BÀI GIẢNG THUC tập tổ

Ngày soạn: 22/10/2018
Tiết 15. Bài 11. TÂY ÂU THỜI HẬU KÌ TRUNG ĐẠI
I.Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Hiểu được nguyên nhân, và các cuộc phát kiến địa lí.
-Hiểu biết được khái niệm thế nào là tích luỹ vốn ban đầu? giải thích được tại sao chủ
nghĩa tư bản lại nảy sinh ở châu Âu, nắm được những biểu hiện sự nảy sinh CNTB ở châu
Âu.
2. Kĩ năng:
-Kĩ năng phân tích, đánh giá sự kiện về sự ra đời của chủ nghĩa tư bản, lập bản thống kê
cuộc đấu tranh Cải cách tôn giáo, chiến tranh nông dân Đức.
-Kĩ năng khai thác lược đồ “ Những cuộc phát kiến địa lí”, khai thác tranh ảnh về những
thành tựu hội hoạ của Văn hoá phục hưng.
3. Thái độ:
Giúp các em thấy được công lao của các nhà phát kiến địa lí, trân trọng những giá trị văn
hoá của nhân loại thời kì phực hưng để lại; và tinh thần đấu tranh của nhân dân lao động trong
trận tuyến chống lại chế độ phong kiến.
4. Định hướng phát triển năng lực,phẩm chất:
a,Năng lực chung:Năng lực tự học,năng lực giải quyết vấn đề,năng lực sáng tạo.
b,Năng lực chuyên biệt:Tái tạo kiến thức, xác định mối quan hệ giữa các sự kiện, đánh giá
nhận xét.
II. Chuẩn bị:
- GV: Lược đồ những cuộc phát kiến lớn về địa lí thế kỉ XV-XVI.

Tranh ảnh về Tàu Ca-ra-ven, La bàn, các nhà thám hiểm..
Các tư liệu có liên quan đến các cuộc phát kiến địa lý….
- Học sinh
- Sưu tầm các tranh ảnh, tư liệu có liên quan
- Chuẩn bị tài liệu báo cáo theo các nhóm

III. Tổ chức các hoạt động học tập:

1. Ổn định lớp:(1’)
Ngày dạy
Lớp
Sĩ số

HS vắng, lí do

2.Kiểm tra bài cũ : Không
3.Tiến trình bài học:
- Hãy quan sát các hình ảnh để thảo luận một số câu hỏi dưới đây :
Hình 1 và Hình 2 là những phương tiện thường dùng để làm gì ? Từ 2 hình ảnh đó, em hãy
suy luận về nghề nghiệp của người đàn ông trong Hình 3.
- Theo em, 3 hình ảnh này đề cập tới nội dung gì của lịch sử nhân loại ? Em biết gì về nội
dung đó ? Đại diện các nhóm báo cáo kết quả thảo luận với thầy/cô giáo.


Dạy – học bài mới:
Hoạt động của thầy và trò
Hoạt động 1: Tìm hiểu về Nguyên nhân và điều kiện của các cuộc
phát kiến địa lí.
Hoạt động cá nhân:
Bước 1:GV chuyển giao nhiệm vụ học tập cho HS:
- Sự xuất hiện của đế quốc người Ả Rập thế kỉ XV đã ảnh hưởng
như thế nào đến hoạt động buôn bán của thương nhân phương

Nội dung chính
1. Những cuộc phát
kiến địa lí:
a. Nguyên nhân:
- Sản xuất phát triển dẫn

đến nhu cầu về hương
liệu, vàng bạc, thị
trường cao.

