dethiueh com PHÁP LUẬT đại CƯƠNG dương kim thế nguyên

Gi i t hi u

PH ÁP LU T

Gi ng viên : Th c s D

IC

NG KIM TH

NG

N GUY ÊN

1

2

M c t iêu c a m ôn h c:

N i dung c a m ôn h c

 - Trang b cho sinh v iên nh ng k i n t h c c
b n v Nhà n c v à pháp lu t ( nói chung)
v à h t h ng pháp lu t Vi t Nam ;
 - Giúp cho sinh v iên có n ng l c nh n t h c,
có k h n ng ti p c n v à ng d ng đ c các
k i n t h c đ c t rang b v ào gi i quy t
nh ng v n đ pháp lý t hông t h ng c a đ i
s ng.
 - Giúp cho sinh v iên có k i n t h c pháp lý

n n t ng đ h c t t m ôn h c pháp lý
chuy ên ngành cho ngành đào t o sau này



3





Ph n 1 : N h n g v n đ c b n v Nh à n c : cung c p ki n
t h c c b n v nhà n c nói chung, nh : Ngu n g c, khái ni m và
các đ c tr ng c a Nhà n c, b n ch t và hình th c Nhà n c; t ìm
hi u góc đ khái quát v t ch c b m áy c a Nhà n c t a.
Ph n 2 : N h n g v n đ lý lu n c b n v ph á p lu t cung c p
cho sinh viên nh ng v n đ lý lu n chung v pháp lu t và s khái
ni m pháp lý c n b n. Trong ph n này c ng dành m t n i dung
quan t r ng ( m t ch ng riêng) đ gi i t hi u t ng quan v h
t h ng pháp lu t, trong đó chú t r ng phân t ích các ngành lu t h
t h ng pháp lu t t h c đ nh c a nhà n c t a.
Ph n 3 : M t s n gàn h lu t c b n t r on g h t h n g ph á p lu t
V i t Na m : Tìm hi u m t s ch đ nh c n b n c a nh ng ngành
lu t ch y u nh t t rong h th ng pháp lu t Vi t Nam , đ c bi t gi i
t hi u ba ngành lu t t r c t c a h th ng pháp lu t c a m t qu c
gia là ngành Lu t Hành chính, ngành Lu t Hình s , ngành Lu t
dân s . Ngoài ra, sinh viên còn đ c gi i t hi u m t s ch đ nh c
b n c a ngành lu t lao đ ng.

4

1

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


I . Ngu n g c Nhà n
QUAN

M TS

Ph n 1
V N
C

NHÀ N

c

I M

B NV

C

-

Ph i Mácx ít
thu y t th n h c
thu y t gia tr ng

thu y t k h
c xã h i
….

Mác – Lên in

5

CÁC QUAN I M V
NGU N G C NHÀ N

6

1. Nh ng quan đi m phi Mácxít v
ngu n g c Nhà n c

C

THUY T TH N H C
QUAN I M PHI
MARXSI T

QUAN I M C A CH
NGH A MÁC LÊ NI N

TH

THUY T TH N H C

THUY T GIA TR

NG

NG

NHÀ N
THUY T KH

C

C XÃ H I

CÁC H C THUY T KHÁC
7

8

2

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


THUY T GIA TR

1.3 Thuy t kh

NG

c

Cỏc t hnh viờn s ng tr ong t r ng t hỏi
t nhiờn khụng cú nh n c

GIA

GIA TR

è NH

NG
Kh

NH N

QU C GI A

C

c ( H p ng)

Nh n

c

9

1. Nh ng quan i m phi Mỏcxớt v
ngu n g c Nh n c
THUY T KH

2. Quan i m Mỏc Lờnin
Tổchức xã hội và quyền lực trong xã
hội cộng sản nguyên thuỷ khụng
cú nh n c
Phân chia giai cấp và sự xuất hiện nhà
nước

C X H I

Cỏc t hnh viờn s ng t rong i u
ki n khụng cú nh n c

L p k

c ( h p ng)

NH N

C

10

11

12

3

www.fa cebook.com/ dethi.ueh

S

xu t hi n nh n

c

T

Ti n kin h t : s xu t hi n ch
t h u v t i s n t r ong xó h i.
Ti n xó h i : s phõn ch ia xó h i
t hnh cỏc giai c p
l i ớch c b n g i a cỏc giai c p v cỏc
t ng l p i khỏng v i nhau n m c
khụng t h i u ho c= > Nh n c
ra i

CH C X H I NGUYấN TH Y

TH T C

H I
NG TH T C
T C TR
NG

BO T C

H I

NG BO T C
( Tự tr ng, t h l nh
quõn s )

B

L C

TH

L NH

13

14

Tổchức xã hội và quyền lực trong xã hội
cộng sản nguyên thuỷ (1)

Tổchức xã hội và quyền lực trong xã hội
cộng sản nguyên thuỷ (2)

Lực lượng sản xuất: thấp
kém
Công cụ lao động thô sơ
Nă ng suất lao động thấp
Xã hội không phân biệt
kẻ giàu người nghè o,
không có sự phân chia
thành giai cấp

Tổchức xã hội là thịtộc - tổchức cơ sở đầu tiên
của xã hội loài người
Thịtộc là một tổchức lao động sản xuất, một
bộ má y kinh tếxã hội
Sự phá t triển của xã hội dẫn đến sự xuất hiện
cá c bào tộc và bộ lạ c bao gồm nhiều bào tộc
hợ p thành

15

16

4

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


Tổchức xã hội và quyền lực trong xã hội
cộng sản nguyên thuỷ (3)

Phân chia giai cấp và sự xuất hiện
nhà nước

Tổchức quản lý thịtộc là Hội đồng thịtộc bao gồm tất
cả những người lớ n tuổi trong thịtộc vớ i quyền hạn rất
lớ n.
Tổchức quản lý bào tộc là Hội đồng bào tộc bao gồm
cá c tù trưởng, thủ lĩnh quân sự của các thịtộc, vớ i cá c
nguyên tắc tổchức quyền lực tương tự như nguyên tắc

tổchức quyền lực của thịtộc nhưng có sự tập trung cao
hơn.
Hội đồng bộ lạ c là hình thức tổchức quản lý của bộ
lạ c vớ i nguyên tắc tổchức quyền lực tương tự như thị
tộc và bào tộc nhưng mức độ tập trung quyền lực cao
hơn nữa.

