Đề tài: Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn Làm quen chữ cái

 TÊN ĐỀ TÀI : MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ HỌC TỐT MÔN 
LÀM QUEN VỚI CHỮ CÁI.
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chon đề tài.
Thế  kỷ XXI là kỷ nguyên của Công nghệ thông tin và hội nhập Quốc tế.  
Trong thời đại tri thức này chủ  yếu là cạnh tranh giữa các nền giáo dục và đào  
tạo. Để  đưa đất nước ta hội nhập thành công và cạnh tranh thắng lợi, sánh vai 
được với các cường quốc trên thế giới. Để nước Việt Nam trường tồn và có vị 
trí xứng đáng trên trường quốc tế, thì giáo dục và đào tạo nhất thiết phải đào tạo 
ra những con người có tư duy sáng tạo, có thói quen tìm tòi và phát huy cái mới,  
có khả  năng hợp tác, chia sẻ... Nói tóm lại là đào tạo nguồn nhân lực phục vụ 
phát triển kinh tế xã hội để tạo lập một xã hội Việt Nam văn minh hơn, sung túc 
hơn, an toàn hơn. 
Như chúng ta đã biết ở lứa tuổi mầm non, tất cả thế giới xung quanh trẻ 
đều mới lạ, bất cứ  cái gì trẻ  thấy cũng đều đáng yêu, đáng nhớ  và cũng thấy  
mới mẻ lạ lùng. Trường mầm non là trường học đầu tiên của mỗi người, nơi đó  
là phôi thai đầu tiên nuôi trẻ lớn lên trong con đường học vấn.
Chính vì thế  những kiến thức mà nhà sư  phạm đưa đến cho trẻ, dù chỉ  là 
những kiến thức sơ đẳng, đơn giản. Song vô cùng quan trọng trong cuộc đời mỗi 
đứa trẻ  sau này. Vì vậy, chúng ta đều hiểu rằng muốn có ngày mai trở  thành  
khoa học , một bậc thiên tài nào đó cũng không bao giờ dám phủ  nhận rằng, tôi 
không phải trải qua những năm tháng bập bẹ nói những câu nói đầu tiên.
Vì thế  muốn chuẩn bị  tốt cho trẻ  vào lớp 1, chúng ta không thể  giúp trẻ 
nhận biết và phát âm đúng 29 chữ cái, nhận biết và phát âm chuẩn các âm của 29  
chữ cái theo mẫu chữ in thường và viết thường, là bước khởi đầu cho trẻ có một 
nền tảng vững chắc trong quá trình học môn Tiếng Việt, mà ngôn ngữ là chiếc 
cầu nối giữa thế giới xung quanh với trẻ.
1


Cũng như các môn học khác, chúng ta sử  dụng những trò chơi và tổ  chức  

những trò chơi đó sẽ nhằm giúp trẻ nhận biết và phát âm của 29 chữ cái. Do đó  
mà tiết học Làm quen với chữ  cái, cần tổ  chức tiết học như  thế  nào cho sinh 
động, điều đó rất khó. Bởi vì tiết học này rất cần thiết không thể  thiếu được  
đối với trẻ.Vì vậy cần tổ chức như thế nào để môn hộc đạt kết quả cao là một 
điều vô cùng cần thiết. Đó là niềm trăn trở trong tôi mỗi ngày.
Nhận thức được tầm quan trọng vào việc truyền thụ vào học cho trẻ mẫu 
giáo tôi để tâm nghiên cứu bộ môn này. Là một giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo 
lớn 5 ­ 6 tuổi trường mầm non Tân việt. Sau khi tiếp thu và thực hiện chuyên đề 
"Làm quen với chữ cái" và tiếp thu chương trình giáo dục mầm non mới tại 
huyện. Tôi nhận thấy nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi làm quen với 
chữ , hình thành và phát triển kỹ năng nghe, nói,  đọc,  viết là rất quan trọng. 
Trường  mầm non là môi trường đầu tiên của trẻ ở đây trẻ được giáo lưu bạn 
bè, cô giáo mở rộng hiểu biết kiến thức giúp trẻ tốt để bước vào lớp một phổ 
thông. Chính vì những lý do trên mà tôi đã quyết định lựa chọn nghiên cứu đề tài: 
"Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen chữ cái", với mong muốn góp 
một phần nhỏ bé tri thức của mình trong việc nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu 
giáo 5 tuổi làm quen với chữ cái.
2. Môc tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
* Mục tiêu: 
Trước tình hình trên, là một giáo viên trực tiếp giảng dạy các em tôi luôn 
trăn trở  và suy nghĩ. Cần phải làm gì? Và làm thế  nào? Để  thu hút trẻ  có hứng 
thú trong học tập. Trẻ tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng  và hấp dẫn, giờ học đạt 
kết quả cao. Và tôi đã đi sâu tìm tòi nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi trẻ.  
Ở độ tuổi này vui chơi là hoạt động chủ đạo, trẻ học mà chơi, chơi mà học.
Do vậy tôi đã mạnh dạn suy nghĩ và cải tiến việc sử  dụng đồ  dùng trực 
quan gây hứng thú cho trẻ học tập tốt môn“ Làm quen với chữ cái”. Nghiên cứu 
2


để  tìm ra phương pháp tốt nhất, áp dụng vào từng bài dạy để  giờ  học đạt kết  

quả cao có hứng thú trong học tập và tiếp thu bài học một cách nhẹ nhàng và sâu  
sắc nhằm nâng cao  chất lượng giáo dục cho trẻ  5 ­6 tuổi nói chung và trường 
mầm non Tân Việt nói riêng. 

* Nhiệm vụ của đề tài:
­ Nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tế đối với việc cho trẻ làm quen với 
chữ cái tại Trường mầm non Tân Việt.
 Đề  xuất biện pháp chỉ  đạo và dạy học môn “Làm quen với chữ  cái cho 
trẻ 5 ­ 6 tuổi ở trường mầm non Tân Việt
3. Đối tượng nghiên cứu:
           Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn “Làm quen với chữ cái”  ở độ tuổi 
mẫu giáo 5­6 tuổi. 
           Lớp mẫu giáo 5 tuổi A Trường mần non Tân Việt
4. Giới hạn phạm vi nghiên vi nghiên cứu
Thời gian thực hiện đề tài: Thực hiện trong năm 2014 – 2015.
Một số phương pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi học tốt môn “ Làm quen  
với chữ cái” ở trường mầm non Tân Việt
5. Phương pháp nghiên cứu:
­  Phương pháp lý luận: Đọc tài liệu.
­  Phương pháp thực tiễn:
 +  Điều tra khảo sát, quan sát thực tế, 
           + Dự giờ, trao đổi ý kiến với đồng nghiệp về  nội dung của môn “Làm  
quen với chữ cái”
+ Tổng kết rút kinh nghiệm trong quả trình giảng dạy 
+ Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm ( Soạn giáo án đó thông qua 
các tiết dạy để kiểm tra tính khả thi của đề tài.
3


II. PHẦN NỘI DUNG

1. Cơ sở lý luận
Trong bối cảnh cả  nước hưởng  ứng và thực hiện tốt cuộc vận động “ Học 
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Thực hiện cuộc vận động “ 
Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức tự  học và sáng tạo, như  các hoạt  
động của ngành phát động phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh 
tích cực, Cũng nhằm mục đích  ấy, từng tiêu chí đã có tác động sâu sắc , toàn 
diện đến chất lượng giảng dạy của nhà trường, nhiệm vụ  của năm học là tiếp  
tục nâng cao chất lượng  chăm sóc giáo dục. 
Việc dạy bộ  môn “Làm quen với chữ  cái” cho trẻ  5 tuổi nên chú trọng 
vào quá trình hơn là kết quả. Trẻ  cần được hành động với các đối tượng, tác  
động vào các đối tượng, trải nghệm trực tiếp và tiếp tục hành động cho đến khi 
trẻ hài lòng với kết quả thu được, Trên cơ sở đó giáo viên hiểu trẻ học như thế 
nào để  là người giúp đỡ  trợ  giúp việc học cho trẻ  để  trẻ  tự  suy nghĩ và hành  
động dựa trên những ý tưởng mà không phải là người giảng giải kiến thức cho  
trẻ.
Đứng trước xu thế đó, nghành học mầm non là một mắt xích đầu tiên cực 
kỳ quan trọng trong  hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học đặt nền móng cho 
sự  hình thành và phát triển nhân cách con người. Trên cơ  sở  cung cấp những tri 
thức khoa học ban đầu về tự nhiên xã hội, phát triển các năng lực nhận thức, các 

