Viết đoạn văn mở bài cho bài văn NLXH

TRƯỜNG THPT NAM ĐÔNG
TỔ NGỮ VĂN
*

HỘI THẢO CHUYÊN ĐỀ
RÈN LUYỆN KĨ NĂNG VIẾT MỞ BÀI VÀ KẾT BÀI
TRONG BÀI VĂN NGHỊ LUẬN CHO HỌC SINH THPT
..........................................

CHUYÊN ĐỀ

RÈN LUYỆN KĨ NĂNG VIẾT MỞ BÀI TRONG
BÀI VĂN NGHỊ LUẬN XÃ HỘI CHO HỌC SINH THPT
GV: Nguyễn Thị Hòa
I. Đặt vấn đề:
1. Thuận lợi:
Trong đề thi môn Ngữ văn, câu hỏi nghị luận xã hội chiếm 20-30% tổng số điểm
của toàn bài, đó là phần mà thí sinh thích nhất, bởi nó không bị gò bó, luôn đem đến
sự mới mẻ và cũng là phần đề thi dễ “kiếm điểm”.
Trong bài làm văn nghị luận xã hội, phần mở bài có vai trò rất quan trọng góp phần
làm nên thanh công cho cả bài văn. Nên nếu viết được phần mở bài thì học sinh rất dễ
dàng trong việc triển khai toàn bài.
Phần mở bài vừa làm cơ sở cho phần thân bài, vừa tạo tâm thế, gợi cảm hứng cho
người đọc. Phần mở bài phải đạt những yêu cầu nêu được vấn đề một cách ngắn gọn,
định hướng cách giải quyết vấn đề đặt ra của đề bài
2. Khó khăn:
Trên thị trường có nhiều bài viết, sách mẫu, sách hướng dẫn về cách làm bài văn
nghị luận xã hội, tuy nhiên không có một tài liệu nào tập trung tháo gỡ khó khăn của
học sinh khi viết mở bài.
Trong phân phối chương trình Ngữ văn hiện nay, phần làm văn nghị luận xã hội
chỉ được sắp xếp với một thời lượng tương đối ít (chỉ từ 2 đến 3 tiết học). Chỉ trong

vài tiết học, giáo viên không đủ thời gian để hướng dẫn cho nhiều đối tượng học sinh
một cách đầy đủ, chi tiết. Học sinh cũng không có nhiều thời gian để rèn luyện kỹ
năng làm bài qua việc vận dụng vào những bài tập cụ thể.
Khi làm bài nghị luận xã hội học sinh thường lúng túng chọn cách mở bài dẫn đến
mất nhiều thời gian để viết mở bài (thực tế nhiều học sinh phải mất từ 15 đến 20 phút
mới có thể viết được phẩn mở bài). Điều này cho thấy, học sinh vừa thiếu kỹ năng
phân tích đề, tìm hiểu đề vừa không có kỹ năng diễn đạt, trình bày bài viết, trước hết
là kỹ năng viết phần mở bài.
Trong thời gian dạy học làm văn nghị luận xã hội, tôi nhận thấy giáo viên cần phải
hình thành kỹ năng làm mở bài cho học sinh. Khi học sinh thành thạo kỹ năng chắc
chắn sẽ viết được mở bài tốt hơn, hay hơn, hấp dẫn hơn.


II. Giải quyết vấn đề:
1. Thực trạng và nguyên nhân của những hạn chế khi viết phần mở bài văn
nghị luận xã hội.
1.1 Thực trạng:
Thực tế qua nhiều năm chấm thi, kiểm tra và trực tiếp dạy học, ôn luyện cho học
sinh tôi nhận thấy, phần mở bài trong bài làm văn nghị luận xã hội của học sinh còn
tồn tại rất nhiều hạn chế. Sau đây là một số lỗi thường gặp:
- Không có mở bài, không giới thiệu yêu cầu đề. Học sinh không xác định được bố
cục bài viết nên làm bài không phân biệt được mở bài hay thân bài.
- Mở bài không nêu đúng vấn đề đặt ra trong đề bài. Học sinh không biết phân tích
đề, xác định trọng tâm yêu cầu đề.
- Mở bài dài dòng, không nêu được giới hạn phạm vi vấn đề cần nghị luận.
- Mở bài bằng việc dẫn dắt ngôn từ sáo rỗng, gượng ép. Khi học sinh không hiểu
yêu cầu của đề bài, không phân tích đề ra thường “bịa ra” mở bài để dẫn dắt vấn đề.
Điều này sẽ gây cho người đọc cảm giác mơ hồ, khó chịu về sự giả tạo.
1.2. Nguyên nhân:
a. Xuất phát từ đặc điểm, yêu cầu của phần mở bài:

