CÁC QUỐC GIA CỔ ĐẠI PHƯƠNG TÂY

-
Các quốc gia cổ đại phương Đông hình
thành dựa trên những cơ sở nào? Giải
thích chế độ chuyên chế cổ đại
KIỂM TRA BÀI CŨ

Điều kiện tự nhiên và sự phát triển kinh tế ở phương Đông.
a.Điều kiện tự nhiên:
- Ở ven các con sông lớn: Sông Nin (Ai Cập), Sông Tigrơ, Ơphơrát (Lưỡng Hà), Sông
Hằng, sông Ấn (Ấn Độ), Sông Trường Giang, Hoàng Hà (Trung Quốc)…
(+) Thuận lợi: đất đai màu mỡ, mưa đều đặn theo mùa, nguồn nước dồi dào… thuận lợi cho
việc canh tác lúa nước.
(+) Khó khăn: thiên tai, lũ lụt…
=> Để khắc phục khó khăn cư dân phải sống quần tụ tạo thành những trung tâm
quần cư lớn, gắn bó trong tổ chức công xã. Khoảng 3500 – 2000 năm TCN ven các con
sông lớn ở phương Đông có nhiều các bộ lạc quần tụ.
b. Kinh tế:
-
Chủ yếu nông nghiệp dùng cày và sức kéo. Ngoài ra, còn làm thủ công nghiệp (gốm, dệt
vải…)…
-
-> Với sự xuất hiện sớm của công cụ bằng kim loại (khoảng 4000 năm trước, đồng thau
được sử dụng phổ biến) đã thúc đẩy nhanh quá trình tan rã của xã hội thị tộc.

- Quá trình hình thành nhà nước từ sự liên minh các bộ lạc. Do những yêu
cầu trị thủy và điều hành các công việc của đất nước mà người đứng đầu
nước cần tập trung quyền lực:
+ Vua đứng đầu và có quyền tối cao.
+ Giúp việc cho vua bộ máy hành chính do quý
tộc, tăng lữ đứng đầu, điều hành các việc chính

trị, quân sự, kinh tế, hành chính...
 Bộ máy nhà nước phương Đông mang tính
chất chuyên chế. Trong đó quyền lực quyết định
tối cao làVua.
TÍNH CHUYÊN CHẾ CỔ ĐẠI Ở PHƯƠNG ĐÔNG

Bài 4
2 tiết

1. Thiên nhiên và đời sống của con người.
2. Thị quốc Địa Trung Hải.
Bài 4 – Tiết 1

1. Thiên nhiên và đời sống con người
Nêu đặc điểm chính về tự nhiên của Rô ma và Hi Lạp? Tự nhiên
đó có thuận lợi và khó khăn gì đối với cuộc sống của con người?
Đ
Ị
A





T
R
U
N
G

H
Ả
I
Rô Ma
Hi Lạp
LƯỢC ĐỒ RÔ MA VÀ HI LẠP
a. Điều kiện tự nhiên.
Đ
Ị
A





T
R
U
N
G




H
Ả
I

Rô
Ma
Hi
Lạ
p
LƯỢC ĐỒ RÔ MA VÀ HI
LẠP
- Khó khăn:
- Thuận lợi
+ Có nhiều hải cảng tốt, giao thông trên
biển dễ dàng, nghề cá và nghề hàng hải
sớm phát triển.
+ Đất canh tác ít, khô cứng, không màu
mỡ, chỉ thích hợp trồng các loại cây lâu
năm (Nho, táo, cam, Ô liu… )
=> thiếu lương thực phải nhập khẩu
- Hi lạp và Rô ma nằm ở ven biển Địa Trung Hải,
có nhiều đảo và bán đảo. Phần lớn lãnh thổ là núi
và cao nguyên.

Đồ sắt
b. Cuộc sống ban đầu:
Khoảng đầu thiên niên kỉ I TCN ở vùng Địa Trung Hải có sự kiện làm thay đổi
đời sống của con người. Đó là sự kiện gì? Đời sống con người thay đổi như thế
nào từ sự kiện đó?
-
Ý nghĩa:
+ Diện tích trồng trọt: nho, ôliu, táo, cam, chanh… tăng
+ Thủ công nghiệp: phát đạt. Nhiều xưởng thủ công quy mô lớn, chuyên môn hoá
cao, nhiều thợ tài hoa…luyện kim, đồ gốm, đồ gỗ, nấu rượu, dầu ôliu…..)

+ Thương nghiệp: mở rộng, buôn bán khắp Địa Trung Hải,có sử dụng những đồng
tiền riêng thuộc loại cổ nhất thế giới, nô lệ là hàng hoá quan trọng nhất
- Khoảng đầu thiên niên kỉ I TCN cư dân Địa Trung
Hải biết dùng đồ sắt.
=> Hi Lạp và Rôma sớm trở thành quốc gia giàu
mạnh với đặc trưng kinh tế là công thương nghiệp
phát triển.
? Nền kinh tế chính của Hi Lạp và Rô ma là gì?

2.Thị quốc Địa Trung Hải.
+ Điều kiện tự nhiên: Địa hình bị chia cắt, ít có điều
kiện tập trung dân cư.
+ Kinh tế: Chủ yếu sản xuất thủ công và buôn bán
nên cư dân không cần tập trung đông đúc một nơi.
? Thị quốc ra đời trên cơ sở nào?
- Thị quốc là một nước, trong đó thành thị là chủ yếu.
Trong thành thị có lâu đài,phố xá,sân vận động, nhà
hát và bến cảng...
-
Nền kinh tế chính là: buôn bán
 Thị quốc rất giàu có.
+ Công dân : Dân địa phương  có quyền công dân.
+ Kiều dân : Dân nơi khác đến ngụ cư được tự do buôn bán, làm ăn nhưng không
được tham gia các hoạt động chính trị.
+ Nô lệ: là lực lượng lao động chính trong các Thị quốc  Nô lệ có số lượng đông, bị
bóc lột nặng nề, bị khinh rẻ, không có quyền lợi gì. Thân phận phụ thuộc hoàn toàn vào
chủ nô, là tài sản riêng của chủ nô, nô lệ cũng có thể coi là món hàng để trao đổi…
Cuộc sống khổ cực  Nhiều khi nô lệ đứng dậy đấu tranh.
a. Nguyên nhân ra đời.
b. Tổ chức của thị quốc:

c. Cư dân trong thị quốc.
? Thị quốc tổ chức như thế nào?
? Trong thị quốc gồm những ai sinh sống,
quyền lợi của họ như thế nào?