Hãa häc líp 11
C«ng thøc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬
C«ng thøc ph©n tö cho biÕt sè nguyªn tö cña c¸c nguyªn tè
cã trong HCHC.
Hãa häc líp 11
Xác định phân tử khối
M
A
= M
B
.d
A/B
Phân tích định tính
Phân tích định lượng
Tìm
CÔNG THỨC ĐƠN GIẢN NHẤT
HỖN HỢP CHẤT HỮU CƠ
Chưng cất Chiết Kết tinh
CÔNG THỨC
PHÂN TỬ
HỢP CHẤT HỮU CƠ TINH KHIẾT
Hóa học lớp 11
Cách thiết lập CTPT hợp chất hữu cơ
1. Từ công thức đơn giản nhất
Sau khi xác định được CTĐG nhất, tìm phân tử khối của HCHC
từ đó tìm được CTPT
Để xác định M thường tính theo tỉ khối hơi của các chất khí
=
A
A/B
B
M
d
M
=
A B
M d.M .
=
kk
Nếu B là không khí M 29
Hóa học lớp 11
Ví dụ 1 .
Đcht 10 g HCHC X thu được 33,85 g CO
2
và
6,95 g H
2
O. Lập CTPT của X biết tỉ khối hơI của X so
với H
2
là 39.
2
H H O
6,95
n 2n 2. 0,77 mol
18
= = =
2
C CO
33,85
n n 0,77
44
= = =
A C H
O
m m m
10 12.0,77 1.0,77
n 0
16 16
= = =
Như vậy CTPT X có dạng C
x
H
y
x : y = n
C
: n
H
= 0,77 : 0,77 = 1 : 1
CTĐG nhất của X là CH
Hãa häc líp 11
CT§G nhÊt cña X lµ CH
CTPT cña X lµ (CH)
n
. Cã M
X
= 2.39 = 78
Hay 13n = 78, n = 6
CTPT nhÊt cña X lµ C
6
H
6
Hóa học lớp 11
Ví dụ 2 :
Hợp chất hữu cơ A (chứa C, H, O và N) có 63,72%C,
9,73 %H, 12,39 %N về khối lượng. Tỉ khối hơi của A
so với CH
4
là 7,0625. Lập công thức phân tử của A.
Hóa học lớp 11
Đặt công thức phân tử A là C
x
H
y
O
x
N
t
.
%O = 100 63,72 9,73 12,39 = 14,16%.
Ta có tỉ lệ
x : y : z : t = =
%C %H %O %N
: : :
12 1 16 14
, , , ,
: : :
63 72 9 73 14 16 12 39
12 1 16 14
= 5,39 : 9,73 : 0,885 : 0,885 = 6 : 11 : 1 : 1
Công thức đơn giản nhất của A là C
6
H
11
ON.
Có M = 16.7,0625 = 113
(C
6
H
11
ON)
n
có 113n = 113 vậy n = 1.
Công thức phân tử là C
6
H
11
ON
Hóa học lớp 11
Đốt cháy 0,15 gam chất hữu cơ A thu được 0,22 gam CO
2
,
0,18 gam H
2
O và 56 ml N
2
(đktc). Tìm CTPT của A biết M
A
= 60.
Ví dụ 3
C CO
,
n n , (mol)= = =
2
0 22
0 005
44
H H O
. ,
n n , (mol)= = =
2
2 0 18
2 0 02
18
N N
,
n n . , (mol)
,
= = =
2
0 056
2 2 0 005
22 4
O
, . , . , . ,
n
= =
0 15 12 0 005 1 0 02 14 0 005
0
16
Vậy công thức phân tử của A là C
x
H
y
N
t
Hóa học lớp 11
Ta có x : y : t = n
C
: n
H
: n
N
= 0,005 : 0,02 : 0,05
= 1 : 4 : 1
Công thức đơn giản của A là CH
4
N.
M = 30n = 60, n = 2
Công thức phân tử A là C
2
H
8
N
2
Hãa häc líp 11
2. T×m CTPT tõ % khèi lîng
Khi biÕt M, %C, %H, %O, %N ta cã
CTPT lµ C
x
H
y
O
z
N
t
th×
=
%C.M
x
12.100
=
%H.M
y
1.100
=
%N.M
t
14.100
=
%O.M
z
16.100