Vai trò của Viện kiểm sát nhân dân cấp quận (huyện) trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố (Trên cơ sở thực tiễn địa bàn thành phố Hà Nội)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

NGUYỄN TIẾN SƠN

VAI TRÒ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN CẤP QUẬN (HUYỆN)
TRONG VIỆC TIẾP NHẬN, GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ
TỘI PHẠM VÀ KIẾN NGHỊ KHỞI TỐ (TRÊN CƠ SỞ
THỰC TIỄN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI)

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2019


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

NGUYỄN TIẾN SƠN

VAI TRÒ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN CẤP QUẬN (HUYỆN)
TRONG VIỆC TIẾP NHẬN, GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ
TỘI PHẠM VÀ KIẾN NGHỊ KHỞI TỐ (TRÊN CƠ SỞ
THỰC TIỄN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI)
Chuyên ngành: Luật hình sự và tố tụng hình sự
Mã số: 8380101.03

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TSNguyễnĐức Phúc

HÀ NỘI - 2019

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các
kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào
khác. Các số liệu nêu trong luận văn đảm bảo tính chính xác, tin cậy và trung
thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán tất cả các nghĩa
vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể
bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƢỜI CAM ĐOAN

Nguyễn Tiến Sơn

i


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BLTTHS

: Bộ luật tố tụng hình sự

BLHS

: Bộ luật hình sự

CQĐT

: Cơ quan điều tra

KSĐT

: Kiểm sát điều tra

THQCT

: Thực hành quyền công tố

TTHS

: Tố tụng hình sự

VKS

: Viện kiểm sát

KSV

: Kiểm sát viên

ĐTV

: Điều tra viên

VKSND

: Viện kiểm sát nhân dân

ii


MỤC LỤC
Trang phụ bìa
LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. 2
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
Chƣơng 1NHẬN THỨC TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM VÀ KIẾN
NGHỊ KHỞI TỐ, VAI TRÒ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN
TRONG VIỆC TIẾP NHẬN, GIẢI QUYẾT TIN BÁO, TỐ GIÁC TỘI
PHẠM VÀ KIẾN NGHỊ KHỞI TỐ .............................................................. 8
1.1. Nhận thức tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố ..................... 8
1.1.1. Khái niệm tố giác, tin báo về tội phạm vàkiến nghị khởi tố ................... 8
1.1.2. Khái niệm, đặc điểm tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm
và kiến nghị khởi tố ......................................................................................... 10
1.2. Nhận thức vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong việc tiếp nhận, giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố .................................. 16
1.2.1. Khái niệm, cơ sở quy định vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong
việc tiếp nhân, giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố .. 16
1.2.2. Sự thể hiện vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong việc tiếp nhận giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố ...................................... 21
1.3. Lịch sử hình thành và phát triển của quy định pháp luật liên quan đếnvai
trò của Viện kiểm sát nhân dân trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo
về tội phạm và kiến nghị khởi tố ..................................................................... 24
1.3.1. Giai đoạn từ năm 1960 đến trước năm 1988......................................... 24
1.3.2. Giai đoạn từ năm 1988 đến trước năm 2003......................................... 26
1.3.3 Giai đoạn từ năm 2003 đến trước khi Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015
có hiệu lực ....................................................................................................... 29

Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 32
Chƣơng 2QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH LIÊN QUAN ĐẾN
VAI TRÒ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TRONG VIỆC TIẾP

iii


NHẬN, GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM VÀ KIẾN
NGHỊ KHỞI TỐ, THỰC TIỄN THỰC HIỆN VAI TRÒ CỦA VIỆN
KIỂM SÁT NHÂN DÂN CẤP QUẬN (HUYỆN) TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HÀ NỘI ................................................................................. 33
2.1. Quy định pháp luật hiện hành liên quan đến vai trò của Viện kiểm sát
nhân dân trong việc giải tiếp nhận, quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến
nghị khới tố ..................................................................................................... 33
2.1.1.Vai trò của Viện kiểm sát nhân dân khi thực hành quyền công tố trong
việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố ................... 33
2.1.2. Vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong tiếp nhận và kiểm sát việc
tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố .......... 44
2.2. Tình hình có liên quan, thực tiễn thực hiện vai trò của Viện kiểm sát nhân
dân cấp huyện trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và
kiến nghị khởi tố trên địa bàn thành phố Hà Nội ............................................ 52
2.2.1. Tình hình có liên quan đến vai trò của Viện kiểm sát nhân dân cấp
huyện trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến
nghị khởi tố trên địa bàn thành phố Hà Nội .................................................... 52
2.2.2. Thực tiễn thực hiện vai trò của Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện trong
việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố trên
địa bàn thành phố Hà Nội................................................................................ 56
2.3. Nhận xét, đánh giá chung ......................................................................... 69
Kết luận chƣơng 2 ......................................................................................... 77
Chƣơng 3GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM THỰC HIỆN VAI TRÒ CỦA VIỆN

