Một số biện pháp nâng cao vị thế bên việt nam tại các liên doanh nước ngoài

BQ GIAO Dl)C VA DAO Tl}.O
. TRUONG Dl}.I HQC KINH TE TPHCl\11

CAOMINHTRI

MOT
.

SO BIEN
. PHAP NANG
.

CAO VI. THE BEN VIET
. NAM

T~l CAC LIEN DOANH NliOC NGOAI
0

A

LU~N

v

-

K

VAN T~ C SI KINH TE

B¢ GIAO DI)C VA eAo TAO

TRUONG DH KINH TE TP.HCM

THUVItN

'5""fq ~
TP.H6 Chi Minh - Nam 2003


BQ GIAO Dl)C vABAo·T.1.0
TRUONG DL}I HQC KINH TE TPHCM

CAO lVIINH TRI

MOT
!

•

SO BIEN
•

T~l

PHAP NANG CAO VI THE BEN VIET NAM
Ill

cAc

Chuyen nganh:
Ma so':

.

•

LIEN DOANH NlfOC NGOAI,

KINH DOANH NGOL}I TRUONG
5.02.05 ·

A

~

-

K

~:~======~~hB·~~Y*~T~~~KlNn~d-~-~======~~=~=-~=

Nguoi htiong dftn khoa hQc:

TS NGO THJ NGQCHUYEN

TP.H6 Chi Minh - Nam 2003

··.-;


1

MlJC LlJC
Mt~C

1

ll;IC

Danh ill~lC ca.c bang

2

Loi md d~u

3

1. Ly lu~n cd ban v~ FDI va lien doanh ml'dc ngoai

5

1.1. Khai

ni~ m

5

chung

1.2. M{?t s6 kinh nghi~m trong tri~n khai dt! an FDI, lien doanh eli a cac qu6c
gia trong khu v~l'c

9
1.3. Mhi~n cac dt! an FDI n6i chung va lien doanh ml'dc ngoai n6i rieng t(;li
V~tNam

13

2. Tlnh hlnh vi the clia d6i tac ben Vi~t Nam d cac cong ty lien doanh ml'dc
ngoai t(;li Thanh ph6 H6 Chi Minh

19

2.1. T6ng quan v~ Thanh ph6 H6 Chi Minh va ho(;lt d{?ng d~u ttl' ml'dc ngoai
19
2.2. Ket qua tht!c hi~n phieu tham do d mngoai t(;li Thanh ph6 H6 Chi Minh
2.3.

Nh~n

xet chung

28
33

-

--

3. M

ngoai

48

3.1. Nhung quan di~m cdban v~ thu hut, stl' dvng, quan ly FDI n6i chung va
lien doanh ml'dc ngoai n6i rieng t(;li Vi~t Nam va Thanh ph6 H6 Chi
Minh
48
3.2. B~ xuftt va kien nghi cac bi~n phap nh~m nang cao vi the ben Vi~t Nam
t(;li cac lien doanh ml'dc ngoai
52
Ket lu~n va kien nghi nhung vftn d~ c~n nghien cuu tiep theo
Tai li~u tham khao
Ph~l l~lC

66 ~


2

DANH MlJC CAC BANG

Bang 1- S6 dt1 an FDI dtl'CJc dip phep ciia Thanh ph6 H6 Chi Minh va di ml'oc
Bang 2- Quy mo thu hut v6n FDI cila dt1 an til 1991 de'n 2002
Bang 3- Co diu thu hut v6n FDI phan theo nganh ngh~ ttl' 1991 de'n 2002
Bang 4- Co diu thu hut v6n FDI theo qu6c gia va Hinh th6 til 1991 de'n 2002
Bang 5- Tlnh hinh FDI theo hinh thuc dfru ttl' til 1991 ~e'n 2002


3

Trong xu httong toan cfru hoa, dfru ttt qu6c te ngay cang dong mrfit quan trqng d6i voi n€n kinh te cua cac qu6c gia. 8~c bi~t la d6i voi cac mtoc
dang phat tri~n, ngu6n v6n dfiu ttt mtoc ngoai la mdfiu nt chinh trong giai dol;ln cfit canh. Vi~t Nam cling khong nam ngoai xu
httong chung nay. Xet u·en binh di~n ca mtoc, Slf phat tri~n nhanh chong ctia cac
doanh nghi~p FDI khong chi khiing dinh vi tri, vai tro eli a khu vtfc kinh te "tre"
macon gop phfin to Ion vao S~( nghi~p cong nghi~p hoa- hi~n dl;li hoa, phat tri~n
kinh te, hTuy nhien, tren th~tc te, nghiem tile nhin nh~n l1;ti, chung ta thiy rang
trong hol;lt d
nghi~p

FDI,

d~c bi~t

la cac doanh

nghi~p

lien

doanh- mc~p. Hi~n ttt<;Jng cac lien doanh lam an thua 16, pha san, thanh ly giai th~ tntoc

thai hl;ln khong con Ia di€u mdi me rna da trd thanh chuy~n thttong ngay. 8i doi
-ydi hi~n tgqng 11~y_,_ yi the eli a d6i tac ben Vi~t Nam tl;li cac lien doanh iutoc
ngoai v6n da yeu nay cang yeu hdn. "Vi the" theo Tu di~n tieng Vi~t co nghia

la: "yi ~ri, dia vi u·ong quan h~ xa hQi, v€ m~t c6 vai tro, anh httdng den nhung
d6i ntqng khac, m~t khac". Hay n6i each khac, vi the ctla d6i tac ben Vi~t Nam
la yeu

t6 dong vai tro quyet dinh den

tieu Clla ben

Vi~t

vi~c dl;lt dtt<;Jc hay khong dl;lt dtt<;Jc cac mt:tc

Nam khi tham gia cong ty lien doanh voi mtoc ngoai.

Ml!-C dfch nghien czlu d~ tlli: til' thtfc trl;lng cac lien doanh nt(OC ngoai va vi

the ct'ia d6i tac ben Vi~t t--ram d~ tim ra mcti·a ben Vi~t Nam tl;li cac lien doanh nay, tu do gop phfin dtta hol;lt dlien doanh mtoc ngoai theo dung "quy d<;1o ., ma Bang, Nha mtoc ta mong mu6n.


4

EJ(Ji tuqng nghien cr:tu cua

d6i tac ben

Vi~t

Nam

t~i

dP tdi: la cac cong ty lien doanh mroc ngoai va

cac lien doanh mroc ngoai.

VP ph~zm vi nghien criu (khong gian): cac cong ty lien doanh mroc ngoai
(nam ngoai khu che' xua't va khu cong nghi~p) t~i Thanh ph6 H6 Chi Minh.
Vt! ph~rm vi nghien criu (thO'i gian): d~ dam bao danh gia toan di~n, d6ng

bvai s6li~u c6 lien quan dtr\ic c~p nh~t de'nhe't thang 09 nam 2003.
Phuong phap nghien c~f:u: phu'dng phap dieu tra khao sat, phtrong phap

th6ng ke, so sanh, t6ng h\ip s61i~u va pharr tich.
Kit c{(u d~ tdi g6m ba chuang chfnh:

1. Ly Iu~n cd ban v~ FDI va lien doanh mt6'c ngoai. Chu'dng nay se cung dip

m(>t s6 kie'n thuc cd ban nhftt ve FDI va lien doanh mroc ngoai cfing nhtr se
thong tin mqu6c gia trong khu v~rc.
2. Tlnh hlnh vi the' ciia d6i hie ben Vi~t Nam (J cac cong ty lien doanh mt6'c
ngoai t~i Thanh ph6 H6 Chi Minh. Nlen t6'ng quan ve Thanh phd H6 Chi Minh va ho~i d(>ng dftu ttr mroc ngoai
cfing nhtr m(>t s6 nh~n xet ve vi the' ctla ben Vi~t Nam d~ra u·en ke't qua th~rc
hi~n

phie'u tham dod cac lien doanh mroc ngoai t~i Thanh phd H6 Chi Minh.