4


thao tác tư duy và hoạt động thực tiễn. Đồng thời bồi dưỡng những tình cảm tốt 
đẹp, những đức tính cao quý để phát triển một con người toàn diện.
Ngôn ngữ  mẹ  đẻ  phát triển tốt chính là phương tiện quan trọng để  phát  
triển trí tuệ  giúp cho việc tiếp thu kiến thức học tập tốt  ở tiểu học và các cấp  
học sau này. Hình thành và phát triển các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết là rất quan  
trọng. Đó là nền tảng để  hiểu về  thế  giới chữ viết và tiếp nhận nhiều tri thức  
mới. Thông qua các hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, qua các buổi tham  

quan, dạo chơi...cần kích thích trẻ  sử  dụng tiếng việt một cách thành thạo mở 
rộng vốn từ  về  thế  giới xung quanh, tập cho trẻ  biết cách diễn đạt những gì  
muốn nói một cách rõ ràng, không nói ngọng, không nói lắp...
Tuy nhiên để  trẻ  nhanh chóng tiếp cận và phát huy tốt các kỹ  năng đó thì 
một điều cần thiết là cần phải đổi mới phương pháp, hình thức tổ  chức. Trong 
quá trình cho trẻ  làm quen với 29 chữ  cái và một trong những con đường hiệu  
quả  nhất là phải theo hướng giáo dục mầm non mới. Điều đó đồng nghĩa với  
việc phải tổ chức nhiều hoạt động khác nhau. Đó là các hoạt động trẻ yêu thích,  
hứng thú đáp ứng với sự  phát triển của trẻ. Trẻ được trải  nghiệm, tìm tòi, khám 
phá thể hiện chính  mình, cô chỉ là người hướng dẫn gợi mở.
Vì thế  muốn chuẩn bị  tốt cho trẻ  vào lớp 1, chúng ta không thể  giúp tẻ 
nhận biết và phát âm đúng 29 chữ cái, nhận biết và phát âm chuẩn các âm của 29  
chữ cái theo mẫu chữ in thường và viết thường, là bước khởi đầu cho trẻ có một 
nền tảng vững chắc trong quá trình học môn Tiếng Việt, mà ngôn ngữ là chiếc 
cầu nối giữa thế giới xung quanh với trẻ.
Cũng như các môn học khác, chúng ta sử  dụng những trò chơi và tổ  chức  
những trò chơi đó sẽ  nhằm giúp trẻ  nhận biết và phát âm của 29 chữ  cái. Do 
đómà tiết học Làm quen với chữ cái, cần tổ chức tiết học như thế nào cho sinh  
động, điều đó rất khó. Bởi vì tiết học náy rất cần thiết không thể  thiếu được  
đối với trẻ.Vì vậy cần tổ chức như thế nào để môn hộc đạt kết quả cao là một 
điều vô cùng cần thiết. Đó là nềm trăn trở trong tôi mỗi ngày.
5


Như  vậy thông qua bộ  môn làm quen với chữ  cái đã giúp trẻ  phát triển 
một cách toàn diện, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển đó là mục 
đích hàng đầu của giáo dục mầm non. Nên việc tổ  chức cho trẻ làm quen với  
chữ  cái được bộ  giáo dục mầm non đã được đưa vào trong chương trình dạy 
trẻ thành một hoạt động chính trong trường mầm non.
Là giáo viên chủ  nhiệm lớp mẫu giáo5 tuổi A, tôi luôn luôn thực hiện 

đúng kế  hoạch, đúng chương trình giảng dạy là cho trẻ  làm quen với chữ  cái 
ở  mọi  lúc, mọi  nơi  thông qua các tiết học.  Đối với tiết dạy tôi luôn thực 
hiệnđúng chương trình, dạy đúng trình tự  các bước, các phần dạy đầu tư  nội 
dung nhưng nhưng tôi thấy giờ học đạt kết quả chưa cao, trẻ học không hứng 
thú, không tập chung chú ý nghe giảng, trẻ  mệt m ỏi, không chịu suy nghĩ để 
trả  lời các câu hỏi của cô, trẻ  không tích cực thanm gia vào các hoạt động,  
dẫn đến sự  tiếp thu kiến thực c ủa tr ẻ  ch ậm, tr ẻ  n ắm b ắt ki ến th ức không  
chắc chắn dẫn tới kết quả gi ờ học không cao.
Chính vỉ  thế  mà tôi mạnh dạn nghiên cứu và đưa một số  biện pháp, hình 
thức giảng dạy sao cho trẻ tiếp cận một cách thoải mái nhẹ nhàng mà  mang l¹i
kÕt qu¶ cao trong c¸c tiÕt häc. Qua thực tế  giảng dạy bộ  môn này tôi gặp 
không ít khó khăn và thuận lợi.
2. Thực trạng.
* Thuận lợi:
Qua những năm thực hiện chuyên đề “Làm quen chữ cái” từ những thực tế 
trên cùng với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Phòng giáo dục và Đào tạo huyện  
Đông Triều và Ban giám hiệu nhà trường. Trường đã khắc phục được những 
khó khăn trên bằng cách tạo điều kiện cho chị em giáo viên học tập các chuyên 
đề  do Sở  giáo dục, Phòng giáo dục và đào tạo tổ  chức khuyến khích động viên 
chị em học tập, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, nhà trường tổ chức thăm lớp, dự 
giờ  của các giáo viên trong trường để  góp ý, đúc rút kinh nghiệm. Bên cạnh đó 
còn tổ chức cho chị em giáo viên chủ yếu là lớp 5 tuổi được thăm lớp dự giờ các  
6


trường trọng điểm trong huyện về  bộ  môn và sưu tầm các nguồn phế  liệu rẻ 
tiền, sẵn có  ở  địa phương để  làm đồ  chơi hấp dẫn và phù hợp với trẻ. Tham  
khảo thêm sách báo tạp chí có nội dung liên quan đến việc cho trẻ làm quen chữ 
cái.  Chị em đã động viên lẫn nhau sáng tác thơ ca, hò, vè, ca dao, đồng dao, câu đố 
về chuyên đề do ngành học và  nhà trường tổ chức, đầu tư đầy đủ về cơ sở vật chất 

trang thiết bị dạy học, khích lệ  động viên chị em ứng dụng công nghệ  thông tin  
vào các hoạt động giáo dục, lên kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi theo từng chủ đề 
phù hợp với từng chủ điểm, hướng dẫn làm các tranh ở góc chữ cái để trẻ được  
làm quen  ở mọi lúc mọi nơi, cơ sở  vật chất thì khang trang đầy đủ, phòng học  
rộng thoáng và đầy đủ điều kiện hoạt động có đồ  dùng dạy học phong phú phù 
hợp với lứa tuổi. Trường tôi luôn coi trọng đến việc tạo môi trường chữ  viết  
phong phú , hấp dẫn để lôi cuốn trẻ, lớp học được trang bị bộ bàn ghế ngồi học 
đúng quy cách của Bộ Giáo dục và Đào tạo đề  ra, được trang bị  bộ  máy vi tính 
Kidmarts, ti vi, đầu đĩa thuận lợi cho việc dạy và học để trẻ được tiếp cận với 
vệc học chữ cái thông qua các trò chơi trên máy. Đa số phụ huynh quan tâm đến  
việc học của con cái.
Luôn luôn được  sự  quan tâm của Ban Giám hiệu nhà trường,  các cấp 
Đảng ủy, chính quyền địa phương quan tâm chăm lo cho công tác giáo dục.
Hai giáo viên đứng lớp đều đạt trình độ  trên chuẩn, đều là giáo viên dạy 
giỏi cấp huyện, luôn yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình năng động trong công tác.
*. Khó khăn:
Trong quá trình thực hiện bản thân tôi còn gặp nhiều khó khăn, một số 
cháu mới đi học năm đầu tiên nên chưa mạnh dạn, nhiều cháu còn nói ngọng, nói 
lắp, nhận thức của trẻ  chênh lệch nhau nên việc truyền thụ  kiến thức gặp rất  
nhiều khó khăn. Mặc dù trường đã mua sắm đầy đủ về cơ sở vật chất cũng như 
đầu tư về chuyên môn nhưng cũng chưa thực sự đáp ứng đủ so với nhu cầu học  
tập của môn "Làm quen chữ cái".
7


* Các nguyên nhân yếu tố gây tác động : 
­ Về  học sinh. Trình độ  tiếp thu của trẻ  không đồng đều, một số  cháu mới đi 
học năm đầu tiên nên còn chưa mạnh dạn, các cháu không đi học lớp mẫu giáo 4  
– 5 tuổi.
Do một số trẻ còn nói ngọng, nói lắp.