KIỂM SÁT NHÂN DÂN CẤP QUẬN (HUYỆN) TRONG VIỆC TIẾP
NHẬN, GIẢI QUYẾT TIN BÁO, TỐ GIÁC VỀ TỘI PHẠM VÀ KIẾN
NGHỊ KHỞI TỐ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI .................... 78
3.1.Giải pháp hoàn thiện pháp luật nhằm bảo đảm thực hiệnvai trò của Viện
kiểm sát nhân dân cấp huyện trong việc tiếp nhận, giải quyết tin báo tố giác
tội phạm và kiến nghị khởi tố trên địa bàn thành phố Hà Nội ........................ 78
3.1.1. Hoàn thiện các quy định của Bộ luật tố tụng hình sự ........................... 78
3.1.2. Hoàn thiện các văn bản pháp luật khác liên quan đến việc tiếp nhận,

iv


giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố ........................... 83
3.2. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, Kiểm sát viên nhằm thực hiện vai
trò của Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện trong việc tiếp nhận, giải quyết tin
báo tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố trên địa bàn thành phố Hà Nội ..... 85
3.3. Tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa Cơ quan điều tra, Cơ quan được
giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra và Viện kiểm sát nhân dân
trong việc tiếp nhận, giải quyết tin báo tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố
trên địa bàn thành phố Hà Nội ........................................................................ 86
3.4. Đổi mới nâng cao chất lượng công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành góp
phần thực hiện vai trò của Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện trong việc tiếp
nhận, giải quyết tin báo tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố trên địa bàn
thành phố Hà Nội ............................................................................................ 88
3.5. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất phục vụ hoạt động của Viện kiểm sát nhân
dân cấp huyện trong việc tiếp nhận, giải quyết tin báo tố giác tội phạm và kiến
nghị khởi tố trên địa bàn thành phố Hà Nội ...................................................... 91
Kết luận chƣơng 3 ......................................................................................... 93
KẾT LUẬN .................................................................................................... 94
DANH MỤCTÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................... 96

PHỤ LỤC ..................................................................................................... 100
BẢNG 2.1: Thống kê tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và
kiến nghị khởi tố của các đơn vị cấp huyện và phòng nghiệp vụ VKSND
Thànhphố Hà Nội năm từ năm 2014 đến2017 .............................................. 100
BẢNG 2.2: Thống kê cụ thể kết quả tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về
tội phạm và kiến nghị khởi tố của các đơn vị cấp huyện và phòng nghiệp vụ
VKSND Thành phố Hà Nội năm 6 tháng đầu năm 2018 ............................. 102

v


MỞĐẦU
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài
Tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố
là một trong những chức năng, nhiệm vụ quan trọng của ngành Kiểm sát trong
lĩnh vực hình sự. Công tác này có vị trí, vai trò, ý nghĩa đặc biệt trong hoạt
động đấu tranh, phòng chống tội phạm bởi vì công tác tiếp nhận tố giác, tin
báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố là hoạt động mở đầu cho quá trình giải
quyết vụ án hình sự nhằm phát hiện tội phạm và các hành vi phạm tội.Trên cơ
sở đó các cơ quan tố tụng có trách nhiệm sẽ xác định việc có dấu hiệu tội
phạm hay không để quyết định việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự,
bảo đảm mọi hành vi phạm tội,người phạm tội đều được phát hiện và xử lý
kịp thời, đúng pháp luật. Viện kiểm sát thực hiện tốt công tác này không chỉ
góp phần đảm bảo hiệu quả việc giải quyết vụ án hình sự, chống bỏ lọt tội
phạm, chống oan, sai, giữ gìn sự nghiêm minh của pháp luật, mà còn có ý
nghĩa quan trọng trong việc thực hiện chủ trương tăng cường trách nhiệm
công tố và kiểm sát trong hoạt động điều tra, gắn công tố với điều tra, đáp ứng
yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm theo tinh thần Nghị quyết 49 của Bộ
Chính trị.
Trên cơ sở xác định tầm quan trọng của công tác tiếp nhận, giải quyết

tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và để cụ thể hóa quy định về
vai trò của VKSND nói chung và VKSND cấp huyện nói riêng.Trong thực
hành quyền công tố và kiểm sát hoạtđộng này trước đây được thực hiện theo
Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014, Bộ luật Tố tụng hình sự năm
2003, thông tư liênngành số 06/2013 của BCA-BQP-BTC-VKSNDTC và một
số văn bản pháp luật có liên quan. Trước sự thay đổi của điều kiện kinh tế xã
hội, tình hình tội phạm,hiện nay Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 đã có hiệu

1


lực thi hànhđã khắc phục cơ bảnnhững bất cập, hạn chế của BLTTHS năm
2003.BLTTHS năm 2015 đã cụ thể hóa, xây dựng những quy định mới về
công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố,
tạo cơ sở pháp lý cho việc áp dụng các chế định một cách thống nhất, khách
quan, bảo đảm đúng căn cứ pháp luật.
Trước tình hình đó việc nghiên cứu đề tài “Vai trò của Viện kiểm sát
nhân dân cấp huyện trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm và kiến nghị khởi tố (Trên cơ sở thực tiễn địa bàn thành phố Hà
Nội)” có ý nghĩa cần thiết và quan trọng nhằm nghiên cứu, nắm bắt các quy
định pháp luật mới, đồng thời phát hiện các hạn chế đểđưa ra những giải pháp
bảo đảm vai trò của Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện trong việc tiếp nhận,
giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Thời gian vừa qua, đặc biệt từ khi bộ luật tố tụng hình sự năm 2015
được ban hành đã có một số công trình nghiên cứu về các vấn đề lý luận liên
quan đến vấn đề này và có nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả khác
nhau đã được công bố. Đáng chú ý là các công trình sau:
- Luận văn thạc sĩ Luật học “Kiểm sát giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm và kiến nghị khởi tố theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Namtừ thực tiễn

tỉnh Kiên Giang” của Trần Khánh Trường,Viện hàn lâm khoa học xã hội –
Học viện khoa học xã hội, 2017.
- Luận văn thạc sĩ Luật học “Kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc
giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và thực tiễn công tác trên địa bàn thị
xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên” của Ngô Quốc Hưng, Khoa Luật –Đại học
quốc gia Hà Nội, 2016.