3. M(}t s6 bi~n phap nang cao vi the' ben Vi~t Nam t~i cac lien doanh mtoc
ngoai. Tren cd sd nhung quan di~m cd ban v~ thu hut, quan ly FDI n6i chung
va lien doanh mroc ngoai n6i rieng t~i Vi~t Nam va Thanh phd H6 Chi Minh
cfing nhtr cac ke't qua nghien cuu, nh~n xet d chu'dng 1 va chtrdng 2, chtrdng 3
se d~ xua't mt(;l.i cac lien doanh mroc ngoai.


5

1. LY LU~N CO BAN VE FDI VA LIEN DOANH Nu'dC NGOAI
1.1. KHAI NleM CHUNG:
1.1.1. Djnh nghia va cac hlnh thti'c d~ u tu' quO'c te':
EHiu nr qu6c te' Ut hlnh thuc di chuy~n nr ban nY mrdc nay sang mrdc khac
nh~m m~1c dich kie'rn IOi. B6 la nhfi'ng phtl'dng thuc dfru nr v6n, tai san d mrdc

ngoai d~ tie'n hanh San XUa't, kinh doanh, San phftm Va dich Vl;J vdi rn~lC dich
kie'rn lqi nhu~n va nhfi'ng nwc tieu kinh te' xa hqu6c te'la hlnh thuc xua't khftu ttl' ban, hlnh thuc cao hdn xuat khftu hang h6a.
C6 03 hlnh thuc dfru ttl' qu6c te' cht1 ye'u:
1.

Bfru ttl' tnrc tie'p CFDI: Foreign Direct Investment): la hlnh thuc dfru ttl'
qu6c te' rna chtl dfru ttl' ntl'dc ngoai dong gop rnQt so' v6n dtl ldn vao llnh
VtJ'C san XUat ho~c dich Vt~, cho phep hQ tr~l'C tie'p tham gia di~u hanh d6i
nrqng rna hQ bo v6n dfru ttl'. Bay la hlnh thuc dfru ttl' mrdc ngoai cht1 ye'u
vdi m
. h_Q}?__ ta_~_kin.hs.loanb; doCI.nh

nghi~ulien doa_ll.h;_doanhnghi~p .. 100% v
dfru ttl' mrdc ngoai va cac hlnh thuc khac (hqp d6ng xay d~rng- kinh
doanh- chuy~n giao BOT, hqp d6ng xay dtyng- chuy~n giao- kinh doanh
BTO, xay d~rng- chuy~n giao BT).
n.

B~u ttl' gian tie'p CFPI: Foreign Portfolio Investment): la hlnh thuc dfru nr
qu6c te' rna trong d6 chu dfru ttl' mrdc ngoai chi dtrqc g6p s6 v6n t6i da
nao d6 dtl'di hlnh thuc mua c6 phie'u, sao cho ben mrdc ngoai khong tham
gia tr~l'C tie'p di~U hanh d6i tll'Qng rna hQ bo v6n dfru ttl'.

111.

Tin dung qu6c te': v~ tht,tc chat day cling Ht hlnh thuc dftu ttl' gian tie'p,
nhtl'ng n6 c6 nhung d~c thu rieng cho nen trong th~rc te' hlnh thuc nay vfin


6
du'<;Jc phan lo~i nhu' m()t hlnh th(tc d()c l~p. Bay la hlnh th(tc dfru ttl' dttoi
d~ng cho vay v6n va kie'm lOi thong qua Hli sua't ti~n vay. Bang cht1 y d

hlnh thuc nay la c6 hlnh thuc dfru ttl' thong qua h6 tr<;J phat tri€'n chinh
thuc (ODA: Official Development Assistance) dtl'oi

d~ng

vit%n tr<;J khong

hoan l~i ho~c cho vay v6n cac ml'oc ch~m va dang phat tri€'n voi nhung
di~u kit%n d~c bit%t tl'li dai nham giup dffy nhanh t6c d() tang tnl'dng kinh te'

va phuc lqi xa h()i.
Trang cac hlnh thuc dfru ttl' ml'oc ngoai neu tren, doanh nghit%p lien
doanh Ia hlnh thuc ph6 bie'n, thtl'ong dtl'<;Jc cac nha dfru ttl' ml'oc ngoai va don

vi tie'p nh~n dfru ttl' l~l'a chQn do nhung tl'u di€'m co ban nhtl' sau:
•

DtJ'i vai nhc't dilu tu nuac ngoc'ti: trong thoi gian xuc tie'n dV an (nha't la
trong giai do~n dfru md cira n~n kinh te' ciia Vit%t Nam), khi chtl'a thong
hi€'u v~. phong ~Ic, t~p quan, chinh sach va lu~t lt%, hQ ciln c6 ben Vit%t
Nam giup do, giai quye't khan thii We, tranh thli m6i quan ht% voi co quan
quan ly va chinh quy~n d!a phtl'Ong, sau d6 la khai thac va chie'm llnh thi
tnl'ong n()i d!a.

•

Ddi vai don vf tiep nh(in dilu tu: hlnh thuc lien doanh t~o di~u kit%n dti hQ
tie'p nh~n ngu6n v6n IOn, cong nght%, ky thu~t moi, kinh nghit%m quan ly
va dao t~o lao d()ng c6 tay ngh~; khai thac ti~m nang the' m~nh lao d()ng,
a1i nguyen ... , ttl' d6 md r()ng quy mo ho~c phat tritin nang htc kinh doanh
moi, tie'p c~n

1.1.2. Djnh nghia

thi tnl'ong qu6c te'; m~t khac, dam bao an ninh, qu6c phong.

va d~c diim cua doanh nghi~p lien doanh t~i Vi~t Nam:

Thea Lu~t Bau ttl' mtoc ngoai t~i Vit%t Nam (da dtl'<;Jc stl'a d6i, b6 sung
ngay 09/06/2000), doanh nghit%p lien doanh la doanh nghit%p do hai ben

ho~c

nhi~u ben h<;Jp tac thanh l~p t~i Vit%t Nam tren co sd h<;Jp d6ng lien doanh ho~c


7

hi~p

dinh ky giua Chinh phll mtoc C0ng hoa xa h0i chll nghia

Vi~t

Nam va

Chinh phti ntl'oc ngoai ho~c Ia doanh nghi~p do doanh nghi~p c6 v6n dftu ttl'
ml'oc ngoai hqp tac voi doanh

nghi~p Vi~t

Nam

ho~c

do doanh

nghi~p

lien

doanh hqp tac voi nha dftu ttl' ml'oc ngoai tren cd sd hqp d6ng lien doanh.
Doanh

nghi~p

lien doanh dtl'qc thanh

l~p

theo hlnh thuc cong ty trach

nhi~m hfi'u ht;tn. M8i ben lien doanh chiu trach nhi~m trong pht;tm vi phfrn v6n

cam ke't gop vao v6n phap dinh ella doanh nghi~p. Doanh nghi~p lien doanh c6
ttl' each phap nhan theo phap lt1~t Vi~t Nam, dtl'qc thanh l~p va hot;tt d()ng k€ tu
ngay dttqc ca'p Gia'y phep dftu ttr.