Sự phá t triển của lực lượng sản xuất và nă ng suất lao
động xã hội đã làm thay đổi cơ cấu tổchức xã hội của
xã hội cộng sản nguyên thuỷ.
Sau ba lần phân công lao động xã hội, chếđộ tư hữu
xuất hiện đã phân chia xã hội thành kẻ giàu, người
nghè o, hình thành hai giai cấp cơ bản là chủ nô và nô
lệ.
Một xã hội mớ i vớ i sự phân chia giai cấp và sự đấu
tranh giai cấp đòi hỏi phải có một tổchức quyền lực
mớ i, tổchức quyền lực đó là nhà nước.

17

3 l n phõn cụng lao ng xó
h i,

QU TRè N H H è N H TH N H N H N
PHN
CễNG
LAO
NG
X
H I

( 1) ch n nuụi t ỏch kh i t r ng
tr t;
( 2) t h cụng nghi p t ỏch kh i
nụng nghi p;
( 3) th ng nghi p xu t hi n.
Nh n c x u t h i n t r c t i p t s
t an ró c a ch c ng s n ng uyờn
t h y.

18

C A
C I
D
TH A

XU T
HI N
GI AI
C P

MU
THU N
GI AI
CP

C

NH

N
C
RA
I

C s
xó h i

C s
kinh t
N h n

19

c L m t b m ỏ y qu y n l c c bi t
D o gia i c p t h ng t r l p ra
du y t rỡ vi c t h ng t r v k in h t , chớn h
t r , t t ng i v i t o n b xó h i
20

5

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


I I . B N CH T VÀ
C
TR NG C A N H À N
C

2. B n ch t Nhà n

1. Khái n i m Nhà n c
 Là m t b m áy qu y n l c đ c bi t
 Do g iai c p t h ng t r l p ra

du y t rì v i c t h ng t r v kin h t ,
chính t r , t t ng đ i v i t oàn b xã
h i

c

B N CH T C A N H À N

B n ch t
giai c p

C

B n ch t
xã h i

21

22

2.1 B n ch t giai c p c a Nhà
n c ( Tính giai c p)

2.2 B n ch t xã h i c a Nhà

n c ( Tính xã h i)

 nhà n c là công c s c bén t h hi n
và t h c h i n ý chí c a g iai c p c m
quy n, b o v tr c t iên l i ích c a
giai c p t h ng t r t rong xã h i.
 s t h ng t r c a g iai c p t h hi n d
ba hìn h t h c: k inh t , ch ín h t r và t
t ng

i

23

 Nhà n c là t ch c chính tr - xã h i r ng l n, b o
đ m l i ích chung c a xã h i.
 Nhà n c đóng vai t r ò quan t r ng tr ong vi c gi i
quy t nh ng v n đ n y sinh t r ong xã h i, b o đ m
cho xã h i đ c tr t t
n đ nh và phát tr i n
 Nhà n c ph i ph c v nh ng nhu c u m ang t ính ch t
công cho xã h i nh : xây d ng b nh vi n, tr ng h c,
đ ng sá…

24

6

www.fa cebook.com/ dethi.ueh

III.

c tr ng c a Nhà n

11.. NNhhà
à nn
công cc
ll cc công

c

1. NN phân chia dân c t hành các đ n v
hành ch ín h lãnh t h
2. NN t h i t l p qu y n l c công
3. NN có ch q uy n qu c gia
4. NN ban hành pháp lu t
5. NN qu y đ nh và t i n hàn h t hu các lo i
t hu .

.2.2
.2.. NNhà
11.2
à nn
hhà
qu cc gia
gia
qu

C

TR NG
C A
NHÀ
NHÀ
N
C

C

Công xã nguyên
th y
Chi m h u nô l
Phong ki n
T

s n

Xã h i ch
27

quyy nn
qu

ra hh tthh ng
ng phá
phá
44.. NNhhà
à nn cc đđ tt ra
á pp
ph

lu tt vvà
đi uu hhàn
xã hh ii ttrê
rênn cc
lu
à đi
à n hh xã
th nngg phá
phá
lu tt đđó
26
ss hh th
á pp lu
ó
ph

HÌ NH THÁI KT- XH

1. Ki u NN
Là t ng t h các đ c tr ng ( d u hi u )
c b n c a n hà n c,
Th h i n b n ch t g iai c p, vai t r ò xã
h i
Trong n h ng đi u k i n phát t r i n c a
nhà n c t rong m t h ình t hái k inh t
- xã h i nh t đ n h.

ch
cc ccó
ó ch

nh ccá
33.. NNhhà
à nn cc xxá
á cc đđ nh
á cc ll aaii
ch cc vi
vi cc tthu
hu tthhuu đđ xxââyy
tthhuu ,, tt ch
ng ngâ
ngânn ssá
ch qu
qu cc gia
gia,, ph
ph cc vv
dd ng
á ch
choo bb m
mááyy nnhà
ch
à nn cc vvà
à ccá
á cc
hhà
ch ng
ng ttrrìn
phát
ri nn
ch

