ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT TP.HCM
ĐỀ TÀI:
BITCOIN – SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA NĨ ĐỐI VỚI
QUY LUẬT LƯU THƠNG TIỀN TỆ VIỆT NAM
TRONG THỜI ĐẠI HIỆN NAY
TP. HỒ CHÍ MINH 2019
ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ LUẬT TP.HCM
ĐỀ TÀI:
BITCOIN – SỰ ẢNH HƯỞNG CỦA NĨ ĐỐI VỚI
QUY LUẬT LƯU THƠNG TIỀN TỆ VIỆT NAM
TRONG THỜI ĐẠI HIỆN NAY
STT
01
02
03
Họ tên
Đỗ Đình Thái
Nguyễn Quang Thắng
Trần Liêu Thiên Phúc
MSHV
C18604028
C18604044
C18604038
Email
ĐVCT
Vietcombank
Ngân hàng ACB
Agribank
m
CAM KẾT THAM GIA HOÀN THÀNH TIỂU LUẬN
Thành viên
Nội dung đóng góp
Mức độ đóng
góp
Soạn nội dung các phần:
Cơ sở lý luận về tiền điện
Đỗ Đình Thái
tử Bitcoin, lý thuyết chung
về tiền điện tử.
Soạn, thiết kế, tổng hợp bài
tiểu luận.
Soạn nội dung các phần:
Nguyễn Quang
Thắng
Tổng quan về tiền điện tử
Bitcoin, thực tiễn sử dụng
và quản lý Bitcoin trên thế
giới.
Soạn nội dung các phần:
thực tiễn sử dụng và quản
Trần Liêu Thiên Phúc
lý Bitcoin ở Việt Nam, tác
động đến chính sách tiền tệ
ở Việt Nam.
Các thành viên
cam kết đã đóng
góp nội dung với
mức độ bằng
nhau và kịp thời
hạn nộp các nội
dung theo phân
cơng của nhóm.
Chữ ký
MỤC LỤC
5
GIỚI THIỆU
Hiện nay khi mà thế giới ngày một xoay chuyển mạnh mẽ và hiện đại hóa hơn
bởi cuộc cách mạng cơng nghệ 4.0 đang diễn ra tồn cầu thì các loại tiền điện tử xuất
hiện một cách mạnh mẽ là một trong những vấn đề nóng được đề cập trong và ngồi
nước suốt thời gian vừa qua. Nội dung bài viết nghiên cứu về các loại tiền điện tử cũng
như tầm ảnh hưởng của loại tiền này đến chính sách tiền tệ tương lai.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là nghiên cứu về tầm ảnh hưởng của các loại
tiền điện tử trong đó nổi bật nhất là Bitcoin đến chính sách tiền tệ, khuyến nghị về
chính sách quản lý tiền điện tử tại Việt Nam.
Đối tượng nghiên cứu của đề tài bao gồm đồng tiền điện tửBitcoin và thị trường
BitcoinViệt Nam.
Để nghiên cứu đề tài, nhóm chúng tơi có sử dụng kết quả của phương pháp
nghiên cứu định lượng để kiểm định tính hiệu quả của thị trường, được coi là phương
pháp tốt nhất áp dụng cho số liệu dạng chuỗi thời gian để kiểm định một thị trường kém
hiệu quả.
6
1. LÝ THUYẾT CHUNG VỀ TIỀN ĐIỆN TỬ
1.1. Định nghĩa về tiền điện tử
Tiền điện tử là tiền đã được số hóa, tức là tiền ở dạng những bit số. Tiền điện
tử chỉ được sử dụng trong mơi trường điện tử phục vụ cho những thanh tốn điện tử
thơng qua hệ thống thơng tin bao gồm hệ thống mạng máy tính, Internet và các phương
tiện điện tử được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu của tổ chức phát hành (bên thứ 3) và được
biểu hiện dưới dạng bút tệ trên tài khoản mà khách hàng (người mua) mở tại tổ chức
phát hành.
Cũng như tiền giấy tiền điện tử có chức năng là phương tiện trao đổi và tích lũy
giá trị. Nếu như giá trị của tiền giấy được đảm bảo bởi chính phủ phát hành thì đối với
tiền điện tử, giá trị của nó được tổ chức phát hành đảm bảo bằng việc cam kết sẽ
chuyển đổi tiền điện tử sang tiền giấy theo u cầu của người sở hữu.
