Quan niệm về vũ trụ trong Ngũ kinh Moses

TẠP CHÍ KHOA HỌC  SỐ 26/2018

91

QUAN NIỆM VỀ VŨ TRỤ TRONG NGŨ KINH MOSES
Nguyễn Thị Thủy
Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên
Tóm tắt: Kinh thánh là một bộ sách quan trọng nhất của Kitô giáo. Bộ sách này được tập
hợp của nhiều cuốn sách khác nhau và được chia làm hai phần: Cựu uớc và Tân ước.
Năm cuốn sách đầu tiên của Cựu ước là Ngũ kinh, hay được gọi là Ngũ kinh Moses.
Trong đó, nổi bật là: quan niệm về vũ trụ trong Ngũ kinh Moses, quan niệm này có giá trị
tham khảo về một dạng thế giới quan trong lịch sử tư tưởng nhân loại. Bài viết này phân
tích các quan niệm về sự tạo dựng vũ trụ, về bổn phận của con người đối với vũ trụ của
Ngũ kinh Moses.
Từ khóa: Kinh thánh, Ngũ kinh Moses, vũ trụ, sự tạo dựng vũ trụ, bổn phận của con
người đối với vũ trụ.
Nhận bài ngày 25.7.2018; gửi phản biện, chỉnh sửa, duyệt đăng ngày 20.10.2018

Liên hệ tác giả: Nguyễn Thị Thủy; Email:

1. MỞ ĐẦU
Khoa học công nghệ ngày càng phát triển, để trả lời cho câu hỏi nguồn gốc của vũ trụ,
con người đã dùng nhiều cách khác nhau như: nghiên cứu khảo cổ, nghiên cứu vật lý lượng
tử, nghiên cứu sinh học vi sinh, nghiên cứ hóa học, gửi các tín hiệu vô tuyến, phóng các
tàu thăm dò ra ngoài trái đất. Nhưng tất cả các câu trả lời mang tính giả thuyết từ những
phương tiện hiện đại của chủ nghĩa thực chứng cũng không làm thỏa mãn tư duy logic và
trái tim biết yêu của con người. Đối với những nhà khoa học xã hội và nhân văn, nghiên
cứu những quan niệm được ghi chép từ cổ xưa về nguồn gốc vũ trụ là để tham khảo về một
cách lí giải cho câu hỏi trên. Trong đó, nghiên cứu tư tưởng về vũ trụ trong Ngũ kinh
Moses là một công trình đáng chú ý và cần thiết, có giá trị tham khảo về một dạng thế giới
quan trong lịch sử tư tưởng nhân loại.

2. NỘI DUNG
2.1. Quan niệm về sự sáng tạo vũ trụ
Trong quan niệm về vũ trụ, có ít nhất là bốn quan điểm khác nhau trong ngành vũ trụ
học (cosmology). Thuyết thứ nhất cho rằng, vũ trụ này có một khởi điểm, bắt đầu bằng một
sự bùng nổ vĩ đại (big bang) từ một hạt nhân nguyên thủy. Tuy nhiên, sự phát nổ đó không


92

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI

có tính cách vô hạn. Nói cách khác, theo thuyết thứ nhất, vũ trụ này có cùng tận. Sự tận
cùng được diễn tả như là “big crunch”. Thuyết thứ hai thì cho rằng, vũ trụ này có một khởi
điểm (big bang) nhưng với sự phát triển vô hạn định. Thuyết thứ ba thì cho rằng, vũ trụ này
không phải chỉ có một khởi điểm mà có nhiều khởi điểm và cùng tận tiếp nối nhau. Thuyết
thứ tư thì cho rằng, vũ trụ này ở trong trạng thái bền vững, chẳng có bùng nổ cũng chẳng
có cùng tận. Ngày nay, chủ trương thứ tư coi như đã bị bác bỏ, vì nó trái ngược với những
quan sát của vật lý học thiên văn (astrophysics) và vũ trụ học (cosmology). Còn ba thuyết
trước, tuy với những dạng thức khác biệt, nhưng đều chấp nhận rằng vũ trụ này có một
khởi điểm (big bang).
Qua lịch sử Kitô giáo, việc cho rằng Thiên Chúa tạo dựng vũ trụ đã có hai khuynh
hướng tư tưởng đối lập nhau. Một trào lưu là thuyết phiếm thần luận (pantheism), đồng hóa
Thiên Chúa với vũ trụ. Một trào lưu khác là thuyết nhị nguyên luận (dualism), đặt vũ trụ
vật chất ra khỏi tầm kiểm soát của Thiên Chúa. Theo thuyết thứ hai, vật chất tự bản chất là
xấu xa cho nên không thể nào do chính Thiên Chúa tốt lành đã làm ra, mà là do một
thần khác.
Đối lại với hai trào lưu trên, Kitô giáo chính thống cho rằng vũ trụ do Thiên Chúa sáng
tạo ra, song vũ trụ này không phải là Thiên Chúa, Thiên Chúa khác biệt với vũ trụ, cũng
tựa như người sáng tạo thì khác với sản phẩm được sáng tạo. Kitô giáo quan niệm vũ trụ