ì n hh đđ uu tt ph
á t ttri

25

I I I . CÁC KI U NH À N
TRON G L CH S

m tt bb m
mááyy qu
quyy nn
cc llà
à m
ng đđ cc bi
bi tt..
ng

ngh a

KI U NHÀ N

C

Không có
Nhà n
Nhà n

c ch

nô

c Phong ki n

Nhà n

ct s n

Nhà n

c XHCN
28

7

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


2. Phõn lo i ch c n ng c a Nh
n c

I V. Ch c n ng c a NN

C nc

1. Khỏi n i m :

v o ph m vi

h o t n g c a n h n

L nh ng m t h o t ng ch y u c a
Nh n c
Nh m t h c h i n n h ng nh i m v t
ra c a Nh n c
Th h i n vai t rũ v b n ch t c a Nh
n c

Ch c n ng
i n i

c

Ch c n ng
i ngo i

29

30

2. Phõn lo i ch c n ng c a Nh
n c

Ch c n ng i n i v ch c n ng i ngo i
C n c vo ph m vi ho t ng c a nh n c
2.1 Ch c n ng i n i
là những mặ
t hoạt động chủ yếu trong nội bộ đất nước như: Bảo đảm trật
tự an toàn xã hội, trấn á p những phần tử chống đối, quản lý cá c lĩnh
vực của đời sống kinh tế xã hội...
2.2 Ch c n ng i ngo i

thểhiện những mặ
t hoạt động của nhà nước trong quan hệvớ i cá c nhà
nước trên thếgiớ i và cá c dân tộc khá c như: Phòng thủ đất nước, thiết
lập mối bang giao vớ i cá c quốc gia khá c.

31

C n c v o b n ch t giai
c p v vai t rũ c a n h n c

Ch c n ng
t r n ỏp

Ch c n ng
Xó h i

32

8

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


V. HÌ N H TH C N H À N

Ch c n ng t r n áp v à ch c n ng x ã h i
C n c vào b n ch t và vai t r ò c a Nhà n
2.1 Ch c n ng tr n áp

C

V.1 Khái n i m h ình t h c NN

c

Là bi u hi n c th , đ c tr ng nh t c a b n ch t giai c p
Nhà n c là công c đ m b o s th ng tr giai c p, th ng tr xã h i c a giai c p
th ng tr , b o v l i ích c a giai c p th ng tr , đàn áp các giai c p khác, các
t ng l p khác ph i ph thu c, ph c tùng mình.

2.2 Ch c n ng xã h i
là gi i quy t các công vi c chung c a xã h i, đ m b o m t ph n l i
ích c a giai c p, t ng l p khác.
-Nhà n c là m t b máy đi u hòa mâu thu n giai c p, mâu thu n
xã h i trong đi u ki n xã h i có nhi u giai c p, t ng l p có nh ng
l i ích đ i kháng,

 cách t h c t ch c b m áy quy n
l c nhà n c và ph ng pháp
t h c hi n quy n l c nhà n c

33

34

1 . H ình t h c ch ín h th
Hình t h c nhà n

Hình
th c

chính
th

Hình
th c
c u
t r úc

c
Khái ni m : cách th c và t rình t
l p ra các c quan t i cao c a
nhà n c và m i liên h gi a các
c quan đó t rong b m áy nhà
n c.

Ch
đ
chính
tr
35

36

9

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


HÌ NH TH C CHÍ NH TH

CHÍ NH TH

QUÂN CH

QUÂN CH

TUY T

CHÍ NH TH

I

QUÂN CH T
NG
I
( QUÂN CH L P HI N)

Chính t h quân ch :

C NG HÒA QUÝ T C

C NG HÒA DÂN CH
DÂN CH

QUÂN CH

NH H P

QUÂN CH

I NGH

 quy n l c t i cao c a nhà n c t p
t rung t rong t ay m t ng i, đó là vua
( hoàng đ ) t heo ngu yên t c cha
t ruy n con n i.

C NG HÒA

DÂN CH

XHCN
T

S N

C NG HÒA T NG TH NG
C NG HÒA

 Có 2 lo i:
- Quân ch t uy t đ i
- Quân ch h n ch ( hay q uân ch
hi n)

I NGH
37

C NG HÒA L

l p

38

NG TÍ NH

2 . H ình t h c c u t r úc nh à
n c

Chính t h c ng hoà
 Quy n l c t i cao c a NN t hu c v
m t c quan c p cao do dân b u ra
t heo n hi m k
 Có 2 d ng ch ính :
- C ng hoà qu ý t c
- C ng hoà dân ch . Có 2 d ng: C ng
hoà t ng t h ng và c ng hoà đ i ngh .
Ngoài ra còn có c ng hoà l ng t ính
39

 là
v
m
c
n
n

s t ch c nhà n c t hàn h các đ n
hành ch ính lãn h t h , đ c đi m c a
i q uan h qua l i g i a các b p h n
u t hàn h c a nó, gi a c quan nhà
c t rung

ng v i c q uan nhà
c đ a ph ng.

40

10

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


3. Ch đ chính t r
H Ì N H TH C C U TRÚC
NHÀ N

NHÀ N
C
N NH T

 t ng t h các ph ng pháp, t h đo n
m à các c quan nhà n c s d ng đ
t h c h i n q uy n l c n hà n c

C

NHÀ N
C
LI ÊN BAN G

41

42

VI . B m áy NN
CH

D ÂN CH

CH Í N H TR

PH N D ÂN CH

43

 1. Khái ni m
là m t h t h n g cá c c qu a n n h à
n c t h u c cá c l n h v c k h á c
nhau t trung
ng x u n g đ a
ph ng;
đ c t h à n h l p , t ch c v à h o t
đ n g t h e o n h n g n gu y ê n t c
ch u n g, t h n g n h t ;
n h m t h c h i n cá c ch c n ng do
b n ch t c a n h à n c qu y đ n h
44

