Trang Bị Điệnđiện Tử, Máy Công Nghiệp Dùng Chung

YO QUANG HOI - NGUYEN V AN

ettAT - NGUYEN THI LlfN ANH

TRANG BI•DI~N
- DI~N
TV
•
•
MAy CONG NGHlep DUNG CHUNG

•

~

NHA XUAT BAN GlAo Due
CuuDuongThanCong.com

/>

vCr QUANG H6r - NGUYtN V AN CHAT - NGUytN THJ LIEN ANH

,..

,..

?

TRANG 81•elEN
- elEN
TU

•
•
',. MAy CONG NGHIEP
DUNG CHUNG
•
{Td; hdnldlllJlIi"l1l1lJ1f

NHA XUAT BAN GIAO D1,JC

CuuDuongThanCong.com

/>

LOI NOl DAU

Trong diJ. phat tritn eua khoa hQC k{ thufi,t,

nhi~u

thank tl!u mot
linh vl/.c c6ng
nghi4p. 0 nllOc ta, dd va dang nhf!.p khtJ. nhi~u logi may moe, thUt bt
nit hi¢n dq,i ,- do do dbi hOi qua trink diw tq,o can co nhung giao trinh
mai, dl trang bi nhilng ki€n thlie ti~n ti€n cho sinh vil2n, nhdm Mt
kip vai thl/.c tI eua xd h4i trang hi4n tgi va nhilng ndm tOi.

_(ki thuM di4n til, ki thUfi,t 86...) dd dliqc 6.p dlf.ng

voo

Do vgy, giao trinh ~Trang bt di4n - di¢n tU may c6ng nghi¢p dung
chung" nay duqc bil2n soq.n, dllam tai li¢u hQC tOp cho sinh vil2n nganh
TIt d~ng hOa XNCN- eua truong DHBK Ha N~i. Gitio tr'inh cilng hilu
ich cho cae can b~ ki thu{Jt lam vi¢c trlle tiep hofi,C gian tiep vai cae
may dd dlLqc dt cf/p wi.
Gitw trlnh g3m ndm pMn. B6n phlm dluJ. d~ cOp tOi trang bt dii!n tU cae may nang - vfi,n chuyln, lb dii!n, may han, may bam, quq.t
va may rn!n khl. Phrm ndm d~ cfi,p tOi cae may thu~ c6ng nghi~p ~t

di~n

(tuy pMm -nay kh6ng thu~ cae may c6ng nghi~ dung chung, nhung
trong khi cha dqi giao trinh trang bt di~ - di~n tu cae may c6ng
nghi~p nht:, chung tlJi vlin zep vao n~i dung cua giao trinh nay).
Trong giao trinh, d titng loq.i may, dtu duQC giOi thi~u va phrln tich
qua tr'inh clJng ngM, d4c e{nh ki thufi,t, nhang ung dl!-ng co ban, co
sd 1i lU4n va ti nh ch9n m~t 86 thiet bt di~n dung cho may, 80 d3
nguy~n Ii diln hinh.
Gitio trinh dugc t6 chllc bi~n BOq.n, Cl!- tM nhu SQU :
Chu

bi~n

va Quang mi va vilt phan II , phan N.

Nguym Vdn Ch6.t vilt phan 1, phan Ill.
Nguyln Thi

Li~n

Anh vilt phan V.

Cac tae gid xin thlmh thl/.c cam on cae d3ng nghi~ d4 cho nhi~u
j kiln dong gop quj Mu trong Wc bi~n Boq.n giao trinh nay. cac tac
gid c,ang vlJ cung bilt on vh trlin trvng m.;ti gop j khac cua bq.n. dt;>C
de giao trinh dUQC hohn thi4n hem. Thu gop j xin gui theo dia chi :
Khoa TI,l d~ng hOa XNCN - Trubng DHBK Ha N~i h04-c NhlJ. xuat
bdn Gitio d~c 81 - Tron Hung DQ-O - Hh N~i.

CAC 1'Ac GIA

CuuDuongThanCong.com

/>

PHAN

TRANG B! DII;N - DII;N TlI
cAc MAy NA.NG - vAN CHUYEN

Chlrung 1

NHUNG KHAI NI~M CO BAN
§1.1. KHAI NI~M CHUNG
S1,l pM.t

tri~n

kinh W' cua m6i mtOc ph1,l thuQc rilt

nhi~u

vAo mdc d¢

Cd

gioi hoa va

tl,! d¢ng hoa cae qua trinh san xulit. Trang qua trlnh san xulit, may nting - v~n chuygn

dong vai tro kha quan trqng. Mt\y nang - v~n chuydn Ii'!. cliu niSi giua ct\c hf:lng m1,lc
. c6ng trinh san xulIt ri~ng bi~t, giua elk phAn xttong trong mQt nhA may, gilla cae may
cOng Me trong mQt dlly chuyen san xulit v.v ...
Tinh chlit vi'!. s6 hlQng hAng hoa etin
trl.nh san xu!U.

v~n chuy~n

tuy thuoc vao di;i.c thii. cua qua

vi" d1,l : MQt Xl ngh~p luy(m kim cd Ib caa DAng sulit 1.000 tlin gang/ngay d~m, clin
phai v(\n chuy~n Mn 10 caa 2.000 tlin qu~ng, 700 UIn ph1,l gia va 12.000 tlin than cdc.

Trang ngAnh khai tht\c mo, tr~n cae cOng trInh thuy IQi, t~n ct\c cOng truang xAy
dyng nba may thuy di(ln, xAy dyng cOng nghi~p, xAy dl,tng dAn- d1,lng v.v ... , pht!n Ian
cac ding vi(lc n{\ng n~ nhll b6c, xuc, di\o, khai thac diU dA d~-u do c:ic may nAng - v~n
chuyen thl,tc hi~n.
eu d1,lng cae may nling - 'o'l)n chuy~n trong cAe: h$D.g ml,lc cOng trinh lOn e~ lam
giam dang k~ thbi gian xAy dl,tng, giAm bbt s6 IUQng cOng nhi\n (khoAng 10 HIn).
Vi~c

Vi d1,l : N eu dung mQt C!l.n du ell Ibn cO th~ thay thl1 cho 500 cOng' nhAn, con n~u
dung mQt may xtlc cfJ Ion d~ dAo hAc, ~nh, muong ho{\c trong cOng vi~ cAi t~o dit~n
d~a thl co the' thay the cho 10.000 cOng nhf1n.
Trong cae nba may cM t~ co khf, may nang - v{\n chuy~n dung d~ v{\n chuyen
phOi, ban thanh phtIm vi\ thAnh pMim tu nhA may nay sang nhA may khac, tu phlin
xllong ni'ly sang phAn xllong khAc.

5
CuuDuongThanCong.com

/>

§1.2. PHAN LOAI MAy NANG - VAN CHUYEN
Ph1,l thutic vAn d~c di~m eua hang h6a c~n v(l.n chuy€n, kich thlloc, s6 111Qng vA
phuong v(l.n chuyen rnA ct\c mAy nAng - ~n chuyen rat da d~ng. Vi~ phAn iO(li mqt
each hoan haa cae may n!lng - vi\in chuyen rlit kh6 khAn.'
Co the philo IOl.li cae may

nAng - vi\in chuyen thea cae
diem chlnh sao : (hloh 1-1)

d~c

1. Theo phuong v~n chuyin hBng
h6a
a) Thee phuong thAng dung:
thang mAy, may na.ng
b) Thea phuong nlm ngang :
hAng chuy~n, bAng tAi
c) Thea m$t phAng nghiang

xe kIp, tha.ng chuy~n, bAng tAL
d) Thea cAe phuong k@'t hQp
cAu tIVe, clin tr\lC, ca.u t1Vc cAng,

'.

mAy xiic V.v ...

2. Theo cAu ","0 cia co cAu di chuyen
a) May n!lng - v~n chuy~n d!}.t
c6 dinh : thang may, may n!lng,
thang chuyen, bang Ul.i, bAng
chuyen v.v ...
b) Di chuyen tinh ti~n
c~u
trt,lC cang, clin cIiu con d~, cac
lo~i clin tr1,lc, cliu tryc v.v ...

I)

c) Di chuyen quay voi mOt goe
quay ttli h~n : clin dIU thap; may
xiic v.v ...

3. Theo cO cAu bOc hAng
a) Cd dlu b6c hAng lA thong,
cabin, gliu treo ...
b) D~ng rode, xich treo, bAng.

-,---=,~.

.• lJ.
'ii
,,~
.'~
)J

e) Cd c«u Me hAng bAng nam
chAm di~n.

k)

4. Theo cht
mob 1-1. ~Ac l~i mAy nang-Y.)n chuybi.
v6i mOe cdu Mng,- Ir ClA/ ~ glJu "go,,",,ccdu con dl; d- Clln /7llC edltg,- e- Clln cllulMp;
~ Thang mdy,- h- Mdy.u1c glJu lhJ4n,- i- Mdy.nk glJu treQ,k- BlIng uJi .. 1- Cbli /n.4C trongxucmg /u;yln IMp.