­ Về  cô. Trình độ  ứng dụng công nghệ  thông tin trong giảng dạy  vẫn còn hạn  
chế. ­ Về phụ huynh.  Bên cạnh những khó khăn trên đa số phụ huynh ở trường  
tôi nghề nghiệp chính chủ yếu là làm nông nghiệp nên không ít phụ huynh chưa 
nhận thức được hết tầm quan trọng của độ  tuổi mẫu giáo. Còn xem nhẹ  việc 
học  ở  độ  tuổi này. Cho con nghỉ  học còn tuỳ  tiện, đi muộn về  sớm, chưa chịu 
khó dạy thêm cho con ở nhà. Một số phụ huynh lại nôn nóng trong việc cho con 
em mình học đọc, học viết nên đã dạy trước dẫn đến việc tiếp thu bài của tiết  
học không đồng đều, trẻ tỏ ra kiêu căng vì mình đã biết rồi nên không còn chú ý  
đến tiết học. Những thực trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ  kiến 
thức của cô và khả  năng tiếp thu của trẻ  đó là sự  bất cập giữa gia đình và nhà 
trường.
Trước thực trạng này tôi đã chăn trở tìm ra những biện pháp thiết thực làm 
sao để tổ chức cho trẻ học mà chúng nghĩ mình đang chơi và tuy chơi nhưng mà 
mang lại hiệu quả cao 
* Khảo sát thực trạng.
Đây là bước đầu tiên nhằm xác định tình trạng của trẻ để  giáo viên nắm 
được kỹ  năng nghe, nói, đọc viết của trẻ  để  từ  đó có biện pháp thấy đổi phù 
hợp
Trong năm học 2014­ 2015 được nhà trường phân công chủ nhiện lớp mẫu  
giáo 5 tuổi A ở thôn Tân Lập trường mầm non Tân việt nơi tôi công tác. Tổng số 
trẻ 5 tuổi lớp tôi là 28 cháu. Trong đó : Có11 cháu nữ. Có 17 cháu nam 

8


Hoàn cảnh gia đình các cháu đều làm nghề nông nghiệp, trình độ còn hạn  
chế, công việc bận rộn ít có điều kiện quan tâm đến các cháu. Nên ngay từ đầu 
năm học, tôi đã tiến hành khảo sát trẻ và thông qua các bài tập để từ đó đánh giá  
và có sự tác động đúng với từng trẻ. Quá trình khảo sát qua các hoạt động chung 
và qua các hoạt động hàng ngày, để từ đó đánh giá từng trẻ theo các khả năng

Kết quả khảo sát đầu năm của lớp tôi như sau: 
Số 
trẻ 
KS

TT

Khả năng

1
2
3

Trẻ nhận biết và phát âm đúng
Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế
Trẻ tô, vẽ đúng chữ cái
Trẻ   hứng   thú,   tích   cực   tham   gia   hoạt 

4
5

động làm quen chữ cái
Biết cách cầm sách, mở  sách ra xem và 

Đạt
Chưa đạt
Số 
Tỷ 
Số 
Tỷ 

lượn
lệ lượng lệ
g

28
28
28

22
20
18

79%
71%
65%

6
8
10

21%
29%
35%

28

22

79%

6

21%

28

23

82%

5

18%

quy trình đọc
Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy những biện pháp thông thường, cứng 

nhắc chưa có biện pháp mới tác động thì chất lượng đạt được trên trẻ  về  các 
mức độ trung bình và yếu còn ở mức rất cao, số trẻ nhận biết và phát âm đúng  
còn thấp. Vì vậy tôi đã suy nghĩ làm thế  nào để  có biện pháp hữu hiệu nhất 
trong việc thực hiện nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu giáo lớn 5 ­ 6 tuổi làm quen  
với chữ viết đạt hiệu quả cao.
* Đánh giá phân tích khảo sát thực trạng.
Qua việc khảo sát thực trạng kết quả cho thấy các cháu phát triển các mặt 
còn hạn chế, đặc biệt là phátt triển nhận thức, ngôn ngữ còn thấp. Chính vì thế 
là một giáo viên chủ  nhiệm lớp tôi luôn băn khoăn, trăn trở  phải làm cách nào? 
Cần phải làm gì? Và làm như  thế  nào? Đó là câu hỏi luôn trăn trở  tôi phải suy  
nghĩ tìm ra cách dạy tốt nhất để  đưa trẻ  vào giờ  học một cách nhẹ  nhàng, thải 
mái, mà giờ  học vẫn đạt kết quả  cao. Để  phát triển nhận thức, ngôn ngữ  theo 
9

đúng độ tuổi tâm sinh lý của trẻ. Để trẻ được phát triển được toàn diện về cả 5  
mặt giáo dục và tạo tiền đề cho trẻ bước vào lớp 1 Tiểu học, nên tôi đã bám sát  
vào 7 hoạt động giáo dục trong chương trình giáo dục mầm non 5­6 tuổi.và 5 
tiêu chí đánh giá trẻ. Và tôi thấy rằng bộ môn “ Làm  quen với chữ cái” lµ m«n
giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của sở giáo dục,  
phòng giáo dục đào tạo huyện Đông Triều. Trường chúng tôi với bề  dày thành 
tích là một trong những trường đạt tiên tiến cấp huyện và trường chuẩn quốc 
gia giai đọan I. Trường đã khắc phục được những khó khăn trên bằng cách tạo  
điều kiện cho chị em giáo viên học tập các chuyên đề  do Sở giáo dục và phòng  
giáo dục tổ chức khuyến khích động viên chị em học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, 
nhà trường tổ chức thăm dự lớp, dự giờ giáo viên trong trường để góp ý, đúc rút 
kinh nghiệm. Bên cạnh đó còn còn tổ chức cho chị em giáo viên chủ yếu là dạy 5 
tuổi được thăm dự giờ các trường trọng điểm trong huyện về các bộ môn và sưu  
tầm các nguồn phế  liệu rẻ  tiền sắn có ở  địa phương hấp dẫn phù hợp với trẻ. 
Tham khảo thên sách báo, tạp chí có nội dung liên quan đến việc cho trẻ  làm  
quen với chữ cái. Chị em động viên lẫn nhau sáng tác thơ, ca, hò vè, ca dao, đồng 
dao, câu đố  về  chuyên đề  do nghành học và nhà trương tổ  chức. Dựa vào đặc 
điểm của trẻ là hiếu động ham hiểu biết, thích khám phá, tìm tòi ra những cái mới 
lạ và ưa những màu sắc hấp dẫn. Cho nên khả năng nhận thức của trẻ mau mất đi  
và mau chóng được hình thành. Cho nên muốn thu hút sự chú ý của trẻ vào giờ học  
thì trước hết đồ  dùng trực quan phải mới lạ, hấp dẫn, và luôn luôn thay đổi đồ 
dùng phù hợp với đặc điểm từng bài dạy, như  vậy trẻ  cảm thấy tò mò và chú ý  
hơn.
Khi đã làm ra những đồ dùng trực quan hấp dẫn về màu sắc, đa dạng về thể 
loại và tôi lại suy nghĩ “ Cần đưa đồ dùng trực quan như thế nào?” để thu hút sự tò 
mo, thích khám phá, suy đoán cho trẻ? Và tôi đã tìm tòi, sáng tạo, sưu tầm ra bài thơ,  
câu đố những lời nói minh họa để giới thiệu. Sau đó cho trẻ suy đoán và khi trẻ đã 
đoán ra rồi tôi kết hợp giữa đồ dùng trực quan.

