Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường Trung học cơ sở trên địa bàn Thị xã Phú thọ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

TRIỆU THỊ PHƯƠNG CHI

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2017


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

TRIỆU THỊ PHƯƠNG CHI

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 8 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học: TS. DƯƠNG GIÁNG THIÊN HƯƠNG

HÀ NỘI - 2017

LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Khoa Quản lý Giáo
dục, Trường Đại học Giáo dục đã tổ chức khóa học Thạc sĩ Quản lý Giáo
dục để tôi có cơ hội được học tập, nghiên cứu và nâng cao trình độ cho bản
thân phục vụ cho công tác quản lý tại phòng Nội vụ, thị xã Phú Thọ, tỉnh
Phú Thọ.
Tôi gửi lời cảm ơn tới Phòng Nội vụ thị xã Phú Thọ, Phòng Giáo dục
và Đào tạo thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ và các cơ quan quản lý đã tạo điều
kiện cho tôi trong toàn bộ quá trình học tập và nghiên cứu tại Trường Đại học
Giáo dục. Tôi cũng xin cảm ơn các đồng chí cán bộ Quản lý Giáo dục, giáo
viên của các trường THCS trên địa bàn thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ đã giúp
tôi khảo sát, điều tra, đánh giá thực trạng cũng như khảo nghiệm tính cấp
thiết, tính khả thi của các biện pháp nhằm phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
các trường THCS trên địa bàn thị xã Phú Thọ
Tôi xin bày tỏ sự biết ơn tới Tiến sĩ Dương Giáng Thiên Hương, cán bộ
hướng dẫn luận văn, đã trực tiếp chỉ đạo, hướng dẫn và hỗ trợ tôi trong suốt
quá trình triển khai nghiên cứu đề tài và hoàn thiện đề tài đúng tiến độ, đảm
bảo yêu cầu của một công trình nghiên cứu khoa học.
Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lời cảm ơn đến các đồng nghiệp tại phòng Nội
vụ thị xã Phú Thọ, tỉnh Phú Thọ và các thành viên gia đình đã kịp thời động
viên, giúp đỡ, hỗ trợ tôi hoàn thành luận văn và toàn bộ quá trình học tập tại
Trường Đại học Giáo dục.
Tác giả luận văn

Triệu Thị Phương Chi

i

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL:

Cán bộ quản ly

CNH - HĐH:

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

CNTT:

Công nghệ thông tin

GD&ĐT:

Giáo dục và đào tạo

GD:

Giáo dục

GDPT:

Giáo dục phổ thông

GDTX:

Giáo dục thường xuyên

HĐND:

Hội đồng nhân dân

KHCN:

Khoa học công nghệ

KT – XH:

Kinh tế - xã hội

THCS:

Trung học cơ sở

THPT:

Trung học phổ phông

UBND:

Ủy ban nhân dân

ii


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN...................................................................................................i
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.............................................................ii

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ..........................................................vi
MỞ ĐẦU..........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN
BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ...............................6
1.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ............................................................6
1.1.1. Trên Thế giới...................................................................................6
1.1.2. Ở Việt Nam......................................................................................7
1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN.....................................................................9
1.2.2. Cán bộ quản lý, đội ngũ cán bộ quản lý trường học.......................9
1.2.3. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý.................................................11
1.3. TRƯỜNG

TRUNG HỌC CƠ SỞ TRONG HỆ THỐNG GIÁO DỤC QUỐC

DÂN..................................................................................................................13

1.3.1. Vị trí của giáo dục trung học cơ sở...............................................13
1.3.2. Vai trò, nhiệm vụ của người CBQL trường THCS........................15
1.3.3. Những yêu cầu về năng lực và phẩm chất đối với đội ngũ CBQL
trường THCS...........................................................................................17
1.4. PHÁT

TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG

TRUNG

HỌC CƠ

SỞ.....................................................................................................................19

1.4.1. Các yêu cầu đối với đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học
cơ sở........................................................................................................19
1.4.2. Nội dung phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ sở
.................................................................................................................21
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản
lý trường trung học cơ sở...............................................................................25
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1...............................................................................26

iii


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA
BÀN THỊ XÃ PHÚ THỌ...........................................................................27
2.1. ĐẶC ĐIỂM KINH TẾ - XÃ HỘI THỊ XÃ PHÚ THỌ......................................27
2.1.1. Vị trí địa lý, dân số, lao động thị xã Phú Thọ...............................27
2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội thị xã Phú Thọ.....................28
2.2. KHÁI QUÁT VỀ GIÁO DỤC THCS TẠI THỊ XÃ PHÚ THỌ........................30
2.2.1. Quy mô trường, lớp và học sinh trường Trung học cơ sở.............30
2.2.2. Đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên các trường THCS thị xã
Phú Thọ...................................................................................................31
2.2.3. Chất lượng giáo dục của học sinh các trường THCS thị xã Phú Thọ
.................................................................................................................33
2.3. KHÁI

QUÁT VỀ QUÁ TRÌNH TỔ CHỨC KHẢO SÁT THỰC TRẠNG

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
XÃ

CBQL

CÁC TRƯỜNG

THCS

TRÊN ĐỊA BÀN THỊ

PHÚ THỌ...................................................................................................34
2.3.1. MỤC ĐÍCH KHẢO SÁT..............................................................34
2.3.2. NỘI DUNG KHẢO SÁT..............................................................34
2.3.3. PHƯƠNG PHÁP KHẢO SÁT.....................................................35
2.3.4. ĐỐI TƯỢNG, ĐỊA BÀN VÀ KHÁCH THỂ KHẢO SÁT...........35

2.4. KẾT

QUẢ KHẢO SÁT THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ

QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG THCS TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ

PHÚ THỌ .................35

2.4.1. Thực trạng số lượng và cơ cấu đội ngũ cán bộ quản lý................36
2.4.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý.............................39
2.5. THỰC

TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC

TRƯỜNG THCS THỊ XÃ

PHÚ THỌ.................................................................45

2.5.1. Thực trạng quy hoạch phát triển đội ngũ cán bộ quản lý.............45
2.5.2. Thực trạng tuyển chọn, bổ nhiệm, sử dụng, luân
chuyển, cán bộ quản lý........................................................
47
2.5.3. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý.............................49
2.5.4. Thực trạng công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá cán bộ quản lý.....51
2.5.5. Thực trạng chế độ, chính sách đối với cán bộ quản lý.................53
iv


2.5.6. THỰC TRẠNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SỰ PHÁT
TRIỂN ĐỘI NGŨ CBQL TRƯỜNG THCS THỊ XÃ PHÚ THỌ........55
2.6. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG.......................................................56
2.6.1. Những thành tựu............................................................................56
2.6.2. Những hạn chế..............................................................................58
2.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế..................................................59
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2...............................................................................60
CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN
LÝ TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ XÃ PHÚ THỌ...........62
3.1. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG
TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ XÃ PHÚ THỌ ............................................................62
3.2. CÁC NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP..................................................63
3.2.1. Nguyên tắc mục tiêu......................................................................63
3.2.2. Nguyên tắc thực tiễn......................................................................63
3.2.3. Nguyên tắc hiệu quả, kế thừa........................................................64
3.2.4. Nguyên tắc cần thiết, khả thi.........................................................64
3.3. MỘT

SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CÁC

TRUNG HỌC CƠ SỞ THỊ XÃ .............................................................................64

3.3.1. Tăng cường thực hiện tốt công tác quy hoạch phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý các trường trung học cơ sở......................................64
3.3.2. Chỉ đạo đổi mới nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi
dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý diện quy hoạch.......................................67
3.3.3. Thực hiện tốt quy trình bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, luân chuyển
cán bộ hợp lý...........................................................................................69
3.3.4. Xây dựng các chính sách kiểm tra, giám sát, đánh giá đối với
đội ngũ cán bộ quản lý............................................................................72
3.3.5. Xây dựng các chính sách đãi ngộ hợp lý, tạo mọi điều kiện
thuận lợi để phát triển đội ngũ cán bộ quản lý.......................................76
3.4. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC BIỆN PHÁP......................................................79
3.5. KHẢO NGHIỆM TÍNH CẦN THIẾT VÀ KHẢ THI CỦA CÁC BIỆN PHÁP ĐỀ
XUẤT................................................................................................................80

v


3.5.1. Mục đích khảo nghiệm..................................................................80
3.5.2. Nội dung khảo nghiệm..................................................................81
3.5.3. Phương pháp khảo nghiệm...........................................................81
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3...............................................................................83
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ...............................................................85
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................87
PHỤ LỤC........................................................................................................90

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ
BẢNG 2.1. QUY MÔ PHÁT TRIỂN TRƯỜNG, LỚP VÀ HỌC
SINH THCS THỊ XÃ PHÚ THỌ...........................................31
BẢNG 2.2. ĐỘI NGŨ CBQL, GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG THCS
THỊ XÃ PHÚ THỌ NĂM HỌC 2016- 2017.........................32
BẢNG 2.3. XẾP LOẠI HẠNH KIỂM HỌC SINH THCS THỊ XÃ
PHÚ THỌ NĂM HỌC 2015- 2016........................................33
BẢNG 2.4. BẢNG XẾP LOẠI HỌC LỰC HỌC SINH THCS THỊ
XÃ PHÚ THỌ NĂM HỌC 2015-2016...................................34
BẢNG 2.5. SỐ LƯỢNG VÀ CƠ CẤU ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN
LÝ CÁC TRƯỜNG THCS......................................................36
BẢNG 2.6. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO CHUYÊN MÔN VÀ CHÍNH
TRỊ CỦA ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ CẤP THCS
TRƯỜNG THCS THỊ XÃ PHÚ THỌ...................................36
BẢNG 2.7. SỐ LƯỢNG VÀ CƠ CẤU ĐỘI NGŨ HIỆU TRƯỞNG
KHỐI THCS NĂM HỌC 2015 - 2016...................................37
BẢNG 2.8. THÂM NIÊN QUẢN LÝ CỦA ĐỘI NGŨ CBQL
TRƯỜNG THCS THỊ XÃ PHÚ THỌ...................................39
BẢNG 2.9. TỔNG HỢP KẾT QUẢ TRƯNG CẦU Ý KIẾN VỀ
PHẨM CHẤT CHÍNH TRỊ VÀ ĐẠO ĐỨC NGHỀ
NGHIỆP...................................................................................40
BẢNG 2.10. NĂNG LỰC CHUYÊN MÔN, NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM
CỦA ĐỘI NGŨ CBQL.............................................................42
BẢNG 2.11. NĂNG LỰC QUẢN LÍ CỦA CBQL CÁC TRƯỜNG
THCS THỊ XÃ PHÚ THỌ.......................................................44
BẢNG 2.13. THỰC TRẠNG XÂY DỰNG QUY HOẠCH ĐỘI NGŨ
CBQL CÁC TRƯỜNG THCS THỊ XÃ PHÚ THỌ.............46
BẢNG 2.14. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TUYỂN CHỌN, BỔ

NHIỆM, SỬ DỤNG CBQL....................................................48
BẢNG 2.15. CÔNG TÁC ĐÀO TẠO, BỒI DƯỠNG CBQL TRƯỜNG
THCS THỊ XÃ PHÚ THỌ.........................................................50
BẢNG 2.16. CÔNG TÁC KIỂM TRA, GIÁM SÁT, ĐÁNH GIÁ
CBQL TRƯỜNG THCS.........................................................52
BẢNG 2.17. CHẾ ĐỘ, CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI CBQL TRƯỜNG
THCS........................................................................................53
vii