Clbl

can

~

lAm vitc

a) Ch~ dO dAi h~n : bAng tAi,
bAng chuy~n, thang ehuy~n
b) Ch~ dO ng
xuc, thang may,

6
CuuDuongThanCong.com

d~

/>
can

trt,le

V.Y ...


§1.3. D~C DIEM D~C TRlING CHO CHE DO LAM VI~C
CUA H~ TRUYEN DONG DI~N MAy NANG - VAN CHUYEN
May n!lng - v~n chuy~n thubng du~c lAp d~t trong nha- xuong ho~c d~ 0 ngoai trbi.

Mai trtlong lam vi~c eua cae may n!lng - v(tn chuyen r!lt ni;i.ng
hAi cang, cae nha may hoa chat, cae xi nghi~p luy~n kim ...

n~, d~c bi~t

Iii ngoili

elk khi Cl,l, ~hi~t bi di~n trong M th6ng truy~n dtjng va trang b~ di~n cua cae may
nAng - v~n chuy~n phai Him vi~c tin c$.y trong rnqi di~u ki~n nghi~t nga cua rnCli
trtlbng, nh~m nAng caa mlng sutlt, an toi;m
trong v(tn hAnh va. khai thAc.
D6i v{ji h~ truy~n dQng di~n cho blng

va. bAng tAi, phAi dAm bAa khoi
dQng dQng cO truy@n dQn~ khi dl1y tii ;
d~c bi~t Hi vao mila dOng, khi nhi~t d¢
chuy~n

rnOi trubng gia.m lAm tang mOmen rna st\.t
trong <>Ie 6 dO d4n Mn lAm tang d~ng k~
mOmen cAn tInh Me' ~ hlnh 1-2 bi~u
diAn m6i quan h~ ph1,l thuQc gilla roOmen
can tInh va tlk dO dQng Cd : Me = f(w).

OL-__________-L______~~
Cut..
Hlnh 1-2.
Quan he Me = f(/U) khi Ir.h6i d¢ng d¢ng·ca bAng lai.

Tr~n d6 th! ta thfiy : Khi w = 0, Mc
ldn hon(2 ..;- 2,5 H'n) Mc ung vbi Mc d~
d~nh mUc.
D~c di~m tr@n ciing dung vdi m¢t so
may n!lng - v~n chuy~n khac nhu thang
chuy~n, ba.ng chuy~n v.v ...

D~Dg

co truy@n d¢ng diu tr\lC,
nhtlt Ui d6i v{ji CO cllu nAng - h~
mOmen . thay ddi thea tAi tl'9ng rfit f,1J
rO ~t. Khi khOng cd tAi t!9ng (khOng
I

till), mOmen cUB. dOng CO khong vUQt
quI\. (15 .;- 20)%. M dm, d6i v{Ji CO cllu ~t
nAng clla cdn tI'\lC gliu ngol;lm d~t
tlli 50% M dm••d6i vOi dOng cd di
chu~n xe con blng (35 .;- 50)% M dm• ~"f---+:",.:C....+~:C....+
d6i v6'i d9ng co di chuyf!'n xe cdu
.blng (50 + 55)% M dm .

__.....j.__~

Trong cae hO truy~n dOng cole cO q4
ctlu cua ml\.y na.ng - v$n chuyf!'n, yau
c4u qua trinh tAng t6c va giAm t6c
xity ra phAi ~m. d~c bi(!t Hi d6i vdi
thang ml\.y vA thang chuyan chCl
khlich. Bai v~y, mOmen dOng trong
Innh 1-3.
quI\. trl.nh quI\. d~ phlll du<}c h~n chi!
M<">men CUll dong cd ph\! thuOc vito tai trQng.
theo yau c4u ella kI thu(tt an toln. 1- D¢ng co di. dw.yl11 .a cau . 2- Dt'lng co di chuyl TI :re con .-

f----,f£--f----I---I---l

3-D(mg co ndng -h\L

7

CuuDuongThanCong.com

/>

NAng BuAt cUB. may nAng - vl).n chuy~n -quy€t d~nh lXIi hai y~u t6 : tai trqng cua
vA s6 chu kl Mc, xuc trong mQt gia. S6 h1Qng hAng h9"a Mc xuc trong m6i mQt
chu kl khOng nhu nhau vA nha han trqng tAi d~nh mac, cho n@n ph\l- tAi d6i vtli dQng
ca chi d~t (60 + 70)% cOng suAt dinh mac cua dOng ca.
thi~t b~

Do di~u ki~n lAm vi~ cua may nAng - vl).n chuy~n ~ng n~, thubng xuy@n lam vi~
trong ch€ d¢ qua tAi (d~ bi~t IA may xuc) n~n cac may nAng - vl).n chuy~n duQ'c ch~
t~o co dQ Mn ca kh1 cao, khA nAng chiu qua tAi Itln.

§1.4. H~ TRUY~N DQNG DUNG
TRONG cAc MAy NANG - VAN CHUYEN
Hi~n

dQng di~n trong cAe may na.ng - v~n chuy~n su d\l-ng pM bi€n
IA he truy~n d¢ng v6i dQng co xoay chih vA m¢t chi~u. Xu hUCJng chu y~u khi thi€t
k~ vA cM t~o h~ truy~n d¢ng di~n cho may nAng - v~n chuy~n IA thubng chqn M
truyl1n dQng vtli d¢ng ca xoay chi~u vi co hi~u quA kinh M cao, c1f;lt y~u cAu v~ d~
dnh khoi dQng cung nhu d~c dnh di~u chlnh.
nay,

h~ truy~n

D~ dAp llng cAe ~u cliu vi! an toAn, dQ tin c$.y khi lAm vi~c dAi hl(ln cUe. h~ truy~n

'.

di~ll cac may nang - v~n chuy~n, nAng coo tu6i thQ cua cAc khi C\1 di~u khi~n,
dung cae khi C\l- phi ti~p di~m thay cho cAc khl C1,l ti~p di~m (rale - c6ngtacta).

Cac khi C\1 phi ti~p di~m d6 c6 th~ ch~ tl(lO, Idp rap tu cae phttn tu di~n to, di~n ttt
vA ban din.

d¢ng
n~n

Nhflng nAm glin dAy, do s\i phat tri~n nhanh cua kI thu~t ban din, ki thu~t bi€n
d6i di~n nAng cfmg sullt }{In, cae M truy~n dQng di~n cho may nAng - v~n chuyl'i'n dB.
dung nhi~u cac b¢ bi~n d6i thyristor thay th~ cho cac h~ cd di~n dung may di~n khu€ch
. dlili cung nhl1 khu~h d~ to.
B¢ bi~n d6i thyristor c6 nhil1u tiu dil'i'm han hAn so voi bQ bi€n ddi quay: quan Hnh
nM, dO nh(ly cao, kich thuOc vA tl'Qng II1Qng be han, cho phep ch~ tE,to dl1Q'c nhung h~
truy~n dQng c6 cAe chi ti~u kinh t« vA kI thu~t cao.

8

CuuDuongThanCong.com

/>

Chuong 2
"

TRANG B! DI~N

"

,

DII~N TII CAU TRl,IC

§2.1. NHiiNG D~C DIEM CO BAN ClIA H~ TRUYEN D(jNG
VA TRANG B! DI~N CAU TRl,lC

'.

Ch€ d¢ lAm vi~c cua cae co C!lu diu tr ....c dU'Qc xBC dinh tll cae y(!u cl1u cua qua tdnh
cOng ngh.;!, chue na.ng cua cl1u trl,lC trong day chuy~n sAn xmlt. CAu t~ W. k~t cAu cua
cliu tr1,lc nlt da dl;lng. Khi thi€t k€ vA eM' tl;lo M th6ng di~u khi~n vA M truytm d~ng
dil;!n phBi phil hQp vOi tung lo,p ci,I tM',
Cau tr1,lc trong phAn xuang luy~n tMp III MActanh, trong cae phAn xllong nhi~t luy~n
phai dAm bAa cAe chi ti~u ld thu$t trong eM' dO qua d¢. Cl1u tr ....c trong cae phAn xllong
lAp rap phAi dAm bAa qua trlnh rna may ~m, dill di~u chlnh t6c dO rQng, dung chfnh
xac dung noi Illy hAng vA h~_ hang v.v ...
Cae co du cua cl1u tI1,lC lam vi~c trong eM' dO c,/c kl n~ng n~ : tlin so dong d.t
lOn, ch€ de) qua d¢ xAy ra nhanh khi rna may, ham vA dAo chi~u.
Tit nhung d~c di«m tr@n, co thl! dua ra nhung yAu c~u ca bAn d6i vtJi h~ truy~n
dc)ng va trang bi di~n cho cac ca c~u Clla cAu tr1,lc :
1- Sa d6 c~u truc clla h/1: di~u khi~n tl,i' dOng ddn giAn.
2- Cae ph§n tu- c!u thi'Lnh co d¢ tin
3- Trong

sd

~y

cao, dan gii'Ln

v~

ca:u tl;\o, thay thl!

d~

dAng.

d6 di~u khi~n phAi cO ~h. bAa ~ di~n ap "khOng", qua till va ngdn Iru,lch.