Qua cách tổ chức cho trẻ tham gia vào các hoạt động cụ thể trên tiết học,  
lúc đầu tôi thấy trẻ  tham gia hoạt động không hào hứng, một số  trẻ  thích, một 
10


số  trẻ  không chích và chưa có nề  nếp trong học tập. Trong quá trình thực hiện 
tôi quan sát, ghi chép đầy đủ và đánh giá chất lượng như sau:
­ Trẻ cầm vở để tô, ngồi tô đúng chữ cái là: 20/28%: Đạt: 71%. Chưa đạt: 8/28% 
Đạt: 29%
­ Trẻ hứng thú tham, tích cực tham gia hoạt động làm quen với chữ cái là: 22/28 
đạt 79 %. Chưa đạt: 21%
­ Số trẻ có tham gia vào hoạt động học tập, nhận biết chữ cái đôi lúc còn nhầm,  
phát âm chưa chuẩn, khẳ năng nghi nhớ  không bền và tham già hoạt động chưa 
thực sự chú ý là:20/28 đạt  đạt 71 %.
­ Trẻ  biết cách cầm sách, mở  sách ra xem và quy trình đọc là: 23/28 Đạt 82%.  
Chưa đạt: 18%.
Dựa trên những kế hoạch , sự chủ đạo của nhà trường là người giáo viên  
trực tiếp giáo dục chăm sóc trẻ, người giáo viên phải làm gì để  đạt được kết 
quả cao hơn nữa, nắm vững nội dung, nâng cao kiến thức hoạt động cho trẻ lầm 
quen với chữ cái một cách nhẹ nhàng thoải mái và có hiệu quả chuẩn bị cho trẻ 
tâm thế vững vàng để bước vào lớp 1 và tôi xin nêu một số giải pháp sau

3: Các giải pháp.
3.1: Mục tiêu của giải pháp:
Là giáo viên mầm non muốn giảng dạy tốt bộ môn làm quen với chữ  cái 
thì trước tiên giáo viên phải nắm vững các phương pháp và tìm ra được nhiều 
các hình thức tổ chức cho trẻ làm quen với chữ cái. Chính vì vậy là một giáo viên  
tôi luôn tự  học tập bồi dưỡng và nâng cao trình độ  chuyên môn nghiệp vụ  của 
mình bằng nhiều hình thức khác nhau như tôi luôn tìm tòi tài liệu tham khảo, học 
hỏi các bạn đồng nghiệp qua các buổi chuyên đề  và sinh hoạt chuyên môn, qua 

các buổi học bồi dưỡng chuyên môn do phòng giáo dục tổ  chức để   ứng dụng 
vào bài dạy giúp trẻ học tốt môn “Làm quen với chữ cái”.
11


3.2: Nội dung và cách thức thể hiện giải pháp, biện pháp.
*  Biện pháp gây hứng thú cho trẻ trên hoạt động "Làm quen chữ cái"
Như chúng ta đã biết, trẻ em là một thực thể tự nhiên, giáo dục bắt đầu từ 
đứa trẻ, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước  
tiên tôi phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Trẻ ở đây sự tập trung chú  
ý chưa bền vững, trẻ thích những cái đẹp, mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây  
hứng thú cho trẻ ở bộ môn này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng nhắc 
và khô khan có phần "kỷ  luật". Nếu như  cô giáo cứ  ép buộc trẻ  ngồi học một  
cách tuân thủ  như  một học sinh tiểu học hoặc một tiết dạy không có sáng tạo, 
dập khuôn chưa có hình thức đổi mới còn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ  uể 
oải trong tiết học phân tán tư tưởng, nhàm  chán, tiếp thu bài hạn chế. Và tôi đã 
tìm ra một số giải pháp gây sự hứng thú cho trẻ đó là: Trước hết là chuẩn bị đầy 
đủ  đồ  dùng cho cô và trẻ  vì đồ  dùng rất cần thiết, trẻ  mẫu giáo suy nghĩ bằng 
hình thức tư duy hình tượng, tư duy gắn liền với tình cảm. Trẻ ghi nhớ những gì 
gây  ấn tượng mạnh, một câu chuyện hấp dẫn hay một bức tranh đẹp mới lạ. 
Chính vì thế, khi dạy một tiết "Làm quen chữ  cái" tôi cho rằng: Đồ  dùng trực  
quan là yếu tố đầu tiên yêu cầu điểm đặc biệt phải bảo đảm an toàn.
Bước đầu trẻ  được làm quen với từng chữ  cái có trong nhóm chữ  và trẻ 
được lần lượt làm quen các chữ qua vật chất, tranh ảnh mà trong đó có chứa một  
chữ cái mà chúng ta định cho trẻ làm quen.
Ví dụ:  Trẻ làm  quen với chữ G, Y (chủ điểm phương tiện giao thông).
Trước tiên là cách vào bài đã gây sự  hứng thú đối với trẻ, tôi cho cả  lớp  
đọc thơ "Cô dạy con". 
Qua đó, trẻ tri giác và hiểu rõ hơn về  phương tiện giao thông và đặc biệt  
là được đọc và làm quen từng chữ cái, tiếp đến tôi đưa bức tranh vẽ  về nhà ga, 

hỏi bức tranh này vẽ về cái gì ? (Nhà ga). Trong nhà ga có những dòng người qua  
12


lại đón khách, trả khách .... Qua bức tranh trẻ hiểu rõ hơn và tăng thêm tính tò mò  
hấp dẫn. Sau đó cô giới thiệu dưới bức tranh có từ "Nhà ga" bạn nào hãy lên chỉ 
những chữ cái đã được học và cô cho trẻ làm quen với chữ "G".
Tiếp đến chữ "Y" cô hỏi trẻ: Ngoài tầu hoả ra thì còn có phương tiện giao 
thông gì nữa ? Trả lời: Máy bay .Cô và trẻ  cùng đàm thoại về máy bay dùng để 
làm  gì ? Bay ở đâu ? Cô đưa máy bay nhựa ra cho trẻ quan sát, đàm thoại và hỏi:  
Ai có thể  lên rút  cho cô 2 chữ cái giống nhau trong từ  "Máy bay" và trẻ  lên rút  
chữ "Y".
Hoặc là để  chuẩn bị  cho trò chơi  ở  tiết 2 lúc ngoài trời tôi cùng trẻ  trò 
chuyện về trò chơi "Các phương tiện giao thông vào bến". Tôi huy động trẻ sưu 
tầm bìa catton, tranh  ảnh, hoạ báo về  các phương tiện như: Máy bay, đoàn tàu,  
ôtô, thuyền buồm.... Hướng dẫn trẻ  cắt sát mép các hình  ảnh đó. Khi vào trò  
chơi cô giới thiệu các bến và phương tiện giao thông nào thì phải vào bến được 
làm quen tìm cắt dán các chữ  cái lên các phương tiện giao thông, trẻ  hứng thú 
hơn với chính đồ dùng mình làm ra.
Kết quả từ việc cô và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ dùng học tập, tôi thấy trẻ 
hứng thú hơn vào tiết học, bản thân cô giáo lên lớp tự  tin hơn, gần gũi với trẻ 
hơn.
* Tạo môi trường cho trẻ làm quen với chữ cái.
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt, hấp dẫn là gây được sự 
chú ý của trẻ. Vì thế tạo môi trường chữ cái trong lớp học là rất cần thiết để 
làm nổi bật bộ môn và chuyên đê. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay giờ 
rảnh rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật trang trí góc 
theo chủ điểm.
. VD: Khi cô phân tích chữ b có một nét thẳng và một nét cong bên phải, 
trẻ dễ dàng nhận biết và chỉ cần học thuộc chữ b