Tây ? Họ cần phải làm gì để khắc phục ?
- Kể tên các tiến bộ khoa học - kĩ thuật thế kỉ XV mà em biết. Hãy
nêu tác dụng của từng loại tiến bộ khoa học - kĩ thuật đó đối với
các cuộc phát kiến địa lí.
Bước 2:HS dựa vào SGK kết hợp quan sát hình ảnh thảo luận để trả
lời câu hỏi.
Bước 3:HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của mình.
Bước 4:GV đánh giá nhận xét kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của
HS và chốt các nội dung quan trọng.
Sự phát triển nhanh chóng của lực lượng sản xuất đã làm cho nhu cầu
hương liệu, vàng bạc và thị trường buôn bán mới ngày càng
tăng.Trước đó người Châu Âu đã tiêu thụ 1 khối lượng lớn hàng hóa
xa xi từ Phương Đông sang như Gia vị,hương liệu,hồ tiêu…
Nhưng cuối TK XV hàng hóa từ Phương Đông Sang Châu Âu ngày
càng khan hiếm,giá cả tăng vọt.Vì con đường giao lưu buôn bán qua
Tây Á và Địa Trung Hải lại do người A - rập độc chiếm.Họ dựng lên
hàng rào thuế quan lũng đoạn thị trường Người Châu Âu muốn mua
hàng hóa từ Phương Đông sang buộc phải mua lại từ người Ả Rập với
giá gấp từ 8 đến 10 lần.
Trong hoàn cảnh đó việc tìm ra con đường biển sang Phương Đông trỏ
nên hết sức cấp thiết.Sang Phương Đông chủ yếu người Châu Âu tìm
đường sang TQ và Ấn Độ vì đây là sứ sở của vàng bạc tơ lụa,hương
liệu ,gia vị…
- Sang thế kỉ XV Tây Âu có đủ điều kiện chín muồi để tiến hành các
cuộc thám hiểm bằng đường biển
+ Nghiên cứu các dòng hải lưu và hướng gió.

+ Xác định được hướng các con tàu mà không cần vật chuẩn.
+ La bàn và máy đo góc thiên văn – định hướng các đại dương bao la.
+ Vẽ các bản đồ, hải đồ để ghi tên các bến cảng.
+ Kĩ thuật đóng tàu có những bước tiến mới:tàu có bánh lái,có hệ
thống buồm lớn…có thể vượt đại dương 1 cách dễ dàng.
=> Những cuộc hành trình của người Châu Âu sang Phương Đông
trước đó và tài liệu được ghi chép lại=> những cuộc phát kiến địa lí
được dễ dàng hơn.
- GV nhấn mạnh trong các nguyên nhân trên thì sự tiến bộ và khoa
học kĩ thuật là quan trọng nhất, vì chính nhờ có đó mà con người có
những con tàu lớn chở được nhiều người và lương thực thực phẩm
nước uống cho những chuyến đi dài ngày.
-GV trình bày rõ thêm: Các nhà hàng hải có hiểu biết nhiều về đại
dương, có quan niệm đúng về hình dạng Trái đất, đã vẽ được hải đồ

- Con đường giao lưu,
buôn bán qua Tây Á và
Địa Trung Hải bị người
Ả Rập chiếm.
- KHKT có những bước
tiến quan trọng như kĩ
thuật đóng tàu, sa bàn,
hải đồ…


ghi rõ các vùng đất các hòn đảo có dân cư. Máy móc thiên văn, la bàn
được sử dụng trong việc định hướng đại dương bao la. Kĩ thuật đóng
tàu có nhièu tiến bộ người ta đã đóng được những tầu có bánh lái và
hệ thống buồm lớn như tàu Ca-ra-ven.
Hoạt động 2: Tìm hiểu về các cuộc phát kiến địa lí lớn:

-GV trình bày: Bồ Đào Nha và Tây ban nha là những nước tiên
phong trong các cuộc thám hiểm địa lí, khám phá ra những miền
đất mới.
+ Vị trí địa lí thuận lợi.
+ Kinh tế hàng hóa phát triển,nhất là ở các thành thị ven biển.Thế kỉ
XV Ngành hàng hải phát triển nhất thế giới nhất là kĩ thuật đóng tàu...
+ Cường quốc về đại dương Họ có những Đội hạm thuyền mạnh với
những thủy thủ gan dạ,dũng cảm,ưu mạo hiểm,thích khám phá.
+ Nhà nước này theo thể chế quân chủ chuyên chế việc tiến hành phát
kiến địa lí sẽ là khoản thu nhập quan trọng nhất của nhà nước chuyên
chế,để củng cố sự vững mạnh của 2 nhà nước đó.
=> Hai nước này nhiều năm tiến hành những cuộc đấu tranh với người
Arap để lũng đoạn thị trường...
* PKĐL: là cuộc hành trình tìm những con đường mới sang Phương
Đông của người Châu Âu để tìm vàng bạc,hương liệu,hồ tiêu..Hoạt
động này diễn ra sôi nổi vào thế kỉ XV – XVI.
Hoạt động nhóm:Dựa trên sự chuẩn bị ở nhà.
Bước 1:Gv chia lớp thành 4 nhóm lần lượt trình bày hiểu biết của em
về các cuộc phát kiến địa lí.
Nhóm 1: Cuộc phát kiến địa lí của Đi – a – xơ.
Nhóm 2: Cuộc phát kiến địa lí của . C.Colombo.
Nhóm 3: Cuộc phát kiến địa lí của V.Gama.
Nhóm 4: Cuộc phát kiến địa lí của Magienlang.
Bước 2:HS dựa vào SGK kết hợp quan sát và chỉ lược đồ để trả lời
câu hỏi.
Bước 3:HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của mình.
Bước 4:GV đánh giá nhận xét kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của
HS và chốt các nội dung quan trọng.
+ Năm 1486, Bactolomi. Đi-a-xơ là hiệp sĩ “ Hoàng gia” đã đi vòng
cực Nam của lục địa Phi, đặt tên là mũi Bão tố.tại đây ông đã nhìn