11

www.fa cebook.com/ dethi.ueh

2 . Cá c lo i c

qu an nh à n

NGUYÊN TH
NGH
VI N

QU C GI A

CHÍ NH
PH

C
T

quy nn ll cc nh
nhà
11.. ““tt tt cc quy
à

c

QUAN
PHÁP

n
n

NGUYÊN
T CT
CH C VÀ
VÀ
HO T
NG
C AB
MÁY NHÀ
NHÀ
N
C VN

guyêênn tt cc vv ss lã
lãnh
nh
22.. NNguy
đ oo cc aa
đ
n cc
n

ng đ
đ ii vv ii nh
nhà
ng
à

Nguy
guyêênn tt cc tt pp ttrung
rung

33.. N
dânn ch
ch
dâ
Nguy
guyêênn tt cc phá
phápp ch
ch
44.. N
ch ngh
ngh aa
xxãã hh ii ch
46

45

3 . H t h ng t
chính quy n

hu cc vv nhâ
nhânn dâ
dânn”
cc tthu
”

ch c b m á y
Vi t N am :

1. C
C quan

quan quy
quy nn ll cc nhà
nhà nn cc
1.

 H t h ng t ch c b m áy ch ín h qu y n
Vi t nam h i n nay g m b n c p :
 C p Trung
ng.
 C p t nh ( bao g m t nh, t hành ph t r c
t hu c t rung
ng) .
 C p huy n ( bao g m huy n, qu n, t h
x ã, t hành ph t hu c t nh) .
 C p x ã ( bao g m x ã, ph ng, t h t r n) .

H th ng
c ác c
quan Nhà
Nhà
n c
CHXHCN
VN

2. Nguyên
Nguyên th
th qu
qu cc gia
gia (ch
(ch tt ch

ch
2.
n
c)
n c)
3. C
C quan
quan hành
hành chính
chính nhà
nhà nn c:
c:
3.
4. C
C quan
quan xét
xét xx ::
4.

47

5. C
C quan
quan ki
ki m
m sát:
sát:
5.

48

12

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


4.1 H t h ng c quan quy n l c
H t h ng các c q uan qu y n l c nhà
n c ( hay còn g i là các c quan đ i
di n)
- bao g m Qu c h i và H i đ ng n hân
dân các c p
- do nhân dân t r c t i p b u ra t hay
m t nhân dân t h c h i n qu y n l c
nhà n c.
49

H i đ ng nhân dân

 Là c quan đ i b i u cao n h t c a
nhân dân, c quan q uy n l c n hà
n c cao nh t c a n c CHXHCN Vi t
Nam
 Có quy n l p h i n, l p pháp và nh ng
v n đ quan t r ng n h t c a đ t n c
 Th c hi n qu y n g iám sát t i cao v
t oàn b ho t đ ng c a b m áy NN
 Nh i m k : 5 n m. Ho t đ ng t hông
qua các k h p ( 2 k / n m)
 C qua th ng t r c: U ban th ng

v Qu c h i
50

4.2 Ch

 Là c quan q uy n l c NN đ a
ph ng, đ i d i n cho ý chí và qu y n
làm ch c a nhân dân, do nhân dân
đ a ph ng b u ra, ch u t rách nhi m
tr c nhân dân và c quan NN c p
t rên


Qu c h i

c t ch c 3 c p: c p t nh, c p
huy n, c p xã
51

t ch n

c

 Do Qu c h i b u ra t rong s
i bi u Qu c
h i
 Là ng i đ ng đ u NN, t hay m t NN t rong
các v i c đ i n i v à đ i ngo i
 Nhi m v , quy n h n:
- Công b Hi n pháp, lu t , pháp l nh

ngh Qu c h i b u, m i n nhi m , bãi
nhi m Phó Ch t ch n c, Th t ng,
Chánh ánTAND t i cao, Vi n tr ng VKSND
t i cao
- B nhi m , m i n nhi m , cách ch c Phó Th
t ng, B tr ng v à các t hành v iên c a 5 2
Chính ph

13

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


 i u 103
 Ch t ch n c có n h ng nhi m v và q uy n
h n sau đây:
 1- Công b Hi n pháp, lu t , pháp l n h;
 2- Th ng l nh các l c l ng v t r ang n hân dân
và gi ch c v Ch t ch H i đ ng qu c ph òng
và an ninh;
 3ngh Qu c h i b u, m i n n hi m , bãi
nhi m Ph ó Ch t ch n c, Th t ng Chính
ph , Chán h án Toà án nhân dân t i cao, Vi n
tr ng Vi n ki m sát nhân dân t i cao;
 4- C n c vào ngh quy t c a Qu c h i h o c
c a U ban th ng v Qu c h i, b nhi m ,
m i n nhi m , cách ch c Phó Th t ng, B
tr ng và các t hành viên khác c a Chính ph ;
53

 8- B nhi m , m i n nhi m , cách ch c Phó Chánh án, Th m
phán Toà án nhân dân t i cao, Phó Vi n tr ng, Ki m sát
viên Vi n ki m sát nhân dân t i cao;
 9- Quy t đ nh phong hàm , c p s quan c p cao t rong các
l c l ng v t rang nhân dân, hàm , c p ngo i giao và
nh ng hàm c p Nhà n c khác; quy t đ nh t ng th ng
huân ch ng, huy ch ng và danh hi u vinh d Nhà n c;
 10- C , t ri u h i đ i s đ c m nh t oàn quy n c a Vi t
Nam ; t i p nh n đ i s đ c m nh t oàn quy n c a n c
ngoài; t i n hành đàm phán, ký k t đi u
c qu c t nhân
danh Nhà n c C ng hoà xã h i ch ngh a Vi t Nam v i
ng i đ ng đ u Nhà n c khác; quy t đ nh phê chu n
ho c t ham gia đi u
c qu c t , t r tr ng h p c n t rình
Qu c h i quy t đ nh;
 11- Quy t đ nh cho nh p qu c t ch Vi t Nam , cho t hôi
qu c t ch Vi t Nam ho c t c qu c t ch Vi t Nam ;
 12- Quy t đ nh đ c xá.