1.1.3. lVIvc tieu cua cac bentham gia lien doanh t~i Vi~t Nam:
+Ben VietNam:
1.

C6ng nghifp h6a- hifn d4ti h6a ln(rJng

vl xut!t khcfu. Chinh phli

Vi~t Nam

ap d~mg nhi~u chinh sach nh~m htrdng cac lien doanh mroc ngoai tham
gia chtl'dng trlnh cong nghi~p h6a- hi~n dt;ti h6a htrong v~ xuiit kh~u nhti'
tl'u dai thue' thu nh~p doanh nghi~p d6i voi ddn

vi c6 ty 1~ xua't kh~u cao.

n. __ NQ.i_ dkch6c.tngu.y.f_n v6.t li¢u. Chinh phd khuye'n khich- cac d~r an lien
doanh st'i' dl;lng nguyen nhien li~u, v~t ttl' san c6, nang cao ty 1~ n0i dia
h6a b~ng each ap d~mg thue' sua't thue' thu nh~p doanh nghi~p till dai.
111.

Tc1ng dtm ty lf g6p vffn cua phia Vift Nam trong lien doanh. Tuy nhien,

m1:1c tieu nay rftt kh6 dtt<;Jc cac nha dfru tti' mtoc ngoai cha'p thu~n vi n6
lam giam quy~n ki€m soat lien doanh. Thti'ong thl ben Vi<$t Nam duqc bfit
dftu tang ty 1~ gop v6n khi nha dftu tti' mtoc ngoai da thu h6i duqc v6n
dftu tt( va thoi gian lien doanh kh6ng con nhi~u niTa.
iv.

Bdo toc'tn vc't phdt triln v6'n thong qua lr;i nhu(i~-z. Bay c6 th€ n6i Ia m~Ic

tieu dftu tien va quan trqng hang dfiu ella d6i tac ben Vi<$t Nam. Tuy


8
nhien, khong phai thanh vien nao ctla ben

Vi~t

Nam tham gia quan ly

lien doanh CO th~ qmin tri~t dtl'mfrt luon vo'n la chuy~n thttong xay ra.

+ Ben mroc ngoai:
1.

Thdm nh(lp va ma rqng thi truiJng a Vi¢t Nam trong chien luqc toan cdu
cua cdc cong ty daquo'c gia. Tieu th\l cac san phHm va d!ch Vl;J. cua cong
ty illy ho~c ctla cac cong ty con khac trong h~ tho'ng ciia cong ty da quo'c
gia d Vi~t Nam nhAm to'i da h6a l<;ii nhu~n cong ty my thong qua phttong
each chuy~n gia bAng each nang gia do'i voi cac ye'u to' chi phi san xufit
kinh doanh nhtl': chi phi nguyen v~t li~u dt(a vao san xuftt, chi phi quan ly'
tie'p thi, quang cao ... Ke't qua la ben c~nh vi~c "thon tinh" vo'n ctla do'i
tac ben Vi~t Nam, cong ty my con t~o ra l<;ii the' c~nh tranh d~c bi~t cho
·san phifm va d!ch Vl;J. ciia mlnh, tt!ng btl'OC thu hyp thi tnl'ong clia cac
doanh

11.

nghi~p

trong mtoc.

Ndng cao hi¢u qud san xu{{t. TO'i da h6a lqi nhu~n cong ty my bAng vi~c
tang chi phi ye'u to' dfiu vao, h~ gia cac san phHm, d!ch V\l cua lien doanh.
Ngoai ra, nha dfiu ttt mroc ngoai chuy~n giao ky thu~t cong ngh~ may
moe thie't b! tuy chtl'a l~c h~u nhtl'ng hi~u qua khong cao, it tinh c~nh tranh
ho~c da l~c h~u vao Vi~t Nam vfrn phat huy hi~u qua, thu hdi dtt

nhu~n cao ngay khau dfiu ttl'. Ben c~nh d6, khai thac ye'u to' chi phi sue

lao d()ng tll'dng do'ire clia Vi~t Nam so voi nhi~u quo'c gia trong khu Vl}C.
111.

Tranh thu chinh sdch khuyen khich ddu tu cua Vi¢t Nam. Cac nha dfiu
mtoc ngoai tranh thli cac chinh sach khuye'n khich, thu hut dftu
Chinh phli, d~c bi~t la

l(U

tl(

tU

cua

dai ve tlme', d~ to'i thi~u h6a chi phi, t~o lqi the'

c~nh tranh do'i voi doanh nghi~p trong mroc. Ca bi~ t, c6 nha dfiu ttt mtoc


9
ngoai l<;5i d~mg di thu l<;ji rieng va ep d6i tac ben Vit%t Nam vao tlnh tr~ng
"kh6 xil'".

1.2. MQT SO KINH NGHieM TRONG TRIEN KHAI DQ' AN FDI, LIEN
?
,
.

DOANH CUA CAC QUOC GIA TRONG KHU Va'C:
~

Trong m
s6 nam gftn

.

day, xu htl'ong th~mh l~p doanh nghit%p 100% v6n

ml'oc ngoai thay the' cho cac lien doanh dang trd thanh ph6 bie'n t~i cac qu6c gia
trong khu VtjC do rut dtl'<;jc kinh nghit%m sau lllQt thai gian triin khai d~l' an.

1.2.1. ASEAN:
Trong Tuyen b6 v~ cac bit%n phap diiy m~nh thu hut dftu ttl' ml'oc ngoai
'ciia cac nt(dc ASEAN trong Hnhung bit%n phap nh~m cai thit%n moi tnl'ong dftu ttl' ASEAN cling nhtl' kha:c pht~c
nhtl'<;jc diim ciia cac lien doanh 1~ cho phep d§.u ttl' theo hlnh thuc 100% v6n
ml'dc ngoai. Ngoai ra, cac ml'dc con C~l thi h6a bit%n phap nay nhtl' Indonesia
chfrp nh~n hlnh thuc 100% sd huu nt(dc ngoai trong tfrt ca cac IInh Vtjc san xufrt,
th~m

chi trong nganh ngan hang, ban buon va ban le. Malaysia cling v~y va

khong kem theo di~u kit%n xufrt khiiu nhttng lo~i

tru hlnh

thuc nay trong bay

nganh·Cl;l th~. Brunei thl de d~t han, cho phep hlnh thuc 100% v6n ml'oc ngoai
trong cac nganh san xufrt cong nght% cao va san xua't htl'ong vao xufrt khiiu. Thai
Lan cling cho phep d§.u ttl' theo lo~i hlnh nay d6i vdi dtj an san xufrt cong
nghit%p, :khong phan bit%t dta ban.

1.2.2. Trung Quo'c:
Trung Qu6c da cho phep hlnh thuc dftu ttl' I 00% mtdc ngoai til lau va hlnh
thuc nay c6 t6c dda c6 m

10
- Vu di~m:

+ 86i vdi ben trong mrdc, giup giai quye't tlnh tr~ng thieu v6n, giup da d~ng
hoa san phfrm, d6i mdi c6ng ngh~, co co hQi hQc t~p o mrdc ngoai, t~o ra thi
tnrang mdi.

+ 86i vdi ben mroc ngoai, t~n dt~ng h~ th6ng phan ph6i co san, hrong c6ng
nhan thfrp hdn, dftt thue re han, VaO dtl'QC nhii'ng llnh V~l'C ma 100% v6n llll'OC
ngoai bi ca"m, tham nh~p dtl'qc nhii'ng thi tnrang truy6n th6ng ctla mroc chli
nha: Khoi ma't thai gian nghien

CUll

thi tnrang moi, khoi xay d~rng cac

p6i

quan h~ ngay til ban dfiu.
- Nhtl'QC di~m:

+ Khac bi~ t v6 nhin nh~n chi phi.
+ Mfrt nhi6u thai gian thtWng thao mQi vfin d6, thai gian dinh gia tai san gop
v6n, giiii quye't c6ng nhan eli clia d6i tac trong mroc.