1.2. Phân loại tiền điện tử.
Theo khả năng chuyển đổi: được chia làm 2 loại: Tiền điện tử khơng có khả năng
chuyển đổi và tiền điện tử có khả năng chuyển đổi.
Theo khả năng kiểm sốt: được chia thành 2 loại: tiền điện tử tập trung và tiền điện
tử phi tập trung
Theo cách thức hình thành: được chia làm 2 loại: tiền điện tử mật mã và tiền điện tử
thơng thường
Theo chức năng và mục đích sử dụng: được chia làm 4 loại: tiền điện tử giá trị trả
trước, tiền điện tử thân thiết, tiền điện tử trong game, và tiền điện tử lưu hành
1.3. Đặc điểm của tiền điện tử
a) Ưu điểm
Tiền điện tử mang lại nhiều lợi ích hơn so với tiền tệ truyền thống. Tuy nhiên, tiền điện tử
cũng có những nhược điểm riêng của nó.
Chi phí giao dịch thấp (có những đồng miễn phí giao dịch)
Thuận tiện trong giao dịch: Bạn có thể chuyển hoặc nhận tiền điện tử ngay lập tức
mà khơng cần thơng qua bên trung gian như ngân hàng, chính phủ,…
Độ bảo mật an tồn cao
Tạo tiềm năng phát triển cho ngành thương mại điện tử
Bảo vệ mơi trường
7
b) Nhược điểm:
Khó sử dụng cho người mới bắt đầu
Tỷ giá của tiền điện tử biến động thất thường
Dễ bị tội phạm rửa tiền lợi dụng.
Hiện nay, ngồi một số nước ủng hộ tiền điện tử cơng khai thì có rất nhiều quốc gia
vẫn chưa chấp nhận tiền điện tử là một loại tiền tệ. Việt Nam vẫn chưa có quy định
cụ thể về chính sách quản lý tiền điện tử, tuy nhiên đã có động thái đầu tiên đó là khơng
được dùng tiền điện tử làm phương tiện thanh tốn
1.4.Tương lai tiền điện tử
Tiền điện tử hiển nhiên là khơng ổn định vì quy mơ thị trường của chúng vẫn cịn tương
đối nhỏ. Khi vốn hóa thị trường đối với tiền điện tử tăng lên, sẽ kéo theo đó là sự ổn
định của tiền điện tử. Và một khi điều đó xảy ra, chúng có khả năng ổn định hơn so với
tiền giấy do chính phủ ban hành .
Tiền điện tử được thiết kế đáp ứng điều kiện vốn hiếm, và lạm phát của chúng
phát triển với tỷ lệ chậm, kiểm sốt được.
Điều này có thể cho họ sự ổn định hơn so với các đồng tiền khác cái mà các chính phủ,
ngân hàng trung ương và các tổ chức tài chính có thể “thêm một vài số 0” vào cuối tài
khoản ngân hàng của họ khi cần.
Tiền điện tử có tiềm năng để thay đổi thế giới tài chính theo nhiều cách chúng
có. Bitcoin là đầu tiên, vẫn là lớn nhất và có cơ hội tốt nhất để đạt được sự chấp nhận
chủ đạo, nhưng có rất nhiều loại tiền khác với những ý tưởng sáng tạo mà chúng ta
khơng nên bỏ qua.