BẢNG 2.18. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CÔNG TÁC PHÁT
TRIỂN ĐỘI NGŨ CBQL TRƯỜNG THCS.........................55
BẢNG 3.1. KHẢO NGHIỆM VỀ TÍNH CẦN THIẾT CỦA CÁC
BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN
LÝ TRƯỜNG THCS..............................................................81
BẢNG 3.2. KHẢO NGHIỆM VỀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC
BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN
LÝ TRƯỜNG THCS..............................................................82
BIỂU ĐỒ 2.1. ................THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CBQL
TRƯỜNG THCS THỊ XÃ PHÚ THỌ...................................54

viii


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Trong xu thế hội nhập quốc tế hiện nay, để một quốc gia phát triển toàn
diện về kinh tế, văn hóa - xã hội, thì quốc gia đó phải dựa trên cơ sở nền tảng
phát triển của nền giáo dục. Xác định rõ tầm quan trọng này, ngày 15/6/2004
Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị số 40-CT/TW trong đó xác

định “Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong
những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm
của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực
lượng nòng cốt, có vai trò quan trọng”. Do vậy muốn phát triển giáo dục đào tạo, điều quan trọng đầu tiên cần phải làm là chăm lo xây dựng và phát
triển đội ngũ CBQL giáo dục. Đối với nhà trường THCS, việc phát triển đội
ngũ hiệu trưởng và CBQL đáp ứng yêu cầu quản lý nhà trường trong giai
đoạn hội nhập và phát triển hiện nay phải được coi là nhiệm vụ vừa có tính
cấp bách vừa có tính chiến lược lâu dài.
Giáo dục THCS có vị trí quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân,
góp phần thực hiện mục tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng
nhân tài cho đất nước. Giáo dục THCS cung cấp cho học sinh những kiến
thức, kĩ năng, thái độ cần thiết ban đầu về khoa học, kĩ thuật, công nghệ và
hướng nghiệp để tiếp tục học lên THPT hoặc phân luồng vào học TCCN,
TCN; góp phần thực hiện mục tiêu đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng,
phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Thực hiện chủ trương của Đảng, chính
sách của nhà nước, giáo dục THCS hiện nay đang được đổi mới toàn diện về
mục tiêu, nội dung, chương trình, kế hoạch và phương pháp dạy học để thực
hiện mục tiêu nâng cao chất lượng, củng cố kết quả phổ cập giáo dục THCS,
đảm bảo sự đồng bộ và liên thông với các bậc học khác trong hệ thống giáo
dục quốc dân (Tiểu học, THPT, TCCN, TCN).
Đội ngũ CBQL giáo dục, trong đó đội ngũ hiệu trưởng với tư cách là
1


người đứng đầu nhà trường, được xem là lực lượng tiên phong dẫn dắt sự
nghiệp giáo dục - đào tạo, là nhân tố quyết định sự phát triển giáo dục - đào
tạo, biến chủ trương và mục tiêu phát triển giáo dục của Đảng - Nhà nước
thành hiện thực. Hiệu trưởng có vai trò hết sức quan trọng trong nhà trường,
hoạt động của hiệu trưởng có vai trò trực tiếp quyết định đến sự thành công

của nhà trường. Do vậy, muốn phát triển giáo dục - đào tạo, điều quan trọng
đầu tiên cần phải làm là chăm lo, xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL giáo
dục. Đối với nhà trường THCS, công tác phát triển đội ngũ hiệu trưởng và
CBQL đáp ứng yêu cầu quản lý nhà trường trong thời kỳ hội nhập, phát triển
được coi là nhiệm vụ vừa có tính cấp bách vừa có tính chiến lược lâu dài.
Thời gian qua, được sự quan tâm, chỉ đạo, lãnh đạo kịp thời của các
cấp, các ngành và chính quyền địa phương, công tác đào tạo đội ngũ cán bộ
quản lý ngành giáo dục thị xã Phú Thọ nói chung và của cấp THCS nói riêng
có nhiều cố gắng về mọi mặt, đưa sự nghiệp giáo dục và đào tạo của Thị xã
từng bước được nâng lên, góp phần đào tạo nguồn nhân lực lao động cho địa
phương. Trong tình hình hiện nay, chất lượng đội ngũ CBQL ở các trường
THCS thị xã Phú Thọ vẫn chưa đáp ứng tốt yêu cầu nâng cao chất lượng do
ngành giáo dục đặt ra, chưa đáp ứng yêu cầu trong tình hình KT – XH thời
kỳ đổi mới hiện nay. Một số trường chưa quan tâm, chưa thấy được vị trí, vai
trò của đội ngũ này. Do đó, từ việc đề bạt, xây dựng đến việc phát triển đội
ngũ CBQL vẫn còn tùy tiện, theo kinh nghiệm, chưa có cơ sở khoa học. Vì
vậy, chưa phát huy được vai trò của đội ngũ CBQL trong việc thực hiện
nhiệm vụ quản lý nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy và giáo dục.
Với cương vị là một cán bộ đang công tác tại Phòng Nội vụ thị xã Phú
Thọ và được phân công nhiệm vụ tham mưu cho lãnh đạo về công tác tổ
chức, tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của thị xã nên việc nghiên cứu
đề tài sẽ phục vụ trực tiếp cho công việc của bản thân. Xuất phát từ những lý
do trên, tôi chọn đề tài “Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường Trung
2


học cơ sở trên địa bàn thị xã Phú Thọ”..
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng phát triển đội ngũ
cán bộ quản lý các trường Trung học cơ sở thị xã Phú Thọ, luận văn đề xuất