+ 86i tac ben ngoai thtrang quan tam de'n lqi ich toan cfiu ct'ia t~p doan, d6i
hie VI St.t phan cong nay rna bUQC lien doanh chin nhi6u thua thi~t.

+ 86i tac mrdc ngoai thtrang kh6ng thich chia lqi nhu~n rna mu6n dtra Hii vao
tai dfiii

itr md r9ng.

+ Thay d6i nhan Slf 0 c6ng ty illy co anh htl'ong IOn de'n ttl'dng lai phat
clia lien doanh.

+ K.h0 giai quye't khac bi~t v6 van hoa.
-Lien doanh thanh c6ng dtl'QC xay dtfng treh can ban:

+ Chia se dtl'QC chi phi va nli ro dftu ttl'.
+ T~n d\mg dtl'QC nhii'ng co so

ti~n ich co san.

+ Thtfc hi~n dtl'QC vi~c <.:huy~n giao c6ng ngh~.

tri~n

11

+Ben nhi@u v6n hon phai dttc;Jc quy@n quye't dinh cong ngh~, ke' haC;tch kinh
daanh, tie'p thi, chfrt htc;Jng san phfrm va ngu6n cung dip nguyen li~u.
+ Hc;Jp ddng lien daanh SaC;tn ky' lttong tntoc each giai quye't ll1Qi mau thufin
c6 th~ phat sinh.
+ Hai ben dd.ng

y tuy~n ngttoi di@u hanh khong thu()c ba"t ky

ben naa.

Trung Qu6c rut ra ke't lu~n hinh thuc 100% v6n dftu ttt mtoc ngaai thich
hc;Jp nha"t cho nhung dt_t an san xuiit hang xuiit khfru, nhung dt_t an n~m trang cac
khu kinh te' di;ic bi~ t.
Mtht_tc th~1 ctla d6i tac dia phttong. Nhtt hang Alcatel (Phap) da l~p lien daanh
Shanghai Bell voi m()t xi nghi~p thu()c Bm<;tng lttoi di~n thaC;ti

c6 dinh. Chinh nho

v~w d6i tac dia phttang th~t st_t nwnh

nay ma Shanghai Bell n~m hon phan ml'a thi tntong thie't bi chuy~n mC;tch moi,
vttc;Jt xa hang AT&T (My) va Siemens (Buc).
Nhttng doi khi, chuy~n lam an khong dttc;Jc thu~n bu6m xuoi gi6,nhtt
trang tntong hc;Jp ciia Pepsi. Do mong mu6n hi~n di~n kh~p noi tren mQt

thi

tntong baa la rm()t

s6 lien doanh rna trong d6 hQ

n~m giu c6 phftn thi~u

s6.

Ch~ng baa lau,

Pepsi nh~n ra r~ng m()t khi hQ khong tr~tc tie'p ki~m soat thi hang

bi

vttong vao

cac d~t an vttc;Jt xa tftm kha nang ciia minh. Con hang Gillette thi tham nh~p thi
tnl'ong dao CC;lO rau Va cac san phfrm ph~l thong qua IDQt Xi nghi~p qu6c doanh d
Thtl'c;Jng Hai chie'm de'n 75%

thi

phfrn daa CC;ta. Nhttng hQ choi voi khi bie't r~ng

bQ ph~n thttong m:;ti ciia hang chi c6 13 nhan vien. TC;ti cac lien doanh do
Unilever l~p ra d Thttc;Jng Hai, hfru kh6ng khi lam vi~c giua cac d6i tac ngay
cang xa'u di. Ch~ng hC;tn nhtt m()t trong nhung d6i tac cua Unilever, m()t xi

12

nghi~p qu6c doanh san xua't mi).t hang b()l gii).t White Cat c6 c6ng

th(tc va thanh

phfin diu t~o ra't gi6ng voi Omo de' c<;~.nh tranh tn_rc tie'p voi nhan hi~u Omo do
chinh lien doanh san xua't.

l

B6i tac dia phttong giup cho cac t~p doan tham nh~p d~ dang thi tntong
nm~i C5 tfim m(tc qu6c gia ho~c khu vt,rc ma nhic3u t~p doan da quoc gia mong

mu6n. Cac t~p doan nay dftu ttt 6 ~t vao vi~c

t6 chll'c m~ng lttoi phan phdi utong

xll'ng voi thi tntong ntam nhic3u de'n vi~c kie'm lqi nhu~n nhanh chong hon. Theo cac nha nghien cll'u,
khi mdt(QC cai ma thi tntong Trung Qu6c mong muc1n nhtt c6ng an vi~c lam, san phfrm
xua't khfru hoi).c c6ng ngh~ moi thl chfnh phli mtoc nay chac chan se hai long.

1.2.3. Cac mtoc khac:
Theo C6ng ty Tai chanh qu6c te' (IFC), ta't ca mQi lien doanh, luc nay hay
luc khac, dc3u to ra kh6ng hoan toan hai long v€ chuy~n chung v6n lam an du

lien do(;lnh dang Utm an thu~n lqi. Bie' m.chung la cac ben thttong coi tr(i)ng lich cua d6ng v6n mlnh g6p ma it nghi de'n lqi ich chung clia lien doanh.
Ngay ca C5 My, IFC nh~n tha'y, sau 06 nam, khoang hon rndoanh voi mtoc ngoai tan vo vlly do nay hay ly do khac.

0 An BQ, chi moi each
?

""

day vai nam, dfiu ut mtoc ngoai chi dttcJc phep lien doanh va phai giii' v6n tha'p.
Be'n khi An BQ noi long quy dinh nay, hfiu he't cac lien doanh eli dc3u co ca'u l~i
v6n de' phia mtoc ngoai chie'm phfin da s6.

Quang Thai (1999). '·Qua m()t so tnrong h~ip lien doanh d Trnug Quoc", ThiJi hcio kinh te' Saigon,
(0211999). tr. 15.
1


13

1.3. MOT s6 KINH NGHIEM NGAN NGU'A vA HAN~ CHE RCII RO
TRONa TRrEN KHAI THQ'c HI~N cAc DQ' AN ·FDI N6I cHaNa
VA LIEN DOANH NGOC NGOAI NOI RIENG T~l VI~T NAM 2 :
1.3.1. Slf cftn thie't phai ngan ngua va h~n che' rui ro:
MC}t trong nhii'ng kh6 khan rfrt IOn ciia quiin tri cac d~r an FDI trong giai
dot:tn hi~n nay chinh Ut tinh bfrt dinh ctla nhii'ng bie'n chuy€n v~ kinh te', xa he}i
ctla mrdc sd tt:ti. B~c bi~t la trong nhii'ng dt! an IOn va dai ht:tn, cac chii dftu ttr
khong th€ nao Itrong tnrdc dtl<;fc tfit cii cac tinh huang xay ra c6 th€ gay ra cac
t6n thfrt khon ltrong. Nhi~u tnrong h<;fp do khong c6 st! chufrn

bi

tnrdc, nhii'ng

bie'n co de}t nge}t xiiy ra trong qua trlnh hot:tt de}ng ciia dt! an nhtr ngu6n htc va
phtrong ti~n thie'u h~1t ho~c khong ttrong thich, thi tnrong thay d6i, chinh sach
thue' quan mdi ban hanh, tai nt:tn tren dtrong v~n chuyin ... da gay cho dt.r an FDI
nhung t6n thfit nghiem trQng, th~m chi lam dt! an FDI

bi

d6 vo. Vl v~y, vi~c

phong ngua va ht:tn che' nli ro t6n thfit la vfin d~ ngay cang quan trQng trong
quan tri cac doanh nghi~p c6 von FDI n6i chung va lien doanh mrdc ngoai n6i
rieng tt:ti

Vi~t

Nam.