Mở bài là phần khó nhất trong bài văn nghị luận xã hội. Học sinh viết được một
mở bài đạt yêu cầu không chỉ giới thiệu được vấn đề mà còn phải làm tiền đề cho
phần thân bài, tạo tâm thế tiếp nhận cho người đọc đồng thời phải có tính sáng tạo,
mới mẻ để hấp dẫn, lôi cuốn người đọc. Viết được mở bài đồng nghĩa với học sinh
nhận thức được yêu cầu đề, biết cách phân tích đề ra và có định hướng viết thân bài
và kết bài. Vì vậy, mở bài là phần đầu của bài làm văn nghị luận xã hội nhưng mở bài
cũng chi phối đến các yếu tố khác trong quá trình làm bài văn nghị luận xã hội.
b. Xuất phát từ học sinh:
Đây là nguyên nhân chủ yếu và căn bản nhất dẫn đến những hạn chế của học sinh
khi viết phần mở bài:
- Học sinh không nắm vững lý thuyết làm bài văn nghị luận xã hội. Trước hết là lý
thuyết viết mở bài. Trong quá trình học, kiến thức viết mở bài cho bài văn nghị luận
xã hội không tách riêng trong một bài học cụ thể. Chính vì thế, đa số học sinh không
nắm vững kiến thức lý thuyết. Khi vào phòng thi, học sinh cứ đặt bút viết theo cảm
tính, nghĩ gì viết nấy, không chịu để ý đề yêu cầu nghị luận cái gì. Cho nên mở bài rồi
chuyển xuống thân bài chưa nêu ra được vấn đề đề yêu cầu nghị luận.
- Khi làm bài thi, học sinh có thói quen không thực hiện thao tác phân tích đề.
Không phân tích đề, dẫn đến nhiều mở bài không xác định đúng yêu cầu của đề,
không xác định được phạm vi đề đặt ra.
2. Một số cách viết mở bài cho đề văn nghị luận xã hội
Một bài văn nghị luận xã hội hay cần nhiều kỹ năng song mở bài là một kỹ năng
quan trọng cho thấy người viết đã xác định đúng và trúng vấn đề, tạo tâm thế cho
người đọc tiếp nhận bài viết. Mục đích của phần mở bài là giới thiệu và dẫn dắt vào
vấn đề nghị luận. Mở bài cho đề văn nghị luận có rất nhiều cách khác nhau, xuất phát
từ kinh nghiệm và kết quả dạy học, tôi lựa chọn 3 cách mở bài cơ bản, dễ dàng vận
dụng vào dạy học với nhiều đối tượng học sinh khác nhau. Cụ thể:
2.1. Mở bài trực tiếp:
a. Mở bài trực tiếp:

Mở bài trực tiếp là cách mở bài đi thẳng vào vấn đề mà yêu cầu của đề đặt ra. Đây
là dạng mở bài tương đối dễ.
Mở bài theo hướng trực tiếp thường ngắn gọn, dễ dẫn dắt vào yêu cầu đề. Học sinh
có thể trực tiếp giới thiệu vấn đề nghị luận. Cách mở bài này sẽ không bị xa đề, lạc
đề; cũng sẽ không bị mất nhiều thời gian. Mở bài trực tiếp có thể hạn chế tính sáng
tạo, không tạo được hứng thú mới mẻ cho người đọc. Tuy nhiên, nó là cách mở bài
nhanh, gọn và an toàn nhất; là tiền đề cho những cách viết mở bài khác với những
yêu cầu cao hơn, khó hơn.
b. Cách viết mở bài trực tiếp:
- Xác định trọng tâm yêu cầu đề. Đây là thao tác quan trong nhất trong việc phân
tích đề. Yêu cầu đề thường nằm ở phần giới hạn của đề.
- Từ yêu cầu trọng tâm của đề, học sinh phải đưa ra được những hiểu biết, đánh giá
của mình về những ảnh hưởng, tầm quan trọng của vấn đề đặt ra.
- Cuối cùng, dẫn dắt vào yêu cầu đề. Với cách mở bài trực tiếp, khi có thể đưa ra
nhận định của mình về vấn đề ngay từ phần mở bài. Tuy nhiên, dẫn dắt phải ngắn
gọn.
c. Bài tập vận dụng:
Ví dụ 1: Đề số 1:
Khi bàn về lối sống thực dụng, có ý kiến cho rằng: “sống thực dụng sẽ làm cho
con người ta ngày càng trở nên toan tính, ti tiện, coi trọng giá trị vật chất hơn mọi
giá trị khác trong cuộc sống”. Ý kiến khác lại khẳng định:“Không phải lối sống thực
dụng lúc nào cũng xấu. Nếu sống trong môi trường toàn những người thực dụng mà
bản thân không như thế thì cuối cùng cũng sẽ bị đào thải thôi”.
Anh chị hãy viết bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của mình về hai
ý kiến trên.
Các bước tiến hành viết mở bài:
+ Xác định trọng tâm yêu cầu đề: Lối sống thực dụng
+ Ảnh hưởng, tầm quan trọng của vấn đề đặt ra: phổ biện trong cuộc sống hiện
nay, để lại những hậu quả nghiêm trọng.
+ Đưa ra nhận định về vấn đề để dẫn dắt vào yêu cầu đề

Viết mở bài :
Thực dụng đang là một lối sống phổ biến trong xã hội hiện nay. Lối sống thức
dụng gây nên những ảnh hưởng không nhỏ đến những giá trị truyền thống tốt đẹp của
dân tộc. Tuy nhiên, khi bàn về lối sống thực dụng, lại có những quan điểm trái ngược
nhau. Có ý kiến cho rằng: “sống thực dụng sẽ làm cho con người ta ngày càng trở
nên toan tính, ti tiện, coi trọng giá trị vật chất hơn mọi giá trị khác trong cuộc sống”.
Ý kiến khác lại khẳng định: “Không phải lối sống thực dụng lúc nào cũng xấu. Nếu
sống trong môi trường toàn những người thực dụng mà bản thân không như thế thì
cuối cùng cũng sẽ bị đào thải thôi”. (Trích từ bài làm của học sinh)
Ví dụ 2: Đề số 2:
Trước tình trạng người nhà bệnh nhân hành hung bác sĩ ngay tại bệnh viện hiên
nay, trên trang báo điện tử Dantri.com.vn, bạn đọc có tên Lê Chân Nhân đã viết:
“Nơi nào mà lòng nhân ái và đạo đức tụt hậu thì sự lo ngại còn lớn hơn sự tụt hậu về
kinh tế” .
Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày quan điểm của anh / chị về ý
kiến trên.


Các bước tiến hành viết mở bài:
+ Xác định trọng tâm yêu cầu đề: Sự tụt hậu về lòng nhân ái và đạo đức.
+ Ảnh hưởng, tầm quan trọng của vấn đề đặt ra: Đó là mối lo ngại lớn trong cuộc
sống hiện nay.
+ Đưa ra nhận định về vấn đề để dẫn dắt vào yêu cầu đề
Viết mở bài :
Những thành tựu kì diệu của kỹ thuật công nghệ làm nên những thay đổi mạnh mẽ
về nhiều mặt của đời sống. Nhưng, cuộc sống càng hiện đại con người phải đối mặt
với nhiều nguy cơ, thử thách. Trong đó có nguy cơ tụt hậu về kinh tế, xuống dốc về
đạo đức, về lòng yêu thương, tình nhân ái. Nguy cơ tụt hậu về lòng nhân ái, về đạo
đức đã thể hiện qua tình trạng người nhà bệnh nhân hành hung bác sĩ. Trước tình
trạng đó, trên báo điện tử Dantri.com Lê Chân Nhân đã đưa ra nhận định: “Nơi nào