8
2.TỔNG QUAN VỀ TIỀN ĐIỆN TỬ BITCOIN
2.1. Khái niệm
Bitcoin đơi khi được gọi là cryptocurrency (tiền điện tử được mật mã hóa), bởi
vì việc xác nhận giao dịch và tạo ra đồng tiền riêng dựa trên ngun tắc hoạt động của
những đoạn mã. Mỗi Bitcoin và mỗi người dùng được mã hóa bằng một đoạn mã khác
biệt và mỗi hoạt động giao dịch sẽ được ghi nhận lại bằng sổ kế tốn mang tính cơng
cộng và phi tập trung (cịn gọi là blockchain). Sổ kế tốn được nhìn thấy ở tất cả các
máy tính có kết nối mạng, nhưng khơng cơng khai bất kì thơng tin các bên liên quan
(người mua và người bán). Sổ kế tốn sẽ xác nhận số lượng Bitcoin người mua được
dùng và chuyển số tiền đó vào tài khoản người bán. [5, tr.12]
Sổ kế tốn đã nói ở trên là vật tượng trưng duy nhất của Bitcoin (và các loại
cryptocurrencies khác) vì nó giải quyết một vấn đề gọi là chi tiêu gấp đơi (có nghĩa là,
chi tiêu bằng tiền mà bạn khơng thực sở hữu bằng cách sử dụng sự giả mạo) và sự cần
thiết phải có vai trị của bên thứ ba đáng tin cậy (như ngân hàng hoặc cơng ty thẻ tín
dụng) trong việc xác minh tính trung thực của giao dịch điện tử giữa người mua và
người bán. [5, tr.2]
Được biết đến lần đầu tiên vào vào năm 2008 bởi Satoshi Nakamotom và bắt
đầu đưa vào sử dụng năm 2009, đến nay, Bitcoin đã có bước phát triển đáng kể, trở
thành đồng tiền điện tử thành cơng nhất đến thời điểm này. Thơng thường chữ in hoa
“BITCOIN” đề cập đến cơng nghệ và mạng lưới, trong khi chữ thường “Bitcoin” đề
cập đến khía cạnh tiền tệ của nó.
Bitcoin được kí hiệu là: BTC, hay ฿, Ƀ.
2.2. Lịch sử hình thành và phát triển
Theo lịch sử, Satoshi Nakamoto băt đâu đ
́ ̀ ưa ra nhưng y niêm s
̃ ́ ̣ ơ khai vê Bitcoin
̀
vao năm 2008. Cung trong cung năm đo, thê gi
̀
̃
̀
́
́ ới biên đông v
́
̣
ới hang loat v
̀
̣ ụ khủng
hoảng nhà đất dẫn đến nhưng
̃ ảnh hưởng không nho đ
̉ ến tài chính thế giới: Cục Dự
Trữ Liên Bang Hoa Kỳ (FED) bơm tiền vào cứu trợ; suy thối kinh tế tồn cầu; Châu âu
rơi vào khủng hoảng vì nợ nần…Lịng tin vào những đồng tiền của chính phủ bắt đầu
suy giảm. Đây là thời điểm hồn hảo nhất cho sự băt đâu cua mơt ky ngun ti
́ ̀ ̉
̣
̉
ền tệ mới
– đồng Bitcoin (tiền mã hố dựa vào niềm tin)
Giai đoạn 1 (2009): mạng lưới khởi thủy.
9
Giai đoạn 2 ( 2010): Năm Pizza : Bitcoin được giao dịch cơng khai 1000BTC=
$3 USD Phát triển nhanh chóng và rộng rãi trên thế giới,vốn hóa thị trường vượt
1 triệu USD
Giai đoạn 3 (20102011): Tiếp tục phát triển mạnh trong khi phải đối mặt với
những khó khăn trong cơng tác bảo mật, chống tin tặc và các hoạt động phi pháp khác,
vốn hóa thị trường hơn 206 triệu USD
Giai đoạn 4 (2012) giai đoan Bitcoin được thế gới biết rộng rại nhiều điểm
chấp nhận thanh tốn hơn, giai doạn nay coi giai đoạn thời kỳ hồn kim của Bitcoin
Giai đoạn 4 ( 20132014): Phát triển nhanh đột biến
Giai đoạn 5 ( 2018 nay 2019): Lập đỉnh, quay đầu và bất ổn định
2.3. Cách tạo ra Bitcoin và giá trị của nó trên thị trường
Để những người trên mạng lưới dùng Bitcoin tương tác với nhau trước hết cần
phải tải về phần mềm mã nguồn mở miễn phí. Sau khi đã kết nối vào mạng, có ba cách
để thu được Bitcoins: Đầu tiên, người dùng có thể chuyển đổi bằng tiền tệ truyền
thống (ví dụ: Dollars, Yen, hoặc Euros) với một chi phí qua việc chuyển đổi trực tuyến
(ví dụ: Mt. GOX, Coinbase, và Kraken). Phí giao dịch được xác định theo qui mơ giao
dịch khác nhau, từ 0,5% cho các giao dịch nhỏ xuống cịn 0,2% cho các giao dịch lớn
hơn.