1.3.2. Nhfi'ng rui ro thu'ong g~p trong qua trlnh tri~n khai cac dlf an FDI n6i
chung va lien doanh mt6'c ngoai n6i rieng t~i

Vi~t

Nam:

1.3 .2 .1. Cac nli ro d muc do thfrp lam cho cac du an FDI ph iii tam ngung tri~n

khai Cti·i€n han):
So vdi cac d~r an b! giiii thi tnrdc thoi ht:tn thi ty 1~ cac dt! an phiii tt:tm
dung hot:tt de}ng it hon, chii ye'u la t~p trung vao giai dot:tn khtlng hoiing tai
chinh- ti~n t~ chau
cac mrdc chau
1

A ttr thang 07

A vftn

chie'm da

Nguyc5n Til! Hu'otig (2001), "M(>t

s6 gi
nam 1997. Ludng von FDI vao Vi~t Nam ttr

s6,

d~c bi~t la cac mrdc ASEAN. Khtlng hoiing

phap ngiiu ugU'a vi\ h<,~n che' nli ro trong tri~n kltai th\l'c hi~n


14

tai chinh- ti€n t~ da t~o tam ly lo ng~i d6i voi cac nha dfru tti khi quye't d!nh dfru
tl(

vao khu Vt_(c Dong Nam

A n6i

chung va Vi~t Nam noi rieng. Do hfru he't cac

mi(k trong khu Vl_(C d€u pha gia d6ng ti€n clia mlnh nen d6ng ti€n Clla Vi~t Nam
trd nen cta:t ttiong d6i so voi cac d6ng ti€n khac, phftn IOn cac doanh nghi~p FDI
phai t~m ngung ho~t dqng do kha nang c~nh tranh ct:ia hang h6a b! giam sut,
d~c bi~t la mqt s6 d~i an san xua't hang thay the' nh?p khfiu d€u b! thua

nguyen li~u nh?p b~ng do la

My.

16 do

Khling hoang kinh te' con gay cho nha dfru tti

nhung kh6 khan v€ ngu6n v6n, thi tniong tieu th~1 san phfim, buqc cac cong ty
phai cling co va bao t6n ho~t dqng hi~n co clia minh, tha:t ch~t chi tieu, h~n che
dftu tti. M~t khac,

t6 chile IMF rang

bu<)c khong cho chuy~n ti€n ra mioc ngoai,

de ngiln hang ki0'm soat ch~t che h(5n vi~c cho vay von dfru tti. Cac bien d<)ng

Lren da lam cho s6lti<}ng cac dt! an dftu tti xin gian tien dQ tri~n khai (tri~n h~n)
eli a cac mioc Dong

A tang len trong giai do~n

1998- 2001.

Cac dt! an t~m dung tri€'n khai trong giai do~n nay t?p trung vao nganh
d!ch v~1, kinh doanh ba't d<)ng san (khach s~n, van phong cho thue, xay dt}ng khu
do thi, trung tam thtiong m~i). MQt s6 it d~i an trong nganh cong nghi~p nhy
tri~n h~n do ph9 thu<)c nhi€u vao st_( bien d<)ng clia thi tniong, vao vi~c cung dip

nguyen v?t li~u, vao s~r bie'n d<)ng ty gia clia d6ng ti€n Vi~t Nam so voi d6ng do
la

My

(nhti cac d~i an hang d~t may, giay dep, san xua't hang di~n til').

1.3.2.2. Cac nli rod mile do trung binh lam cho cac dtl' an phai chtw~n d6i hlnh
thilc dftu tti so voi cam ket ban dftu:
Nhung nam qua, dftu ttl' ml'oc ngoai tr~l'c tie'p t~i Vi~t Nam chli ye'u th~l'c
hi~n theo hlnh thilc lien doanh; tuy nhien, hlnh thilc

100% van ml'oc ngoai dang

co xu htidng tang len. Ben c~nh nhung dong gop tich ct}c doi voi n€n kinh te',

C

te' va d!l hdo,

(344). tr. 07- 09


15

dftu ttr theo hinh thuc lien doanh b()c 1() nhi~u h(;ln che' nhtr kha nang g6p von
ciia cac doanh nghi~p Vi~t Nam qua h<;tn h~p. binh quan chi b~ng 10% von dftu
ttr clia cac lien doanh; m()t so doi tac mrdc ngoai chtra th~t sv c6 thi~n chi lam an
t(;li Vi~t Nam. M~t khac, giua cac ben trong lien doanh con nay sinh mau thufin
do ba't d6ng v~ hang lo(;lt cac va'n cl~ nhtr chie'n Itrqc kinh doanh, phtrong thuc
quan ly va di~u hanh doanh nghi~p, tai chinh, quye't toan cong trinh, tlJ d6 anh
htidng tre'n vi~c tri<3'n khai d~r an va ho(;lt d()ng kinh doanh clia doanh nghi~p . .86
la m()t trong nhung nguyen nhan co ban dfin de'n s~r

d6 vo clia cac dt_( an FDI.

Chinh vl v~y, m()t so doanh nghi~p lien doanh dti<;jc cha'p nh~n chuy<3'n thanh
doanh nghi~p 100% von mroc ngoai ho~c doanh nghi~p 100% von Vi~t Nam.
Nhin chung, sau khi chuy~n ct6i hlnh th(rc clftu ttr, cac doanh nghi~p lOO(k
von mroc ngoai eta nhanh chong

t6

ch((c l<;ti b() may quan ly va

xua't kinh doanh, m()t so doanh nghi~p giam dftn tinh tr(;lng

t6· chuc

l<;ti san

16 von va bfrt clftu

lam an c6 lai. Cac doi tac Vi~t Nam rut von ra d<3' dftu ttr cac d~r an khac.
1.3.2.3. Cac rlii rod muc do cao lam cho cac dtr an bi giai th~ tnroc thoi han:
... SQ YOi cac linh v~rc khac, nganh cong nghi~p va xay dt_(ngc6nhi~u dt_( an
giai th<3' tnroc thoi h(;ln nha't; trong d6, ty tn;mg Ion nha't v~ von dftu ttr giai th<3'
phai k<3' de'n cac dt_( an tham do va khai thac dftu khi (do ho(;lt d()ng tham do dftu
khi khong c6 ke't qua). Ben C(;lnh d6, con c6 m()t solinh

Vl_(C

c6 so dt_( an bj giai

th<3' tnroc thoi h(;ln Ion nhtr cong nghi~p n~ng, h6a cha't, d~t may va dti<;jc ph§:m.
Ngoai ra, trong nong- lam- ngtr nghi~p, cac d~i an tri€n khai con ch~m, ty
1~ d~r an giai th€ tnroc thoi h(;ln cao hon so voi cac nganh khac, nha't Ia cac dt! an

dti<;ic ca'p Gia'y phep dftu ttr thoi ky tnroc nam 1992, hi~u qua kinh t€ ciia nhi~u
dt_( an khong cao. Tinh hinh tren da chtrng tc'S r~ng cac dtt an FDI trong ITnh

Vl_(C

nay c6 d() nH ro kha IOn. v~ linh vt_rc djch VlJ, dftu ttr mroc ngoai tn_rc tie'p da gop


16
phfin khai thac dt(c_5C nhung the m~nh Ctla linh VtfC nay nhtl'ng chtta hftp dan cac

nha dftu ttl' mtoc ngoai bdi le m(tc d() nli ro trong nganh nay cling kha cao.