mà lòng nhân ái và đạo đức tụt hậu thì sự lo ngại còn lớn hơn sự tụt hậu về kinh tế”.
2.2. Mở bài gián tiếp:
a. Mở bài gián tiếp:
Mở bài gián tiếp là cách người viết đi từ vấn đề khác có liên quan để bắt cầu giới
thiệu vấn đề nghị luận. Khi mở bài gián tiếp thường bắt đầu bằng cách trích dẫn một
ý kiến, một câu chuyện, lối sống, cách ứng xử,... làm cơ sở đề dẫn dắt vào yêu cầu
của đề đặt ra.
Mở bài gián tiếp tạo cho bài viết có chất văn chương, sáng tạo hơn, đem đến những
sáng tạo mới mẻ, bất ngờ cho người đọc. Tuy nhiên, cách mở bài gián tiếp với những
học sinh không thành thạo kỹ năng sẽ rất dễ lan man, dài dòng, sa đà vào vấn đề khác
dẫn đến xa đề hoặc lạc đề. Học sinh không chủ động khi viết thì mở bài có thể sẽ
trích dẫn vòng vo, dài dòng, mất thời gian. Do vậy cần đọc thật kĩ đề bài, gạch chân
những từ ngữ quan trọng để xác định cho trúng vấn đề nghị luận.
b. Cách viết mở bài gián tiếp:
Để mở bài gián tiếp, khi dạy học sinh cần hình thành các cho học sinh những kỹ
năng qua các bước sau:
- Đọc phân tích yêu cầu đề. Từ đặt ra yêu cầu bàn luận về vấn đề gì của của sống:
Cách sống, cách ứng xử, thái độ sống, quan niệm sống,....
- Lựa chọn một câu chuyện, một thông tin, một ý kiến, cách ứng xử... để dẫn dắt,
khẳng định vấn đề. Khi lựa chọn cần phải đặt nó trong mối quan hệ tường dồng, gần
gũi về mặt ý nghĩa
- Dẫn dắt vào yêu cầu đề để giới thiệu vấn đề. Dẫn dắt cần bộc lộ cách đánh giá
của người viết về những thông tin mình đưa ra.
c. Bài tập vận dụng:
Ví dụ 1: Đề số 1:
Trên Facebook, nickname T.B (của thiếu nữ 9X) đã tung tin giả chết để câu like
chia sẻ của mọi người.
Anh chị hãy viết bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ suy nghĩ của mình về hiện
tượng trên.
Các bước tiến hành viết mở bài:

+ Xác định trọng tâm yêu cầu đề: Cách sống của giới trẻ hiện nay
+ Lựa chọn một câu chuyện, một thông tin, một ý kiến,...: từ một nhận định và một
vài hiện tượng tương tự
+ Dẫn dắt vào yêu cầu đề để giới thiệu vấn đề.


Viết mở bài :
Albert Schweitzer từng khẳng định“Đạo đức không gì bằng lòng tôn kính cuộc
sống” bởi mỗi con người ai cũng chỉ được sống có một lần. Tuy nhiên, thay vì nghĩ
làm sao để sống tốt, sống đẹp thì con người ta lại xem nhẹ những giá trị cuộc sống
của mình. Trong giới trẻ hiện nay, điều này xẩy ra ngày càng nhiều. Dư luận chưa hết
sửng sốt với hàng loạt cô gái trẻ lên các trang mạng xã hội để khoe thân thì phải giật
mình trước hiện tượng “Trên Facebook một cô gái có nickname T.B đã tưng tin giả
chết để câu like chia sẻ cùng mọi người”. Phải chăng, đó là cách để giới trẻ khẳng
định giá trị cuộc sống của mình.
Ví dụ 2: Đề số 2:
Có ý kiến cho rằng: “Thời gian là vàng, vì thế phải biết quý trọng từng phút từng
giây”. Ý kiến khác lại cho rằng: “Thời gian không quan trọng, điều quan trọng là
cách con người sử dụng thời gian của bản thân mình”
Anh chị hãy viết bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ quan niệm của mình về hai ý
kiến trên.
Các bước tiến hành viết mở bài:
+ Xác định trọng tâm yêu cầu đề: Cách sử dụng thời gian
+ Lựa chọn một câu chuyện, một thông tin, một ý kiến,...: từ một câu chuyện về
chim sê
+ Dẫn dắt vào yêu cầu đề để giới thiệu vấn đề.
Viết mở bài:
Những chú chim non đi lượm lặt thóc rơi vãi trên cánh đồng rộng lớn để chuẩn bị
nguồn thức ăn cho mùa đông, trong số đó có hai chú chim gần nhau là sẻ nâu và sẻ
vàng. Sẻ nâu cần mẫn từ sáng sớm chỉ mong thu nhặt được nhiều thứ ngược lại, sẻ

