Bài 8 Nhật Bản

GV : Le Anh Trường THPT Hựu Thành
Ngày soạn: 08/8/2009 TiÕt: 10
Bài 8 NHẬT BẢN
I. Mục tiêu bài học
1/ Kiến thức: Học sinh nắm được qu¸ tr×nh phát triển của Nhật Bản từ sau chiến tranh thế giới II;
Nguyên nhân sự phát triển “thần kì” của Nhật. Vai trò kinh tế quan trọng của Nhật trên thế giới (đặc biệt
là châu Á).
2/ Tư tưởng: Khâm phục và tự hào về khả năng sáng tạo của con người, ý thức trách nhiệm của thế hệ
trẻ đối với công cuộc hiện đại hoá của đất nước.
3/ Kỹ năng: Rèn luyện kó năng phân tích, tổng hợp và so sánh.
II. Tư liệu và đồ dùng dạy học
- Bản đồ Nhật Bản hoặc bản đồ châu Á.
- Tranh ¶nh, tµi liƯu liªn quan.
III. Tiến trình tổ chức dạy và học
1/ ỉn đònh lớp
2/ KiĨm tra bµi cò
C©u hái: 1. ChÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cđa c¸c níc T©y ¢uu tõ sau CTTG II ®Õn nay?
2. Sù ra ®êi vµ ph¸t triĨn cđa EU?
3/ Giới thiệu bài mới :
ë bµi 6 vµ 7 chóng ta ®· t×m hiĨu hai trung t©m kinh tÕ - tµi chÝnh cđa CNTB, ®ã lµ Mü vµ T©y ¢u. ë ch©u
¸, sau CTT II, NhËt B¶n cã sù ph¸t triĨn “thÇn k×” vµ trë thµnh mét siªu c¬ng kinh tÕ - mét trong ba trung
t©m cđa thÕ giíi TBCN. §Ĩ thÊy ®ỵc sù ph¸t triĨn “thÇn k×” ®ã cđa NhËt B¶n chóng ta cïng t×m hiĨu qua bµi
8: NhËt B¶n
4/ Bài mới :
HỌAT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNGCỦA H.SINH
KIẾN THỨC HỌC SINH CẦN NẮM
* Ho¹t ®éng 1: C¶ líp vµ c¸
nh©n
- GV sư dơng b¶n đồ NhËt B¶n
(ch©u ¸) giíi thiƯu ®«i nÐt vỊ

vÞ trÝ ®Þa lÝ vµ ®Þa lÝ nh©n v¨n
cđa NhËt B¶n.
- GV ®Ỉt c©u hái: NhËt B¶n ra
khái chiÕn tranh trong t×nh
tr¹ng nh thÕ nµo?
- GV nhËn xÐt vµ bỉ sung:
Của cải tích luỹ 10 năm trước
chiến tranh bò tiêu huỷ (40%
®« thÞ, 80% tµu bÌ, 34% m¸y
mãc bÞ ph¸ hđy); 2,53 triệu
người mất tích – bò thương;
13,1 triệu người thất nghiệp;
Lạm phát nghiêm trọng từ
1945 – 1949…
- TiÕp theo GV yªu cÇu HS
ttheo dâi SGK ®Ĩ thÊy ®ỵc
nh÷ng thay ®ỉi vỊ kinh tÕ,
chÝnh trÞ vµ chÝnh s¸ch ®èi
ngo¹i cđa NhËt B¶n sau chiÕn
tranh.
- HS quan s¸t vµ ghi nhí.
- HS suy nghÜ, th¶o ln, ph¸t
biĨu ý kiÕn.
- BÞ tµn ph¸ nỈng nỊ, gÇn nh ®ỉ
n¸t hoµn to¸n sau CT.
- Từ 1945 – 1952, bÞ qu©n ®éi
Mü chiÕm ®ãng, chØ huy, gi¸m
s¸t mäi ho¹t ®éng.
- Chính trò:
+ Xãa bá chđ nghÜa qu©n phiƯt,