được tạo dựng trong thời gian nhất định. Điều này có nghĩa là theo quan niệm của Kitô
giáo, vũ trụ có khởi điểm chứ không hằng hữu; khởi điểm của vũ trụ cũng là khởi điểm của
thời gian và của lịch sử. Quan điểm của Kitô giáo khác với quan điểm của nhiều tôn giáo
cổ truyền xem vũ trụ như bánh xe quay tròn, xong chu kỳ này lại tiếp sang chu kỳ khác.
Còn quan điểm về lịch sử của Kitô giáo thì cho rằng, lịch sử là một quá trình tiến tới, từ
quá khứ đến hiện tại, chứ không phải là thụt lùi, hay quay vòng. Cũng theo các nhà thần
học Kitô giáo, về phương diện chú giải Kinh thánh, không thể phân tích các chương đầu
của sách Sáng thế với những dụng cụ áp dụng cho các bản văn sử học hay các ngành khoa
học ngày nay, vì sách Sáng thế mang một thể văn riêng biệt. Những định luật vật lý là
những phát biểu của nhà khoa học dựa trên sự quan sát các hiện tượng, chứ các hiện tượng
không nhất thiết phải tuân theo một định luật do nhà khoa học đặt ra. Các nhà chú giải cho
rằng có nhiều đường lối khác nhau để giải thích một hiện tượng. Vì vậy mà mỗi nhà khoa
học cũng có mỗi quan điểm triết học khác nhau khi phân tích thực tại.
Theo quan niệm của Ngũ kinh Moses, Thiên Chúa là đấng tối cao nhất, sáng tạo nên
trời đất và muôn loài từ hư không. Theo sách Sáng thế ký kể lại rằng: Thiên Chúa tạo dựng
vũ trụ trong vòng năm ngày:


TẠP CHÍ KHOA HỌC  SỐ 26/2018

93

Ngày thứ nhất: Sự sáng
Ngày thứ hai: Khoảng không
Ngày thứ ba: Đất và Cây
Ngày thứ tư: Mặt trời, mặt trăng, ngôi sao
Ngày thứ năm: Sự sống của loài vật

Cùng ngày thứ sáu, đỉnh cao của tạo dựng vũ trụ, Thiên Chúa dựng nên con người. Để
nói lên vị trí đặc biệt của con người trong công trình tạo dựng.