55

 5- C n c vào ngh quy t c a Qu c h i ho c c a U ban
th ng v Qu c h i, công b quy t đ nh t uyên b t ình
t r ng chi n tr anh, công b quy t đ nh đ i xá;
 6- C n c vào ngh quy t c a U ban th ng v Qu c
h i, r a l nh t ng đ ng viên ho c đ ng viên c c b ; ban
b t ình t r ng kh n c p t r ong c n c ho c t ng đ a
ph ng;
 7ngh U ban th ng v Qu c h i xem xét l i pháp

l nh, ngh quy t c a U ban th ng v Qu c h i v các
v n đ quy đ nh t i đi m 8 và đi m 9, i u 91 t r ong
t h i h n m i ngày k t ngày pháp l nh ho c ngh
quy t đ c t hông qua; n u pháp l nh, ngh quy t đó
v n đ c U ban th ng v Qu c h i bi u quy t t án
t hành m à Ch t ch n c v n không nh t t r í, t hì Ch t ch
n c tr ình Qu c h i quy t đ nh t i k h p g n nh t ;

54

 i u 20
 Ch t ch Qu c h i có nh ng nhi m v v à
quy n h n sau đây:
 1. Ch t a các phiên h p c a Qu c h i, b o
đ m t hi hành Quy ch đ i bi u Qu c h i, N i
quy k h p Qu c h i; ký ch ng t h c lu t ,
ngh quy t c a Qu c h i;
 2. Lãnh đ o công t ác c a y ban Th ng v
Qu c h i; d k i n ch ng t rình làm v i c, ch
đ o v i c chu n b , t ri u t p v à ch t a các
phiên h p c a y ban Th ng v Qu c h i;
k ý pháp l nh, ngh quy t c a y ban Th ng
v Qu c h i;
56

14

www.fa cebook.com/ dethi.ueh

 3. Tr i u t p và ch t a h i ngh Ch t ch H i đ ng dân
t c, Ch nhi m y ban c a Qu c h i bàn ch ng t r ình
ho t đ ng c a Qu c h i, c a H i đ ng dân t c và các
y ban c a Qu c h i; t ham d phiên h p c a H i đ ng
dân t c và các y ban c a Qu c h i khi xét t h y c n
t hi t ;
 4. Gi m i quan h v i các đ i bi u Qu c h i;
 5. Ch đ o vi c t h c hi n kinh phí ho t đ ng c a Qu c
h i;
 6. Ch đ o và t ch c vi c t h c hi n công t ác đ i ngo i
c a Qu c h i; t hay m t Qu c h i tr ong quan h đ i
ngo i c a Qu c h i; lãnh đ o ho t đ ng c a oàn Qu c
h i Vi t Nam tr ong các t ch c liên ngh vi n t h gi i và
khu v c.
 Các Phó Ch t ch Qu c h i giúp Ch t ch làm nhi m v
t heo s phân công c a Ch t ch. Khi Ch t ch Qu c h i
v ng m t t hì m t Phó Ch t ch đ c Ch t ch y nhi m
t hay m t th c hi n nhi m v , quy n h n c a Ch t ch
Qu c h i.
57

t

Các Phó Th

Các B tr

ng

t

ng

ng và các Th tr
quan ngang B

H t h ng các c quan qu n lý n hà
n c hay còn g i là các c quan hàn h
chính nhà n c, bao g m Chín h ph ,
các b , các c quan ngang b , các c
quan t h u c Ch ín h ph , y ban nhân
dân các c p và các c q uan t hu c y
ban nhân dân. Ch c n ng ch y u
c a các c quan này là qu n lý hành
chính nhà n c.
58

 Chính ph là c quan ch p hành c a Qu c h i, c quan
hành chính nhà n c cao nh t c a n c C ng hoà xã
h i ch nghĩa Vi t Nam .
 Chính ph t h ng nh t qu n lý vi c t h c hi n các nhi m
v chính t r , kinh t - xã h i, qu c phòng, an ninh và
đ i ngo i c a Nhà n c; b o đ m hi u l c c a b m áy
nhà n c t tr ung
ng đ n c s ; b o đ m vi c t ôn
t r ng và ch p hành Hi n pháp và pháp lu t ; phát huy
quy n làm ch c a nhân dân t r ong s nghi p xây
d ng và b o v T qu c, b o đ m n đ nh và nâng cao
đ i s ng v t ch t và t inh t h n c a nhân dân.
 Chính ph ch u t r ách nhi m tr c Qu c h i và báo cáo

công t ác v i Qu c h i, U ban th ng v Qu c h i, Ch
t ch n c.

Chính ph
Th

4.3 H t h ng các c quan hành
chính NN

ng c

59

60

15

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


 Th t ng do Qu c h i b u, m i n nhi m v à
bãi nhi m t heo đ ngh c a Ch t ch n c.
 Th t ng t rình Qu c h i phê chu n đ ngh
v v i c b nhi m , m i n nhi m , cách ch c v à
t ch c đ i v i Phó Th t ng, B tr ng,
Th tr ng c quan ngang b .
 C n c v ào ngh quy t c a Qu c h i, Ch
t ch n c b nhi m , m i n nhi m , cách ch c,
ch p t hu n v i c t ch c đ i v i Phó Th
t ng, B tr ng, Th tr ng c quan

ngang b .
61

4.4 H t h ng c quan xét x

U ban nhân dân các c p
 Do H i đ ng nhân dân b u ra, là c
quan ch p hành c a H i đ ng nhân
dân
 Là c quan hành chính NN đ a
ph ng, ch p hành Hi n pháp, lu t ,
các v n b n c a c quan NN c p t rên
và Ngh qu y t c a H ND cùng c p


ct

ch c

3 c p

62

63

 Bao g m :
Tru ng
ng: TANDTC ( t rong đó có
TAQS t ru ng
ng) . Chánh án TANDTC

ch u t rách nh i m và báo cáo tr c
Qu c h i
đ a ph ng: các TAND đ a ph ng
( t n h, h uy n ) và TAQS đ a ph ng.
Chánh án TAND đ a ph ng ch u t rách
nhi m và báo cáo tr c H ND
64