4- Qua trlnh rna may

di~n

ra theo mOt

l~t

dUQc dinh slln.

5- Sd do dieu khie'n cho tung dOng co ri.€!ng bi~t, dOc l~p.
6- Co cOhg tAc hanh trlnh h~n chI! hanh trlnh til!n, lui cho xe ca:u, xe con
chI! hanh trlnh l€!n cu.a Cd clu nAng -' h\.l.

h~n

7- DAm bAo h\.l hAng a t6c dO thilp.
8- Tl,i' dOng cAt ngu6n c4p khi cd ngU'bi lAm viec tr@n xe cilu.

§2.2. TiNH CHQN

H~ TRUYEN D(jNG DI~N

VA TRANG B! DI~N CAU TRl,lC

cAc PHAN TO" TRONG

1. Tinh chQn cong suat dling cO
·a) DQng cd tr'uy4Sn
D¢ng co truy~n d¢ng
- v~n chuye'n noi chung
- h\.l lam viec a chI! dO
den cA ph1,l tAi dc)ng.

dQng cd cft":u na.ng - ~
CO c4u nAng - h~ giu vai tro quan trc;mg trong cae may nAng
vA trong cl1u tI"\lC noi rl(!ng. D¢ng Cd truy~n d¢ng co c~u nAng
nglin hl;\n l~p ll;li, n(!n khi chQn cOng su~t dc)ng Cd phAi tinh

9
CuuDuongThanCong.com

/>

*) Tinh toan ph~ tdi tinh. Ph\! tAi Hnh
cua co ctlu nAng - h~ chu yffu 11\ do tAi trQng
quy~t dinh. D~ xac dinh ph .... tAi dnh, phai
d~a

vao sa d6 dOng hQc CUB. co

h~ C\l th~.

c~u

nAng -

Gia su co sa d6 dQng hQc nhu

blnh 2-1.

J

~

n

+ GalR,

(G

, [Nml

ui1lc

tr~;mg

lU'Qng cua' too trQng, [N].

- bAn k{nh cua tang nAng, [m].

u - bQi e6 cia M th6ng rong
1/.c -

hi~u

- ti 86

I

\
J----t3

\. }'::~ -..,,1

,

I

4

I

'

\

\,

rQC.

Built cda co ctlu.

,

truy~n

2rcRt ·n

'.

,

I
\
1 \ '

Go - trQng hi'Qng eua bl) Ia:y tAi [N].
~

~-,

I

'
/ " , .... _-_... .- ,

(2-1)

Trang do :
G -

....,

/

7

- Phl,l tai tinh khi nAng co tAl
M

---~~/'
..... /c

I

......- --- ...

;

"

(2-2)

v

Trang dd : v - Me de:) nAng tAi, [m/s]
n - t6c dQ quay cua dQng co, [vg/s]

Trong cae cOng thac dnh tnm, hiQu sl.l!t 'lc
Illy Mng dinh mac khi tAi t.rQng ~ng dinh muc.
Dng v6i. cae tAi tl"Qng kM.c dinh mue, cdn X3c
. d~h 'lc thee t8i tl'Qng nhU' trW lllnh 2-2.

t

M 96 mang tAi ;

XRc djnh 'lc dya thea
K~

v~,,-5

P,
P

cdm

•

Hlob 1-1
&I d6 dOng hQC cua cO du nang - h(l dung moe.
1- Tr\IC vii; 2- Bdith vii; 3- TTU)'ln d(jng bdith rang;

0.8

t~:J~~~U,~9~'~~~~~
75 ";111 ~4IS

4- TangMtg; 5- IJ¢phQnmtx:Mng; 6-- M6c; 7-lJ¢ngcu;
A- IAtmco djnhcap.

- Ph\! tAi tlnh khi nAng khOng tai :

Mno

~

GaRt
.

U,l·1l c

,[Nm]

(2-3) ,

- Ph\! tAi tInh khi h@ tAi.

tf". =O,i.f

6,

U,2L-__L-~L-~L-~~u.~~~
U

0.1. tZf

P.I

9,8

Hlnh %-1

Quan he phl,l thuQc '10 thoo tai tll;mg.

1

Co tM cO hai eM' dQ h@ tAi : h~ d¢ng
l"e va h~ hAm. H~ d¢ng h,te th1,te hi~n khi
tAi trQng nh6. Khi do m{)men do too trQng
gfl.y ra khOng du d€ thl1ng mOmen ma StU
trong co ctlu, May di~n lam vi~c ache dQ
d¢ng co,

10

CuuDuongThanCong.com

/>

H~ ham th\!'c hi~n khi hfiL tAi trQng Um. Khi do mOmen do tAi trQng gay ra :nit Ion.
May dij)!n phai lam vi~e d eM' dQ hAm de giu eho tSi tn;mg dU:Qe h~ vai t6c dQ 5n dinh
(chuy~n dOng khOng cd, gia t5e),

De xAe dinh mOmen tran tr1,lc cLla d¢ng cd khi hfiL tAi, c~n thlle hi~n vAi phep bilin
dOi sau :
GQi mOmen t~n tn,Ie dOng Cd do tAi tI"9ng gAy ra khOng co t6n thAt IA M t thi
M, =

(Go + G)Rt

--''c::---,.~-'

u .1

, [Nm]

(2-4)

Khi hI;!. tAi, nAng htgng dU:Qe truy~n ttt: phia tAi tr~mg sang cd cl[u truy~n dOng, nlln :
Mh
Trang do:

= Mt

.6.M

-

= MI ,

'1h ' {Nm]

(2-5)

Mh - mOmen t~n tn,IC dong co khi hfiL tAi, {Nm]
.6.M - tdn tMlt mOmen trong Cd cllu truy~ dOng, (Nm]
'1h - hi~u Bullt cua Cd clio khi hfiL tAi.

Nt1u M t > .6.M - h, hAm, MI < .6.M - hI;!. dOng l~c,
Coi tdn thllt trong cO cllu na.ng - hfiL khi nAng tAl vA khi h, tAi nhu: nhau, thl

M,

1

"M = - M = M ( - - 1)
,'1c
t
l'1c

(2-6)

Do do

=MI -Mt

1
(--1)
'1c

= (Go + G) R,
u.i
So sAnh hai

bi~u

=M(2
I

(2 _ ~)
'1c

(2-7)

thllc (2-5) vA (2-7) ta co :

1

(2-8)

'1h = 2 - '1c

D6i vlJi nhung tAi tl'9ng tllong d6i llJn ('Ie > 0,5) ta cd '1h > 0 , Mh > O. Di~u do
co nghla lA m6men dOng CO ng11~ chi~ vlti mOmen phl,! tAL DOng CO lam vi~c C1 ch~
dO hf;L hAm. Khi tAi tl'Qng tU:dng d6i nh6 ('1c < 0 ..5) thi 'Ih < 0, Mh < 0, mOmen dOng
Cd cung chi~u vlJi mOmen phl,! tAi. DOng Cd liUn vi~c 0: chli dO hfiL dOng l~c.

tliong d6i TD%. Chu kl lAm vi~c cua cO cllu nAng hfiL baa g6m cAc giai dOfiLn sau : h$ khong tAi, nAng tAi, h, tAi vA nang khOng tSi (giua
-) Tinh toan M 86 tilp

di~n

cae giai do,n thu:bng cd thbi gian nghl).

Khi t!nh

wan

M s6

ti~p di~n

tu:dng d6~ chUng ta bO qua thbi gian ham :mAy

w mes mAy.

Thbi gian too.n bO 1 chu kl lAm vi~c clla cd cl[u nAng - h, cd th~ tinh dllQc thea
nAng sullt Q vA tAi trQng dinh mile G dm .

T,,=

3600Gdm
Q

TD% =

[,]

. 100%

(2-9)

(2-10)

11
CuuDuongThanCong.com

/>

Trang d6 : TJv - thbi gian li'!m vi~ cUB. mOt chu kl, xac d~nh thea di@u ki~n lam
c\! th@' cUa cd cl1u.

vi~c

*) ChQn so b¢ c"ng 8u6.t dl)ng co. Ch9n sci bQ cling 8Ul1t d()ng Cd cO th~ thea ph\! tru.
trung blnh M lb• hal).c thea ph\! tAl. dAng trj. Mdt k~t hl;lP v{Ji h~ s6 tiep di~n tU:dng d6i TD%.

Ph\! tAi trung blnh, phl,l tAi dang tr~ tinh thea

cae

bi{fu thuc sau

n

I

M,t,

kCi=c;'~_

(2-11)

Tok

(2-12)
To"

Trang d6 : M j

-

trj. 86 mOmen ung vtri khaAng thbi gian tj ;

k = (1,2 + 1,3) - h(l a6, phl,l thu¢C vi'!a d¢ nMp nhO cua d6 thi ph\! tw, tlin s6
may, ham may.
Di~u ki~n

rna

d(!' chQn cOng BUl1t d(lng· cd :

'.