xÐt xư téi ph¹m CT.
+ Cam kÕt tõ bá CT, kh«ng duy
tr× qu©n ®éi thêng trùc.
+ Theo thể chế quân chủ lập
hiến (DC đại nghò tư sản).
- Kinh tế: Thực hiện 3 cuộc cải
cách lớn:
+ Thủ tiêu chế độ tập trung
kinh tế (các Đaibatxư).
I. NhËt B¶n tõ n¨m 1945 ®Õn n¨m
1952
* Hoµn c¶nh
- BÞ tµn ph¸ nỈng nỊ, gÇn nh ®ỉ n¸t
hoµn to¸n sau CT.
- Từ 1945 – 1952, bÞ qu©n ®éi Mü
chiÕm ®ãng, chØ huy, gi¸m s¸t mäi ho¹t
®éng.
* C«ng cc phơc håi kinh tÕ
- Chính trò:
+ Xãa bá chđ nghÜa qu©n phiƯt, xÐt xư
téi ph¹m CT.
+ Cam kÕt tõ bá CT, kh«ng duy tr× qu©n
®éi thêng trùc.
+ Theo thể chế quân chủ lập hiến (DC
đại nghò tư sản).
- Kinh tế: Thực hiện 3 cuộc cải cách
lớn:
+ Thủ tiêu chế độ tập trung kinh tế
(các Đaibatxư).
+ Cải cách ruộng đất.

+ Thực hiện dân chủ hoá lao động
(thông qua đạo luật lao động 1946)
Bài 8 tiết 10
GV : Le Anh Trường THPT Hựu Thành
- GV më réng: Từ những năm
1950 – 1951 kinh tế Nhật Bản
Được phục hồi nhê sự nỗ lực
của Nhật vµ sự viện trợ của
Mỹ
→
dưới hình thức vay nợ
tứ 1945 – 1950 Nhật nhận
viện trợ từ Mỹ và nước ngoài
khoảng 14 tỷ $.
- GV cung cÊp kiÕn thøc: Hiệp
ước an ninh Nhật – Mỹ
(8/9/1951) chấp nhận “chiếc
ô bảo trợ hạt nhân của Mỹ”
→
Nhật trở thành căn cứ
quân sự và đóng quân lớn
nhất của Mỹ ở châu Á. Mỹ
đặt 179 căn cứ quân sự và
hơn 28 văn quân ở Nhật.
* Ho¹t ®éng 1: C¶ líp vµ c¸
nh©n
- GV yªu cÇu HS theo dâi
SGK ®Ĩ thÊy ®ỵc nh÷ng biĨu
hiƯn cđa sù ph¸t triĨn kinh tÕ
NhËt.

- GV bỉ sung: Tốc độ tăng
trưởng hàng năm 11%; GNP
đạt 20 tỷ $(1950), 1968 đạt
183 tỷ $, 1973 đạt 402 tỷ $;
Tốc độ tăng trưởng công
nghiệp hàng năm gấp 6 lần
Mỹ; Từ 1950 – 1971 xuất
khẩu tăng 30 lần, nhập khẩu
tăng 21 lần.
- GV yªu cÇu HS nh¾c l¹i hoµn
c¶nh NhËt vµ Mü sau chiÕn
tranh thÕ giíi thø hai, ®Ĩ thÊy
®ỵc sù ph¸t triĨn kinh tÕ cđa
NhËt so víi Mü.
- GV híng dÉn HS khai th¸c
h×nh 21 vµ SGK ®Ĩ n¾m ®ỵc
nh÷ng thµnh tùu kh-kt tiªu
biĨu cđa NhËt B¶n.
- GV ®Ỉt c©u hái: Nguyên
nhân nµo dÉn ®Õn sự phát
triển “thần kì” cđa NhËt B¶n?
- GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i vÊn
®Ị c¬ b¶n nh SGK.
- GV hái tiÕp: Vì sao yếu tố
quan trọng nhất là con người?
- HS suy nghÜ, th¶o ln, ph¸t
biĨu ý kiÕn.
- GV nhËn xÐt vµ bỉ sung:
+ Cải cách ruộng đất.
+ Thực hiện dân chủ hoá lao