Thea hlnh thuc dftu ttl': tntoc va sau thai ky khling hoang tai chinh ti~n t~,
sci dt! an lien doanh phai giai th~ d~u chiem ty tt"<;mg IOn nhftt trong sci cac d~t an
phai giai th~ tntoc thai h~n. Tiep theo la cac hqp doanh va cac d~t an lOOlk vein
mtoc ngoai do tac d()ng khling hoang ciia khu vtfc dan tdi kh6 khan hon v~ thi
tntang tieu th~l san phfrm, Stf thay d6i trong chien lttc_5c va dia ban Ctta chtl dftu ttl'
Trong nhung nam gftn day, vung lanh th6 British Virgin Island da Vt(c_5t
len giu vi tri dftu bang v~ ty trQng vein dftu ttl'

bi giai

th~ d Vi~t Nam, tiep d6 la

Panama. Singapore va 8ai Loan Ia m()t trong nhung mtdc dftu ttl' Ion nhftt t~i
Vi~t Nam nhttng ty I~ dt! an

bi rut gifty phep

tntoc thai h~n thftp nhat.

1.3.3. lVI()t s6 kinh nghi~m chu ye'u nh~m ngan ngua va h~n che' rui ro trong
triin khai thtfc hi~n cac dt! an FDI n6i chung va lien doanh mi6'c ngoai
n6i rieng t~i

Vi~t

Nam:

1.3.3.1. 86ng bo h6a he th6ng luat phap lien guan den quan

1:9

nha mtoc v~

uhoatdong~dfrutu'·nttocungoai tntcti€p:·

Cho phep thanh l~p cong ty c6 nhi~u m9c tieu ho~t, d()ng tren co sd ttrng
d~t an c~1 th~, tiep (9c nghien c(tu d~ giam bot thai gian cha d
ttl' lam 10 co h()i kinh doanh clia cac nha dftu ttl', cho phep mi~n giam hon nua
thue thu nh~p doanh nghi~p va ti~n thue dftt d6i voi nhung d~t an d~c bi~t
khuyen khich; bao dam Slf 6n dinh Ctia phap lu~t Va chinh sach dcii VOi dftu ttl'
mtoc ngoai, tiep t9c thtfc hi<%n t6t han nguyen t~c khong h6i t6 d~ giu vung long
tin clia c()ng d6ng cac nha dfiu ttl' mtck ngoai; tiep t~1c md r()ng phan cftp quan ly

v0 dfiu ttl' cho cac Uy han nhan dan tlnh, Thanh phd tr~tc thUQC Trung Ltdng, ca.c
Ban quan ly cac khu cong nghi<%p, khu che xua't tren co sd lam t6t cong tcic quy


17

ho9-ch, cung dip thong tin va thttong xuyen ki~m tra vi~c tht}c hi~n chd tntang
nay trong qua trlnh tri~n khai tht}C hi~n cac d~t an. Nha ml'oc nen som ban hanh
cac quy dtnh dam bao quy~n lQi Ctla cac nha dftu ttl' trong llnh Vt}C xay dl,(ng CC)
sd h9- tfrng va cac dt1 an BOT d~ ha'p dftn cac nha dfru ttl' mtoc ngoai dfru ttl' vao
llnh Vt}C nay; tich Ct!C tham gia cac cong tl'OC qu6c te' va cac nghi quye't cda kh6i
ASEAN; th~l'c hi~n chinh sach tl'u tien, tl'u dai d6i voi nhfi'ng d~t an c6 dao t9-o
cong nhan va can b

nghi~p

FDI.

1.3.3.2. Tie'p tuc cai thien moi tntong kinh doanh:
Tie'p t9c tht}c hi~n Im~t b~ng gia th6ng nha't gifi'a doanh nghi~p trong mtoc va doanh nghi~p c6 v6n

dfru ttl' mtoc ngoai; stl'a d6i chinh sach thue', Lu~t dftt dai, chinh sach tai chinhtin dt~ng- ngo9-i h6i ... nh~m cai thi~n moi tnl'dng kinh doanh. Ne'u khong tich Ct}C
cai thi~n moi tntong diu ttl' thi cac nha dfru ttl' se chuy~n htl'ong diu ttl' sang
nhung thi tnl'Ong c6 nhi~u thu~n lQi han, 6n dinh han va do d6 mile dvttong m~c cung it han.
1.333. Nangcaoehat ltrong cong tac th§:m dinh cac dtl' an FDI-nh~m hl'a chon
cac dtl' an c6 tinh kha thi cao. giam thi~u nhfi'ng rdi ro ti~m nang:
B~ nang cao cha't ht
dinh nen di sau nghien crtu nhfi'ng van d~ chd ye'u thtl'ong dftn de'n cac nli ro cho
dt1 an FDI nhu' va'n d~ thi tntong, kha nang tai chinh, cac ngu6n s6Ii~u, cac gia
dinh sii' dqng trong dt! an, d~c bi~t la cfrn phai lam ro nhfi'ng va'n d~ chtta ro va
phai tra Wi dtl'<;JC cac cau hoi cda cac nha phan bi~n ...
1.3.3.4. Tang ctl'dng cong tac guan

lv.

di~u hanh d~ thao go kip thai kh6 khan

khi xay ra Vtl'ong m~c. h6 tra cac doanh nghiep FDI hoat dong c6 hieu
qua nh~m han che' nli ro

tu khi moi ohat sinh:

B0 GIAO DI)C VA f)ft.O Tft..O
tRlJ()NG OH KiNH TE TP..HCM
Tml~

of Cf4.U


18

Cac co quan quan ly nha nti'oc c16i voi FDI cling nen danh St1 quan Lam
thti'ang xuyen d~ na:m cha:c tlnh hlnh tln,tc hi~n dt1 an, theo sat dien bie'n d~ chti
d{)ng Xli' lv 0 cac giai doan khac nhau: ba:t dfiu tri~n khai. xa V dti'ng CO ban, hay
•

c.,....

w

(,..'

•

""

•

(....'

'

...

dang ho~t c1¢ng san xufit kinh doanh. Khi nhung kh6 khan, Vtfong ma:c moi phat
sinh, cac dt1 an dttqc cac co quan quan ly nha mtoc xt'i' ly kip thai va hqp ly se
tq.o di~u ki<$n cho cac doanh nghi<$p FDI tri~n khai dt1 an mQt each thu~n lqi;
khuye'n khich hQ tang Ctl'ang dfru ttl' chi~u sau, ll10 fQng san XUfrt kinh doanh d~
thu dtt<;Jc hi<$u qua cao han cho cht'i dfiu ttl' va c16ng gop cho xa hQi.

1.3.3.5. Ba dang h6a han nua cac hlnh thuc dfiu ttl' d~ md rong CC) hoi ltta chon
chuy~n c16i hlnh thuc dfiu

nr cho cac doanh nghiep FDI nhfim han che'

cac rlii ro c6 th~ lam cho doanh nghiep bi giai th~ tntoc thai han:
8~

010 r()ng h<5n nua cac C
dfiu ttl' mtoc ngoai, Chinh phtl nen quy dinh them m()t

s6 hlnh

thuc dfiu nr moi

nhtt doanh nghi<$p c6 phfin c6 v6n FDI, cac khu thttong m<;ti tt1 do, thanh ph6 mo,
doanh nghi<$p so huu chung ... Vi<$c mo rQng co hQi chuy~n c16i hlnh thuc dfru ttl'
cling chinh Ut hq.n che' tlnh trq.ng giai th~ ct'ia cac doanh nghi<$p c6 v6n FDI vi hQ
--------

-

)

--

-

khong con con dtiong nao khac d~ duy tri doanh nghi<$p eli a minh.