các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý tại các trường THCS thị xã
Phú Thọ từ đó góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lí, đáp ứng
yêu cầu đổi mới trong quản lý giáo dục hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ CBQL trường Trung học cơ sở trên địa bàn thị xã Phú Thọ.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường Trung học cơ sở trên địa bàn
thị xã Phú Thọ.
4. Giả thuyết khoa học
Đội ngũ CBQL trường THCS thị xã Phú Thọ vẫn còn thiếu và yếu,
chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới về giáo dục. Nếu xác lập và thực hiện đồng bộ
các biện pháp phát triển đội ngũ CBQL mang tính khoa học, phù hợp với thực
tiễn địa phương, tạo ra môi trường làm việc tốt nhất để đội ngũ CBQL nâng
cao hiệu quả làm việc, bố trí công việc một cách hợp lý, đồng bộ giữa các yếu
tố chất lượng, số lượng và cơ cấu đội ngũ CBQL, giúp CBQL phát huy được
mọi tiềm năng cá nhân và phát triển bản thân đủ về số lượng, đồng bộ về cơ
cấu, đảm bảo về chất lượng, có tâm, có tài, có bản lĩnh, đáp ứng yêu cầu nâng
cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, thực hiện thành công sự
nghiệp CNH – HĐH đất nước, thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hóa những vấn đề lý luận về quản lý, phát triển đội ngũ
cán bộ quản lý trường học nói chung và đội ngũ cán bộ quản lý các Trung học
cơ sở trên địa bàn thị xã nói riêng.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý của
3


các trường Trung học cơ sở trên địa bàn thị xã.
5.3. Đề xuất một số biện pháp nhằm phát triển đội ngũ cán bộ quản lý

tại các trường Trung học cơ sở trên địa bàn thị xã.
6. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu, đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ
cán bộ quản lý (Hiệu trưởng và Phó Hiệu trưởng) tại 10 trường Trung học cơ
sở trên địa bàn thị xã từ năm học 2010-2011 đến năm học 2015-2016.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Trong quá trình nghiên cứu, tôi thực hiện hồi cứu, phân tích, tổng hợp,
hệ thống hóa, khái quát hóa các nguồn tài liệu lý luận và thực tiễn có liên
quan đến công tác phát triển đội ngũ CBQL trường THCS, bao gồm:
- Các tài liệu, Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Chính phủ, của Bộ GDĐT,
Tỉnh ủy, HĐND, UBND thị xã Phú thọ về quản lý, phát triển giáo dục, xây
dựng đội ngũ CBQL trường Trung học cơ sở trên địa bàn thị xã.
- Các kết quả nghiên cứu trong nước về phát triển giáo dục, xây dựng
và phát triển đội ngũ CBQL trường THCS.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra
Xây dựng các bảng điều tra phù hợp với nội dung luận văn; tổ chức
điều tra, thống kê, phân tích các dữ liệu để có những nhận xét, đánh giá chính
xác về đội ngũ CBQL trường THCS thị xã Phú Thọ.
Sử dụng phiếu trưng cầu ý kiến của đội ngũ cán bộ lãnh đạo Phòng
GD&ĐT, Phòng Nội vụ; Ban tổ chức, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng,
tổ phó các tổ chuyên môn, giáo viên chủ nhiệm và giáo viên các trường Trung
học cơ sở trên địa bàn thị xã về công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý.
7.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Phỏng vấn trực tiếp lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục;
Điều tra bằng phiếu hỏi đối với Hiệu trưởng, phó Hiệu trưởng và một
4

số giáo viên cốt cán trường THCS thị xã Phú Thọ.
7.2.3. Phương pháp quan sát
Quan sát hoạt động và cách xử lý tình huống của cán bộ quản lý các
trường trung học cơ sở trên địa bàn thị xã.
7.2.4. Phương pháp chuyên gia
Xin ý kiến chuyên gia về các biện pháp quản lý và tính cần thiết, tính
khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý tại các trung học
cơ sở thị xã Phú Thọ.
7.2.5. Nhóm phương pháp thống kê toán học
Sử dụng thống kê toán học để thống kê số lượng, cơ cấu, chất lượng đội
ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, kết quả học tập của học sinh các trường THCS.
Dùng thống kê mô tả và suy luận để phát hiện và rút ra các kết luận phục vụ
công tác nghiên cứu.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, luận văn được cấu trúc
thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các
trường Trung học cơ sở.
Chương 2: Thực trạng công tác phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các
trường Trung học cơ sở thị xã Phú Thọ.
Chương 3: Biện pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý các trường
Trung học cơ sở thị xã Phú Thọ.

5


CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1.1.1.Tình hình nghiên cứu về phát triển đội ngũ CBQL nhà trường
trên Thế giới
Hoạt động quản lý được bắt nguồn từ sự phân công, hợp tác lao động.
Chính từ sự phân công, hợp tác lao động là nhằm đến hiệu quả lớn hơn, năng
suất cao hơn trong lao động. Do đó, đòi hỏi phải có sự chỉ huy phối hợp, điều
hành, kiểm tra, chỉnh lý..., phải có người đứng đầu. Đây là hoạt động giúp
người thủ trưởng phối hợp nỗ lực của các thành viên trong nhóm, trong cộng
đồng, trong tổ chức để đạt được mục tiêu đề ra.
Nói đến hoạt động quản lý, chúng ta vẫn ngưỡng mộ ý tưởng sâu sắc
của C.Mác: “Một nghệ sĩ vĩ cầm thì tự điều khiển mình, còn dàn nhạc thì
cần nhạc trưởng”.
Kinh nghiệm phát triển giáo dục đào tạo của các nước trên Thế giới
cho thấy cán bộ quản lý có vai trò vô cùng quan trọng đối với sự tồn tại
phát triển của một nhà trường, trong đó hiệu trưởng đóng vai trò là nhân tố
quyết định. Hiệu trưởng có vai trò quyết định đến chất lượng giáo dục và
hiệu quả hoạt động của nhà trường. Với vai trò quan trọng như vậy hầu hết
các quốc gia đều quan tâm đến việc nâng cao chất lượng hoạt động nghề
nghiệp của Hiệu trưởng.
Trên thế giới -Từ giữa thể kỷ XVIII các học giả như: Robert Owen
(1771- 1858) Chales Babbage (1972- 1871) và Andrew Ure (1778- 1875) đã
đưa ra ý tưởng: Muốn tăng năng suất lao động, cần tập trung giải quyết một
số yếu tố chủ yếu là tạo ra phúc lợi công cộng tìm giải pháp giám sát công
nhân, quan tâm đến mối quan hệ giữa người quản lý đối với người bị quản lý
và đặc biệt là nâng cao năng lực quản lý cho người quản lý. Phát triển đội ngũ