MdmDC;e. Mtb

(2-13)

M dmDC ;e. Mdt
*) Kiim

nghi~m

D@' ki{fm nghi~ cOng sul1t dOng cO da. chQn, clln phAi xtiy d.,rng bi{fu d6 ph\! till
cMnh x8.c. Sau kbi dl\ x~t dl1n thbi gian rna may, ham may vi'! thbi gian nghi cua dQng
co, tinh l~ thbi gian ti~p di(ln tUdng d6i th(1"c.

.

TD%lh =

I,+II'h+It,=

T
.

(2-14)

ok

Trang do

L tj - Wng thbi gian li'!m vi~.
L tjh - Wng thbi gian hAm.
L ~mm - Wng thbi gian ma may.

va tinh ph\! tAi chinh xAc thea dl;li lUQng dAng tri. Mdta:.
D()ng cd dil ch9n Ii'! dung nl1u th6a. ml\n yllu diu :
(2-15)

M te < M dmDC
M

Ie

~Mdta: ~TDTD %

(2-16)

"

Trang do : M te - Ii'! mOmen quy ddi· v~ M 56 ti~p di(ln tiau chud:n.

TD te % - h~ B6 til1p di~n tillu chut(n : 15%, 25%, 40%, 60%.

Chli.

Y:

+) D6i vlli dOng Cd di~n mOt chi@u Idch ttr dOc l..$.p khi khOng di@u chlnh tu thOng,
d@' ki~m nghi~m cl)ng sul1t dOng Cd, c6 th~ sU: d1,lng phuong" phap Wn thl1t trung blnh
hay dbng di~n, cOng sul1t ha~c m{)men dAng trio
12

CuuDuongThanCong.com

/>

D6i vai d~ng co di~n mOt chi~u klch til: n6i tilp, n@n su d\mg phuong pM.p tdn tha:t
trung blnh va dong di(\n dAng trio
tr~

Doi voi d()ng cd kh6ng d6ng b~, phuong phAp tdn tha:t trung binh va dong dii]!n d:1ng
cbo k~t qua chinh xac han so voi cae phuong phap khac.
+) Ki~m tra tri 86 gia t6c cua tung cd ca:u c\l tM' cua cau trl,lC.

Theo s6 li~u kI thu~t va sd do dfiu da.y cUa dQng cd xac dinh mOmen rna may va
mOmen ham may cua dQng cd.
D6i v{li d~ng co khOng d6ng b~ rotor 16ng soc, co th~ Hiy tri 86 trung binh khOng
d6i cua m6men trong thbi gian ha.m vA mO mAy thea biEru thac
M 1bmm =

D6i vlli dQng co di(\n

m~t chi~u

M tbmm =

Trong do

Mt

-

1

2" (MI +

Mmm>

(2-17)

rna mAy bAng dii]!n tra

1

2" (M! +

(2-18)

M 2)

mOmen tlli hl;l.n cua

d~ng

ca.

Mmm - mOmen mO mAy.

Ml va M2 - mOmen cl,1c

Gia t6c cua dQng cd tlnh thea
dw

dt

bi~u

~i

va m6men chuya'n til"!'p khi rna may.

thac :

M tbmm - Me
~

(2-19)

J

Khi khai dC)ng nling tAi va hl;l. tai Me > 0, khi khOi dOng bl'}. dQng Il,1C Me < O. Trong

qua trl.nh ham cUa c!(lng co, da:u cua Me cling dUQc dc dinh tuong tl,1 nhu v~y thea
tU'ong quan v~ chi~u giua Me va mOmen d~ng 00. Nl"!'u dung hAm Mng cd khi (d9ng cd
cat ra khoi ngu6n di(\n) thl hi s6 ~bmm cua dOng co thay thl"!' b!\ng M he cua bQ ham
cd khL

b) TInh chc;»n c6ng sua:t dOng co cho cac

cd

ca:u di chuygn theo phuong

nllm ngang

Vi d\l diErn hlnh cha cd du di chuy~n thea
phuong n~m ngang Ii'! cd ca:u xe du va xe
con Clla ca:u tr\lc. Sd diS Il,1C dUQc gioi thi~u
trl!n hlnh 2-3.
Ph\l tru tInh cua co ca:u la do Il,1C can
chuya'n dOng ga.y ra. Ll,tc do bao g6m hai
thanh phl1n chfnh : b,tc rna sAt la.n t~n dU'bng
di F 1 va b,tc rna sat trong cd trv.c bAnh xe

F et ·
Thanh phan F 1 dUQc xac dinh thea bia'u
thuc :

r

'"
(,8)

vf'4,

("
0 )
.

'///

,

·mob 2-3
So d6 Il,le cia co cau di ehuyen

thea phllOng mm ngang.

(Go + G). f

Fl =

R"

(2-20)

[N]

13
CuuDuongThanCong.com

/>

Trong do

Go - trc;mg hlc;fng ban thAn cO cllu, [Nl.

~

G - tl'Qng hlc;fI1g tA.i trgng, [N].
Rb - bAn klnh bAnh xe, [cm].

f

-

M s6 rna sat lAn, [cm}.
tr~n

Nl'!u bAnh xe blng thep IAn

d~nh

Thanh ph'n 1l,fC F ct dllQC xAc
F et = (Go
l~c

Nl'!u dbi di{!'m di,U cua

dllbng ray thl f = (0,05 + 0,1) cm

nAy

theo bilru thuc :

+ G)
v~

(2-21)

p. , [N]

vanh banh xe thl dnh theo

bi~u

thuc :
(2-22)

[NJ .

Trong do : p. - la M s6 rna sAt trllQt : khi dung fS truQt p. = 0,05 +
dung fS bi P. = 0,01 + 0,05.

0,08; khi

Rct - ban k(nh cfs tT\lC, [cm].

Toan b¢ h,1'C d:)t Um banh xe Ia :
Go + G

R"

~

'.

(u

I\" +

I), [NJ

(2-23)

D6i vOi cAe Cd Cl1u co bAnh xe sAt IAn tr~n dllbng ray, phAi tmh dlfu hlc can rna sat
git18 mep banh xe va d\1bng ray. LljC do d\1Qc dnh tMm blng M 86 dlj trft: k, va toan
bO l~c can trong tr\1bng hQP nay se la :
F', ~ k.F, ~ k
H~

Go

sfs k d\1c;fC Il1y tit thljC M va klnh

+G

R"

(uR" + I), [NJ

nghi~m v~

vi d¥: - D6i vbi xe du khi dung d hi: k

(2-24)

hAnh.

= 1,5 + 2,'khi dung d tnt¢.: k = 2,5 + 4.

- D6i v{ji 1e con, tlldng dng Ut. : k = 1,25 + 1,6 va k = 2,5 + 3,2.
N~u co Cl1u di chuy~n
tlnh theo bi~u thdc :

t~n

Go
F"c =

D6i v{ji cAe CO Cl1u lAm

+

R-o

dl1bng d6c cd gdc
G
(.u Ret

viec

f) cosa ± (Go

+

a, toAn bQ II,fC can F" e d\1QC

G) sina, [N]

(2-25)

ngoli trbi, c'n phAi tlnh tMm Iljc can cua gio

F. ~ C~q.,,2~
Trang do

+

nghi~ng

+ O,lqvj;,

[NJ

(2-26)

h~ s6 kinh nghi~m = (0,8 + 0,9)
trQng 111Qng riflng cua khOng khi, (12 N/m 3 )
q - diQn dch cAn gi6, [m 2]
g - gia t6c trQng trubng, [9,8 m/s2].
v:L - t6c dQ tfSng cua Cd Cl1u vA gio, [mls].

C -

r -

COng sua:t vA mOmen

t~n

tr\lc cua dOng co d\1Qc tfnh theo bigu thuc sau ;

14
CuuDuongThanCong.com

/>
:


Fc·v

(2-27)

P, = 60. 100Q,z' [kW]
F,.~

M

c

= .1 . 11 ' [Nml

(2-28)

- Pc' Mc - c6ng Built vA m6men c!\n tr~n trl,lc d~ng CO
- Rb - ban klnh Mnh xe, [m]

Trang d6

- i - ti s6 truy~n

- 11 - hi~u suilt cua Cd cilu
- v - t6c de) di chu~n thea phltdng ngang cua xe, [m/ph}.
ChQn c6ng sua:t d9ng cd, kiem
cac boac nhU: dA n~u tr~n.

nghi~m

c6ng suilt d¢ng

Cd

dA ch(;m tii!n hanh thea

c) Thl d1.l tinh chqn cfing suJit dj)ng co
Thl dt!- 1 : Xac djnh ph"\}. tAi tlnh khi nAng

va

b~ cua Cd diu nAng - h~

a c«u

tr1,lc,

cho biet : G dm = 20T ; "'ic = 0,82 ; Go = IT ; R! = 0,4m ; i = 75 ; u = 1 ; (ung voi
I
'. tai djnh muc, "2 djnh muc vA khOng too).
- M6men tren trl,lc d¢ng

M

Cd

(Go + G)R,

nl

- M6men

= -'-;:::0-----'
=
iu l1c
tr~n

tr1,lc d¢ng

khi nAng tAi bAng djnh muc

(20 + 1).0,4.1000
75. 1 .0,&2

= 136,5kGm = 1340

Nm.

khi h$ voi tw bAng djnh muc :

Cd

(2

_~) = (20
~,

+ 1)0,4.1000 (
75 . I

__1_)
2 . 0,82

= 87 kGm :::::: 850 Nm.