Giá của Bitcoin có liên quan đến qui luật cung cầu của các đồng tiền khác. Vào
tháng 12/2013, một Bitcoin có giá khoảng 800$. Tuy nhiên, vào đầu tháng 12/2013 giá
của nó lên tới 1200$ và vào đầu tháng 11/2013 giá của nó khoảng 200$
2.4. Ưu điểm và nhược điểm của đồng Bitcoin
a) Ưu điêm:
̉
+ Bitcoin khơng quan tâm bạn là ai: được phân quyền theo cách: nó khơng quan
trọng ai sử dụng nó. Với nó, bạn có thể mua những thứ mà bạn thậm chí khơng
thể mua, chẳng hạn như những hàng hố bị hạn chế theo độ tuổi
+ Bitcoin khơng quan tâm bạn ở đâu Bitcoin là mạng lưới quốc tế. Từ Trung
Quốc đến Argentina cho đến Hoa Kỳ, mọi người trên khắp thế giới đều đang sử
dụng Bitcoin. Bất cứ ai cũng có thể dễ dàng gửi nó qua Internet và trên tồn thế
giới, tạo điều kiện cho kinh doanh quốc tế mà khơng cần phải lo lắng về phí
giao dịch.
+ Tính bảo mật cao: nếu như các chính phủ phụ thuộc vào quyền lực của quân
10
đội, cịn cơ quan hành pháp đảm bảo an ninh tiền tệ và đảm bảo giá trị cho tiền
pháp định. Thì độ an tồn của hệ thống Bitcoin phụ thuộc vào khả năng xử lý
của tồn bộ mạng lưới blockchain nhằm chống lại các nguy cơ phá hoại và
mang lại giá trị cho BTC. Tuy đã có nhiều vụ ăn cắp BTC nhưng tất cả đều do
ngun nhân là nạn nhân để lộ khóa riêng tư (private key). Cho tới nay, giao thức
Bitcoin vẫn chưa hề có lỗ hổng bảo mật nào để có thể hack BTC của người
dùng.
+ Tính riêng tư: Bạn cần biết, BTC chỉ là tiền điện tử (bán ẩn danh), tức là số
BTC gắn liền với địa chỉ Bitcoin. Mặc dù chủ sở hữu địa chỉ Bitcoin khơng được
cơng khai, nhưng đổi lại các giao dịch lại được cơng khai rõ ràng.
Ngồi ra, các giao dịch có thể được liên kết với cơng ty hoặc một cá nhân bất kỳ
thơng qua việc phân tích các giao dịch.
b) Nhược điêm
̉
+ Mức độ chấp nhận
+ Bitcoin co thê bi mât (d
́ ̉ ̣ ́ ữ liệu, tin tặc)
+ Biến động tỉ giá
+ cơng cụ rửa tiền
3. Thực trạng Bitcoin trên Thế Giới
3.1. Thực tiễn sử dụng
Có thể thấy, Bitcoin đã được giao dịch rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới, trong
đó tập trung vào các khu vực phát triển như Bắc Mỹ, Đơng Âu và Châu ÁMỹ và Trung
Quốc là hai quốc gia đồng tiền này được sử dụng nhiều nhất, mặc dù trong thời gian
gần đây, chính phủ Trung Quốc đã ban hành một số chính sách hạn chế sự phát triển
Bitcoin tại quốc gia này. Châu Phi, Trung Đơng và khu vực Nam Á chưa phổ biến
Bitcoin, trong khi ở Châu Âu và khu vực đồng tiền chung Eu, Bitcoin cũng khơng được
xử dụng rộng rãi như ở các khu vực kinh tế phát triền khác.
3.2. Khn khổ pháp lý quản lý tiền điện tử trên thế giới
Do là một loại tiền điện tử, mỗi quốc gia lại có phản ứng khác nhau trước Bitcoin.
Đi vào hoạt động từ năm 2009, đã có sức hút và phổ biến tại nhiều quốc gia trên thế
giớitiền điện tửBitcoin. Tính đến nay, trên thế giới đã có nhiều quốc gia chính thức chấp
nhận cho phép giao dịch bằng Bitcoin. Hầu hết các quốc gia cịn lại, nơi có cộng đồng tiêu
thụ Bitcoin, theo dõi tình hình phát triển và biến động liên tục của một đồng kỹ thuật số,
11
chính phủ vẫn chưa có quyết định chính thức cũng như khung pháp lý chặt chẽ và đồng
nhất về việc quản lý tiêu dùng trong giao dịch kỹ thuật sốnói chung và Bitcoin nói riêng.