6


CBQL trong nhà trường từ lâu đã được đề cập trong các nghiên cứu lý luận và
được sử dụng rất sớm trong thực tiễn hoạt động giáo dục ở các nước trên thế

giới. Đến những năm cuối thập niên 60 của thế kỷ XX, ở Hoa Kỳ xuất hiện
các khái niệm về “vốn con người” (Human capital) và “nguồn lực con người”
(Humanresources), sau đó thịnh hành vào những năm 70, 80 với sự phát triển
tiếp nối của nhà kinh tế người Mỹ nhận giải Nobel kinh tế 1992 Gary Backer,
thì vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên và CBQL cũng được giải quyết với tư
cách là phát triển nguồn nhân lực của một ngành, lĩnh vực. Mặc dù vậy, nội
dung và cách thức giải quyết vấn đề đã có sự khác nhau ở nhiều mức độ và
phụ thuộc rất lớn vào điều kiện thực tế của từng quốc gia và từng giai đoạn
lịch sử.
Công trình nghiên cứu của 3 tác giả: Harold Koontz, Cyril Odonnell,
Heinz Eeihrich với tác phẩm nổi tiếng: “Những vấn đề cốt yếu của quản lý”
[15]. Công trình này đã đề cập nhiều hơn về các yêu cầu chất lượng của người
quản lý. Gần đây, hai nhà khoa học Trung Quốc là Vương Lạc Phu và Tưởng
Nguyệt Thần đã có công trình “Khoa học lãnh đạo hiện đại” [31]. Trong công
trình này, các tác giả đã có một chương nêu lên vấn đề chất lượng của cán bộ
lãnh đạo và quản lý.
Thông qua giới thiệu và phân tích các đặc điểm trên, cho thấy được
tầm quan trọng của chất lượng đội ngũ người quản lý. Khi xã hội công
nghiệp có những dấu hiệu của sự bùng nổ thông tin và dần chuyển thành xã
hội thông tin, một số nhà khoa học có những công trình nghiên cứu về quản
lý trong môi trường thay đổi với tốc độ cao, quản lý theo quan điểm hệ
thống, quản lý tình huống, vấn đề chất lượng quản lý đòi hỏi phải đi vào
chất lượng và ngày càng được nâng cao.
1.1.2. Tình hình nghiên cứu về phát triển đội ngũ CBQL nhà trường
Ở Việt Nam
Ở nước ta, khoa học quản lý tuy còn non trẻ, song nó đã có những thành
tựu đáng kể, tùy từng điều kiện cụ thể tương ứng với tình hình phát triển kinh
7

tế xã hội của đất nước nó đã góp phần nâng cao hiệu quả quản lý xã hội.
Theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh (1890- 1969) khi bàn về công
tác QLCB, Người đã khẳng định: "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”,
“Mọi thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”, “ Có cán bộ tốt thì
việc gì cũng xong” [22]. Hội nghị lần thứ 3 của BCH TW Đảng khóa VIII
khẳng định "Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn
liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và chế độ” [25]. Triển khai các
quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đối với sự phát triển giáo dục, đã có nhiều tác giả
đi sâu nghiên cứu về lý luận quản lý giáo dục và công tác xây dựng đội ngũ
CBQL giáo dục.
Trong những năm gần đây, dưới sự chỉ đạo của Bộ GD&ĐT, đã có
những giải pháp được nghiên cứu để phát triển đội ngũ CBQL, nhất là sau khi
thực hiện chương trình đổi mới nội dung, chương trình sách giáo khoa trong
đó có nhiều dự án và công trình khoa học về đội ngũ CBQL ở một số cấp, bậc
học được áp dụng và thực hiện. Có thể kể đến các công trình và tác giả sau:
“Một số giải pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực QL quá trình dạy học của
hiệu trưởng trường THCS tỉnh Quảng Ninh”, của Hà Văn Cung - năm 2000;
“Một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý chuyên môn của hiệu trưởng
các trường THCS các huyện ngoại thành Hải Phòng”, của Nguyễn Văn Tiến năm 2000. “Biện pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THCS trên địa bàn
huyện Lập Thạch tỉnh Vĩnh phúc” của Lê Minh Tiến, năm 2009
Luận án của Nguyễn Liên Châu(2000): “Một số đặc điểm giao tiếp của
hiệu trưởng trường tiểu học” Phân tích đặc điểm gián tiếp của hiệu trưởng
trên các mặt: Nhu cầu, mục đích và nhận thức trong giao tiếp.
Một số bài báo khoa học đăng trên các tạp chí hoặc hội thảo khoa học
đã đề cập đến vấn đề phát triển đội ngũ CBQL trường THCS: “Xây dựng đội
ngũ cán bộ quản lý cơ sở giáo dục THCS đáp ứng chuẩn hiệu trưởng trong
giai đoạn mới.”[16]; “Phát triển đội ngũ CBQL các trường THCS theo quan
điểm chuẩn hóa phục vụ yêu cầu giáo dục miền Tây Bắc hiện nay” [1].
8