- Khi nAng tAi tr9ng bAng { dinh muc,
~

hi~u

sua:t "tra thea bieu des

a hlnh

2-2 Ie.

= 0,746.
M

--n,

=

(I()

- Khi h$ tAi tt"Qng bAng

_ (10
M", -

+ 1).0,4.1000
75.0,746. I
I

"2

= 78,64

kGm

= 771

Nm.

dinh mdc

+ 1).0;4.1000 (
75

2

__
1_)
0,746 = 38,6 kGm "'" 379,4 Nm

- MOmen nAng khi kh6ng tw, hi~u sua:t 11 = 0,258. Tra theo bUiu d6

GoR!

M~ = il1 u

=

1.0,4.1000
75.0,258. I

= 20,67kGm = 202

a hlnh

2-2.

Nm

- MOmen h$ khOng tAi :

15
CuuDuongThanCong.com

/>

GoR, (

Mh3=~

1)
1.0,4.1000 (
1)
2-7j =
75.1
2- 0,258 = -9,96kGm=-97,5Nm.

MOmen hl;l khang tAi Mh3 < 0 co nghla III co cl'[u lAm vi~c

a chEf dO

hl;l dOng l\lc.

Thl dl!- 2 : Tfnh chon cOng sul'l:t dOng cd truylln dOng xe d.ll (d¢ng Cd khong
d6ng b¢ rOto dAy quAn) cho biEH : tr9~g h.1Qng xe cliu Go = IT; Uti trQng dinh
mde G dm = lOOT; t6c dO di chuyG'n v = 55 m /ph ; It,1c can chuy€n dOng khi trQng
Ui djnh mde Fe = 6480N, vA khi trQng tAi Feo = 3240N, hi~u sul'[t cua cd dIu
'l = 0,85 ; ti 96 truy~n i = 18, dubng kinh banh xe D = O,35m ; mamen qUaD Hnh

cua cac bl) ph(l.n quay cua Cd cl'[u quy d6i v~ tr1,lC dOng cd J 1 = 0,15 kGm 2 ; thbi
gian xe ditng dG' thao Uti trQng tol = 100s ; thbi gian lAy tAi to2 = 1508. HAm d¢ng
cd bang CO' ci'lu phanh Cd khi co mOmen phanh MPh = 78,5 Nm. Cung d1.1Ong dtch
chuyi!n tai trc;mg 1 = 5Om.

- Thbi gian xe cliu chl;lY h{;'t qua.ng dubng :
t =

-

H~

v

50.60
= 55s
55

=

s6 tiep dit;!n tUdng d6i :

TD% ~

21 . 100%
2t + tol + to2

'.

2 x 55 x 100%

2 x 55 + 100 + 150

~ ;;-:c'i;;-";'-,;;i."7~ =

- Cang Built dnh tr"il tr1,lc d¢ng

CCJ

khi tai bAng dinh muc :

Fc'v
l000'ldm

=

6480.55
1000.0,85.60

p

,

~

= 6,98 kW

30%

.

- COng sul'l:t can tInh khi xe cliu ch~y khOng tAL Ta cd hi~u sullt 'l = 0,78 cung voi
tAi bAng

1

'2

thea d6 thi hlnh 2-2

3240.55
o 7 60 ~ 3,8 kW .
100.0,8.
N€u chQn cang sullt dQng co thea cang liIullt trung binh thl :
P dm = k

v~

Pct + Peat·
2t

D¢ng cd ch~ t~a khOng co
d¢ng Cd cO TD% = 25%.

M s6

698 + 38
' 2 • = 6,73 kW .

= 1,25
ti~p di~n

quy chulin TD% = 30% nan phAi. quy d6i

Khi do :

p'
dm

- T6c d¢ CUB d¢ng

~
CCJ

p
dm

~ TD
.. % ~
TD %
tc

673
'

J30%
V25% ~

dUQC tinh tu t6c d¢ cua banh xe :

v.i

55.18
.
nd/c = n b ·1 = nDb = 3,14.0,35
Trang do : nb - t6c d¢ cua Mnh xe [vg/ph].

16

CuuDuongThanCong.com

/>
7,73kW


Thea sa tay tra ctlu ta chQn d¢ng co kMng d6ng bQ '·rOto dAy qulln kuru MT-22-6
vai cac th6ng s6 kI thu~t : Pdm == 380V ; TD% = 25 ; P din = 7,5 kW ; n dm = 945 vg /ph;
AM = 2,8 ; J = 0,26 kGm.

2. Tinh toan va ch(,ln co CAll phanh ham
Phanh hAm la mi)t b¢ ph~n kMng the thi~u trong cac Cd diu chInh cua c~u tr~c
Phanh dung trong cAu tr1,lc thuong cd ba lo~i : phanh gu&:, phanh dIe vA phanh dai
Nguyfln H ho~t dOng cua cac lo~i phanh noi tr(in v~ co ban gi6ng nhau. Khi di)ng co
cua cd cllu dong vAG luai di~n thl dOng thai cu¢n dAy cua nam chAm phanh hAm cling
cd di~n. Ll,ic hut cua nam chAm thAng ll,tc can Cua 10 ~o, giAi phdng tl'\1C dOng co de
dOng Cd lam vi~c. Khi cat di~n, cu¢n dAy nam chAm cling mAt di~n, l~c cAng cua 10 xo
se ep ch!).t rna phanh VaG tr1,lc d¢ng co, de ham.
Phanh hiim di~n tu thuong cM' ts;lo theo hai kieu : hAnh trlnh pha.n tlng dai (hang
ch1,lc mm) va hanh trinh pha:n tlng ngQn (vai mm). LOs;li hanh trlnh dAi yflu cAu Jl,iC
hut nh6, nhung k~t diu cd khi cOng Mnh va phtlc t~p. Th\1c t~ thuang dung phanh
, hilm hal)h trlnh ng:in.
So do d¢ng h9C cua phanh dai va phanh guDC giai

"),-.....

blnh 2-4.

Khi cuOn dAy cua nam chAm cd di~n, luc
hut cua nam chAm se nAng canh tay don L
Mn, lam cho dai phanh (h0!.ic gu6c phanh)
kh~ng ep ch~t VBo tr1,lc dOng cd. Khi mat
di~n, do tl,t trQng cua nam chAm G nc vA d6i
tI"9ng phanh G ph ' dnh tay don hli\ xu6ng
vA dai phanh ghi chl),t t1"\lC dOng co.

'.

fS)
",

L

D6i vlii loIP phanh hanh trinh n!¢'n, khi
m4t di~, duM t9.c d1,lng cua Il,tc III xo, dai
phanh 8~ tip cht~, lAy tt1,1C dQng ca.

,,finc

l

I"

thi~u t~n

"'" ...."4
I(

I

I

Khi chQn co: C«u phanh clin chu y
S6 Co: ban : dj~n' lip lAm vi~,

J)

thOng

d~n

3

M

56
tit1p'"di~a: tUc:'ng, d6i (TD%) vA dO dAi hEmh
trlnh !?'fJ.B ph4n ;dng (ho~ tri 66 goc quay
llin nhAt)
"

,

a) ,Tlnh .ota. va 11JB chQn phanh cho
co c«u nAng- h".