thấy bờ đông của Châu Phi và các hoa tiêu hồi giáo sẵn sàng dẫn sàng
dẫn ông sang Ấn Độ.Nhưng các thủy thủ của ông đã nổi loạn buộc
ông quay trở lại Bồ Đào Nha,từ bỏ vinh dự Người châu Âu đầu tiên
mở đường tới  Độ.=> Chuẩn bị cho sự thành công của cuộc viễn
chinh nổi tiếng của người Bồ Đào Nha.Khẳng định có thể tìm được
con đường biển sang Ấn Độ.
+ Ngày 8-7-1497, Va-xcô đơ Ga-ma dẫn đầu cuộc hành trình với 4
chiếc thuyền và 160 thủy thủ,lúc này Gama 28 tuổi.Ông rời cảng
Li-xbon đi sang phương Đông theo lộ trình của Diaxo trước đây;
tháng 5-1498, đã đến được Ca-cut-ta ấn Độ, khi về ông được phong
phó vương ấn Độ.
=>Đoàn thám hiểm đã mang một số lượng lớn gia vị,tơ lụa,đá quý,ngà
voi....trị giá gấp 60 lần số tiền dùng cho cuộc viễn chinh.
+ Giấc mơ phát hiện ra đường biển sang Ấn Độ giống như 1 giấc mơ
đã trở thành hiện thực.Người BĐN đã giữ độc quyền con đường này
trong gần 1 thế kỉ.

b. Những cuộc phát
kiến địa lí lớn:

- 1487 Đi-a-xơ tìm đến
cực nam của châu Phi.

-1492 C.Colombo đã
phát hiện ra châu Mĩ.

-1497 V.Gama đã đến
Calicut, bờ tây nam của
Ấn Độ.

+ hướng đi theo hướng đông.
+ Tháng 8-1492, C.Cô-lôm-bô đã dẫn đầu đoàn 90 thủy thủ đi trên 3
chiếc tàu. về hướng Tây, sau 3 tháng ông đến được Cu Ba và một số
đảo vùng Ăng ti nhưng ông tưởng lầm là ấn Độ. Tuy nhiên khẳng định
C.Cô-lôm-bô là người đầu tiên phát hiện ra châu Mĩ.
+ Gốc người ý,Mặc dù bị vua BĐN không đồng ý cho tiến hành
PKĐL Ông đã sang TBN qua hơn 7 năm nhiều nỗ lực cố gắng triều
đình TBN đã đồng ý phê duyệt cho cuộc thám hiểm của ông.Nhưng
với điều kiện ông chấp thuận gánh 1/8 chi phí của chuyến đi.Sau đó
ông còn thực hiện 3 cuộc thám hiểm đến Châu Mĩ.Người đương thời
không đánh giá đúng công lao của ông.Ngay cả lục địa mới do
Colombo tìm ra cũng không mang tên ông mà mang tên nhà hàng hải
người Ý Amerigo Vexpuxi.Châu Mĩ được gọi l.à AMERICA
+ Ma-gien-lan (1480-1521) là người đã thực hiện chuyến đầu tiên
vong quanh thế giới bằng đương biển từ năm 1519-1521. Đoàn của
Ma- gien-lan gồm 5 chiếc thuyền và 265 người. đi vòng qua điểm cực
Nam cua Nam Mĩ, tiến vào đại dương mênh mông (ông đặt tên là Thái

- 1519-1522 đoàn thám
hiểm của Magienlan đã
đi vòng quanh thế giới
bằng đường biển.