2


- Luận văn thạc sĩ Luật học: “Kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm từ thực tiễn tỉnh Lạng Sơn” của Nguyễn Thu Hồng,
Viện hàn lâm khoa học xã hội – Học viện khoa học xã hội, 2016
- Luận văn thạc sĩ Luật học: “Kiểm sát việc giải quyết tin báo, tố giác
tội phạm trong luật tố tụng hình sự Việt Nam”của Dương Tiến Mạnh, Khoa
Luật –Đại học quốc gia Hà Nội, 2015.
- Luận văn thạc sĩ Luật học:“Vai trò của Viện kiểm sát trong việc khởi
tố vụ án hình sự” của Nguyễn Khắc Quang, Khoa Luật – Đại học quốc gia Hà
Nội, 2014.
- Luận văn thạc sĩ Luật học:“Nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát
trong giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tốcủa Phạm
Anh Đức, Trường Đại học luật Hà Nội, 2016.
- “Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện Thông tư liên tịch số
06/2013/TTLT về việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và
kiến nghị khởi tố”củaNguyễn Trọng Nghĩa và Trần Trung Hiếu, Trường Đại
học luật Thành Phố Hồ Chí Minh,2015.
Ngoài ra, còn có các bài viết của các tác giả khác với các ý kiến và
quan điểm khác nhau được đăng trên các báo và Tạp chí Kiểm sát, Tạp chí
Luật học, các báo cáo tổng kết công tác, các văn bản hướng dẫn nghiệp vụ...
Có thể thấy, vấn đề tố giác, tin báo về tội phạm đã được nghiên cứu dựa

trên các quy định pháp luật hiện hành, tuy nhiên liên quan trực tiếp đến Vai
trò của Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện trong việc tiếp nhận, giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố trên cơ sở thực tiễn địa bàn
Thành phố Hà Nộichưa được nghiên cứu một cách có hệ thống, toàn diện, sâu
sắc. Do vậy, đề tài không trùng với bất cứ đề tài nàođã được công bố.Trong
Luận văn, tác giả đã kế thừa có chọn lọc các kết quả của những công trình
nghiên cứu có trước, tiếp tục bổ sung, phát triển hơn nữa, góp phần làm sáng
tỏ vấn đề khi Bộ luật tố tụng hình sự 2015 đã bổ sung nhiệm vụ và trách
nhiệm của VKSND đối với hoạt động này.
3


3. Mục đíchvà nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài là nhận thức và làm rõ các quy định
pháp luật về vai trò của Viện kiểm sát trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác,
tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố qua thực tiễn công tác này trên địa
bàn thành phố Hà Nội, chỉ ra những bất cập trong các quy định pháp luật hiện
hành và những điểm mới của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015. Từ đó đưa ra
những giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật hình sự Việt Nam, cũng
như đề xuất những giải pháp nâng cao hiệu quả của hoạt động này trong thực
tiễn.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện được các mục đích nêu trên, khóa luận phải giải quyết các
nhiệm vụ sau:
- Hệ thống, tập trung làm rõ một số vấn đề tố giác, tin báo về tội phạm
và kiến nghị khởi tố;
- Phân tích, làm rõ vấn đề vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong việc
tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố
- Làm rõ lịch sử hình thành, phát triển quy định pháp luật về vai trò của

Viện kiểm sát nhân dân trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm và kiến nghị khởi tố;
- Đề cập đến quy định pháp luật hiện hành liên quan đến vai trò của
Viện kiểm sát nhân dân trong giải tiếp nhận, quyết tố giác, tin báo về tội phạm
và kiến nghị khới tố
- Phân tích, thực tiễn thực hiện vai trò của Viện kiểm sát nhân dân cấp
huyện trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến
nghị khởi tố trên địa bàn thành phố hà nội và nhận xét đánh giá.
- Hệ thống, tập trung làm rõ những kết quả đạt được, những hạn chế,
thiếu sót và nguyên nhân.
4


- Đề xuất giải pháp hoàn thiện các quy định của pháp luật và nâng cao
chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu những quy định của pháp luật tố tụng,
Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, các văn bản pháp luật liên quan và thực
tiễn áp dụng quy định vềchức năng, nhiệm vụ của kiểm sát trong việc tiếp
nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Thực tiễn
hoạt động của VKSND cấp huyệntrên địa bàn thành phố Hà Nội.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là các quy định của pháp luật liên quan
đến vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong giải tiếp nhận, quyết tố giác, tin
báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.Việc thực hiện vai trò này của Viện
kiểm sát nhân dân cấp huyệntrên địa bàn thành phố Hà Nội.
5. Những đóng góp về khoa học của đề tài
- Luận văn đã khảo cứu một số vấn đề về nhận thức và thực tiễn về hoạt

động tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố khi
Bộ luật tố tụng hình sự 2015 đã bổ sung nhiệm vụ và trách nhiệm của
VKSND đối với hoạt động này. Đồng thời luận văn chỉ ra những đặc điểm
công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát việc giải quyết tin báo, tố giác
về tội phạm của VKSND.
- Luận văn góp phần nghiên cứu làm rõ một số vấn đề lý luận có liên
quan đến vai tròtiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị
khởi tố của VKSND cấp huyện trên địa thành phố Hà Nội, đánh giá kết quả
cũng như thiếu sót, tồn tại và đề ra các giải pháp khắc phục nhằm nâng cao
chất lượng của việc thực hiện chức năng này của VKSND cấp huyện.

5


- Qua nghiên cứu thực tiễn kiểm sát việc giải quyết tin báo tố giác về
tội phạm của VKSND cấp huyện.Luận văn đề xuất các định hướng và giải
pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện công tác kiểm sát
này.Luận văn cũng góp phần nhận thức đúng đắn vai trò vai trò của VKSND
cấp huyện, tăng cường trách nhiệm kiểm sát, công tố trong hoạt động tiếp
nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố
6. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
6.1. Phƣơng pháp luận
Khóa luận dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật, các quan điểm của Đảng cộng sản
Việt Nam về xây dựng Nhà nước pháp quyền, về chính sách hình sự, về vấn
đề cải cách tư pháp được thể hiện trong các Nghị quyết Đại hội Đảng VIII,
IX, X và vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong việc tiếp nhận, giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.
6.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trong quá trình nghiên cứu, khóa luận sử dụng các phương pháp của

triết học duy vật biện chứng như: Phương pháp kết hợp giữa lý luận và thực
tiễn; phương pháp phân tích và tổng hợp; phương pháp so sánh, phương pháp
diễn dịch, phương pháp quy nạp, phương pháp thống kê, phương pháp lịch sử
cụ thể, phương pháp lô gíc.Đánh giá những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai
trò của Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện trong việc tiếp nhận, giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố trong các công trình của một số
nhà nghiên cứu khoa học. Ngoài ra, việc nghiên cứu đề tài còn dựa vào số liệu
trong các báo cáo của Ngành kiểm sát và phòng thống kê tội phạm và công
nghệ thông tin VKSND thành phố Hà Nội để phân tích, đánh giá, tổng hợp
các vấn đề thực tiễn xung quanh vấn đề tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo
về tội phạm và kiến nghị khởi tố.
7. Kết cấu của luận văn

6


Ngoài lời nói đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn
được kết cấu thành ba chương:
Chương 1: Nhận thức đối vớitố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị
khởi tố, vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong việc tiếp nhận, giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.
Chương 2: Quy định pháp luật hiện hành liên quan đến vai trò của Viện
kiểm sát nhân dân trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm
và kiến nghị khởi tố, thực tiễn thực hiện vai trò của Viện kiểm sát nhân dân
cấp quận (huyện)trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Chương 3: Giải pháp bảo đảm thực hiện vai trò của Viện kiểm sát nhân
dân cấp quận (huyện) trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm và kiến nghị khởi tố trên địa bàn thành phố Hà Nội.

7

Chƣơng 1
NHẬN THỨC TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM VÀ KIẾN NGHỊ
KHỞI TỐ, VAI TRÒ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN TRONG
VIỆC TIẾP NHẬN, GIẢI QUYẾT TIN BÁO, TỐ GIÁC TỘI PHẠM
VÀ KIẾN NGHỊ KHỞI TỐ
1.1. Nhận thức tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố
1.1.1. Khái niệmtố giác, tin báo về tội phạm vàkiến nghị khởi tố
Trước khicóBLTTHS 2015, các quy định đối với tố giác, tin báo về tội
phạm và kiến nghị khởi tố chưa có một khái niệm cụ thể mà chỉ có các quy
định chung nên quá trình áp dụng còn có nhiều cách hiểu khác nhau.BLTTHS
năm 2003 không quy định thế nào là tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị
khởi tố mà chỉ quy định:
“Công dân có thể tố giác tội phạm với CQĐT, VKS, Tòa án hoặc với
các cơ quan khác, tổ chức. Nếu tố giác bằngmiệng thì cơ quan, tổ chức tiếp
nhận phải lập biên bản và có chữ ký củangười tố giác.
Cơ quan tổ chức khi phát hiện hoặc nhận được tố giác củacông dân phải
báo tin ngay về tội phạm cho Cơ quan điều tra bằng văn bản” [2, Điều 101].
Theo các quy định nàythìchủ thể tố giác tội phạm là công dân, chủ thể
cung cấp tin báo về tội phạm làm cơ quan, tổ chức, phương tiện thông tin đại
chúng còn chủ thể của kiến nghị khởi tố là cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Tuy nhiên trên thực tế, tố giác tội phạm không chỉ là do công dân Việt Nam
cung cấp mà có thể do cá nhân là người nước ngoài, người không quốc tịch
cung cấp trong những trường hợp họ bị xâm hại tài sản, danh dự, nhân phẩm
trên lãnh thổ Việt Nam. Do đó nếu chỉ quy định những người là công dân Việt
Nam mới có quyền tố giác về tội phạm là chưa đầy đủ.
Để hướng dẫn áp dụng thống nhất các quy định của BLTTHS 2003 về
tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, Thông
8