,

L

AIrH--'--.--=-+-l

,,
,,

L\tc tAc d1,lDg l~n t1"\lC dQng co: khi phanh
phl,l thuOc vAo hi 86 mOmen_,cia co: cAu phanh
vA ch~ dO lAm vi~ c'fJ.a Cd cl1u nAng-h~,
M~men

mac:

.. I
Hlnh 2-4
so d6 dOng hQc ella phanh hAnh trinh &Ii.
0 - Phanh doi .. b - Phonil guoc.

cAn tI:nb khi h~ tAi vOi tAi djnh

M
di

=

(Gdm.-fGol'~ (2 -~)
I.U

'

INmJ

(2-29)

17

2· TBtlflT ·A

CuuDuongThanCong.com

rz

/>

Trong do

Gdm

tAi trQng dinh milc, [N]

-

Go - trc;mg hlQng cua cd cllu Mc hitng, [N]

Rt

-

ban klnh Clla tang, [ml

i - d s6 truy~n

u - s6

tz Tily
dQ lam

ch~
vi~c

m~h

hi~u

nhanh cua rbng rQC

sullt cua

dt') litm vi~c, cin t~m
nhl1 trong bAng sau

cd

ctlu.

h~

ChI'! d¢ litm

s6 d1,l tru: k. H(l s6 dlj tru nity phI,!. thuOc vito

H~

vi~c

Nh,? nhitng (Nh)
Trung blnh (Tb)
N~g n~

Cd

s6 k

1,5
1,75
2,0
2,5

(Ng)

Rat n(tng ne (RNg)
Tu d6 mOmen cua

cllu phanh :

(2-30)

MPh = k.M ch '

'.

ch~

b) Tlnh toaD va l~a ehQn pbanh cho co e«u di chuytiin xe eau va xe con
Trong doh toan vit chqn lofP phanh cho cd ctlu nily, c4n chd. y lit mOmen do phanh
t~o ra khOng dl1QC Ian hdn tri sO: mOmen mit baob xe cd tM truQt theo dl1bng ray.
Tri s6 gia t6c Ian nhllt cho phep khi phanb luc co ctlu eli chuyt1'n thul),n theo chieu
gi6 ,

(2-31)
Trang d6 : t5 - M s6 trc;mg IUc;Jng bam

w.

r -

b~

f3 -

h~ s6 rna sat truQt, (3+5) 10- 4

s6 nbBm giua banh xe

ret - M.n kinh

dubng ray

cd' tl'1,lc, [m]

Rb - bAn klnh banh xe, [m]
f - he s6 ma sat lAo, (8+10) 10-4, [m]

F g - 11,lc cAn cua gi6 t~D 1m2, [N/m2]
S - di~n dch cAn gi6 'cua cd ctlu, [m21
G - tl'QDg h1Qng cua co cAu khi khOng mang tlli, [N],
Vai trl s6 gia t6c a, t6c d¢ di chuyt1'n v de dinh, cd, tb~ dnh duQC thbi gian phanh
t ph' vii mOmen phanh :
G.R,,~
~h ~

(1,1 -

(

f3 ,ret +

R"

18

f

),

[Nml

(2-32)
2· ,880T ·8

CuuDuongThanCong.com

/>

Trong do

J d/c
w d/c

m5men qmin tinh cua dl)ng Cd truy~n dl)ng, Ikgm2]

-

t6c dl) quay cua d¢ng cd, [radig1

J - mOmen quan tinh cua toan M tac d\lng lfln banh xe, [kgm2]
W

-

t6c dl) quay cua banh xe, [rad/s]

i - ti s6 truy~n cua Mp giAm t6c.
c) Tinh chQn nam chAm. di~n cua co cllu phonh
LI,1C can thi€t

d~t l~

ma phanh (lI,1C hdt'lng tdm) blng

1
F = :uFh
Trang d6 : !1 - h~ ~6 rna sat (neu ma phanh lam tU
bAng gang thi f.l = 0,35)

ch~t li~u

amiAng va puli hdm

LI,1C hut cua nam chAm F nc' hanh trinh cua phan ung yflu cl1u h ll, d11QC xac dinh
.theo bi~u thuc sau

1
(Fnc·hll)yc = F.h·?l.k

(2-33)

Trang do : F nc - II,1C hut cua nam chAm
htl - hanh trinh phan ung
h - hanh trinh khi hdm
71. -

hi~u

sua:t

k - M 56 dV

tru:

(0,75 + 0,85).

Nam cham ham phi\i co tich 56 (F nc.hLJ) > (F nc.hLJ}Yc

3. Tinh ChQD nam chA.m

di~n

lAy tlli cua dlu tr1)c til

Cliu tn,IC tu khac voi cac lol;li. cau tr\lc th5ng thl1bng 0: co cl1u Hiy tAi : thay cho moc
gliu la ml)t nam chAm di(!n. Hlnh dl;.lng, klch thut'lc cua nam chAm d11QC chi! ~o
thanh cac lo~i nhl1 trfln hinh 2-5

ho~c

a) Nom chAm Illy tiii hinh trim, dung d~ ~n chuy~n cac chi tii!t M.ng gang, slit
. c6 k[ch thl1t'lc khOng Mn, hlnh dl;.lng khac nhau (sAt tbep V\lD, phoi, dinh v.v ... )
b) Nom chAm trim 16m m"t cAu, dung d~ ~n chuy~n cac v(lt thd hlnh cliu Mn

c) Ban tii hlnh chit nhj).t, dung M v(in chuyln cac v(it dai nhl1 : thep Uim, dl1ang
ray, 6ng tMp dAi v.v ...
d) Xa nam chAm, dung dd v~n chuy~n cac v$.t sil!u truong, Siflu trQng.
Khi thii!t ki! cliu tr\lc tu, ctin chu y hang d21u lA vl1n d@ cung ct(p di(!n (hI) tiflu th\l
1) M IO!J.i tru 81,1 c6 va nhung trl1bng hQp khOng may do tsi t"(Qng roi tv do.

lo~i

Che dl) lam vi~c cua nam cM.m Hiy tAi lA chi! dQ ngAn h!J.n ~p l:p, co h(! so tiep
di(!n tl10ng doi bAng 50%, chu ki lam vi~c khOng It'ln han 10 phut. Ni!u cuang dl) lam
vi$c cua nam cham n~ng n~ v~ h~ s6 W~p di~n It'ln han 50% thi clin giAm di(ID ap d~t
l~n cl,1c nam chAm.

19

CuuDuongThanCong.com

/>

'.

Il -

Iflnh 2-5. Nam chAm lay tiii
HllIh lrt>" ; b - Hlnh fron /{)m m(lt eau ; c - Hlnh eM nh41 ; d - Xa nam cham.

= 220 ~

U
cP

TD50 %
TD %

"

= !55,5

l/TDth

(2-34)

J)

oj

Trang d6 : U cp - di~n ap cho phep ~t Ian CU¢n
nam cham kbi TDso% == 50%.
TDth% - h~ 86 til!p di~n th\ic.

J

+

t

4. Tinh ChQD duong day tiep di~n cho cau
tr~c (duilng tr61Ay)
Cae cd cau ella c.1u tr1,lC la nhung thil!t hi
kh6ng c6 dtnh, cho nen vi~c c.!lp dil;in d~n cae
dOng cd truyen dOng, d~n cae thil!t bj diElu
khi€n dung m/)t M th6ng ti~p di~n d!fc bi~t
g9i lit duong trOlAy. C6 the dung hai h~ ti~p
di~n : M tiep di~n cllng va h~ ti~p di~n M.ng
day mem, Duong tigp di(m bang da.y mem chi

IDnh 2-6. Ket cAu ella he tifp di~n cling.
Q - KIt c411 c,m gid dq dul1ng liep di~n;
b - Kli c6u Clln b¢ My difll.

20
CuuDuongThanCong.com

/>

dUQc phep dung khi cung duong di C'huy@"n Clla Cd cliu kMng qua Ian. Dl1bng tiep di(!n
cung thl1bng dung thep goc (50 x 50 X 5) va (75 x 75 x 10) mm.
Hinh 2-6 mo t:1 ket diu c.ua h~ tiep di~n cung.
di~n

Thep goc 1 dt1Qc ga trl\n giA do dl1bng tiep
ba.ng su do 2.

nam dl10i diu tr\lc va cach di(!n

B¢ lAy di~n baa g6m thep goc 1 ga lAn dau n6i cap ba.ng gang 3. Cap mem 4 se cfip
di$n den cac dQng Cd va thiet bt dieu khi~n cua cQu trl,lC.
Cac dQng Cd truyen d¢ng cAc cd diu cua diu tl1,lC co M 86 tiep di~n khac nhau, ni'ln
qua trinh dnh ch(?D dl1bng tiep di~n n~n thl,ic hi~n thea cae bvoc sau
- Tinh t6ng dong djnh mue cua cae dQng Cd.
n

L

141m =

I(lmi

i= 1

- Tinh t6ng dong dinh muc eua eac dQng

cung cO

Cd

M s6 ti($p

di~n

nhv nhau.

n

L

141m! =
J

Idmi ang v6i TD,%

= 1

b1dng tl,i nhl1 v~y dnh eho I:E:lmlI ung vai TDu% v.v ..
- Tinh M s6 tiep di$n trung binh.

+

TD,,%

I:LdmlI

ILJm

+

- Tinh dong di~n cl,ie d~i trong 30 ph thea M so hi$u dl,lng k j .
lmax30 = k j

ILlm

.

Thea tri 86 cua ImaxJO ta co th@" ch9n dl1Qe ti€t

di~n

cua dl1bng day tiep di$n.