13


Để cũng cố chữ cái đã học ở góc chữ cái tôi gắn các hình và kèm chữ 
cái. VD: Hình cái ca, có chữ “cái ca” kèm theo, hoặc mỗi bài thơ trong chủ điểm, 
cho trẻ tô màu vào các chữ cái đã học. Để nâng cao yêu cầu chữ viết, tôi gắn 
hình con cá trong chủ điểm động vật, bên cạnh là khoảng trống, trẻ có thể viết 
chữ con cá vào … Mỗi chủ điểm tôi lại thay vào nhiều hình ảnh khác nhau để 
tránh sự nhàm chán và kích thích sự khám phá ham muốn học hỏi nơi trẻ.
Vấn đề tạo ra môi trường chữ không khó nhưng để môi trường mang tính 
thẩm mỹ thu hút sự quan sát, tìm tòi của trẻ là vấn đề khó hơn. Do đó tôi không 
ngừng nghiên cứu để tạo ra môi trường phong phú đa dạng, thẩm mỹ và thay đổi 
thường xuyên ở các góc tranh chuyện, góc chữ cái. Bên cạnh đó tôi còn sưu tầm 
những bộ tranh chuyện, thơ, tạp chí, họa báo với nhiều hình ảnh đẹp, có chữ cái 
to kèm theo,  có chủ đề phù hợp các hoạt động theo từng chủ điểm. Về chuyện, 
tôi sưu tầm các chuyện cổ tích, chuyện dân gian, để trẻ kể chuyện theo tranh, kể 
chuyện sáng tạo, Ngoài ra còn có các bộ chữ cái, tranh lô tô chữ cái, bàn cờ chữ 
cái, tranh kèm nội dung theo chủ đề.
Ví dụ: Phía trên khoảng tường rộng tôi dán chữ  “ Bé cùng làm quen với  
chữ  cái. Tôi lựa chọn cắt dán để  phù hợp với chủ  điểm. Ví dụ: Như  chủ  điểm  
thế giới thực vật thì tôi cắt bìa thành cây to sau đó cho trẻ vẽ cắt dán hoặc sưu  
tầm họa báo tranh ảnh  về các loại lá, hột hạt chữ cái theo sự hướng dẫn của cô  
giáo như lá thì trẻ dán chữ l, quả mận thì dán chữ m, hạt na thì dán chữ n. .. Hoặc 
cô giáo vẽ  các hình  ảnh về  vườn hoa cúc mùa xuân trong   bài thơ  “ Hoa cúc 
vàng” cô giáo viết chư  in thường hết cả bài thơ, nhưng những chữ cố định cho 
trẻ làm quen l,m,n thì cô tô màu sắc khác nổi bật để trẻ dễ nhìn thấy.
.Kết quả các biện pháp này theo đánh giá đạt 90%

 * Biện pháp tổ chức trên tiết học:

14


Hình thức cho trẻ  làm quen với chữ  cái thông qua hoạt động học tập là 
hình thức cơ  bản và chủ  yếu, vì nó thực hiện được mục đích yêu cầu của văn  
học. Kiến thức mà trẻ thu nhận được có hệ thống lôgíc.
Để tiết học đi vào tâm hồn trẻ một cách sống động, không khô khan, cứng 
nhắc thì điều điều đầu tiên là cô giáo thực sự  phải có một tài nghệ  dẫn dắt. 
Hoạt động học làm quen với chữ  cái đưa thế  giới chữ  viết đến với trẻ  bằng 
nhiều phương pháp, hình thức khác nhau. Các phương pháp, hình thức đó gắn 
liền với nhau một cách chặt chẽ. Mỗi phương pháp, hình thức đều có ưu thế và  
hạn chế nhất định. Vì vậy khi dạy trẻ làm quen với chữ cái cô giáo cần lựa chọn  
các phương pháp, hình thức phù hợp với yêu cầu của tứng tiết dạy, để  thu hút 
sự tập trung chú ý tạo hứng thú của trẻ trong tiết học, giúp cho giờ học đạt hiệu  
quả cao. 
Muốn vậy cô giáo phải:  ­ Lấy trẻ làm trung tâm.
­ Phát huy tính tích cực của trẻ.
­ Dạy trẻ theo hướng lồng ghép tích hợp.
Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ "Làm quen chữ cái" là các 
kiến thức khi truyền thụ  đến trẻ  phải hết sức ngắn gọn, tuyệt đối tránh hình 
thức, dập khuôn, luôn sáng tạo đổi mới vì thế  trước khi lên lớp một tiết dạy  

"Làm quen  chữ  cái" tôi phải chuẩn bị  đồ  dùng, soạn bài và nghiên cứu kỹ  bài 
soạn. Nắm rõ yêu cầu của bài dạy, chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc động, 
tĩnh phù hợp.
Ngoài ra, để tạo hứng thú thì cô phải có nghệ thuật lên lớp ngôn ngữ diễn  
đạt ngắn gọn để  hấp dẫn trẻ  vào tiết học. Trước khi vào bài tôi thường kể 
chuyện (dựa trên chủ điểm) hoặc sáng tác thơ, vè hay những trò chơi luôn cuốn  
hút trẻ vào thực tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu tránh gò bó. 
Ví dụ:    Cho trẻ  làm quen với chữ  b,d,đ chủ  điểm  "Mùa xuân"  tôi giới 

thiệu:  Hôm nay chúng mình tổ chức hội hoa xuân, các loài hoa về dự hội rất là  
15


đông đủ. Nào chúng mình cùng xem có những loài hoa gì ?   (Trẻ  đi và hát bài  
"Màu hoa" sau đó kể  tên hoa hồng, hoa đào, hoa phù dung, hoa cánh bướm....  
lần lượt đưa từng tranh ra cho trẻ xem tranh hoa bướm và trẻ làm  quen với chữ  
b,d,đ). 
* Biện pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái qua trò chơi
Dựa vào đặc điểm của trẻ mẫu giáo là hay bắt chước và dạy nói cho trẻ 
dựa trên hình thức nói theo cô, trẻ chưa biết phân tích cách cấu tạo về âm. Do đó  
có nhiều lỗi phát âm trong tiếng việt. Chính vì vậy cô giáo cần xây dựng các trò 
chơi luyện phát âm đúng các âm phù hợp. 
Ví dụ: Các trò chơi "Bắt chước tiếng kêu của các con vật" để  rèn luyện 
phát âm cho trẻ như: Gà con kêu "chiếp chiếp", ếch kêu " ộp ộp", vịt con kêu 
"vít vít"... để  trẻ  phát âm theo cô một cách tự  nhiên và cô không cần phải giải 
quyến cho trẽ cách khép môi, bật hơi. 
Trò chơi cũng không thể thiếu trong tiết học này tôi lựa chọn trò chơi cho  
phù hợp với bài hát "Màu hoa" sau đó kể  tên hoa hồng, hoa đào, hoa phù dung, 
hoa cánh bướm".... Lần lượt tôi đưa từng trang cho trẻ xem tranh hoa bướm và 
trẻ làm quen với chữ B. Hoa phù dung để  trẻ được làm  quen với chữ D và hoa  
đào được làm  quen với chữ Đ. 
Tôi lựa chọn trò chơi cho phù hợp với chủ  điểm có những trò chơi như  
­ Tìm chữ cái trong câu đố.Đi chợ tết.Tổ chức tìm tên các loại hoa có chứa 
chữ cái vừa học. Cách hướng dẫn trò chơi:  
Cô giới thiệu mùa xuân đến các ông Đồ thường làm gì ?  Các con có muốn  
viết chữ giống ông Đồ  không ?  Cô cho 8 trẻ  đứng thành 2 hàng, cô chuẩn bị  2  
câu đố có các chữ b,d,đ khi nghe hiệu lệnh 2 đội lên gạch chân những chữ cái cô 
vừa nêu, thời gian quy định là một bài  hát mùa xuân lúc nào hát xong là kết thúc 
trò chơi. Sau đó cô cho trẻ  kiểm tra chữ  cái đúng với yêu cầu. Khi chuyển tiếp  

sang trò chơi thứ  hai đó là trò chơi  "Đi chợ  tết"  (Tất cả  trẻ  đều được chơi). 
16