16

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


4.5 H t h ng các c quan VKSND
 Bao g m : VKSND t i cao, các VKSND
đ a ph ng ( t nh, hu y n) và các VKS
quân s
 Có 2 ch c n ng ch ín h:
- Ki m sát các ho t đ ng t pháp
- Th c hi n qu y n công t
 Vi n tr ng VKSNDTC ch u t rách
nhi m và báo cáo tr c QH
 Vi n tr ng VKSND đ a ph ng ch u
t rách n hi m và báo cáo tr c H ND
65

66

H

t h ng chính t r :

 H t h ng chính t r t heo ngh a r ng là khái
ni m dùng đ ch t oàn b l nh v c chính t r
c a đ i s ng xã h i v i t cách là m t h
t h ng bao g m các t ch c, các ch t h
chính t r , các quan đi m , quan h chính t r ,
h t t ng và các chu n m c chính t r , pháp
lu t .
 Theo ngh a h p, h t h ng chín h t r là khái
ni m dùng đ ch h t h ng các t ch c, các
c quan t h c hi n ch c n ng chính t r t r ong
xã h i nh : các đ ng chín h t r , các c quan
nhà n c, các t ch c chính t r - xã h i có
m i liên h t r c t i p hay gián t i p v i quy n
l c chính t r .

H t h ng chính t r
c a n c CHXHCN
67

68

17

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


Khái ni m

2 . H t h ng chính t r
hi n na y:

Vi t N am

 H t h ng chín h t r c a n c CHXHCN
Vi t Nam là t ng t h các t h i t ch
chính t r t n t i và ho t đ ng t r ong
m i liên h h u c v i nhau nh m t o
ra m t c ch t h c h i n q uy n l c
c a nhân dân d i s lãn h đ o c a
ng C ng s n Vi t Nam .

 2 .1 .
n g C n g s n Vi t N a m
 2 .2 . N h à n c C n g h òa XH CN
Vi t N a m
 2 .3 . M t t r n t qu c, cá c t ch c
t hà n h v iê n v à cá c đoà n t h n h â n
dâ n

69

2 .1 .

ng C ng s n V i t N am

ng C ng s n Vi t Nam gi vai tr ò lãnh đ o h
t h ng chính t r Vi t Nam .


ng lãnh đ o b ng các ph ng pháp sau đây:
1.
ng đ r a đ ng l i, ch tr ng, chính sách đ
Nhà n c t h ch hóa t hành pháp lu t ;
2.
ng ki m t r a, giám sát các c quan, t ch c t r ong
vi c t h c hi n các ch tr ng, đ ng l i, chính
sách c a
ng, và ch nh s a các hành vi đi ch ch
h ng so v i ch tr ng, chính sách, đ ng l i c a
ng ( n u có) ;
3.
ng gi i t hi u các đ ng viên u t ú c a m ình vào
gi các ch c v ch ch t t r ong các c quan Nhà
n c, các t ch c chính t r - xã h i;
4.
ng lãnh đ o t hông qua vai tr ò g ng m u c a
t ng đ ng viên và t ng t ch c c s đ ng.
71


70

2 .2 . N hà n
V i t N am :

c C ng hòa XH CN

 Nhà n c gi v t rí t rung t âm t rong h
t h ng chính t r .

 Nhà n c là t ch c quy n l c t h hi n v à
t h c hi n ý chí, quy n l c c a nhân dân,
t hay m t nhân dân, ch u t rách nhi m tr c
nhân dân qu n lý t oàn b ho t đ ng c a
đ i s ng x ã h i. M t k hác, Nhà n c ch u
s lãnh đ o chính t r c a
ng C ng s n,
t h c hi n đ ng l i chính t r c a
ng.

72

18

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


i m khác bi t c a Nhà n c so v i các t
chính t r , t ch c chính t r - xã h i

 Nhà n c qu n lý x ã h i b ng pháp lu t
t h hi n các đi m sau:

 M t là, t oàn b ho t đ ng c a c h t h ng
chính t r , k c
ng lãnh đ o, c ng ph i
t rong khuôn k h ph áp lu t hi n h ành, ch ng
m i hành đ ng l ng quy n coi th ng ph áp
lu t ;
 Hai là, có m i liên h th ng x uy ên v à ch t

ch gi a Nh à n c v à nhân dân, l ng nghe
và t ôn t r ng ý ki n c a nhân dân, ch u s
giám sát c a nhân dân, qu n lý đ t n c vì
l i ích c a nhân dân;
 Ba là, k hông có s đ i l p gi a nâng cao v ai
t rò lãnh đ o c a
ng v à t ng c ng hi u
l c qu n lý c a nh à n c, m à ph i b o đ m
s t h ng nh t đ làm t ng s c m nh l n
nhau. Tính hi u l c v à s c m nh c a nhà
n c chính là t h hi n hi u qu lãnh đ o c a
ng.
73

2 .3 . M t t r n t

qu c, cá c t

v iê n v à cá c đoà n t h



M t tr n t q u c, các t
các đoàn th nh ân dân
dân ch trong h th ng
M t tr n t q u c, các t
Nam b ao g m :
1.
2.
3.