Kil1'm tra d(l 8\lt Ap t~n dl1bng dAy tiep di~n cho day ddn bang dong va nhom thea
cling thuc :
- D6i vCfi dong

di~n

m(lt chi@u :

=

2ImaxL
SU 100%

(J ..

dm

- D6i v6'i dong dililn xoay chieu

is..I
~U% ~

Trang do

Imax - dang

di~n

C1,l'c

G

dm

d~i [A]

L - chieu dAi dl1bng tiep
(J -

Lcasp
SU
100%

ITlBX

di~n

(m]

Buat di$n d.§n eua v~t li~u lam dl10ng tiep di~n (d6ng
nMm t'5 = 35 [

m

Q. mm2

(J

= 57,

J)

S - ti€t di~n dl1bng ti€p di~n [mm2]

21
CuuDuongThanCong.com

/>

U dm - di~n ap dtnh muc cua h16i, [V].
D6i v{Ji dllbng ti~p dili!n lam bAng sAt, d¢ 81,lt ap cifn tInh
thuifn tra va di~n khang.

{3 (Rcosrp
L\u% =

+

d~n

cA hai thanh phAn

Xsintp) Imax

U

100%.
dm

Trang do : R, X - di~n tra thuan va 'di~n khang cua dubng tiep di~n tren dq dhl
1m, [Dim].

Khi dnh toan, thubng chQn

5. Bang bao

costp = 0,65 + 0,7 va sintp = 0,75 + 0,7.

v~

Cac khl c1,l c~u tr1,lc dUQc b6
tri tren m¢t bang ri~ng d~t
trong hu6ng IAi gQi IA bang bAa
v~. Chuc nAng cua bang bAa

vii! :
- Baa
tai,

v~

- Baa v(!
"

v~

ngAn mf,lch vA qua
di~n

ap nkhOng",

- VA m¢t s6 chuc ndng bAa
khac.

Cd hai Io~i bAng baa v~ :
bang bAn v~ xaay chi~u (hlnh

2-7a) va bang baa v~ m9t chi~u
(hinh 2-7b).

IKe

Cac khf c1,l tr~n bang baa v~
baa g6m : cliu daa CD, rong
tAc to dllbng dAy Dg, role dong
di~n cVc dl;\i ORC, 1RC, 2RC,
3RC, nut bl'lm rna may M, cOng
tac ngling sl,i" c6 CT, cifu chi
CC, cae cOng Mc hanh trlnh

KNN KTT, KTN, KTC, KNC.
Trj s6 chinh djnh cua cac
role dong di~n cl,i"c dl;\i 1RC,
2RC va 3RC IA :
ltd = (2,25 + 2,5) I dm ·
Trang do : ltd - dong tac
dQng cua role
I dm - dong
cua dQng cd.

di~n

djnh muc

Hloh 2-7. Bang 000 ve.
a -

Xo~

chiell i b -

22

CuuDuongThanCong.com

/>
M~t

chiell,


......
v
,0

Tr~ 56 ehinh dinh eua role dong diQ:n e~e d/ili ORC Ia :

1,5 (Idml + I dm2 + I dm3 )
Trong d6 : I dm1 ; Idm2 ; 113m3 - dong dtnh mue eua cae dl)ng Cd la.p tr~n c~u tI'l,lC.
ltd

§2.3. MOT SO

:=

sa Db

KHONG CHE CAU TRI,IC OlEN HiNH

1. Di~u khiin cAn tr\lc bAng be) kh6ng che dQng l.,c

'.

Ccie bl) kh6ng ehlf dQng l~e dung
dd dieu khi~n cAe lo~i c~u tI'l,l.C c6
cOng 5Ul(t nha va trung blnh v{Ji
ch~ dQ lam vi~c nhl;l, trung blnh
va n~ng. BQ kh6ng ch~ dQng ILje
co clI'u 4-0 ddn giAn, d~ dang trong
cOng ngM ch~ 4-0, gili. thanh khOng
eao, d~ dAng trong all d\mg vA di€lu
khia'n ecie Cd clI'u eua cl1u tl'l,lC mQt
each Hnh hOl;\t, dut khocit. Thllbng
dung hai sd d6 kh6ng eh~ : d6i
xung vA khOng d6i xung. 0 sd d6
kh6ng ehl1 d6i xung thl m~eh n6i
dQng cd, hQ d~ dnh CCJ eua d¢ng
Cd hoAn toan gi6ng nhau khi quay
bQ kh6ng eM· sang phBi ho~ sang
trm. ~ nhung vj. tri cimg s6 thu t~ .
. Sd d6 d6i x11ng nAy thllbng dung
cho 00 d1u di chuyl1n xe ~u, xe con
va CCJ cilu quay Mn ; vi d6i v6i
nhung CCJ c.«u nAy d(lc dnh ca khi
ch(ly ti~n ho(!c lUi (tho$> hoI)c nguqc)
cd ~u ~u hOOn toon nhll nhau.
Sd d6 kh6ng eM· khOng d6i xung

thllong dung eho cd e!1u nflng-hl;l ;
vi d6i v{Ji cd e!1u nay, dllong d~e
dnh cd khi nAng va khi hl;\ phAi
khac nhau.
'fuln hinh 2-8 IA so d6 kh6ng ch~
dQng 00 khOng d6ng bQ rotor dAy q~
dung bQ kh6ng eht1 dQng l'le l~
HT-51 (h$ tI'l,le dUng, d6i x11ng).
BQ kh6ng eht1 dQng l~c nAy c6
11 vi trl : 5 v1 trl sang b~n phAi
(1 + 5) ung voi eht1 dQ lam vi~e
(nflng - ehl;\y thu~n) vA 5 vi trl
sang Mn trru (h~ - eh(lY ngttQ'e).

1 ~,:"c

He

&!/If br/(J ye-

~un
o

,

i I

I I II 1 I KJ I I , I
I 1 1 iT-~

I- - - - - - 1

•. r..

... ,
K('
"~~
•
• • • •" IX7 l...",' ... ' i;"J ,;Is 'I U;:C
,,
K2' ' ' K1 C7'
ID I '

II

-=-

,•

.;.

N

,

rt
I

•••

/"II"'

..,

~~

.'

,

I

C·

,

'.<6' II 'I ~
i81 IT' ~

,,--

I,

,

-101
0

.

:\'

~

<0 ~
JlJ ~,. '\ ,

'"

I I

II I I I

.......

\'

tJ

.IO",JJ

~.~~~ ~ ~f1

,
1111

'I 1-';0
'I
1··'·lt~ J

i , ,~o
lr I"'~.'
Ih' ........ ·' •• lkr!t...

, , "~} '1

IIID

IRe

I
I

'"

~ 1"\
)(

'" ~ "

I

~

- '2\

,
,

,0:.

Iii

~

.......

Hluh 2-8. Khong che c() c~ nang h.\I
bAng bI> khong che dOng ll,lc.

23
CuuDuongThanCong.com

/>

BI) kh6ng ch~ co 12 ti~p di~m : 4 ti(fp di~m d'-u (Kl, K3, K7 vA K5) dung cho m~ch
stator (dlllo chi~u quay cua dl)ng co), 5 ti(fp dU!m ti~p thea (K2, K4, K6, KS, Kl0) dung
cho ml;lch rotor (dong cAt di~n tro phl,l trong ml;lch rotor) va 3 ti~p diem K9, Kll, K12
dung cho m(lch billa v~. BQ kh6ng chI! dl)ng h,1c nllly co thl! su dl,lng M kh6ng chI! CO
cau ndng - h(l cling nhl1 cac co diu d.i chuygn.
Qua. trlnh rna mt\y, di~u chlnh t6c dl) th\1c
ph\l trong m(lch rotOr cua dOng co.

hi~n

blng cach dong cAt dfin

di~n

tra

Khi md may, quay tit tit vO lAng cua bQ kh6ng ch~ dOng Il,1'c til vj. trf nay sang vj.
tri kht\c dg tranh hi~n tllgng dong di~n vA mOmen tAng ml)t each nhay v9t qua giai
h(ln cho phep. Cac dubng d~ tinh cO cua dQng co dUQc bi~u di~n tr~n hinh 2-S. Cac
chi g6 ghi tr~n dubng d~c tinh co ung voi cac vt tri cua bQ kh6ng' ch~. Duong d~c tinh
cd 1 dung dg khai d¢ng dOng cd, vA khAc ph\lC ct\c khe he trong co cau truy~n h,1c
ho~c d~ chung cua cap. Dubng d~c tinh cd 2 dg tl;10 ra t6c dO th<'lp khi clin thiet. Tuy
nhi~n, vi cac dubng d~c dnh cd nAy m~m n~n dl)ng co Him vi~c kern 6n dinh, do do
khOng th~ th\1c hi~n h(l hAm 0 t6c dl) thap du:gc, rnA chi cd tM th\1C hi~n dllgc ch~ dQ
'hl;1 hAm vai t6c dO cao hdn t6c dO khOng tllli 1y tl1ong.

',.2. He truyen d(;ng cac co cliu CUB cAu tr\lc dung h~ truyen d(;ng may phftt dQng cO (F-D)
D6i voi nhu:ng cau trl,lc t1'Qng tAi Ibn,

ch~

dO lAm

vi~c

nl}ng

n~,

can dap ling cac

y~u cAu v~ di~u chinh t6c dO cUng nhu cac y~u cliu ng$.t ngheo do c6ng ngM d~t ra,

tM vi~c sit .d1)ng dl)ng co khOng d6ng bO v6i b¢ kh6ng cM' dl;tng II,1'C khOng tM' thoa
miln ctU:Qe mil thubng dung h~ truy~n dOng F-D.