Nhằm thực hiện mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ
CBQL giáo dục về kiến thức, kỹ năng quản lý một cách bài bản, có trình độ
chuyên môn, nghiệp vụ đáp ứng được yêu cầu phát triển của sự nghiệp giáo
dục. Sau một thời gian tìm tòi và nghiên cứu tôi nhận thấy đề tài: “Phát triển
đội ngũ cán bộ quản lý các trường Trung học cơ sở trên địa bàn Thị xã
Phú thọ” mang tính cấp thiết và có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Cán bộ quản lý, đội ngũ cán bộ quản lý trường học
1.2.1.1. Cán bộ quản lý
Theo cách hiểu thông thường và khá phổ biến ở nước ta hiện nay
thường cho rằng hai khái niệm “cán bộ quản lý” và “cán bộ lãnh đạo” gắn liền
với nhau. Bởi vì, trong nội hàm của hai khái niệm này có những điểm giống
nhau: Cả cán bộ quản lý và cán bộ lãnh đạo đều là chủ thể ra quyết định, điều
khiển hoạt động của một tổ chức. Người cán bộ quản lý phải thực hiện chức
năng lãnh đạo và người cán bộ lãnh đạo cũng phải thực hiện chức năng quản
lý.
Do đó, theo tác giả có thể hiểu “cán bộ quản lý” là những người có
chức vụ, có trách nhiệm điều hành hoạt động của một tổ chức. Trong quá trình
hoạt động các cán bộ quản lý định hướng cho khách thể quản lý thông qua hệ
thống cơ chế, đường lối, chủ trương, chính sách đồng thời trực tiếp điều
khiển, vận hành tổ chức thông qua những thiết chế có tính pháp lệnh được
quy định trước.
Theo Nguyễn Tấn Lợi: “CBQL là những người thực hiện các chức
năng quản lý, nhằm đảm bảo cho tổ chức đạt được những mục đích của mình
với kết quả và hiệu quả cao. Một CBQL được xác đinh 3 yếu tố cơ bản: Có
vị trí trong tổ chức với những quyền hạn nhất định trong quá trình ra quyết
định quản lý, có chức năng thực hiện những nhiệm vụ quản lý nhất định
trong quản lý tổ chức; Có nhiệm vụ để đáp ứng những đòi hỏi nhất định của
công việc” [23].

9


CBQL là người lãnh đạo, chỉ huy, tổ chức thực hiện các mục tiêu,
nhiệm vụ của tổ chức, hay một nói cách khác, CBQL là chủ thể quản lý gồm
những người giữ vai trò tác động, ra lệnh, kiểm tra đối tượng quản lý.
CBQL có thể là cấp trưởng hoặc cấp phó của một tổ chức được cơ quan
cấp trên tuyển dụng, bổ nhiệm bằng quyết định hành chính nhà nước. Cấp phó
giúp việc cho cấp trưởng, chịu trách nhiệm trước cấp trưởng và trước pháp
luật về công việc được phân công.
Nói tóm lại, CBQL là chủ thể quản lý, là người điều hành một hệ thống
lớn và phức tạp, là người thực thi các chính sách đa dạng và mềm dẻo để giải
quyết một cách chủ động và sáng tạo các vấn đề mới nảy sinh nhằm thực hiện
các mục tiêu của cơ quan, đơn vị, tổ chức.
1.2.1.2. Đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS
- Đội ngũ: Được hiểu là tổ hợp gồm một số đông người cùng nhiệm vụ,
chức năng, nghề nghiệp, tạo thành lực lượng có tổ chức , quy củ. Ví dụ: Đội
ngũ CBQL, đội ngũ tri thức, đội ngũ giáo viên...vv.
Tuy nhiên, chúng ta có thể hiểu ở một khía cạnh chung nhất là: Đội ngũ
là tập hợp một số đông người hợp thành một lực lượng để thực hiện một hay
nhiều chức năng, có thể cùng nghề nghiệp hoặc khác nghề nhưng có chung
mục đích xác định. Họ làm việc theo kế hoạch và gắn bó với nhau nhưng đều
thống nhất ở điểm: Là một nhóm người, một tổ chức, tập hợp thành một lực
lượng để thực hiện một mục đích nhất định.
- Đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS: Là những người trực tiếp quản
lý, điều hành hoạt động của nhà trường theo các quy định của pháp luật và
của cấp trên giao cho theo đúng chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của
trường THCS. Đồng thời, phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và cấp trên về
những hoạt động quản lý của mình.
Cán bộ quản lý trường THCS là những người quản lý nhà trường từ cấp

tổ chuyên môn trở lên, bao gồm: Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và cán bộ quản
lý tổ chuyên môn. Tập hợp các cán bộ QLGD tạo nên đội ngũ CBQLGD.
10