4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

1. Nhà n c là đ i di n chính t h c c a t oàn xã h i,
t oàn t h nhân dân sinh s ng t r ên đ t n c;
2. Ch duy nh t Nhà n c m i có t h m quy n ban
hành pháp lu t áp d ng đ i v i t t c m i c quan,
t ch c và cá nhân, và s d ng các bi n pháp
c ng ch đ t hi hành khi c n t hi t ;
3. Nhà n c có m t b m áy đ c t ch c ch t ch đ
t h c hi n ch c n ng qu n lý tr ên t t c m i l nh
v c c a đ i s ng xã h i;
4. Nhà n c có l c l ng quân đ i, c nh sát ; có nhà
t ù, t r i giam , t òa án ... làm nhi m v b o v pháp
lu t , b o v ch đ ;
5. Ch duy nh t Nhà n c m i có t h m quy n t hu
t hu ;
6. Nhà n c là đ i di n chính t h c c a qu c gia tr ong
quan h đ i ngo i v i các qu c gia khác tr ên t h
gi i.

CH
NG 2
M T S V N
V PH ÁP LU T

ch c t h à n h

nh â n dâ n :
ch c th ành viên c a M t tr n và
gi vai t rò t h c hi n v à phát hu y
chín h tr
ch c th ành v iên tiêu b i u Vi t

ch c

C

74

B N

I . N GU N G C V À B N CH T C A PHÁP LU T
I I . CÁC TH U C TÍ NH C A PH ÁP LU T
I I I . CH C N NG C A PH ÁP LU T V À CÁC KI U PHÁP
LU T TRONG L CH S
I V . H Ì NH TH C PH ÁP LU T:
V . QUAN H PH ÁP LU T
V I . TH C HI N PH ÁP LU T
V I I . V I PH M PHÁP LU T V À TRÁCH N H I M PH ÁP LÝ
V I I I . Ý TH C PHÁP LU T V À PH ÁP CH X Ã H I CH
N GH A

M t t r n T qu c Vi t nam ;
Công đoàn;

oàn Thanh niên C ng s n H Chí Minh;
H i nông dân Vi t Nam ;
H i Liên hi p ph n Vi t Nam
H i Liên hi p t hanh niên Vi t Nam ;
H i c u chi n binh;
H i ng i cao tu i;
H i Sinh viên Vi t Nam ;
H i Lu t gia.…..

75

76

19

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


I . Ngu n g c

Cách hình t hành pháp lu t .

Pháp lu t là s n ph m c a q uá t r ìn h
phát t r i n k inh t xã h i.
Pháp lu t phát sinh, t n t i và phát t r i n
t rong đi u k i n xã h i có giai c p
Pháp lu t ra đ i cù ng v i Nhà n c , là
công c t h c hi n qu y n l c Nhà
n c, du y t rì đ a v và b o v l i ích
c a giai c p t h ng t r .

pháp lu t đ c h ình t hàn h b ng hai con
đ ng:
t h n h t , n hà n c t h a nh n các qu y
ph m xã h i - p hong t c, t p quán
chuy n chú ng t hành p háp lu t ;
t h hai, b ng ho t đ ng xây d ng pháp
lu t , Nhà n c đ nh ra n h ng qu y
ph m m i.

77

2. Khái ni m PL

78

I I . B n ch t c a pháp lu t

Ph á p lu t là h t h n g qu y t c x s
m a n g t ín h b t b u c ch u n g,
do n h à n c ba n h à n h h o c t h a
nh n
đ c Nhà n c b o đ m th c hi n,
t h h i n ý chí c a gia i c p t h n g t r
v à ph t h u c v à o cá c đi u k i n k in h
t - x ã h i,
là n h â n t đi u ch n h cá c qu a n h
x ã h i.
79

B n ch t c a pháp lu t

B n ch t
giai c p

B n ch t
xã h i

80

20

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


.Tính đđ
11.Tính

m bb ii nnhà
hà nn
cc bb oo đđ m

cc

Tínhh quy
quy ph
ph m
m ph
ph bi
bi nn ..

22.. Tín
CÁC
THU C
TÍNH
C A
PHÁ
PHÁP
LU T

CH C
N NG
C A
PHÁ
PHÁP
LU T

Tínhh nn đđ nh
nh
33.. Tín
Tínhh xá
xácc đđ nh
nh ch
ch tt ch
ch
44.. Tín
m tt hình
hình tthh cc
vv m

1. Ch

Ch cc nn ng
ng ii uu
1.
ch
nh
ch nh
2. Ch
Ch cc nn ng
ng B
B oo vv
2.

3. Ch
Ch cc nn ng
ng Giáo
Giáo dd cc
3.
81

CÁC M I LIÊN H C B N
C A PHÁ
PHÁP LU T
PHÁP LU T &
KINH T
pháp lu t v a
ph t hu c vào
kinh t , v a có
s t ác đ ng t r
l i m t cách
m nh m đ i v i

kinh t

82

2. Ki u PL:

PHÁP LU T &
NHÀ N C

PHÁP LU T & CÁC QUY
PH M XH KHÁC

cùng phát sinh,
t n t i, phát
t ri n và t iêu
vong; và đ u là
ph ng ti n c a
quy n l c chính
tr

gi a chúng luôn có
m i quan h qua
l i, b sung và h
t r l n nhau t rong
vi c đi u ch nh các
quan h xã h i

83

 Ki u p h á p lu t là

 t ng th nh ng d u hi u c b n, đ c
t h ù c a ph á p lu t ,
 t h h i n b n ch t gia i c p và n h n g
đi u k i n t n t i, ph á t t r i n c a
ph á p lu t
 t ron g m t h ìn h t h á i k in h t - x ã h i
nh t đ nh.
84

21

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


Tiêu chu n phân lo i ki u PL
Các Ki u PL
 đ phân lo i các k i u pháp lu t t rong
l ch s c n d a vào hai t iêu chu n :
 ( 1) Ki u p háp lu t đó d a t rên c s
kinh t và quan h s n xu t nh t h
nào.
 ( 2 ) Ki u pháp lu t đó là s t h h i n ý
chí c a giai c p và c ng c q uy n l i
c a giai c p nào t rong xã h i.