động (thông qua đạo luật lao
động 1946)
→
Kinh tế của Nhật được khôi
phục.
- HS theo dâi SGK theo yªu cÇu
cđa GV vµ n¨m ®ỵc nh÷ng nÐt
chÝnh.
- Kinh tế:
+ Từ 1952 - 1960, kinh tế có
bước phát triển nhanh.
+ Tõ 1960 - 1973, kinh tế phát
triển thần kì.
+ Từ những năm 70, Nhật trở
thành 1 trong 3 trung tâm kinh
tế - tài chính lớn của thế giới.
Khoa học – kó thuật:
- HS theo dâi SGK vµ ph¸t biĨu
ý kiÕn.
- Nguyên nhân phát triển:
+ Coi träng u tố con người.
+ Vai trò lãnh đạo, quản lý cã
hiƯu qu¶ của nhà nước.
+ C¸c c«ng ti n¨ng ®éng, cã
tÇm nh×n xa, qu¶n lÝ tèt
→
søc
c¹nh tranh cao.
+ p dụng thành công các
thành tựu khoa học – kó thuật

hiện đại vào sản xuất.
+ Chi phí quốc phòng thấp.
+ Tận dụng tốt các yếu tố bªn
ngoµi để phát triển (viện trợ
→
Kinh tế của Nhật được khôi phục.
- §èi ngoại: Liên minh chặt chẽ với
Mỹ
→
chấm dứt chế độ chiếm đóng
của đồng minh năm (1952).
II. NhËt B¶n tõ n¨m 1952 ®Õn n¨m
1973
* Kinh tế Vµ Khoa học – kó thuật
- Kinh tế:
+ Từ 1952 - 1960, kinh tế có bước phát
triển nhanh.
+ Tõ 1960 - 1973, kinh tế phát triển
thần kì.
+ Từ những năm 70, Nhật trở thành 1
trong 3 trung tâm kinh tế - tài chính lớn
của thế giới.
- Khoa học – kó thuật:
+ Coi träng gi¸o dơc vµ khoa – häc kÜ
tht, ®Èy nhanh sù ph¸t triĨn b»ng
c¸ch t¨ng ®Çu t cho nh÷ng nghiªn cøu
trong níc vµ mua nh÷ng ph¸t minh s¸ng
chÕ tõ bªn ngoµi.
+ Chđ u tËp trung vµo lÜnh vùc c«ng
nghiƯp d©n dơng.

- Nguyên nhân phát triển:
+ Coi träng u tố con người.
+ Vai trò lãnh đạo, quản lý cã hiƯu qu¶
của nhà nước.
+ C¸c c«ng ti n¨ng ®éng, cã tÇm nh×n
xa, qu¶n lÝ tèt
→
søc c¹nh tranh cao.
+ p dụng thành công các thành tựu
khoa học – kó thuật hiện đại vào sản
xuất.
+ Chi phí quốc phòng thấp.
+ Tận dụng tốt các yếu tố bªn ngoµi để
phát triển (viện trợ của Mỹ, đầu tư
nước ngoài, chiến tranh Triều Tiên -
Bài 8 tiết 10
GV : Le Anh Trường THPT Hựu Thành
Con người Nhật có truyền
thống ý thức tự lực, tự cường
vươn lên, được giáo dục cơ
bản, có trình độ văn hoá, kó
thuật cao, kó năng đổi mới và
bổ sung tri thức nhanh.
- GV yªu cÇu HS nªu lªn
nh÷ng khã kh¨n vµ h¹n chÕ
cđa kinh tÕ NhËt (1952 –
1973).
- GV tr×nh bµy ng¾n gän
nh÷ng nÐt chÝnh cđa t×nh h×nh
chÝnh trÞ vµ chÝnh s¸ch ®èi

ngo¹i cđa NhËt B¶n (1952 –
1973).
* Ho¹t ®éng 1: C¶ líp
- GV yªu cÇu HS theo dâi
SGK råi tr×nh bµy lít qua
nh÷ng thµnh tùu c¬ b¶n cđa
kinh tÕ vµ chÝnh s¸ch ®èi
ngo¹i cđa nhËt B¶n.
- HS theo dâi SGK vµ thùc
hiƯn yªu cÇu cđa GV.
- GV híng dÉn HS quan s¸t
h×nh 22 vµ giíi thiƯu vỊ
thµnh tùu khoa häc kÜ tht
cđa NhËt B¶n giai ®o¹n nµy.
của Mỹ, đầu tư nước ngoài,
chiến tranh Triều Tiên - Việt
Nam).
- HS theo dâi SGK thùc hiƯn
yªu cÇu cđa GV.
- Khó khăn và hạn chế:
+ Chủ quan: NghÌo TNTN
→
thiÕu nguyªn liƯu cho s¶n xt;
Sự mất cân đèi trong cơ cấu
kinh tế.
- HS theo dâi vµ ghi nhí.
* Đối ngoại: - Liên minh chặt
chẽ với Mỹ.
- N¨m 1956, bình
thường hoá trong quan hệ với