Binh dương) tại Phi-líp-pin, ông bị thiết mạng do giao tranh với thổ
dân. Cuối cùng, đoàn thám hiểm chỉ còn 1 thuyên và 18 thuỷ thủ khi
về đến Tây Ban Nha.
=> Chuyến đi của ông đã hoàn chỉnh những thành tựu của những nhà
hàng hải trước đó.Ông đã biến những gì mà hàng trăm thế hệ trước coi

như 1 giấc mơ trở thành hiện thực.
Hoạt động 3: Hệ quả của các cuộc phát kiến địa lí.
Hoạt động cá nhân – cả lớp.
Bước 1: GV phát vấn HS:Đánh giá những tác động tích cực và tiêu
cực của các cuộc phát kiến địa lí đối với tiến trình phát triển của lịch
sử nhân loại.
Bước 2:HS dựa vào SGK kết hợp quan sát hình ảnh để trả lời câu hỏi.
Bước 3:HS báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của mình.
Bước 4:GV đánh giá nhận xét kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập của
HS và chốt các nội dung quan trọng.
- Thị trường buôn bán quốc tế được mở rộng.Sau phát kiến địa lí
phạm vi liên hệ kinh tế đã tăng lên 5 lần trước đó.Bên cạnh sự mở
rộng phạm vi buôn bán cũng gắn với sự tăng lên số lượng hàng hóa và
các loại hàng hóa mà trước kia người Châu Âu chưa biết đến nay đã
được đưa vào lưu thông:thuốc lá,ca cao,cà phê…
- Việc buôn bán trước kia diễn ra chủ yếu ở ĐTH thì nay cả Đại tây
Dương,Ân Độ Dương,Thái Bình Dương đã giành lấy vai trò đó
- Trung tâm kinh tế cũng thay đổi từ Ý =.> TBN,BĐN.
- Phát triển các nghành khoa học:Địa lí thiên văn,kĩ thuật,kinh nghiệm
hàng hải,dân tộc học,khảo cổ học…
* Phát kiến địa lí làm cho kinh tế các nước Châu Âu phát triển nhanh
chóng nhưng nó cũng dẫn tới sự cướp đoạt đối với nhân dân Châu
Phi,Á,Mĩ và sự hình thành CNTD.
- Người BĐN và TBN họ đã xây dựng những đế quốc thực dân đầu
tiên sau đó những nước Châu Âu khác cũng đua nhau tỏa đi khắp các
châu lục để tìm kiếm những vùng đất thuộc địa béo bở của mình.Tại
các thuộc địa bọn thực dân không từ một thủ đoạn nào để khai thác
bóc lột nhiều của cải.
- Hàng nghàn người nô lệ da đen bị cưỡng bức rời khỏi quê hương sứ
sở của mình sang Châu Mĩ.Hoạt động buôn bán nô lệ trở nên sôi nổi

trong các thế kỉ XVI – XVII.Gây biết bao đau khổ cho nhân dân các
nước thuộc địa.Chế độ thực dân tàn bạo đầu tiên ở TBN,BĐN được
xem như 1 vết nhơ của lịch sử nhân loại.
Hoạt động 2: Tìm hiểu sự nảy sinh của CNTB ở châu Âu(Đọc
thêm)
4.Củng cố và mở rộng:
- Củng cố: hs Làm bài tập trong sách bài tập lịch sử.
- Mở rộng: vẽ sơ đồ tư duy về các cuộc phát kiến địa lí.

c. Hệ quả:
- Tìm ra những vùng đất
mới, những dân tộc mới
và những kiến thúc mới.
- Thúc đẩy nhanh chóng
sự ra đời của CNTB ở
châu Âu.
- Nảy sinh quá trình
cướp bóc thuộc địa và
buôn bán nô lệ.

2.Sự nảy sinh chủ
nghĩa tư bản ở châu
Âu