Trước ngày tết bố mẹ các con thường làm gì ? (Trẻ nghĩ ngay đến trang hoàng  
nhà cửa và đi sắm tết) cô chuẩn bị các gói có các loại hoa quả bánh kẹo ở trên,  
mỗi thứ đều gắn các chữ cái B, D, Đ. Cô phát cho trẻ mỗi cái giỏ  nói nào chúng  
mình cùng đi chợ tết. Tổ 1 hãy mua những món hàng có chữ B, đó là những thứ 
gì ? Trẻ  nói bánh quy, bánh chưng, bánh giầy .... tổ thứ 2 mua những món hàng 
có chữ cái d, đó là những thứ gì ? quả dừa, quả dứa.... tổ thứ 3 mua những món 
hàng chứa chữ cái d.... khi mua hàng xong trẻ phải nói được đó là loại gì ? và có  
chữ cái gì ? các tổ kiểm tra lẫn nhau và đọc to chữ cái. 
Đến trò chơi tìm tên các loại hoa có chữa chữ cái B, D, Đ "Mùa xuân đến  
cho chúng mình được đi chơi  ở  những đâu ?" (Được đi xem pháo hoa, đi công  
viên) trong công viên có rất nhiều loại hoa bây giờ cô cho các con đọc bài "Rềnh 
rềnh ràng ràng" đến các loại hoa nào các con đoán hoa đó  và giơ tranh lô tô đọc 
to chữ cái chúng mình vừa học
Trẻ giơ lô tô hoa đào và nói hoa đào có chữ Đ. Cứ như thế cô đọc cho trẻ 
đoán chữ b, d, đ sau đó cho trẻ đọc và từng nhóm bạn đối nhau.
Hay với chủ điểm "Trường mầm non" với nhóm chữ  cái O, Ô, Ơ vào bài 
tôi kể cho trẻ  nghe câu chuyện "Vịt con trong ngày khai trường" sau đó hỏi trẻ, 
ngày đầu tiên đến lớp Vịt con chuẩn bị trong cặp được những gì ? Trẻ nói bảng 
con, vở, hộp màu .... tôi cho trẻ  làm quen chữ  O qua từ   "bảng con" khi Vịt con  
viết trên bảng đã thành thạo cô giáo Ngan bảo Vịt con lấy gì ? (Hộp màu) và cô 
cho trẻ  làm quen chữ Ô trong từ "hộp màu" cô giáo Ngan ra bài tập về  nhà vào  
đâu "Quyển vở". Cũng như   ở phần trên tôi cho trẻ  chơi trò chơi tạo dáng thành 
chữ  cái. Bạn nào có thể  tạo dáng chữ  O trên cơ  thể  nào ? Cô cho trẻ  được tạo  
như cong ngón tay lại, cháu thì há miệng, cháu thì dùng hai cánh tay.... 
Hoặc với trò chơi "Tìm đồ  dùng học tập" trên các đồ  dùng học tập có 
chứa các chữ cái con vừa học bây giờ cô sẽ phát cho mỗi bạn chữ cái khi có hiệu 

lệnh các con phải lấy ngay đồ dùng có chứa chữ cái đó. Ví dụ: Trẻ có chữ Ơ thì 
17


phải lấy thước kẻ, cô cho trẻ  vừa đi vừa hát bài "Vịt con học chữ" sau đó cô  
kiểm tra số trẻ lấy đúng đồ dùng và cho trẻ nói tác dụng của từng đồ dùng đó.
Thông qua trò chơi Kitsmart   cho trẻ  làm quen với chữ  cái giúp trẻ  hào  
hứng, hứng thú  qua các trò chơi động. Giúp trẻ khắc sâu kiến thức hơn. 
*  Biện pháp lồng ghép tích hợp các môn học khác 
Cô giáo là người xác định chủ đề lên kế hoạch tổ chức lồng ghép tích hợp  
các môn học một cách hợp lý để  trẻ  phát huy hứng thú khuyến khích trẻ   tích  
cực chủ động say mê trong tiết học.
Ngoài việc dẫn dắt bằng ngôn ngữ thì sự linh hoạt sáng tạo, ứng xử nhanh 
của cô giáo trong một tiết dạy mang lại sự chú ý cho trẻ, cô giáo phải kết hợp 
nhuần nhuyễn các bộ môn khác vào tiết học phù hợp với chủ điểm.
­ Tích hợp văn học: Khi vào một tiết học làm quen chữ cái tôi thường tích hợp 
bộ môn văn học vì nó phù hợp với bộ môn chữ cái. Đây là một mà bộ môn bà Bộ 
giáo dục chọn làm chuyên đề  mũi nhọn cùng lúc với chữ  cái. Khi tích hợp một  
câu chuyện hay một bài thơ có các nhân vật, sự vật, con vật có tên gọi trong đó  
có chứa chữ cái mà cô định cho trẻ làm quen. 
Ví dụ:   Câu chuyện "Sự  tích Hồ  Gươm" cô kể  cho trẻ  nghe câu chuyện  
sau đó đưa tranh "Rùa vàng" ra cho trẻ lên rút chữ cái đã được học. Hôm nay cô 
sẽ dạy các con chữ cái V và R.
Và các chữ cái khác cũng vậy tôi thường sử dụng thơ ca hò vè câu đố  để 
gây hứng thú. Ví dụ:  

Câu đố chứa chữ â

Chữ gì một nét còng tròn.
Bên phải nét thẳng, trên đầu có ô.

Hoặc chữ v: Quả gì tên gọi dịu êm
Như dòng sữa mẹ nuôi em thuở nào (quả vú sữa).

18


Thơ  ca, hò, vè dễ  nhớ, dễ  đọc rất gây hứng thú cho trẻ  như  bài "Rềnh 
rềnh ràng ràng", "Vè con cua" hay một số bài thơ cô tự sáng tác.
­ Tích hợp môn âm nhạc: Và cũng như trên một tiết học giáo viên đưa bộ môn 
âm nhạc vào bởi nó có tính chất vui nhộn với bộ  môn làm quen với chữ  cái tôi  
thường chọn những bài hát phù hợp với loại tiết và phù hợp với từng chủ điểm. 
Ví dụ: Nhóm chữ O, Ô, Ơ tôi cho trẻ hát và vận động bài "chữ O tròn""Chữ O là 
chữ  O tròn như  vầng trăng đêm rằm chiếu sáng, chữ  Ô là chữ  Ô cô dạy chúng  
em biết được bài khác. Qua những bài hát đó tăng thêm sự chú ý ở trẻ.
­ Tích hợp môn môi trường xung quanh:
Bộ  môn này thường gặp  ở mọi tiết và nhất là tiết chữ  cái, muốn cho trẻ 
làm quen chữ cái một cách hiệu quả phải có tranh ảnh, mô hình vật thật có chứa 
các chữ  cái mà cô định cho trẻ  làm quen, những cái đó đều xuất phát từ  môi 
trường xung quanh.  Ví dụ: Khi dạy một tiết chữ cái h, k
Tôi cho trẻ tìm hiểu chữ h qua từ "Hoa hồng" trẻ được quan sát bông hoa, 
trẻ nói rõ cấu tạo, đặc điểm hương thơm, màu sắc của loại hoa.... làm như thế 
tăng thêm về  các biểu tượng và sự  hứng thú.. Tôi gắn các hoa quả, hoa lá, hay  
các con vật  hoặc phương tiện giao thông phù hợp chủ  điểm, tăng thêm sự  tích 
cực hoạt động trong trò chơi.
­ Tích hợp bộ môn tạo hình: Sau khi trẻ đã hoạt động nhiều thì môn tạo hình 
rất phù hợp với trạng thái tĩnh. Tôi cho trẻ  màu khoảng trống có chứa các chữ 
cái gì đó theo yêu cầu của cô hoặc trẻ được cắt ra dán, xé dán các chữ cái.
­ Tích hợp bộ môn làm quen với toán: Bộ môn này đối với tiết chữ cái thường  
được đưa vào trò chơi như:  "Thi đội nào nhanh"  trẻ  thi đua nhau gắn chữ  đó 
đếm số lượng và  kiểm tra kết quả. Đội nào nhiều hơn, nhiều hơn là mấy ? Đối 