Trong phạm vi đề tài này, chúng tôi đề cập tới CBQL trường THCS là
những người đứng đầu nhà trường (Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng) cùng
chung nhiệm vụ, trách nhiệm quản lý trường học.
CBQL giữ vai trò, vị trí thiết yếu, nòng cốt trong các cơ quan, đơn vị.
Yêu cầu trước hết của người quản lý trường học phải có trình độ tư tưởng,
chính trị, đạo đức tốt phù hợp với yêu cầu vị thế lãnh đạo; có lối sống trong
sạch, mẫu mực không tham nhũng. Trong hành động, thái độ ứng xử, luôn thể
hiện được phong cách lãnh đạo năng động, đổi mới đúng pháp luật.
Người CBQL trường học phải có trình độ giỏi về chuyên môn, nghiệp
vụ sư phạm vững vàng. Thường xuyên nghiên cứu, học tập để không ngừng
hoàn thiện trình độ chuyên môn, nghiệp vụ quản lý của bản thân; Có trình độ
uyên thâm, tầm nhìn chiến lược để dự báo xu hướng phát triển xây dựng được
kế hoạch phát triển của đơn vị trong tương lai. Người CBQL trường học cần
biết điều chỉnh các mối quan hệ với tập thể sư phạm, đồng nghiệp đơn vị
mình và các đơn vị khác để điều chỉnh hợp lý trong công tác chỉ đạo.
1.2.2. Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
Có nhiều cách định nghĩa về phát triển, xuất phát từ những cấp độ xem
xét khác nhau.
- Phát triển hiểu theo nghĩa triết học là sự bất biến đổi từ ít đến nhiều,
từ hẹp đến rộng, từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp. Xu hướng và con
đường phát triển theo hình xoáy trôn ốc, tạo thành xu thế phát triển từ thấp lên
cao, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn.
- Phát triển là quá trình nội tại, tạo ra sự hoàn thiện của tự nhiên và xã
hội. Hiểu một cách đơn giản phát triển là quá trình vận động tiến lên từ thấp
đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn của

một sự sự vật. Quá trình trình vận động đó đó diễn ra vừa dần dần, vừa nhảy
vọt để đưa tới sự ra đời của cái mới thay thế cái cũ. Sự phát triển là kết quả
của quá trình thay đổi dần về lượng dẫn đến sự thay đổi về chất, quá trình
diễn ra theo đường xoáy ốc và hết mỗi chu kỳ sự vật lặp lại dường như sự vật
11


ban đầu nhưng ở mức (cấp độ) cao hơn.
- Phát triển đội ngũ CBQL là khái niệm được thu hẹp từ khái niệm phát
triển nguồn nhân lực, có nội dung hẹp hơn rất nhiều so với nội dung phát triển
nguồn nhân lực. Đội ngũ này đã làm việc tại các cơ sở GD hoặc cơ quan trong
hệ thống GD quốc dân, với một chuyên môn nhất định là quản lý trường học
hoặc cơ quan trong hệ thống GD với một số lượng giới hạn nhất định (theo
quy định của nhà nước).
Phát triển đội ngũ CBQL có thể xem như một bộ phận của “phát triển
nguồn nhân lực, phát triển con người” và “coi con người là trung tâm của sự
phát triển”, con người “vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển” là
một trong những vấn đề có tính thời đại, gắn với phát triển bền vững.
- Phát triển đội ngũ CBQL trường THCS là quá trình xây dựng đội ngũ
CBQL trường THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới trong quản lý giáo dục hiện
nay, đảm bảo thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ và mục tiêu quản lý trường học.
Cần tiến hành đồng bộ các giải pháp quản lý để phát triển đội ngũ CBQL
trường THCS nhằm xây dựng đội ngũ CBQL trường THCS đủ về số lượng,
động bộ về cơ cấu, có trình độ chuyên môn giỏi, kiến thức - kỹ năng quản lý
vững vàng và thái độ nghề nghiệp tốt. Đây cũng là quá trình làm cho đội ngũ
CBQL thích ứng được với sự thay đổi mạnh mẽ của xã hội, thúc đẩy khả năng
sáng tạo của bản thân để hoàn thành tốt nhất mục tiêu giáo dục của nhà
trường, hình thành mối quan hệ gắn bó với nhà trường (thấy sự phát triển của
bản thân gắn liền với sự phát triển của nhà trường).
Quá trình phát triển đội ngũ CBQL trường THCS thực chất là một quá

trình liên tục nhằm thay đổi thực trạng hiện tại của đội ngũ CBQL trường
THCS cho hoàn thiện hơn, làm cho đội ngũ CBQL trường THCS ngày càng
hoàn thiện về mọi mặt đáp ứng tốt yêu cầu quản lý trường THCS trong điều
kiện CNH – HĐH và hội nhập quốc tế, từng bước tiếp cận với trình độ quản
lý trường học phổ thông của các nước phát triển trên thế giới.
Phát triển đội ngũ CBQL trường THCS là một quá trình kép bao gồm
12


sự nỗ lực tự phấn đấu vươn lên của CBQL và sự thúc đẩy của yếu tố môi
trường (sự vận động phát triển của xã hội, nhà trường, đồng nghiệp) đối với
CBQL, trong đó sự nỗ lực tự phấn đấu vươn lên của người CBQL là yếu tố
quan trọng, đảm bảo cho sự trưởng thành về nghề nghiệp, phẩm chất đạo
đức, nhân cách của người CBQL trong mối liên hệ biện chứng với sự phát
triển của nhà trường THCS nói riêng và sự phát triển của sự nghiệp giáo dục
- đào tạo nói chung.
Như vậy, để đạt được hiệu suất cao nhất của 5 yếu tố phát triển nguồn
nhân lực thì phát triển đội ngũ CBQL giáo dục chính cách làm đạt hiệu quả:
1/Thực hiện giáo dục - đào tạo để toàn đội ngũ CBQL giáo dục đạt đến
sự chuẩn hóa, hiện đại hóa;
2/ Thực hiện các chính sách, chế độ để đảm bảo sức khỏe (thể lực, trí
lực, tâm lực) cho CBQL giáo dục;
3/ Tạo ra môi trường làm việc tốt nhất để đội ngũ CBQL nâng cao hiệu
quả làm việc;
4/ Bố trí công tác một cách hợp lý, đồng bộ với các yếu tố số lượng, cơ
cấu đội ngũ CBQL giáo dục;
5/ Thực hiên dân chủ hóa, giúp CBQL phát huy mọi tiềm năng cá nhân
và tự phát triển bản thân.
1.3. Trường trung học cơ sở trong hệ thống giáo dục quốc dân
1.3.1. Vị trí của giáo dục trung học cơ sở