H~ truy~n

dOng nily

d~gc

su d\lng cho cac cau tr1,1c e phAn xuong

luy~n

kim, Ia.p

rap v.V ...
DQng co truy~n dl)ng D. dUQc ctl:p ngu6n tit: may phat F. CUQn kich tu cua mAy phat
CKTF dU'Qc n61 'YiJi d'u ra cua may di~n khu~ch d(li tu tn1bng ngang MDKD. May di~
khuyl!ch dQ.i tu trubng ngang cO 4 COOn dil1u khi~n : cucin chu d~ CCD, cucin pM.n h6i
Am di~n ap CFA ; cuQn.-phllln h6i Am dong cO ngAt CFD vA cuOn 6n dinh COD.
Di~l1 kbi~n_ M truy~n dQng blng bO kh6ng chi!

chi huy KC cO ·hai vi trl : nAng vA hl;1.

Cwin chu ~o CCD clla may (fifn. khuy~h dQ.i du~ cd:p di~n tu may ph9.t kich tii
qua c8.c ti~p di~m cUa cOngtActa nAng N vA h, H vil 'di~' tt'd r i . CuOn' phAn h6i Am
di~n ap CFA dlllm bAo qua trinh cu(lBg buc kic.h til cho m!1y di~n khu)1!ch dl;li dl! giAm
thbi gian rna mAy cua M. Khi dung may, cUQn CFA dugc cap d~n qua hai ti~ di~m
thu:bng kin cUa cac cOngtActa N vii. H qua difn tro t z. Do phllln ang cua CF A, se lAm
giAm difn t\p du cua ~t\y phAt vA cling chinh lA gilllm dbng di~n dnh cua M F-D.
Trong quA trlnh lilm vi~c, cucin CFA dUQc n6i villa phan ung cua may pht\t F qua hai
til!p di~m N (hol),c H) vA hai di6t V3 (hol}c V4) vA dien tn) r3. Di~u chlnh t6c dl) quay
cua dOng ·co, thl,fC hi~n blng ca.ch thay ddi suc til dOng (s.t.d) sinh ra trong cul)n CFA.

t6c dl) th<'lp, til!p di~m cua cOngtActo gia t6c G k[n,. suc tii dcing sinh ra trong cu¢n
CFA Ibn nhat. Suc tii dOng t6ng cua cae cuOn di~u khi~n MDKD giAm vA di~n t\p ra
cua may phat F gi:\m.

o

24
CuuDuongThanCong.com

/>

%w

Z

fOO
IS

;ViJ/lf

Sf
ZJ

0

0

SO

6

2f

S.

fOO

AI
ISO. Yo

f

S.
If

;,:"
2

106

TAng t6c dQ dQng CO bAng cOch c.
di(\n cho cUQn dAy cUa cOngtl1ctd G dan
d~n s.t.d cUa cu/)n CFA giAm, SlJ:c" t\t
d/)ng Wng cUa :MDKD tAng l~n, di(\n
ap ra. cu.a may phat F tAng l€m.

IDnb 2-9.

He F-D

lruybi dOng cd d1u mng -

h~.

Q - SQ_d~ "SUfi'! U; b - D(k tiM 1;" CUD d~lIg ca.

CuOn pha.n h6i Am dbng cO n~t
CFD cua may di~n khu~ch d?i dung
d~ h~n ch~ dbng khi ma may va dAo
chiElu. Cu/)n phan hdi Am dong cO
nglit dll<;'C da:u vao di(\n ap roi tr~n
di~n trCl shunt Rsh . Di~n ap nay tl
.1(\ vOi dbng Clla d/)ng cO va dllQC so
sAnh vOi di~n ap d/)c l(lp qua hai
di(ln tra phAn ap R.

.'

Do trong-~ cO cuOn CF,A, nen· dQ.c tinh 00 cUa he sl! C1lng, diElu d6_d6i vOi M truyEln
dOng dn tr\lc IA khOng mong mu6n. Khi lAm vi~c. trong cuOn CFO luOn cO dbng ch~y
qua (h~n ch.~ dbng bAng .dien trH r 4) nAb lite tfnh 00 0-- vilng lAm vi~c cO m~ Mt di
do tac d\lng phan hdi Am cUa CFD. Khi dbng di9n c*a dOng ccf qua lern (IOn hon dbng
di~n ngJit), di~n ap roi t~n dien tra ~ ll:ln ~Cfn ·~ieD Ap Usb (h* Ui>d Clla. hai dit?:n
tra- phAn Ap R, trong cuOn CFO se; cO dbng ph\l ch(ly qUa lAm giAm sl1c tu dQng tdng
cua MDKD ~a ~n ch~ dllQC mOmen Clla. dOng 00.
D~ nAng caa tinh dn djnh cda M th6ng,.ccS cuQ~ dn dinh C6D. CuOn dAy d6 dllu
vao cuOn dAy so clip cda bi~n ap dn djnh BA CuOn ad dp Clla. BA d~u vAo cuOn klch
tu cua may phat qua di(ln tra h~n cMf dbng rs'

Trang m~ch cua cuOn dAy klch tu cua dOng Cd cd role bAa v(l milt klch tu RTT va
di(ln tra phl,1 r9 va r 7, 0 ch~ dO lam vi~c dn djnh, cuOn day klch ttl: cua dQng Cd dt(u

25
CuuDuongThanCong.com

/>

n6i tilfp v(:!i r 7. Trang thai gian rna may, ti~p dit~m cua oongt;Acto KKD se ngAn m~eh
di~n tre r . K~t qua la mOmen dOng cd sll tAng trong thbi gian khoi dQng. Thai gian
7
cd di~n cua cu¢n dAy cOngt;Aeto KKD dUQc dit1u cblnh bAng hai rdle thai gian 2Rth va
3Rth (0 chi~u nAng ho~e ehit1u h~).

3. H~ truy@n dOng cttc cO cAu eua cAu trl,tc dung bO bien ddi thyristor - dOng
cO m(it chih (T-D)
Nhung nAm gtin dAy, truy~n d¢ng cho du tr1,lC dii dung bO bi~n ddi thyristor thay
cho bl? bi~n ddi quay (mAy pMt). Dung hi? bien ddi thyristor (BT) cd nhi~u \iU diem:
giam trQng hlQng, kich thu:(:!c va cMIt lUQng di~u ehinh nAng cao.

se

D6i v6"i cO cliu nAng - h~ dung bl) BT
khir$n Ia eh~ d¢ M.m tai sinh.

g~p

1 s6

di~u

phuc

t~p

trong m'1-ch dieu

D6i v(:!i co cliu di ehuy~n, do cd anh hu:ong cua mOmen phAn kbang, cho nfm Sd d6
kh6ng che dAo chi~u don giAn dung cAe cOngtiietd dAo chi~u trong m~h phAn dng Clla
d¢ng ca.

'.

w

M¢t trong h~ truy~n d¢ng
co et(u nAng - h~ dung T-D
giai thi~u tr~n hlnh 2-10.
DOng co truy~n dQng cd cllu
nAng h!..1 la dOng co di~n mOt
chi~u kic"h ttt dOc I~p. Di~n lip
cung ~p cho ph4n ang d¢ng
cd Illy ttt bO bien ddi thyristor
qua hai cOngtfkto dao chieu
nAng N (ho~c h!..1 H). CuOn
khAng CK lAp trong mfch ph4n
ung d~ 19C dong ph4n dng.
CK
Trang M cd cAc m~h Mo
sau : bAo v~ quA tAl blng

rdle dOng di~n C11c dfi RDC,
ml;ich bAo v~ cho cAe thyristor
Tl+T6 bAng cAe ph4n tu r 1+r6
va C 1 +C6.

~

TI

.7.'

"es(
'\ (

}f

Ii

,

.

tt
KPe " "

Tf

RI

r;

~

1"7+
T.
C6'....I~1

'j

TS
j'/
I

v~

Di~u khi~n

, ,

tY.-(

"

'(IlK
~w

If

--9----~ ---- - - j'/

If

"

N~

KT

Hlnb 2-10. He

1>0 bil1'n ddi lA kMi KDK. Trang

"

truy~n

H

---

CKTiJ

dQng T-D.

m~ dit1u khi~n co hai mfch vOng :

m~ch vOng dOng di~n RI vA m~ch vong t6c d¢ RIO' Tin hi~u phAn hdi dOng Illy ttt ba

bien dOng 1TI + 3TI, Un

hi~u

phAn h6i t6c dQ 14y ttt mAy phAt tdc FT.

4. So dh kh6ng chf cilu tr~c tu
(} dAy chi giei h~n trong ph4n kh6ng che nam cha.m Illy tei. Trfm hlnh 2-11 gi6"i
thi~u hai sd d6 kh6ng che nam chAm Illy tAi di~n hlnh.

26
CuuDuongThanCong.com

/>