tư liên tịch số 06/2013/TTLT – BCA – BQP – BTC – BNN&PTNT –
VKSNDTC ngày 02/8/2013 của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính,
Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao (viết
tắt là TTLT số 06/2013) hướng dẫn thi hành quy định của BLTTHSvề tiếp
nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố đã giải thích
cụ thể như sau:
- Tố giác về tội phạm là những thông tin về hành vi có dấu hiệu tội
phạm do cá nhân có danh tính, địa chỉ rõ ràng cung cấp cho cơ quan, cá
nhân có trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết.
- Tin báo về tội phạm là những thông tin về hành vi có dấu hiệu tội
phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng hoặc do cơ quan, tổ chức
cung cấp cho cơ quan, cá nhân có trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết.
- Kiến nghị khởi tố là việc các cơ quan nhà nước khi thực hiện nhiệm
vụ của mình phát hiện sự việc có dấu hiệu tội phạm và có văn bản kiến nghị
CQĐT xem xét khởi tố vụ án hình sự [6, Điều 3].
Như vậy TTLT số 06/2013 đã đưa ra khái niệm thế nào là tố giác, tin
báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Tuy nhiên theo cách giải thích trên vẫn
chưa phản ánh đúng bản chất của tố giác và tin báo về tội phạm. Bởi vì,
những thông tin về hành vi có dấu hiệu tội phạm do cá nhân có danh tính, địa
chỉ rõ ràng cung cấp cũng có thể là tin báo về tội phạm, cũng có thể là tố giác
về tội phạm. Ngoài ra theo khái niệm trên cá nhân cũng có thẩm quyền tiếp
nhận giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Đối với kiến
nghị khởi tố mới chỉ quy định CQĐT là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận,
giải quyết kiến nghị khởi tố về tội phạm.Nếu quy định tin báo do cơ quan, tổ
chức cung cấp hoặc trên phương tiện thông tin đại chúng là chưa phù hợp.
Thực tiễn cho thấy, tin báo là thông tin về vụ việc phạm tội, ngoài cơ quan, tổ
chức báo tin thì cá nhân cũng báo rất nhiều tin về vụ việc mình biết cho cơ

9


quan có thẩm quyền giải quyết, đây cũng là các căn cứ để xác định dấu hiệu
tội phạm.
Từ thực tiễn tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị
khởi tố, kế thừa các quy định của pháp luật hình sự, BLTTHS năm 2015 đã quy
định khái niệm về tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố như sau:
- Tố giác về tội phạm là việc cá nhân phát hiện và tố cáo hành vi có
dấu hiệu tội phạm với cơ quan có thẩm quyền.
- Tin báo về tội phạm là thông tin về vụ việc có dấu hiệu tội phạm do cơ
quan, tổ chức, cá nhân thông báo với cơ quan có thẩm quyền hoặc thông tin
về tội phạm trên phương tiện thông tin đại chúng.
- Kiến nghị khởi tố là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiến nghị
bằ ng văn bản và gửi kèm theo chứng cứ, tài liệu liên quan cho CQĐT, VKS có
thẩm quyề n xem xét, xử lý vụ việc có dấu hiệu tội phạm[3, Điều 144].
Như vậy, quy định của BLTTHS năm 2015 đưa ra, tất cả những thông
tin về hành vi có dấu hiệu tội phạm do cá nhân phát hiện và tố cáo với cơ
quan có thẩm quyền được coi là tố giác về tội phạm, còn đối với những thông
tin về hành vi có dấu hiệu tội phạm mà cá nhân biết được và thông báo cho cơ
quan có thẩm quyền được coi là tin báo, điều này giúp phân biệt rõ giữa tin
báo và tố giác.
Việc đưa ra khái niệm mới về tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị
khởi tố như trên là chính xác hơn, phản ánh đúng bản chất của tố giác, tin báo
về tội phạm và kiến nghị khởi tố so với TTLT số 06/2013.
1.1.2. Khái niệm, đặc điểm tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm và kiến nghị khởi tố
1.1.2.1. Khái niệmtiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và
kiến nghị khởi tố
Dưới góc độ ngôn ngữ học,tiếp nhận là việc đón nhận từ người khác,

