hình kết hợp chăn nuôi - trồng cây - nuôi cá (VAC).
+ Tổ chức cho CLB tham quan tìm hiểu các công ty chế biến và sản
xuất rượu, nước mắm…
-Tổ chức các cuộc thi nhỏ có trao thưởng cho học sinh toàn trường, những
cuộc thi này do ban chủ nhiệm CLB phát hành đến học sinh toàn khối 10,
nhằm khuyến khích những học sinh chưa tham gia CLB biết đến và tham gia,
bao gồm:
+ Tổ chức cuộc thi ảnh về môi trường.
+ Tổ chức cuộc thi chế biến các sản phẩm lên men.
+ Tổ chức cuộc thi về làm mô hình liên quan đến kiến thức sinh học 10.
- Tổ chức báo cáo đề tài nghiên cứu của các tiểu ban, tổng kết chủ đề
nghiên cứu, đề nghị khen thưởng cho những tiểu ban có đề tài nghiên cứu đạt
kết quả tốt. Các hội nghị báo cáo cần tổ chức trang trọng, mời các thầy cô
trong ban giám hiệu, đoàn trường,các học sinh trong trường không phải là
thành viên CLB tham gia. Để tạo không khí thi đua học tập và nghiên cứu
trong học sinh toàn trường.
Một số đề tài nghiên cứu phù hợp với chủ đề hoạt động của CLB Sinh

học.
Căn cứ vào các chủ đề đặt ra ở bước 2 và bước 4 của mục a, ta có thể xây
dựng một số mẫu đề tài nghiên cứu phù hợp với từng chủ đề, theo phương
hướng và nội dung đã đặt ra.

14


Chủ đề 1: Thế giới quanh em
Kênh tư liệu
Đề tài

Các
cấp tổ
chức
của
thế
giới
sống

Các
giới
sinh
vật

Kiến thức
Quy trình nghiên cứu
1. Tìm hiểu nội dung
kiến thức liên quan
các cấp tổ chức của

thế giới sống
2. Tham quan, thu
thập hình ảnh, mẫu
vật trong tự nhiên
3. Phân tích hình ảnh,
mẫu vật trong phòng
thực hành
4. Viết báo cáo cho đề
tài

1.Tìm hiểu nội dung
kiến thức liên quan
2.Tham quan, thu thập
hình ảnh, mẫu vật
trong tự nhiên
3.Viết báo cáo cho đề
tài

Chủ đề 2: Tế bào là đơn vị cơ bản cấu tạo nên cơ thể sinh vật
Kênh tư liệu
Đề tài
Kiến thức

15


Quy trình
nghiên cứu
Tế
bào

nhân sơ

Tế
bào
nhân thực

1.Thu thập mẫu vật
2.Quan sát, phân tích
trong phòng thực hành
3.Viết báo cáo, thu
hoạch

1.Thu thập mẫu vật
2.Quan sát, phân tích
trong phòng thực hành
3.Viết báo cáo, thu
hoạch

Chủ đề 3: Sức mạnh của sự chuyển hóa trong tế bào
Kênh tư liệu
Đề tài
Kiến thức
Quy trình
nghiên cứu

16


Enzim và
vai trò của

enzim
trong quá
trình
chuyển hóa
vật chất

Hô hấp tế
bào
và
quang hợp

1.Tham quan cơ sở sản
xuất rượu, sản xuất nước
mắm
2.Làm một số thí
nghiệm về vai trò của
một số loại enzim
3.Viết báo cáo thu hoạch

1.Bố trí các thí nghiệm
về hô hấp và quang hợp
2.Quan sát hiện tượng
3.Viết báo cáo, thu
hoạch

Chủ đề 4: Vi sinh vật và ứng dụng trong đời sống
Đề tài
Kênh tư liệu
Kiến thức
Quy trình

nghiên cứu

17


1.Tạo ra môi trường
nuôi cấy vi sinh vật
2.Nuôi cấy vi sinh vật
trong các loại môi
trường
3.Quan sát
4.Báo cáo kết quả

Môi trường
và các kiểu
dinh dưỡng

1.Tham quan mô hình
sản xuất kinh doanh
rượu
2.Làm thí nghiệm về sự
lên men
3.Báo cáo kết quả

Ứng
dụng
của vi sinh
vật trong đời
sống

Đề tài

Cấu trúc các
loại virut

Kênh tư liệu
Quy trình
nghiên cứu
1.Tham khảo kênh
tư liệu
2.Khái quát được
cấu trúc của các
loại virut