với trẻ  mầm non thì học phải đi đôi với hành kết hợp với cuộc sống, không  
những trên tiết học mà tôi thường dùng kiến thức, kỹ  năng ở  mọi nơi, mọi lúc  
19


rèn luyện sự  khéo léo của đôi tay. Đây là việc làm rất cần thiết trong tiết học 
Làm quen với chữ cái
* Biện pháp cho trẻ làm quen với chữ cái ở mọi lúc, mọi nơi.
Các hoạt động ngoài giờ  học cũng góp phần rất lớn vào việc cho trẻ  làm 
quen với chữ cái. Việc làm quen với chữ cái ở đây nhằm thoả mãn nhu cầu giải  
trí cho trẻ, bổ  sung nhiều mặt về  kiến thức của các tiết học trên lớp, giúp trẻ 
hiểu sâu và nhớ  lâu các chữ  cái đã làm quen, biết cách phát âm đúng, không nói  
ngọng, không nói tiếng địa phương. Từ  đó giúp trẻ  trau dồi kiến thức chữ  cái 
của mình.
­ Thông qua giờ đón ­ trả trẻ: Trong thời gian đón trẻ: Tôi hướng dẫn trẻ cất 
đồ  dùng cá nhân đúng nơi quy định, hoặc tôi cùng trẻ  giải các câu đố  có chứa  
chữ cái.
Ví dụ:   Đồ  dùng của cháu A đặt vào ngăn tủ  có chứa ký hiệu là chữ  cái  
"m" thì trẻ nhớ và khắc sâu biểu tượng về chữ cái "m".
 ­ Thông qua lúc dạo chơi, tham quan:  Khi cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên tôi 
có thể  cung cấp kiến thức về chữ cái qua việc tìm hiểu một số  loại cây và rau  
có trong vườn trường, đọc tên các loại cây, rau đó. Tìm các chữ cái đã học trong  
tên các cây, rau đó. Ví dụ:  Cây xà cừ, cây rau ngót, rau muống ...
* Biện pháp phối hợp với gia đình:
 Thông qua giờ đón, trả trẻ cô luôn tuyên truyền các hình thức cho trẻ làm 
quen với chữ cái. Hướng cho các bậc phụ huynh kết hợp với nhà trường để dạy 
trẻ  học chữ  cái như: Gia đình có thể  gợi ý hỏi trẻ  kể  lại chuyện  ở  trường,  
chuyện cổ  tích, truyện tranh, chuyện sinh hoạt hàng ngày. Sau mỗi lần tiếp thu  
chuyên đề tại huyện, tôi mời phụ huynh tham dự giờ dạy mẫu của cô.

20


­ Kêu gọi phụ huynh tích cực đóng góp cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho 
trẻ  làm quen với chữ  cái như: đóng góp báo chí để  lấy tài liệu, mua truyện  
tranh ...
­ Mời phụ huynh đến tham dự các hội thi kể chuyện, đọc thơ của bé vào các dịp  
chào mừng 08/3, 20/11 ...
­ Luôn trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của trẻ để có biện pháp tác 
động phù hợp, giúp trẻ  phát triển một cách toàn diện. Với việc đặt ra các giải  
pháp phù hợp và việc sử dụng nhẹ nhàng, liên hoàn, không máy móc, không dập 
khuôn các phương pháp, biện pháp. Đưa ra các nội dung phù hợp với từng đề tài,  
cùng với những biện pháp nâng cao kinh nghiệm trong quá trình dạy trẻ học chữ 
cái.
* Biện pháp luyện kỹ năng thực hành:
Bản thân tôi luôn tự bồi dưỡng và rèn luyện mình, rèn luyện cách phát âm  
chuẩn, chữ viết phải đúng nét, rèn tính kiên nhẫn trong việc viết ..để từ đó có cơ 
sở uốn nắn trẻ, cách phát âm chuẩn để làm tiền đề chuẩn bị cho trẻ vào lớp một
Tham gia đầy đủ  các buổi họp và bồi dưỡng chuyên môn do trường tổ 
chức, dự  giờ  chéo các lớp trong khối, nghiên cứu và học tập các chương trình  
mới do phòng giáo dục tổ  chức. Tham khảo thêm sách báo, tư  kiệu qua mạng, 
đầu tư  và làm nhiều đồ  dùng đồ  chơi, tạo các góc học chữ  cái trong lớp để  trẻ 
được tiếp cận học  ở mọi lúc mọi nơi. Và một số các phương pháp giúp trẻ  rèn 
luyện các kỹ năng.
+ Trên tiết học:
Hoạt động làm quen chữ cái là hoạt động tương đối khô khan so với các 
hoạt động khác, vì thế để giúp trẻ hứng thú tham gia với cô cách tích cực và để 
khắc sâu những kiến thức vừa học, tôi đã lồng ghép phương pháp “Học bằng 
chơi, chơi mà học” vào bài dạy. VD: Ở chủ điểm Thế giới động vật, tiết làm 
quen với chữ: i,t,c thay vì chỉ đơn giản gắn tranh có chứa từ: Gà mái, con vịt, cá 

21


chép,  thì tôi tìm những hình ảnh động trong máy vi tính Gà mái mẹ dẫn gà con 
đi; vịt bơi lội, đàn cá chép bơi trong ao.  Sau đó hỏi trẻ tên các con vật? chúng 
đang làm gì? Hình ảnh “động” trẻ được quan sát trên máy sẽ làm trẻ thích thú và 
dẫn đến việc trẻ tập trung cao hơn, tiếp theo cô khéo léo đặt những câu hỏi và 
dẫn đưa trẻ vào bài cách say mê, nhẹ nhàng.
Bên cạnh đó, tôi luôn nhận ra khả năng đọc, viết khác nhau của từng trẻ 
để dẫn dắt trẻ vào hoạt động làm quen chữ cái mà không làm trẻ cảm thấy nặng 
nề.
Song song với việc làm quen với mặt chữ còn phải hướng dẫn trẻ  cách cầm 
sách đúng hướng , cách mở sách, lật trang, xem tranh nhận biết phần mở đầu, 
phần kết thúc của cuốn sách. 
Thực hiện việc này tuy đơn giản nhưng phải có nghệ thuật. Nét mặt, cử 
chỉ của cô khi hướng dẫn trẻ phải linh hoạt tạo sự gần gũi với trẻ, giải thích rõ 
ràng, không ê a kéo dài, cô ý thức tư thế và giọng nói, phát âm của cô luôn chuẩn 
để trẻ làm đúng. Việc này không chỉ trên tiết học chữ cái mà còn trên các tiết 
học khác như tạo hình và mọi nơi mọi lúc.

+ C¸ch lªn líp cña mét gi¸o viªn trong giê lµm quen ch÷ c¸i:
Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ làm quen với chữ cái là  
kiến thức truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn, tuyệt đối , hình thức tránh 
dập khuôn, luôn sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy làm quen 
với chữ cái tôi phải chuẩn bị đồ dùng  đầy đủ, soạn bài nghiên cứu kỹ bài soạn. 
Nắm rõ yêu cầu của bài dạy, chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc động, tĩnh 
phù hợp với chủ  điểm. Ngoài ra để  tạo hứng thú thì cô phải có nghệ  thuật lên 
lớp, ngôn ngữ diễn đạt ngắn gọn để hấp dẫn trẻ vào tiết học. Trước khi vào bài 
tôi thường kể truyện ( Dựa theo chủ điểm) hoặc sáng tác thơ, vè hay những trò  
chơi luôn cuốn hút trẻ vào thực tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu, tránh gò bó.