nơi khác chuyển đến,còn giải quyết là việc đưa một vấn đề đến kết quả, làm

10


cho không còn mọi trở ngại, khó khăn để đạt được kết quả.Trong tiếp nhận tố
giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố có thể do nhiềucá nhân, tố chức
khác nhau thực hiện, nhưng việc tiếp nhận để giải quyết chúng chỉ do những
cơ quan và người có thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến
nghị khởi tố mới được tiến hành.
BLTTHS năm 2015 quy định việc tiếp nhậntố giác, tin báo về tội phạm
chỉ do cơ quan có thẩm quyền tiến hành, không giao cho cá nhân, đây là sự
thay đổi so với các quy định pháp luật trước đây (bỏ quy định về giao cho cá
nhân). Đối với kiến nghị khởi tố, BLTTHS năm 2015 cũng quy định các cơ
quan có thẩm quyền khi gửi văn bản kiến nghị phải gửi kèm theo các văn bản,
tài liệu chứng cứ liên quan để phục vụ việc xác minh.Về tiếp nhận, BLTTHS
năm 2015 cũng có sự thay đổi so với các quy đinh trước đây, ngoài CQĐT thì
có thể gửi đến VKS để xem xét, thụ lý.Các chủ thể có thẩm quyền tiếp nhận
tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tốđượckhoản 2 điều 145
BLTTHS năm 2015 quy định cụ thể, bao gồm “Cơ quan điều tra, Viện kiểm
sát và các cơ quan, tổ chức khác”. Những cơ quan, tổ chứckhácđược thông tư
liên tịch số 01/2017 quy địnhđó làCông an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an,
Trạm Công an; Tòa án các cấp; Cơ quan báo chí và các cơ quan, tổ chức
khác... (Những cơ quan tổ chức này chỉ có thẩm quyền tiếp nhận tin báo, tố
giác tội phạm, không có thẩm quyền tiếp nhận kiến nghị khởi tố).
Cũng giống như tiếp nhận, BLTTHS năm 2015 việc giải quyết tố giác,
tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố chỉ do cơ quan có thẩm quyền tiến
hành chứ không giao cho cá nhân cụ thể nào. Các chủ thể có thẩm quyền giải
quyết được khoản 3 điều 145 BLTTHS năm 2015 quy định gồm “Cơ quan
điều tra, Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra và

Viện kiểm sát”.
BLTTHS năm 2015 quy định: “Mọi tố giác, tin báo về tội phạm, kiến
nghị khởi tố phải được tiếp nhận đầy đủ, giải quyết kịp thời. Cơ quan, tổ chức

11


có trách nhiệm tiếp nhận không được từ chối tiếp nhận tố giác, tin báo về tội
phạm, kiến nghị khởi tố” [3, Khoản 1 Điều 145]. Có thể hiểu, mọi thông tin tố
giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố của cá nhân, cơ quan, tổ chức đều
phải được các cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận để giải quyết, không cơ quan,
tổ chức có thẩm quyền nào được quyền từ chối việc tiếp nhận này. Quy định
này nhằm tạo điều kiện cũng như khuyến khích cá nhân, cơ quan, tổ chức
ngay khi phát hiện các sự việc có dấu hiệu tội phạm cần tố giác, báo tin ngay
cho các cơ quan có thẩm quyền để nhanh chóng xử lý, góp phần đảm bảo an
ninh trật tự, trị an của xã hội.
Khi tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi
tố,các chủ thể có thẩm quyền cũng phải tuân theo một số nguyên tắc nhấtđịnh,
đó là:
Thứ nhất, tôn trọng và bảo vệ quyền con người, quyền và lợi ích hợp
pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Thứ hai, mọi tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố phải được
tiếp nhận đầy đủ theo trình tự, thủ tục.
Thứ ba, chỉ những cơ quan và người có thẩm quyền giải quyết tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố mới được tiến hành giải quyết tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.
Thứ tư,trong quá trình tiếp nhận, giải quyếttố giác, tin báo về tội phạm,
kiến nghị khởi tố, người có thẩm quyền phải nghiêm chỉnh thực hiện quy định
của pháp luật và chịu trách nhiệm về hành vi, quyết định của mình.
Thứ năm, có trách nhiệm thực hiện yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ

chức đã tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố về việc giữ bí mật việc
tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố, bảo vệ tính mạng, sức khoẻ,
danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, các quyền, lợi ích hợp pháp khác của họ,
người thân thích của họ khi bị đe dọa.

12


Việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi
tố,các chủ thể có thẩm quyềnphải thực hiện theo trình tự, thủ tục được pháp
luật quy định như lập biên bản tiếp nhận, ghi vào sổ tiếp nhận. Trường hợp
phát hiện tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố chuyển ngay tố giác,
tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố kèm theo tài liệu có liên quan đã tiếp
nhận cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền nếu tin báo, tố giác tội phạm và
kiến nghị khởi tố không thuộc thẩm quyền giải quyết của mình…“Trong thời
hạn 03 ngày kể từ ngày tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi
tố, Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động
điều tra có trách nhiệm thông báo bằng văn bản về việc tiếp nhận đó cho Viện
kiểm sát cùng cấp hoặc Viê ̣n kiểm sát có thẩm quyề n”[3, Khoản 5, Điều 146]
Về hoạt động tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến
nghị khởi tố đã được BLTTHS năm 2015 và các văn bản pháp luật khác như
Thông

tư

liên

tịch

số

01/2017/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT-

VKSNDTC sau đây gọi tắt là TTLT số 01/2017; Quy chế tạm thời ban hành
kèm theo Quyết định số 169/QĐ-VKSTC ngày 02 tháng 5 năm 2018 của Viện
trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về Công tác thực hành quyền công tố,
kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị
khởi tố quy định tương đối đầy đủ về thẩm quyền tiếp nhận, giải quyết, phân
loại, thời hạn giải quyết, tranh chấp về thẩm quyền giải quyết cũng như trách
nhiệm của Cơ quan trong việc giải quyết. Các chủ thể có thẩm quyền cũng
phải tuyệt đối thực hiện theo trình tự, thủ tục được pháp luật quy định. Trong
đó vai trò của Viện kiểm sát trong việc giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và
kiến nghị khởi tố rất quan trọng.
Từ những phân tích trên có thể khái niệm:
“Tiếp nhận tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tốlà việc đón
nhận những thông tin về hành vi có dấu hiệu về tội phạm do cơ quan, tổ chức,