vàng luôn nhởn nhơ và nó luôn nghĩ còn nhiều thời gian lắm. Nhưng mùa động năm
đó đến sớm hơn dự định, tuyết phủ trắng cánh đồng và đàn chim về tổ. Sẽ vàng đã
không sống sót qua nổi chỉ vì thiếu lương thực. Câu chuyện về những chú chim làm
ta nghĩ đến những quan niệm khác nhau về cách sử dụng thời gian. Phải chăng: “Thời
gian là vàng, vì thế phải biết quý trọng từng phút từng giây” hay “Thời gian không
quan trọng, điều quan trọng là cách con người sử dụng thời gian của bản thân
mình”.
2.3. Mở bài theo hướng phản đề:
a. Mở bài theo hướng phản đề:
Mở bài theo hướng phản đề hay còn gọi là mở bài theo hướng biện luận phản bác
từ vấn đề trái ngược; thực chất cũng là một hình thức của mở bài gián tiếp. Tuy
nhiên, mở bài phản đề lại xuất phát từ những sự việc, cách ứng xử trái ngược với vấn
đề đặt ra. Từ đó mới lập luận để dẫn dắt vào yêu cầu đề.
Cách mở bài này đòi hỏi tính sáng tạo cao. Mở bài theo hướng phản đề lôi cuốn,
hấp dẫn, gợi sự tò mò cho người đọc. Mở bài theo hướng phản đề là sự phát triển cao
hơn của cách mở bài gián tiếp. Vì vậy, khi làm mở bài theo hướng phản đề yêu cầu
học sinh phải nắm vững hình thức mở bài gián tiếp. Cách mở bài này, ngay từ đầu
học sinh có thể bộc lộ rõ quan điểm, cách đánh giá của mình về vấn đề đặt ra. Tuy
nhiên, mở bài này thường khó, nếu học sinh không nắm vững vấn đề đặt ra sẽ dễ dẫn
đến mở bài lan man, xa yêu cầu đề.
b. Cách viết mở bài theo hướng phản đề:


- Xác định yêu cầu của đề bài. Mở bài theo hướng phản đề cũng cần thiết phải xác
định yêu cầu đề. Việc xác định đúng yêu cầu đề giúp học sinh lựa chọn những câu
chuyện, sự việc, cách ứng xử trái ngược
- Lựa chọn vấn đề đối lập hoặc trái ngược: Trong cuộc sống luôn tồn tại hai mặt
trái ngược nhau. Để đánh giá đúng sai, phải trái, tôt xấu phải xuất phát từ cách nhìn
nhận của mỗi người..
- Lập luận để đặt lại vấn đề theo yêu cầu đề ra. Sau khi đưa ra vấn đề trái ngược,

học sinh phải đưa ra nhận định của mình, thái dộ, cách nhìn của mình về vấn đề của
đề ra.
c. Bài tập vận dụng:
Ví dụ 1: Đề số 1
Hãy viết bài văn trình bày quan điểm của anh (chị) về bản chất của thành công.
Các bước tiến hành viết mở bài:
+ Xác định yêu cầu của đề bài: Quan điểm về thành công.
+ Lựa chọn vấn đề đối lập hoặc trái ngược, khẳng định vấn đề đó trong cuộc sống:
Sự hoàn hảo trong công việc, thành đạt để có cuộc sống giàu sang,...
+ Lập luận để đặt lại vấn đề theo yêu cầu đề ra.
Viết mở bài :
Đã bao giờ bạn tự hỏi thành công là gì mà bao kẻ bỏ cả cuộc đời mình theo đuổi?
Phải chăng đó là kết quả hoàn hảo trong công việc, sự chính xác đến từng chi tiết?
Hay đó là cách nói khác của từ thành đạt, nghĩa là có được một cuộc sống giàu sang,
được mọi người nể phục? Vậy thì bạn hãy dành chút thời gian để lặng mình suy
ngẫm. Cuộc sống sẽ chỉ cho bạn có những người đạt được thành công theo một cách
giản dị đến bất ngờ.
Ví dụ 2: Đề số 2
Có ý kiến cho rằng: “Thời gian là vàng, vì thế phải biết quý trọng từng phút từng
giây”. Ý kiến khác lại cho rằng: “Thời gian không quan trọng, điều quan trọng là
cách con người sử dụng thời gian của bản thân mình”
Anh chị hãy viết bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ quan niệm của mình về hai ý
kiến trên.
Các bước tiến hành viết mở bài:
+ Xác định yêu cầu của đề bài: Cách sử dụng thời gian
+ Lựa chọn vấn đề đối lập hoặc trái ngược, khẳng định vấn đề đó trong cuộc sống:
Lời nói và cơ họi là quan trọng nhất.
+ Lập luận để đặt lại vấn đề theo yêu cầu đề ra.
Viết mở bài:
Khi trả lời cho câu hỏi: với con người thứ gì là quan trọng nhất có nhiều quan niệm