Liên Xô vµ gia nhËp Liªn hỵp
qc.
Việt Nam).
- Khó khăn và hạn chế:
+ Chủ quan: NghÌo TNTN
→
thiÕu
nguyªn liƯu cho s¶n xt; Sự mất cân
đèi trong cơ cấu kinh tế.
+ Khách quan: Sự cạnh tranh qut liƯt
của Mỹ, Tây u, các nước NICs.
* Chính trò: Từ 1955 – 1993, Đảng
Dân chủ Tự do (LDP) liªn tơc cầm
quyền
→
Nhật tiÕp tơc ph¸t triĨn ỉn
®Þnh.
* Đối ngoại: - Liên minh chặt chẽ với
Mỹ.
- N¨m 1956, bình thường
hoá trong quan hệ với Liên Xô vµ gia
nhËp Liªn hỵp qc.
III. NhËt B¶n tõ n¨m 1973 ®Õn n¨m
1991
* Kinh tế:
- Từ 1973, sự phát triển đi kèm với
khủng hoảng và suy thoái ng¾n.
- Từ nửa sau những năm80, Nhật trở
thành siêu cường tài chính đứng đầu
thế giới.

* Đối ngoại:
- Tăng cường quan hệ mọi mặt với các
nước Đông Nam Á và ASEAN.
- 21/9/1973, thiÕt lËp quan hƯ ngo¹i
giao víi ViƯt Nam
IV. NhËt B¶n tõ n¨m 1991 ®Õn n¨m
2000
* Kinh tế: L©m vµo t×nh tr¹ng suy
tho¸i nhng vÉn là 1 trong 3 trung tâm
kinh tế – tài chính lớn của TG.
* KH – KT: TiÕp tơc phát triển ở trình
độ cao.
* Văn hoá:
- Lu gi÷ ®ỵc nh÷ng gi¸ trÞ trun thèng
vµ b¶n s¾c v¨n hãa.
- Kết hợp hµi hßa giữa nét truyền
thống và hiện đại.
* Chính trò: Cã phÇn kh«ng ỉn ®Þnh.
* Đối ngoại:
- Duy trì sự liên minh chặt chẽ với Mỹ.
- Mở rộng quan hệ đối ngoại trên
phạm vi toàn cầu
→
Phát triển quan
hệ với ASEAN.
- Quan hệ Nhật-Việt có nhiều chuyển
biến tích cực.
Bài 8 tiết 10
GV : Le Anh Trường THPT Hựu Thành
- HiƯn nay, NhËt ®ang nỉ lùc v¬n lªn

thµnh mét cêng qc chÝnh trÞ ®Ĩ t¬ng
xøng víi vÞ thÕ siªu cêng kinh tÕ.
4/ Sơ kết bài học
a. Củng cố: GV ®iĨm l¹i nh÷ng néi dung c¬ b¶n cđa bµi häc qua c¸c vÊn ®Ị chÝnh sau:
- Nhật Bản từ sau chiến tranh
→
2000 (Nhấn mạnh sự phát triển “thần kì” của Nhật Bản trong giai
đoạn 1955 - 1970), phân tích những nguyên nhân của sự phát triển; Nhận xét chính sách đối ngoại của
Nhật giai đoạn 1945 - 1970 với giai đoạn 1973 - 2000 (Liên hệ mối quan hệ Nhật - Việt trong lónh vực
kinh tế - văn hoá từ 1991 đến nay).
- Học sinh lập bảng hệ thống các giai đoạn phát triển của Nhật Bản từ 1945-2000 theo mẫu sau:
Các giai
đoạn
Kinh tế Chính trò Đối ngoại
1945 – 1952
1952 – 1973
1973 – 1991
1991 – 2000
b. DỈn dß: Häc bµi cò, lµm bµi tËp, Su tÇm t liƯu cã liªn quan, chuẩn bò bµi míi.

Bài 8 tiết 10