13


cá nhâncung cấp hoặc thông qua các phương tiện thông tin đại chúngđượccơ
quan có thẩm quyền tiếp nhận, được thực hiện theo trình tự, thủ tục pháp luật
quy định”.
“Giải quyết tin báo, tố giác tội phạm và kiến nghị khởi tố là việc các cơ
quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật sử dụng quyền năng pháp lý
để giải quyết nguồn thông tin về tội phạm nhằm đảm bảo mọi hành vi phạm
tội, người phạm tội phải được phát hiện và xử lý, không làm oan người vô tội,
không bỏ lọt tội phạm và người phạm tội”
1.1.2.2. Đặc điểm tiếp nhận,giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và
kiến nghị khởi tố

Thứ nhất, tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị
khởi tố là một hoạt động tố tụng được pháp luật hình sự quy định.
Trong khoa học Luật tố tụng hình sự, các giai đoạn tố tụng hình sự
thường được chia ra thành 4 giai đoạn. Đó là giai đoạn khởi tố vụ án hình sự,
giai đoạn điều tra; giai đoạn truy tố và giai đoạn xét xử (một số quan điểm
cho rằng có thêm giai đoạn thi hành án). Trong đó, khởi tố vụ án hình
sự là giai đoạn tố tụng hình sự đầu tiên mà trong đó cơ quan tư pháp hình sự
có thẩm quyền căn cứ vào các quy định của pháp luật tố tụng hình sự tiến
hành việc xác định có (hay không) các dấu hiệu của tội phạm do hành vi nguy
hiểm cho xã hội đã được thực hiện, đồng thời ban hành quyết định về
việc khởi tố (hoặc không khởi tố) vụ án hình sự liên quan đến hành vi đó. Có
thể thấy hoạt động tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến
nghị khởi tố nằm trong giai đoạn này. Tại Điều 143 BLTTHS năm 2015 quy
định có 6 căn cứ để khởi tố vụ án, trong đó có 4 căn cứ nằm trong việc giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố. Như vậy, tiếp nhận,
giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố là một hoạt động
quan trọng, giúp đảm bảo nguyên tắc “mọi hành vi phạm tội, người phạm tội
phải được phát hiện và xử lý”.

14


Thứ hai, chỉ cơ cơ quan có thẩm quyền được pháp luật quy định mới
đượctiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố
Chủ thể có thẩm quyền tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị
khởi tố, khoản 2 điều 145 BLTTHS năm 2015 quy định gồm Cơ quan điều
tra, Viện kiểm sát, cơ quan, tổ chức khác (Công an xã, phường, thị trấn, Đồn
Công an, Trạm Công an; Tòa án các cấp; Cơ quan báo chí và các cơ quan, tổ
chức khác).Chủ thể có thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và
kiến nghị khởi tố chỉ bao gồm các chủ thể: Cơ quan điều tra, Cơ quan được

giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra và Viện kiểm sát[3, Khoản
3 Điều 145].
Thứ ba, Các cơ quan có thẩm quyền trong việc tiếp nhận, giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố phải nhiêm chỉnh thực hiện hoạt
động này theo trình tự, thủ tục được pháp luật quy định
Đó là những quy định về trách nhiệm tiếp nhận; những hoạt động được
điều tra trong giai đoạn giải quyết;thời hạn giải quyết; tạm đình chỉ; phục hồi;
tranh chấp về thẩm quyền giải quyết và những hoạt động khác.Những quy
định này được BLTTHS năm 2015 và nhưng văn bản pháp luật liên quan quy
định tương đối cụ thể đầy đủ.
Thứ tư: Giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi
tốđược tiến hành khi cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận nguồn tin về tội phạm,
là hoạt động mở đầu của tố tụng hình sự.
Tiếp nhận là hoạt động mở đầu của quá trình giải quyết tố giác, tin báo
về tội phạm, nhằm xác địnhcó hay không có hành vi phạm tội. Trên cơ sở tiếp
nhận tin báo, tố giác, cơ quan có thẩm quyền xác định có dấu hiệu tội phạm
hay không để quyết định việc khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình sự. Do
đó, hoạt động tiếp nhận là hoạt động tiền đề cho việc giải quyết.