khác nhau. Có người cho rằng: tiền bạc là quan trọng nhất bởi có tiền bạc sẽ có tất cả.
Có người lại cho rằng sức khỏe mới quan trọng nhất có sức khỏe sẽ có cả tiền bạc.
Thực ra, thời gian mới là thứ quan trọng nhất. Thời gian của cuộc đời thì vô tận
những thời của con người là thứ duy nhất mất đi không thể lấy lại được. “Thời gian
là vàng, vì thế phải biết quý trọng từng phút, từng giây” thế nhưng vẫn có ý kiến trái
ngược: “Thời gian không quan trọng, điều quan trọng là cách con người sử dụng
thời gian của bản thân mình”
III. Kết luận
1. Kết luận và kiến nghị:


Để nâng cao hiệu quả bài làm văn nghị luận xã hội phải kết hợp nhiều yếu tố khác
nhau, từ xây dựng hệ thống luận điểm, lựa chọn dẫn chứng, sử dụng các thao tác lập
luận, viết các đoạn văn,... trong đó một mở bài hay, hấp dẫn có một vai trò hết sức
quan trọng. Có nhiều cách khác nhau để viết mở bài. Mỗi cách mở bài đều có những
ưu điểm và hạn chế nhất định. Lựa chọn cách mở bài phù hợp sẽ góp phần không nhỏ
đến thành công của cả bài viết.
Một mở bài cho đề văn nghị luận xã hội đáp ứng được tiêu chí: đúng - đủ - hay là
đã không dễ dàng, dạy học để hình thành kỹ năng cho học sinh lại càng khó khăn
hơn. Trong 3 cách trên đều là những cách mở bài cơ bản nhất có thể vận dụng vào
dạy học cho nhiều đối tượng học sinh khác nhau, đáp ứng được những yêu cầu khác
nhau của mỗi kỳ thi. Mỗi cách mở bài đều có những ưu điểm, hạn chế và yêu cầu
riêng nhưng có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Vì vậy, giáo viên phải tùy thuộc vào
đối tượng học sinh, tính chất kỳ thi để lựa chọn dạy học và rèn luyện cách mở bài phù
hợp nhất.
2. Kiến nghị
Việc lựa chọn cách mở bài trong dạy học, giáo viên phải nắm được đặc điểm của
đối tượng học sinh, tính chất kỳ thi để mang lại hiệu quả cao nhất. Để học sinh có thể
viết được một bài văn nghị luận xã hội hay, sáng tạo, cần kết hợp hình thành các kỹ
năng khác cho học sinh như xây dựng luận điểm, sử dụng dẫn chứng, rút ra bài học,...

Việc sử dụng các dạng mở bài khác nhau trong quá trình dạy học cho học sinh cần
phải linh hoạt, điều quan trọng là từ kỹ năng học sinh đã có được, các em có thể sáng
tạo ra những mở bài hay, những cách mở bài mới. Không nên gò bó khả năng sáng
tạo của học sinh.
Trong quá trình dạy học các tiết làm văn, giáo viên cần hướng dẫn và hình thành
kỹ năng viết phần mở bài cho học sinh. Như vậy, dạy học cách viết mở bài phải được
vận dụng thường xuyên trong thời gian dạy khối, dạy ôn thi tốt nghiệp, dạy học bài
luyện tập về thao tác luận,... đặc biệt là ở tiết trả bài.
Trước một vấn đề tưởng rằng “Biết rồi, khổ lắm nói mãi!” nhưng vào thực tế dạy
học lại gặp rất nhiều khó khăn. Trên đây là những trăn trở và tâm huyết của bản thân
trong thực tiễn dạy học nhưng chắc chắn sẽ còn nhiều hạn chế mong được trao đổi
cùng đồng nghiệp.
Nam Đông, tháng 3 năm 2018