18


Sự nhân lên
của
virut
trong tế bào
chủ

Bảo vệ sức
khỏe của con
người

1.Tham khảo kênh
tư liệu
2.Nêu được các giai

đoạn của quá trình
nhân lên của virut

1.Thăm và tặng quà
các bệnh nhân khó
khăn ở địa phương
2.Giao lưu với một
số cán bộ y tá, bác
sĩ của trạm y tế
xã…
3.Tổ chức buổi thu
gom rác thải xung
quanh trường học
4. Rút ra một số
biện pháp để bảo vệ
sức khỏe cho con
người

Chủ đề 6: Vui học có ích
1.Tổ chức buổi lễ tổng kết hoạt động của CLB trong năm học
2.Trao phần thưởng cho các tiểu ban có kết quả cao
3.Phát động các học sinh tiếp tục tham gia CLB để chuẩn bị
cho các chủ đề hoạt động của năm lớp 11
Năm học 2018 - 2019 khi đã thành lập CLB sinh học và hoạt động cho
đến nay thấy đã có những hiệu quả rõ rệt. Các em học sinh thuộc tiểu ban chủ
nhiệm là các em trong đội tuyển học sinh giỏi, các em là lớp trưởng, tổ trưởng
đã có sự chủ động, nhiệt tình, sáng tạo, trách nhiệm cao trong công việc, các
em đã thực sự trưởng thành trong quá trình thực hiện hoạt dộng này đồng thời
cũng nâng cao được năng lực học tập, tạo động cơ học tập đúng đắn, phương
pháp học tập phù hợp, rèn luyện kĩ năng sống cho các em

CLB sinh học giờ đây đã như một “món ăn tinh thần” đối với các em
học sinh đam mê bộ môn sinh học, từ đây các em đã ham thích tìm hiểu thế
19


giới tự nhiên qua việc đọc sách báo, qua mạng internet, tìm tòi củng cố những
kiến thức cũ, khám phá những kiến thức mới có liên quan để vận dụng chúng
vào thực tiễn cuộc sống như: bảo vệ sức khỏe, bảo vệ môi trường xanh - sạch
- đep... Từ nguồn kiến thức có sẵn đó, sẽ là hành trang giúp các em ngày
càng tự tin, chủ động, sáng tạo hơn trong mọi tình huống học tập, ngoài ra còn
rèn cho các em nhiều kĩ năng như: biện luận, thuyết trình, vấn đáp, quan sát,
tìm tòi, so sánh, chứng minh, giải thích...
Từ đây kết quả học tập của bộ môn đã được nâng cao rõ rệt. Cụ thể
chất lượng năm 2018 – 2019 như sau:
Giỏi
Tổn
Số
g số lượng
học
sinh

168

30

Khá

Trung bình

Yếu

Kém

Tỷ
lệ
%

Số
lượng

Tỷ
lệ
%

Số
lượng

Tỷ
lệ
%

Số
lượng

Tỷ
lệ
%

Số
lượng

Tỷ
lệ
%

17,9

65

38,7

68

40,5

4

2,3

1

0,6

3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Câu lạc bộ Sinh học đã “thổi một luồng gió mới” trong giảng dạy và học tập
của thầy và trò của trường THPT Yên Định 3. Đây là năm đầu tiên đưa hoạt
động CLB vào trường nhưng chắc chắn sẽ còn duy trì nhiều năm tiếp theo.
Qua hoạt động câu lạc bộ các em học sinh được lĩnh hội, tìm tòi kiến thức và
vận dụng kiến thức vào thực tiễn cuộc sống thực tiễn, từ đó các em có niềm

say mê với bộ môn sinh học, kết quả học tập bộ môn được nâng cao qua các
bài kểm tra đánh giá năng lực. Đối với giáo viên khi tham gia sinh hoạt câu
lạc bộ đã tìm ra được cho mình một phương pháp giảng dạy phù hợp với từng
đối tượng học sinh để không ngừng nâng cao chất lượng giảng dạy.
3.2. Kiến nghị
Tăng cường cơ sở vật chất tạo điều kiện cho học sinh tìm tòi kiến thức
như: phòng máy có kết nối internet, phòng thư viện có nhiều đầu sách, tranh
ảnh, liên quan đến bộ môn sinh học với số lượng đáp ứng đủ cho nhu cầu của
các em.
XÁC NHẬN CỦA THỦ
Thanh Hóa, ngày 10 tháng 5 năm 2019.
TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Người viết
Thiều Thị Tâm

20


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa, sách bài tập, sách giáo viên sinh học 10, nâng cao, cơ bản
– NXB Giáo dục
2. Bài giảng và lời giải chị tiết sinh học 10 . Tác giả: Phan Khắc Nghệ.
NXB ĐH Quốc Gia Hà Nội
3. Câu hỏi tự luận và bài tập trắc nghiệm sinh học 10. NXB Giáo dục
4. Tham khảo một số tài liệu trên mạng internet
- Nguồn:
- Nguồn:

21