15


1.2. Nhận thức vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong việc tiếp
nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố
1.2.1. Khái niệm, cơ sở quy định vai trò của Viện kiểm sát nhân dân
trong việc tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố
1.2.1.1. Khái niệm vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong việc tiếp
nhân, giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm và kiến nghị khởi tố
Trong khoa học pháp lý, vai trò dùng để nói về vị trí chức năng, nhiệm
vụ,quyền hạn của sự vật, sự việc, hiện tượng trong một hoàn cảnh, bối cảnh

và mối quan hệ nào đó.
Vai trò của các cơ quan nhà nước được xác định từ vị trí của nó trong
bộ máy nhà nước, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn do pháp luật quy định và
hiệu quả hoạt động của nó trong thực tiễn. Viện kiểm sát nhân dân tổ chức và
hoạt động theo nguyên tắc tập trung thống nhất; có chức năng kiểm sát việc
tuân theo pháp luật (trong hoạt động tư pháp), thực hành quyền công tố Nhà
nước, bảo đảm cho pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.
Trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi
tố, Viện kiểm sát có chức năng và nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm
sát hoạt động giải quyết tin báo, tố giáctội phạm và kiến nghị khởi tố. Theo
tác giả, vai trò của Viện kiểm sát trong giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm
và kiến nghị khởi tố có những đặc điểm sau:
Thứ nhất,vai trò của Viện kiểm sát trong giải quyết tố giác, tin báo về
tội phạm và kiến nghị khởi tố là một trong những nhóm hoạt động và quyền
năng của Viện kiểm sát được pháp luật quy định khi thực hiện chức năng thực
hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong tố tụng hình sự;
Thứ hai, so với vai trò của các cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố
tụng khác, đây là hoạt động chỉ do cơ quan duy nhất là Viện kiểm sát tiến
hành theo quy định pháp luật tố tụng hình sự. Theo Hiến pháp và pháp luật

16


hiện hành, Viện kiểm sát là cơ quan có chức năng thực hành quyền công tố và
kiểm sát các hoạt động tư pháp. Với chức năng, nhiệm vụ của mình, Viện
kiểm sát thực hiện quyền lực nhà nước, trực tiếp tiếp thực hành quyền công tố
và kiểm sát hoạt động tư pháp góp phần bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa;
bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, quyền làm chủ của nhân dân; bảo vệ tài sản
của nhà nước; bảo vệ tính mạng, sức khoẻ, tài sản, tự do, danh dự và nhân
phẩm của công dân; bảo đảm mọi hành vi xâm phạm tới lợi ích của Nhà nước,

của tập thể và lợi ích hợp pháp cua công dân phải được phát hiện kịp thời, xử
lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật;
Thứba,vai trò của VKSND trong giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm và kiến nghị khởi tố được tiến hành khi cơ quan có thẩm quyền tiếp
nhận nguồn tin về tội phạm, là hoạt động mở đầu của tố tụng hình sự;
Thứ tư, thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong
việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, Viện kiểm sát
có những vai trò khác với các hoạt động điều tra, truy tố và xét xử;
Trên cơ sở phân tích, làm rõ khái niệm có liên quan như tố giác, tin
báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, vai trò của Viện kiểm sát cũng như đặc
điểm của nó, có thể thấy khái niệm vai trò của Viện kiểm sát trong giải quyết
tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố được hiểu như sau:
“Vai trò của VKSND trong giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và
kiến nghị khới tố là việc VKSND thực hiện chức năng, nhiệm vụđược pháp
luật quy định để thực hiện hoạt động thực hành quyền công tố, kiểm sát các
hoạt động tư pháp nhằm đảm bảo cho việc giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm và kiến nghị khởi tố được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật,
không làm oan sai, bỏ lọt tội phạm”.
1.2.1.2. Cơ sở quy định vai trò của Viện kiểm sátnhân dân trong giải
quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố
Thứ nhất, Căn cứ vào chức năng cơ bản của tố tụng hình sự.

17


Trong tố tụng hình sự có ba chức năng cơ bản là chức năng buộc tội,
chức năng gỡ tội và chức năng xét xử. Viện kiểm sát là cơ quan tiến hành tố
tụng thực hiện chức năng buộc tội. Chức năng này được thực hiện ngay từ khi
giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.
Thứ hai, Căn cứ vào chức năng của chủ thể có thấm quyền tiến hành

tố tụng
Mỗi chức năng tố tụng được thực hiện bởi chủ thể hoặc nhóm chủ thể
khác nhau khi tham gia quan hệ pháp luật tố tụng hình sự. Chức năng tố tụng
là chức năng của chủ thể cụ thể khi tham gia quan hệ pháp luật tố tụng hình
sự, là nghĩa vụ tố tụng chủ yếu cùa các chủ thể mà thông qua đó thể hiện bản
chất tố tụng và vai trò của các chủ thể đó trong hoạt động tố tụng. Mỗi chủ thể
chỉ thực hiện chức năng vốn có của mình. Chức năng của Viện kiểm sát trong
tố tụng hình sự là chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động
tư pháp. Do vậy, nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát trong giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khới tố được quy định phù hợp với
chức năng của Viện kiểm sát;
Thứ ba, căn cứ vào nguyên tắc cơ bản của tố tụng hình sự.
Nguyên tắc của tố tụng hình sự là nhừng tư tưởng và quan điểm chủ
đạo phản ánh yêu cầu phát triển khách quan của đời sống xã hội, được thể chế
hóa bằng pháp luật, có ý nghĩa quyết định đối với việc xác lập và thực hiện
các hoạt động tố tụng hình sự, các quan hệ tố tụng hình sự cùng như đối với
các hình thức và phương thức thực hiện những hoạt động và quan hệ tố tụng
đó. Việc quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát trong giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố xuất phát từ các nguyên tắc cơ
bản của tố tụng hình sự như nguyên tắc: Trách nhiệm thực hành quyền công
tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự; Báo đảm pháp
chế xã hội chú nghĩa trong tố tụng hình sự.

18