Biểu đồ : Giá trị của Bitcoin trên thế giới (tính đến năm 2019)
Độ rủi ro của thị trường
Ngồi ra thì rủi ro thị trường cũng có thể là một trong các yếu tố tác động đến
chế độ pháp lý ở từng nước với Bitcoin vì chấp nhận Bitcoin là chấp nhận một loại
hình tiền điện tử tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là rủi ro hệ thống. Theo đó cac thị
trường chấp nhận Bitcoin như Mỹ, Canada hay Singapore có độ rủi ro thị trường là
0.00% một con số rất thấp, trong khi các thị hạn chế lưu hành Bitcoin có độ rủi ro khá
cao, như Trung Quốc là 0.9% hay Nga là 2.4%...
Nhìn chung, với các nước có độ rủi ro thị trường cao, chính phủ thường khơng
chấp nhận Bitcoin vì lo ngại thị trường sẽ khơng thể điều tiết và kiểm sốt đồng tiền
này, và có thể gây nguy hiểm cho cả thị trường.
Sự phát triển của thương mại điện tử.
Các nước càng phát triển mạnh phương thức thanh tốn khơng dùng tiền mặt
càng có xu hướng chấp nhập hợp pháp Bitcoin ( như US, EU, so với Trung Quốc và
Nga).
12
4. THỰC TIỄN SỬ DỤNG VÀ QUẢN LÝ TIỀN ĐIỆN TỬ Ở VIỆT NAM
4.1. Thực trạng khn khổ pháp lý quản lý tiền điện tử ở Việt Nam
Mặc dù hoạt động thanh tốn điện tử diễn ra gần 15 năm nhưng đến nay vẫn
thiếu hành lang pháp lý để quản lý các tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh tốn.
Ngày 22/11/2012 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 101/2012/NĐCP về thanh tốn
khơng dùng tiền mặt, trong đó có Điều 15 và Điều 16 quy định về các dịch vụ trung gian
thanh tốn và điều kiện cung ứng, cũng như quy định về quy trình thủ tục, hồ sơ, cấp
giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh tốn. Tuy nhiên, đến nay những
quy định này vẫn chưa được áp dụng thực tế vì cịn chờ Thơng tư hướng dẫn về hoạt
động cung ứng dịch vụ trung gian thanh tốn ra đời.
Do đó, về việc sử dụng Bitcoin như là một loại tiền tệ hoặc phương tiện thanh
tốn, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có ý kiến như sau:
Thứ nhất, đây là tiền điện tử nhưng nó có giá trị rất lớn, để có 1 đồng Bitcoin
địi hỏi phải tốn 15 triệu VNĐ, nếu đồng Bitcoin được chấp nhận tại Việt Nam sẽ dẫn
đến lạm phát phi mã1 và tình hình lạm phát khó kiểm sốt.
Thứ hai, Việt Nam là nước đang phát triển. Do đó việc áp dụng khoa học kĩ
thuật để “đào” Bitcoin là một việc làm khó khăn. Bên cạnh đó, tình trạng bảo mật kém 2
1 Lạm phát phi mã là tình trạng tăng mức giá chung của nền kinh tế với tốc độ hai hay ba chữ
2Theo thông tin từ Flexcoin, trang web của họ đã bị tấn công vào ngày 2/3 vừa rồi và hacker đã
đánh cắp tổng cộng 896 Bitcoin, tương đương khoảng 600.000 USD. Đây là lượng tiền được lưu
trữ trực tuyến, còn lượng tiền được lưu trữ ngoại tuyến khơng bị ảnh hưởng.
Trước tình hình đó, Flexcoin cho biết sẽ hồn trả số Bitcoin cịn trên kho ngoại tuyến cho
khách hàng nếu họ chứng minh được mình là chủ sở hữu. Riêng về số tiền đã bị đánh cắp thì có lẽ
người dùng khó lịng lấy lại được nếu khơng tìm ra kẻ trộm, bởi theo điều khoản của dịch vụ thì các
giao dịch trên Flexcoin được thực hiện bằng cách sử dụng mã hóa HTTPS, và cơng ty sẽ không
phải chịu trách nhiệm bảo hiểm bất kỳ Bitcoin được lưu trữ trong hệ thống.
Flexcoin giải thích, việc website đóng cửa là do cơng ty khơng có đủ nguồn lực và tài sản để
phục hồi từ những mất mát kể trên, nhưng khẳng định sẽ làm việc với các cơ quan thực thi pháp
luật để xác định nguồn gốc của cuộc tấn cơng.