1.3.3.6. Bao tao va dao tao lai ngu6n nhan lttc nang cao trinh do chuyen m6n v~
quan tri dtt an FDI nhfim loai tn1 nH ro trong tri~n khai du' an FDI:
Tntoc he't, cfin t6 chuc b6i dttong, nang cao trlnh dQ v~ lu~t phap, chinh
sach, chuyen mon, ngoq.i ngu cho dQi ngfi can bQ lam cong tac quan ly dt1 an
dfiu nr mtoc ngoai. Ben cq.nh d6, cfin chu tr<_>ng dao tq.o dQi ngu cong nhan ky
thu~t, cong nhan c6 tay ngh~ cao, c6 kha nang tie'p thu cac cong ngh<$ tien tie'n

khi lam vi<$c trong cac doanh nghi<$p FDI va d~c bi~t chu tn?ng b6i dttong cho
dQ i ngfi can bQ o cac d!a phtfong.


19

2. TINH HINH VJ THE ciJA DOI TAc BEN vi:e;T NAM

o cAc

coNG TY LIEN DOANH Nude NGOAI T~I THANH PHO Ho
CHI MINH
~

;:?

'

,.."

~

"

...

.....

2.1. TONG QUAN VE THANH PHO HO CHI MINH VA HOAT DONG
DAQ Ta' Na'OC NGOAI:
.
.

2.1.1. T6ng quan v~ finh hlnh kinh te'- xa hqi ciia Thanh ph6 H6 Chi Minh:
2.1.1.1. Vai net v~ vi tri dia lv:
Do co cac

t(U

the' v~ mi;lt dia ly, nhan van va xa h()i, cling nhtr cac the'

m<;tnh v~ kinh te' va ti~m nang d6i dao v~ d()i ngu can b() khoa hQc ky thu~t co
nang IVc, d6ng thoi l~i la noi ma co che thi tnrong da phat tri~n btrdc dfru til'

tntdc ngay mi~n Nam hoan toan giai ph6ng, Thanh ph6 H6 Chi Minh dtrqc xem
nhtr m()t trung tam kinh te va Ia m()t th! tnrong nang d()ng nhat cl1a khu vtrc (di;ic
bi~t la vung kinh te' trQng di~m phia Nam) va ca~urdc.

"Thanh ph6 H6 Chi Minh Ia d6 thi ldn nhat mrdc ta, m()t trung tam ldn v~
kinh te', van h6a, khoa hQc c6ng ngh~, dfru m6i giao Itru qu6c te, co

vi tri chinh

tri quan trQng eli a ca mrdc ... Thanh ph6 da ph at huy vai tro trung tam ella minh
tren nhi~u mi;lt vdi khu v~rc va ca mrdc, co nhung dong gop tich c~rc vao str
nghi~p d6i mdi, xay d~rng va bao v~ T6 qu6c" (trfch Nghj quye't 20

Thanh ph6 H6 Chi Minh co di~n tich Ia 2.092 km 2, dan

Bq Chfnh trj)

s6 khoang 5,5

tri~u ngtroi~ each thi1 d6 Ha N()i 1.738 km v~ phia 86ng Nam, n~m trong tQa d()

dia

ly ttr 10°38' de'n

11 °10' vi d() BAc va 106°45' kinh d() 86ng, co dia gidi hanh

chfnh vdi cac tinh Long An, Tay Ninh, Binh Dtrong, 86ng Nai, Ba Ria- Vfing
Tau; nam giap Bi~n 86ng vdi chi~u dai bo bi~n la 15km. Chi~u dai til' Tay BAc
xu6ng 86ng Nam Ia 102km, til' 86ng sang Tay la 75km. Trung tam Thanh pho

each bi~n 50km dtrong chim bay. f)c} cao trung binh so vdi nurc mrdc bi

20
8ia hinh cao v~ phia B~c, la vung ddi- ddng b~ng va thftp dfrn v~ phia NamTay Nam, voi h~ th6ng kenh r<;1ch chang chit co t6ng chi~u dai la 7.955 km,
song Saigon n~m ci phia Bong Thanh ph6.
2.1.1.2. Vai tro trung tam v~ kinh te' ciia Thanh ph6 H6 Chi Minh:
Thanh ph6 duy tri dti'<;fC nhip dQ tang tnrcing kinh te' kha cao; co cau kinh
te' bti'oc dfru co s~I' chuy~n dich dung hti'ong; co nhung anh hti'dng va dong gop
tich CtfC d6i VOi Slf phat tri~n kinh te' Ctta cac tinh trong khu VtfC va Ctla d. nt(OC
(dong gop 1/3 ngan sach ca mroc); nang dQng, sang t<;1o va co nhung dong gop
quan trqng trong vi~c hinh thanh, phat tri~n dti'ong 16i, chtl tni'cJng, chin,h sach
ciia Bang va Nha mroc nhtr phat tri~n kinh te' thi tnrong d!nh htrong xa hQi chi!
ngh!a, md ctl'a, hQi nh~p kinh te' mroc ta vao kinh te' khu vtJ'c va the gioi.
Thanh ph6

H6 Chi Minh dtrqc biet de'n nhtr la mQt noi t<;1o ra 1/5 t6ng san

phffm quo'c dan- GDP, 113 san ltrqng cong nghi~p, 40%- 50% kim ng<;1ch xuat
khffu ctla d. mroc. Trong vi~c thu hut v6n dfru ttl mroc ngoai, d~c bi~ t Ia v6n
FDI, Thanh ph6 con la dia phti'cJng co stYe hut Ion nhftt trong ca mroc voi khoang
113 t6ng s6 dt1an FDI trong

ca

mroc dti'<;fc tht}c hi~n va voi sO' vQ'n c6luc chiem

tdi 41% v6n FDI vao Vi~t Nam.
GDP nam 2002 cua Thanh ph6 cao gap gfrn 6,7 Hin·nam 1976, binh quan
m6i nam tang 7 ,5%, cao bon h£n cac chi s6 tti'cJng (rng ciia ca mroc Ut 4,1 lfrn va

5,6%/nam. Ngay nhung nam mroc ta

bi

tac dQng tieu c~rc tir ben ngoai, t6c dQ

tang tnrdng kinh te' ctla Thanh ph6 cling cao hon h£n ctla ca mroc. GDP binh
quan dftu ngtroi (tinh theo gia so sanh) nam 2002 cao gap 4,3 lfrn nam 1976,
binh quan m6i nam tang khoang 5,8£k, vti'<;ft xa cac s61i~u ttrong ling 2,4 lfrn va
3,4rk cua ca nt(oc. Cc; dtu kinh

te chuye'n

djch theo ht(ong cong nghi~p h6a-

hi~n d<;1i h6a. Trong GDP, khu vtfc nong lam nghi~p- thiiy san nay chi con chie'm