22


  +  Thông qua hoạt động mọi lúc mọi nơi: Để khắc sâu những chữ cái đã 
học, tôi tổ chức cho trẻ nặn đất sét những chữ cái qua những đường nét cơ bản, 
viết bằng phấn trên sân xi măng của trường, hoặc dùng dây mềm để bẻ, gấp các 
đường nét của chữ cái đó, tạo chữ cái bằng bàn tay (VD: Tạo dáng chữ o …)
Để tạo môi trường ngôn ngữ nói phong phú, tôi xây dựng những nhóm bạn 
nhỏ trong lớp  có cháu yếu, cháu giỏi để các cháu cùng chơi, nói chuyện với 
nhau, vì cháu hay bắt chước nên các cháu yếu sẽ bắt chước các cháu giỏi. Từ đó 
ngôn ngữ mạch lạc sẽ được phát triển nhanh ở trẻ.
Chương trình Kidmarts có nhiều nội dung hấp dẫn, giúp các cháu đọc, tô 
các chữ cái theo cách rất mới lạ trên những trò chơi trên máy.
+  Hoạt động ngoài trời: Tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian có đọc 
đồng dao như trò chơi “Rồng rắn lên mây” trong lúc đọc các từ  ”Rồng, rắn, lúc 
lắc ” các cháu phải cong lưỡi vì có chữ: l và r qua đó trẻ sẽ phát âm chuẩn hơn. 
Hoặc chơi trò chơi “Bật qua rãnh”, nhảy lò cò, bật vào ô nào thì đọc to chữ cái 
trong ô đó.
Giờ hoạt động ngoài trời tôi cũng cho các cháu chơi để ôn lại chữ cái đã học.
VD: Tôi dùng một cái túi có chữ cái, tôi thò tay vào lấy chữ cái và mô tả đặc 
điểm rồi cho trẻ đoán tên chữ cái, sau đó lấy chữ cái ra, trẻ nào trả lời đúng là 
được khen. Hoặc chia làm hai nhóm thi đua với nhau, một trẻ mô tả và một trẻ 
đoán và viết chữ cái đó lên bảng con. Cô giáo làm trọng tài để động viên, trao 
phần thưởng cũng như khuyến khích những trẻ còn yếu. Sau khi áp dụng các 
biện pháp vào thực tế vào các tiết học tôi thấy trẻ hứng thú say mê vào hoạt 
động và đạt kết quả rõ dệt.
+ Phương pháp quan sát:  Là cho trẻ quan sát trực tiếp vào sự vật hiện tượng,  
khi trẻ  được quan sát thì trẻ  dễ  nhận biết được đặc điểm, cấu tạo đối tượng  

23

quan sát qua các giác quan nhìn, cầm, sờ. Ví dụ: Khi cho trẻ làm quen với chữ h,  
k trẻ cầm và quan sát nhận xét cấu tạo chữ h, k gồm những nét gì? 
+ Phương pháp đàm thoại. Tôi dùng phương pháp này để trò chuyện với trẻ và 
đặt câu hỏi để gởi mở tính  tò mò ham hiểu biết của trẻ, phương pháp này nhằm  
mục đích phát triển nhận thức và tư duy, sự tìm tòi ham hiểu biết của trẻ. Ngoài 
ra còn phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ. Vì trong khi trò chuyện đặt câu hỏi 
thì trẻ phải suy luận và dự đoán và trả lời câu hỏi của cô và từ đó cô có thể giúp  
trẻ  sửa sai khi trẻ  phát âm còn ngọng hay giúp trẻ  nói câu hoàn thiện hơn, mở 
rộng vốn  từ cho trẻ. Ví dụ: Cho trẻ làm quen với chữ l, m, n, cho trẻ thăm quan  
của hàng bán các loại hoa quả  sau đó trò chuyện với trẻ, cho trẻ kể tên các loại 
hoa quả có chứa chữ n, l, m và sửa sai cho trẻ còn ngọng.
+ Ph¬ng ph¸p trùc quan h×nh ¶nh. Tôi sử dụng các đồ dùng trực quan hình 
ảnh như tranh  ảnh, đồ  vật, tivi, máy kitsmart nhằm mục đích cho tiết dạy thêm 
sinh động , hấp dẫn nhằm sự thu hút trẻ  vào hoạt động một cách  tích cực sáng 
tạo. Vì ở độ tuổi này trẻ yêu thích cái đẹp, cái mới lạ cho lên đồ dùng trực quan  
tranh ảnh, đồ chơi rất quan trọng nếu như trong tiết dạy không có đồ  dùng trực  
quan, không tranh ảnh, đồ chơi thì tiết dạy đó không đạt hiệu quả cao và không 
phát triển được trí tưởng tượng và nhận thức của trẻ bị hạn chế.
VD: Ở chủ điểm Thế giới động vật, tiết làm quen với chữ i,t,c  thay vì chỉ 
đơn giản gắn tranh có chứa từ: Gà mái, con vịt, cá chép,  thì tôi tìm những hình 
ảnh động trong máy vi tính Gà mái mẹ dẫn gà con đi; vịt bơi lội, đàn cá chép bơi 
trong ao.  Sau đó cho trẻ gọi tên các con vật và trẻ trả lời chúng đang làm gì?  
Rồi mới gắn băng từ có chữ cái đó. Hình ảnh “động” trẻ được quan sát trên máy 
sẽ làm trẻ thích thú và dẫn đến việc trẻ tập trung cao hơn, tiếp theo cô khéo léo 
đặt những câu hỏi và dẫn đưa trẻ vào bài cách say mê, nhẹ nhàng. Bên cạnh đó, 
tôi luôn nhận ra khả năng đọc – viết khác nhau của từng trẻ để dẫn dắt trẻ vào 
hoạt động làm quen chữ cái mà không làm trẻ cảm thấy nặng nề
24

+ Ph¬ng ph¸p dïng lêi gi¶i thÝch: Tôi dùng phương pháp này để  giải thích 
cho trẻ  hiểu cấu tạo của các chữ, giải thích về  các loại chư  in thường, in hoa,  
viết thường sử dụng vào những lúc khi cô gợi mở trẻ những câu hỏi như vì sao? 
Tại sao? Nếu trẻ không trả lời được cô dùng lời giải thích ngay cho trẻ hiểu và 
trẻ ghi nhớ sâu hơn, giúp trẻ nhận thức tốt hơn.
 * Phương pháp kiểm tra đánh giá.   Qua việc cải tiến, sử  dụng đồ  dùng mà
tôi thấy các cháu lớp tôi ngày càng yêu thích giờ học làm quen với chữ cái mẫu 
giáo. Trẻ càng ngày có hứng thú trong học tập, hăng say phát biểu. Các cháu tiếp 
thu bài một cách nhẹ nhàng sâu sắc. Qua các đợt kiểm tra đánh giá trẻ, trẻ lớp tôi 
đã đạt được một số kết quả sau: 
Kết quả khảo sát cuối kỳ I của lớp tôi như sau:

TT

1

Khả năng
Trẻ nhận biết và phát âm đúng

Đạt

Chưa đạt
Số 
Tỷ 
Tỷ 
lượn
lệ
lệ

g

Số 
trẻ 
KS

Số 
lượng

28

26

93 %

2/28 

7 %

2

Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế

28

   28

100 %

0/

0 %

3

Trẻ tô đúng chữ cái
Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động 

28

28

100 %

0

0 %

28

28

100 %

0

0 %

28

27

96 %

1

4%

4
5

làm quen chữ cái
Biết cách  cầm  sách, mở   sách  ra  xem  và 
quy trình đọc

* Biện pháp biểu dương, tuyên truyền 
Sau mỗi một hoạt động tôi thường khen ngợi động viên trẻ   tạo cho trẻ 
hứng thú tham gia. Tuy nhiên các kiến thức, kĩ năng về chữ cái mà giáo viên cung  
cấp cho trẻ phải được ôn luyện tại nhà.Vì vậy, để giúp trẻ học tốt thì cần có sự 
cộng tác giữa giáo viên và phụ huynh học sinh. Vậy làm thế nào để tuyên truyền  
với phụ huynh một cách thuyết phục, đạt kết quả, phối hợp với phụ huynh thật  
25