Flexcoin bị đóng cửa chưa đầy một tuần sau khi Mt.Gox, một trong ba sàn giao dịch Bitcoin
lớn nhất thế giới tuyên bố phá sản sau khi bị hacker tấn công và trộm sạch 744.408 Bitcoin, tương
đương khoảng 500 triệu USD (giá cập nhật), chưa kể 100.000 Bitcoin thuộc sở hữu của chính
Mt.Gox. Lúc đó, Flexcoin cho rằng Mt.Gox đóng cửa là một điều khơng may, và nó khơng ảnh
hưởng đến hoạt động của họ.
13
dễ bị Hacker tấn cơng hệ thống.
Thứ ba, Chính phủ Việt Nam khơng thừa nhận đồng Bitcoin nên việc khai thác
và sử dụng mang tính rủi ro cao.
4.2. KHUYẾN NGHỊ VỀ CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ VÀ SỬ DỤNG BITCOIN Ở
VIỆT NAM TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP QUỐC TẾ
Bitcoin là tiền điện tử, có những rủi ro lớn khi sử dụng, gây ảnh hưởng nghiêm
trọng đến nền kinh tế thế giới và cả Việt Nam. Xét trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam
đang trong q trình hội nhập quốc tế hóa thì việc ngăn cấm khơng cho sử dụng Bitcoin
là một điều rất khó. Bên cạnh việc quản lý, điều hành tốt nền kinh tế tránh tình trạng
lạm phát, Chính phủ cần đề ra một số giải pháp phù hợp để quản lý đồng tiền điện tử
này cụ thể như:
Ban hành các văn bản luật để xử lí “mạnh tay” những người lợi dụng Bitcoin
để trục lợi gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế.
Tăng cường cơng tác an ninh mạng nhằm tránh trường hợp Hacker trục lợi từ
sơ hở, lỗ hổng bảo mật để khai thác thơng tin cá nhân từ các ngân hàng.
Một khi người dân mua hàng hóa từ các diễn đàn nước ngồi bằng Bitcoin cần
xây dựng hàng rào thuế khi vận chuyển hàng hóa vào Việt Nam, có như thế sẽ hạn chế
được phần nào việc người tiêu dùng sử dụng Bitcoin.
Tun truyền cho người dân hiểu khả năng rủi ro khi sử dụng, khai thác đồng
Bitcoin trên các phương tiện thơng tin đại chúng như: tivi, báo chí, mạng xã hội.
KẾT LUẬN
Với bài tiểu luận này, nhóm chúng tơi mong muốn góp một phần kiến thức vào
vấn đề sự ảnh hưởng của Bitcoin đối với quy luật lưu thơng tiền tệ ở Việt Nam. Do
những hạn chế về kiến thức Bitcoin cịn mới mẻ với Việt Nam nên đề tài của nhóm
chúng tơi khơng thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, bài tiểu luận của nhóm chúng
tơi mong muốn nhận được sự đánh giá nhiệt tình của thầy và các bạn để đề tài được
hồn thiện.
14
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
A. Tiếng Việt
1) Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. 2019. Thơng cáo báo chí về Bitcoin và
các loại tiền điện tử tương tự khác.
2) Phan Hồi Dương (2014). “Tiền điện tử, rủi ro rửa tiền và tài trợ khủng
bố”. Tạp chí Ngân hàng, số 3, tháng 2/2014.
3) Đậu Thị Mai Hương (2014). ” Một số vấn đề pháp lý về tiền điện tử và
khuyến nghị”. Tạp chí Ngân hàng, số 10, 2014.
4) Trang Ngọc (2014).”Q trình phát triển của đồng Bitcoin và những vấn
đề đặt ra”. Thị trường Tài chính Tiền tệ, số tháng 1/2014.
Các trang mạng tra cứu
1) Thời báo Ngân hàng Cơ quan của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
2) Website Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
/>3) Website Cục Thương mại điện tử và Công nghệ thông tin Bộ Công
Thương
/>4) https:// vn.investing.com
5) BTCNEWS.VN
15
PHỤ LỤC
Biểu đồ 1: Số lượng Bitcoin đang lưu thông
Nguồn: vn.investing.com
16
Biểu đồ 2: Các sàn giao dịch Bitcoin trên thế giới
Nguồn: BTCNEWS.VN