21
1,7%, khu vt}c cong nghi~p chiem 4L79C, xay dt}ng chiem 5,39(, va khu vt}c d!ch
v9 da chiem 51 ,6%. Cong nghi~p d<;tt toed() tang cao nhclt. Gia tri san xucit to an
nganh cong nghi~p nam 2001 gcip tren 17,3 lfin nam 1976, blnh quan m6i nam
tang 11,6%. Cong nghi~p khu vt}c ngoai quoc doanh gclp toi 26,4 Ifin, blnh quan
m6i nam tang toi 13,4%. T6ng von dftu ttt phat tri~n toan xa h()i nam 2002 len
den u·en 32,5 ngan d d6ng, d<;tt 33,7% so voi GDP. T6ng kim ng~ch xucit khftu
tren d!a ban nam 2002 d<;1t 6,3902 d do la My, chiem toi 38,3% t6ng kim ng<;1ch
xuclt khftu ella ca mtoc. Ty 1~ t6ng thu ngan sach tren d!a ban so voi GDP d~t
muc kha cao, nam 2002 d<;1t 35,59C:, ga'p ntai ty 1~ chung ella ca mtoc.
Ben c<;tnh nhung thanh t~tu tren, Nghi quyet 20 ella B() Chinh tri cling chi
ro Thanh pho H6 Chi Minh vfrn con nhi€u kh6 khan, t6n t<;1i: "Tuy kinh te tang

tntong kha cao so voi muc blnh quan cii mtoc, nhtrng chtta tttcJng xung voi vi tri,
vai u·o, ti~m nang va l<;1i the ella Thanh pho. Kinh te phat tri~n chtta vung chiic;
chclt ht<;jng, hi~u qua Va SUC C(;lnh tranh chtta cao; nhi~u ngu6n l~tc quan u·qng va
nhung yeu to thu~n l<;1i, the m<;1nh clia Thanh pho chtta dtt<;jc khai thac, sir d~mg
c6 hi~u qua; chuy~n dich co cclu kinh te, d~c bi~t Ia h'Dng cong nghi~p va dich
V9 con

ch~m.

Cac ·nganh cong

nghi~p

mui nhqn, c6 ham hr<;jng khoa hqc cong

ngh~ cao Va cac dich V~l tai chinh, ngan hang, ttt vfrn, chuy~n giao cong ngh~ ...

chtta phat u·i~n. Co cciu kinh te ngay cang b()c 1() s~t belt h<;1p ly, l<;1i the' C(;lnh
tranh etta nhi~u san phftm Thanh pho dang, bi giam dftn. Thanh pho chtta giin
ket ch~t che voi cac dnh chung quarih trong phat u·i~n kinh te, chtta th~ hi~n r6
vai tro u·ung tam thuc dfty m~nh me st} phat tri~n. chuy~n dich co cciu kinh te
cho ca khu Vl}C phia Nam. Bay Ia m()t trong nhung nguyen nhan co ban anh
httong xciu roi hi~u qua va sue c<;tnh tranh kinh te ctla Thanh pho ... ".


22
2.1.2. Thtfc tr~ng ho~t dQng d~u tu' nu'6'c ngo~li t~i Thanh ph6 H6 Chi 1Vlinh
tu nam 1991 de'n thang 09/2003:
2.1.2.1. Tlnh hlnh FDI tren dia ban Thanh ph6 H6 Chi Minh:

Bang 1- Sil d{t an FDI dtt(/c cap phep cz'la Thiuzh phi{ H6 Clzi Minh va cii mtfJc
Thanh ph6 Hfi Chi Minh

TpHCM so v6'i

Ca nu'oc

ca nu'oc (%)

Nam
So'

V6nDT

Vo'n/

S6

Vo'nDT

V6n/

So'

Vo'n

dtf an

(trUSD)

dlf an

dl.i an

(trUSD)

dlf an

dlf an

d~u tu'

1991

73

621

8,51

151

1.322

8,75

48,34

46,97

1992

87

714

8,21

197

2.165

10,99

44,16

32,98

1993

102

1.585

15.54

269

2.900

10,78

37.92

54.66

1994

121

1.575

13,02

343

3.765

10,98

35,28

41,83

1995

155

2.498

16,12

370

6.530

17,65

41,89

38,25

1996

114

2.376

20,84

325

8.497

26,14

35,08

27,96

1.179

13,25

345

4.649

13,48

25,80

25,36

89

1997
-

--~~

I

~

~~~~~~

~

----

~

---

~

1998

90

707

7,86

275

3.897

14,17

32,73

18,14

1999

109

471

4,32

311

1.568

5,04

35,05

30,04

2000

111

207

1,86

371

2.012

5,42

29,92

10,29

2001

'187

545

1,85

523

2:536

4,85

35,76

21,49

2002

225

299

1,33

694

1.380

1,99

32,42

21,67

->091
2003

151

263

1,74

496

1.237

2,49

30,44

21,26

Tang

1.614

13.040

8,08

4.670

42.458

9,09

34,56

30,71

Ngu6n: Sd Ke' ho~teh vet FJdu

tU

Thctnh phrJ H6 Ch£ Minh

I


23
So voi d. mroc thl Thanh pho chie'm ty trQng cao riha't v~ so d~r an FDI
c1trc;5c c:lp phep va so von FDI vao dfiu th~p nien 90. Tuy nhien, nhung nam v~
sau, so d~r an FDI dttcjc cap phep va d~c bi~t la ty 1~ von FDI dfiu ttr vao Thanh
pho so voi ca mroc b! SlJt giam. Xet tren blnh di~n ca mroc, thl day la mQt di~u
tOt VI n6 th~ hi~n Sl} phan bo d6ng d~u bon va Sl} cai thi~n moi tnl'dng dfru tlt
ctia cac dia phtrong; tuy nhien, ne'u dung tren g6c d() cua Thanh pho, di~u nay

chung to sue hap d~n eli a moi tnrC1ng dfiu nr t~i Thanh pho da slit giam ro r~t.
V~ so von blnh quan tren m()t dt_I' an FDI, sau mQt thC1i gian dai tang dang
k~, ti:r 1997 den nay da s~It giam lien t~1c. Tuy con so nay khong n6i len di~u gl

v~ hi~u qua ho~t d()ng nhtrng cling phfin nao n6i len st.r kern hap d~n ciia moi

tnWng dfiu ttr t(;li Thanh pho. Stf s~ll giam nay la m()t nguy co IOn vl tfim quan
trQng clia v6n FDI d6i voi Thanh pho ngay cang dttcjc kh£ng djnh va st} thieu
h~lt von FDI se lam giam dang k~ toe d() tang tnrdng. Muon con so nay tang l~i

thl cfin m()t thC1i gian dai nhtl'ng voi di~u ki~n phai thay d6i m~nh me v~ chinh
sach va di~u hanh cling nhtr phai c6 moi tnrC1ng ben ngoai ttrong doi thu~n lqi.

Bang 2- Quy mo tim hilt vifn FDI ci'ta d{t an tz't 1991 dtn 2002
-

_-.--

Quy

mo d\1' an

V6n FDI (tri~u USD)

S6 d\1' an FDI
T6ngs6 Cd ca"u (%)

T6ngs6

Cd ca"u (%)

Von dtroi 1 tri~u USD

517

38,58

213

1,98

Von ttY 1' den 5 tri~u USD

553

41,27

1.125

10,46

Von ttr 5 den 10 tri~u USD

103

7,69

677

6,29

Von ttY 1o den 40 tri~u USD

113

8,43

2.141

19,90

Von ttY 40 de'n 100 tri~u USD

35

2,61

2.108

19,59

Von tren 100 tri~u USD

19

1,42

4.496

.41,78

1.340

100,00

10.760

100,00

""
"
TONG
CQNG

Ngubn: SiJ Kf ho~lch vet Ddu tu Thc'tnh phr5' Hb Chf Minh