Ki
Ki
Ki
Ki

u
u
u
u

pháp
pháp
pháp
pháp

lu
lu
lu
lu

t
t
t
t

ch nô;
phong ki n ;
t s n;
xã h i ch ng h a.

85

I V. H Ì NH TH C PH ÁP LU T:
 Là cách t h c m à giai c p t h ng t r s d ng
đ nâng ý chí c a giai c p m ình lên t hành
PL
 Hình t h c pháp lu t là nh ng d ng t n t i
t h c t c a pháp lu t t rong các ki u nhà
n c

86

HÌNH TH C PHÁ
PHÁP LU T

HÌ NH TH C BÊN TRONG
gành
nh lu
lu tt
11. . NNgà

 Bao g m : hình t h c bên t rong v à hình t h c
bên ngoài c a PL

Ch đđnnhh pháp
pháp
22. . Ch
lu tt
lu
Quy ph

ph m
m
33. . Quy
pháp lu
lu tt. .
pháp

87

HÌ NH TH C BÊN NGOÀI
quánn phá
phápp ((lu
lu tt
11. . TT pp quá
c);;
tt c)
Ti nn l l phá
phápp ((án
án l l ));;
22. . Ti
quy ph
ph m
m
33. . VV nnbb nn quy
pháp lu
lu tt
pháp
88

22

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


H ình t h c bê n t r ong c a pháp
lu t :

H th ng pháp lu t

 Hình t h c bên t r ong c a pháp lu t ch a đ ng các y u
t n i t i k t c u nên t oàn b n i dung c a h t h ng
pháp lu t .

Ngành
lu t

 Hình t h c bên t r ong c a pháp lu t chính là hình t h c
c u t r úc c a h t h ng pháp lu t.
 H ình t h c c u t rúc bê n t rong
 ngà nh lu t
 ch đ nh phá p lu t
 quy ph m phá p lu t .

89

Ngành
lu t

Ngành
lu t

Ch đ nh lu t

Ch đ nh lu t

Quy ph m PL

Quy ph m PL

Ngành
lu t

Ngành
lu t

Ch đ nh lu t

Quy ph m PL
90

đ n h phá p lu t

N gà n h lu t

Ch

 * là t ng h p các qu y ph m pháp lu t
đi u ch nh các quan h xã h i có
cù n g t ín h ch t h o c t h u c v m t
l nh v c c t h c a đ i s ng xã

h i

 là m t nhóm các quy ph m pháp lu t đi u
ch nh các quan h x ã h i cùng lo i, có m i
liên h b n v ng, có n i dung v à t ính ch t
đ ng nh t nh ng v n t hu c đ i t ng đi u
ch nh c a m t ngành lu t nh t đ nh.
 Ch ng h n t rong ngành lu t hôn nhân v à
gia đình có các ch đ nh nh : k t hôn, ly
hôn, quy n v à ngh a v c a v ch ng ...


 Các ngành lu t khác n hau c b n
đ i t ng đi u ch nh và ph ng pháp
đi u ch nh
91

92

23

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


Quy ph m pháp lu t

H ìn h t h c bê n n goà i c a PL

 là b ph n c u t h à n h n h n h t , là
t b à o c u t o n ê n cá c ch đ n h

ph á p lu t , cá c n g à n h lu t , v à t oà n
b h t h n g p h á p lu t .
 Qu y ph m ph á p lu t là n h n g qu y
t c x s có t ín h b t bu c ch u n g
đ i v i m i ch t h d o n h à n c
ba n h à n h h o c t h a n h n .

 là s bi u hi n ra bên ng oài xã h i
c a pháp lu t , còn g i là ngu n c a
pháp lu t .

93

 Các hìn h t h c bên ngoài c a pháp
lu t :
 T p quán pháp ( lu t t c) ;
 Ti n l pháp ( án l ) ;
 V n b n quy ph m pháp lu t .

94

2.1 T p quán pháp
H ình t h c bê n ngoà i c a PL

T p
quán
pháp

Ti n
l

pháp

V nb n
quy ph m
pháp lu t
95

 Là h ình t h c NN t h a nh n m t s
t p quán đã l u t ru y n t rong XH
 Phù h p v i l i ích c a giai c p t h ng
t r , l i ích c a XH
 Nâng lên t hành nh ng q uy t c x s
m ang t ính b t bu c ch ung

c NN đ m b o t h c h i n
 Áp d ng p h b i n t rong PL ch nô,
phong ki n, t s n
96

24

www.fa cebook.com/ dethi.ueh


2.3 V n b n quy ph m pháp
lu t

2.2 Ti n l pháp:
 Là h ình t h c NN t h a nh n m t s
quy t đ nh c a c quan hành chín h và

c quan xet x t rong kh i g i i qu y t
các v v i c x y ra,
 Các quy t đ n h, b n án này đ c l y
làm m u ch o cách gi i qu y t đ i v i
các v v i c khác t ng t x y ra sau
đó

 Là nh ng v n b n d o c quan NN có
t h m qu y n
 ban hành t heo t r ình t , t h t c nh t
đ nh,
 t rong đó ch a đ ng các qu y t c x s
chung,
 đ c áp d ng n hi u l n t r ong đ i
s ng XH

97

98

V - H TH NG V N B N QUY
PH M PH ÁP LU T
V I T NAM

V n b n quy ph m pháp lu t
 Là h ình t h c pháp lu t ch y u c a
Vi t Nam .
 Là c s c a pháp ch XHCN

1. Khái ni m V n b n q uy ph m PL:

 Là v n b n do c quan NN có t h m
quy n ban hành t heo t rình t , t h t c
lu t đ nh
 Trong đó có các qu y t c x s chung

c NN b o đ m t h c h i n nh m
đi u ch nh các QHXH t heo đ n h h ng
nh t đ nh
99

100

25

www.fa cebook.com/ dethi.ueh