Luật Giáo dục (2005) đã quy định: Giáo dục phổ thông bao gồm: Giáo
dục tiểu học, THCS, THPT. Điều 26.1.b "Giáo dục THCS được thực hiện
trong 4 năm học, từ lớp sáu đến lớp chín. Học sinh vào lớp 6 phải hoàn thành
chương trình tiểu học và có độ tuổi là 11 tuổi ".
Có thể nói, trong hệ thống giáo dục quốc dân cấp THCS có vị trí, vai
trò đặc biệt quan trọng vì đây là cầu nối giữa cấp tiểu học và cấp THCS, với
độ tuổi từ 11 đến 14 tuổi, lứa tuổi bắt đầu bước vào độ tuổi lao động tối thiểu.
Bậc THCS nhằm giúp học sinh củng cố, phát triển những kết quả của
13


giáo dục Tiểu học; có học vấn phổ thông ở trình độ cơ sở và những hiểu biết
ban đầu về kĩ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học Trung học phổ thông,
trung cấp học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động.Từ đó, góp phần nâng cao
dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho địa phương và cho đất nước.
Trong chiến lược phát triển giáo dục, phát triển nguồn nhân lực của mỗi quốc
gia, câu hỏi đầu tiên, và đột phá chú trọng đầu tiên bao giờ cũng nói tới giáo
dục phổ thông, vì giáo dục phổ thông là nền tảng cơ bản của hệ thống giáo
dục quốc dân và chính nó sẽ là cơ sở đem đến chất lượng cho cả hệ thống
giáo dục…
Giáo dục THCS không chỉ nhằm mục tiêu học lên THPT mà phải
chuẩn bị phân luồng sau THCS. Sau khi tốt nghiệp THCS, bước vào độ tuổi
15, độ tuổi lao động, học sinh đã đứng trước sự lựa chọn mang tính bước
ngoặt của cuộc đời: Tiếp tục hoàn thiện học vấn ở bậc THPT, hoặc theo các
loại hình trường đào tạo nghề, hoặc trực tiếp ra lao động sản xuất. Cho nên
giáo dục THCS phải hình thành cho học sinh có những giá trị đạo đức, tư
tưởng, lối sống phù hợp với mục tiêu, có những kiến thức phổ thông cơ bản
về tự nhiên, xã hội, con người. Các kiến thức đó phải gắn với cuộc sống
cộng đồng và thực tiễn địa phương từ đó hình thành kỹ năng vận dụng kiến
thức đã học vào giải quyết những tình huống thường gặp trong cuộc sống

của bản thân, gia đình và cộng đồng.
Từ những đặc điểm trên, ta thấy giáo dục THCS có vị trí, vai trò, mục
tiêu hết sức quan trọng trong chiến lược phát triển giáo dục, đặc biệt hiện nay
việc phổ cập giáo dục THCS là nhu cầu tất yếu khách quan của nước ta trong
giai đoạn CNH, HĐH đất nước. Yêu cầu phải phát triển, nâng cao chất lượng
đội ngũ nhà giáo và đội ngũ cán bộ QLGD một cách toàn diện, đổi mới mạnh
mẽ các hoạt động để đáp ứng nhiệm vụ mới. Đội ngũ CBQL phải nhận thức
đầy đủ về điều đó, họ phải có đủ tri thức, năng lực chuyên môn, năng lực lãnh
đạo, tầm nhìn chiến lược, phẩm chất đạo đức để thể hiện vai trò của mình
14


1.3.2. Vai trò, nhiệm vụ của người CBQL trường THCS
Đội ngũ CBQL giáo dục nói chung và hiệu trưởng nói riêng có vai trò
hết sức quan trọng trong sự nghiệp giáo dục. “Cán bộ quản lý giáo dục giữ vai
trò hết sức quan trọng trong tổ chức, quản lý, điều hành các hoạt động giáo
dục” [34]. Phẩm chất năng lực của Hiệu trưởng trường THCS sẽ có tác động
mạnh mẽ và ảnh hưởng quyết định đến chất lượng giáo dục và hiệu quả hoạt
động của nhà trường.
Chỉ thị số 40/CT-TW ngày 15-06-2004 của Ban bí Thư TW Đảng về
xây dựng đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục xác định: “Mục tiêu là xây
dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục được chuẩn hoá, đảm bảo
chất lượng, đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao
bản lĩnh chính trị, phẩm chất, lối sống, lương tâm, tay nghề của nhà giáo;
thông qua việc quản lý, phát triển đúng định hướng và có hiệu quả sự nghiệp
giáo dục để nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi
hỏi ngày càng cao của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”
[1,tr2]. .
Hiệu trưởng trường THCS được lựa chọn từ đội ngũ nhà giáo, là những
cán bộ cốt cán trong nguồn nhân lực của hệ thống nhà trường THCS. Họ có

nhiệm vụ quản lý các hoạt động của nhà trường theo đường lối, quan điểm
giáo dục của Đảng và nhà nước, thực hiện nhiệm vụ của trường THCS theo
Điều 58. Luật giáo dục và Điều lệ trường THCS, THPT và trường Phổ thông
có nhiều cấp học cụ thể:
1/ Công bố công khai chương trình giáo dục; Tổ chức giảng dạy, học
tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục tiêu, chương trình giáo dục;
xác nhận hoặc cấp văn bằng, chứng chỉ theo thẩm quyền;
2/ Tuyển dụng, quản lý nhà giáo, cán bộ, nhân viên; tham gia vào quá
trình điều động của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đối với nhà
giáo, cán bộ, nhân viên;
15