Theo đó: vũ trụ được sáng tạo theo hai đợt, mỗi đợt ba ngày. Đợt đầu tiên là các công
trình, khu vực mang tính cố định như: sáng/ tối, biển/ đất, nước phía trên/ nước phía dưới.
Đợt thứ hai là các công trình di động mang tính trang trí: mặt trời/ mặt trăng/ các vì sao,
cá/chim, thú vật/ loài người. Những điều kể trên cho thấy thế giới được xác lập theo một
trật tự thời gian, khác biệt, cấp bậc (vũ trụ vật chất có trước để trên đó xuất hiện sự sống
sinh vật để con người được cai quản). Trật tự của thế giới được xác lập có liên quan tới
nhau như những bộ phận không thể tách rời. Mặt trời, mặt trăng được tạo ra để soi sáng,
phân chia, ấn định thời gian. Nhờ đó, con người mới có thể sắp xếp đời sống của mình theo
kỷ luật thời gian, ngày lễ, ngủ nghỉ…
Như vậy, Theo Kinh thánh (chủ yếu được nói đến trong kinh Sáng thế), Thiên Chúa
sáng tạo ra thiên nhiên, vạn vật, từ bầu trời, ánh sáng đến sự sống của đất trời.
Theo các nhà chủ giải Kinh thánh thì việc trình thuật trong sách Sáng thế chỉ là một lối
nói ẩn dụ, tượng trưng chứ không phải hoàn toàn theo nghĩa đen như thế. Nghĩa là việc
sáng tạo vũ trụ và vạn vật là một quá trình từ không gian, thời gian, ánh sáng, bóng tối, đất,
nước, sinh vật, động vật và đỉnh cao cuối cùng là con người. Vì vậy, các nhà thần học Kitô
giáo hiện nay không xem học thuyết tiến hóa là đối lập với quan điểm sáng tạo của Kitô
giáo. Các nhà thần học cho rằng, tiến hóa thực chất là một quá trình sáng tạo của Thiên
Chúa không ngừng với vũ trụ này.
Kitô giáo quan niệm vũ trụ và vạn vật là do Chúa sáng tạo nên, mọi loài mọi vật được
sáng tạo theo tuần tự từ thấp đến cao. Chúa không chỉ sáng tạo vũ trụ, muôn vật, muôn loài
và con người mà còn chi phối vũ trụ từng giây từng phút, từ khởi thủy cho đến mãi muôn
đời. Vũ trụ này có khởi đầu và sẽ có kết thúc. Như vậy, về bản thể luận, vũ trụ quan Kitô
giáo thể hiện rõ tính chất duy tâm khách quan, tôn giáo.
Như vậy, theo Ngũ kinh Moses: công cuộc tạo dựng vũ trụ của Thiên Chúa được diễn
ra một cách trọn vẹn. Song nhiều câu hỏi được đặt ra: đó có phải là huyền thoại, là ngụ
ngôn hoặc là sự kết hợp các tài liệu hay là ý tưởng của một cá nhân nào đó, về nguồn gốc
của mọi vật hay không?. Qua nhiều nghiên cứu của các học giả, họ đều công nhận Kinh
thánh là một tường thuật thẳng thắn, giản dị về hoạt động của Thiên Chúa trong việc tạo

94

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI

dựng thế gian và con người. Câu chuyện “Khởi nguyên” đó mang diễn tiến cho sự chuẩn bị
vũ trụ, một thế giới sẵn sàng cho loài người.Như vậy, quan niệm về vũ trụ trong Ngũ kinh
Moses đã khẳng định được sự tạo dựng của vũ trụ thông qua một Đấng tối thượng là Thiên
Chúa, do đó, theo Ngũ kinh Moses: con người cần có những bổn phận và trách nhiệm của
mình đối vỡi vũ trụ - nơi con người sinh sống và tồn tại. Bên cạnh đó, nếu như Phật giáo
cho rằng: sự sống đi theo đường vòng tròn khép kín với bốn chu trình: sinh, trụ, dị, diệt rồi
lại quay vòng luân hồi đó, thì theo Kitô giáo: sự sống tồn tại và phát triển theo con đường
thẳng: bắt đầu từ buổi đầu tạo dựng và điểm cuối tại ngày tận thế.

2.2. Quan niệm về bổn phận của con người đối với vũ trụ
Theo Ngũ kinh Moses, Thiên Chúa đã tạo dựng trái đất và vũ trụ trong sáu ngày và
thổi sinh khí vào chúng. Mỗi một công trình sáng tạo, trong bản chất riêng của mình, đều
phản ánh sự tốt đẹp riêng của nó. Chính vì vậy ở đây đòi hỏi con người phải tôn trọng từng
công trình sáng tạo, tránh không được sử dụng các sự vật một cách vô trật tự. Do đó, Kinh
thánh dường như nhắc nhở con người phải biết trân trọng, hàm ơn công lao sáng tạo vũ trụ
của Đấng sáng tạo và đòi hỏi con người phải có những bổn phận của mình đối với công
trình sáng tạo vũ trụ ấy.
Sau khi vũ trụ được hình thành, trật tự và sự hài hòa của thế giới đó là do sự