XÉT NGHIỆM MIỄN DỊCH TRONG TRUYỀN MÁU

Xét nghiệm Miễn Dịch
trong Huyết học Truyền máu
BS Phạm Quý Trọng
Nguyên thuộc Bộ môn Huyết học,
Khoa Y, Đại học Y Dược TP. HCM
2017


Mục tiêu
Biết được quy trình một số XN miễn dịch
huyết học truyền máu cơ bản
Hiểu được nguyên tắc và ý nghĩa nghiệm
pháp Coombs


Nhóm máu
Trước Landsteiner : không hiểu tại sao truyền
máu lúc được, lúc không (BN tử vong)
Karl Landsteiner
1901, Nhóm A, B, O
1904 : nhóm AB
1930 : Nobel Y Học
1940 : nhóm máu Rhesus



Jan Janský
(1873-1921)


Định nhóm máu

Trên phiến kính
Trong tube : PP trực tiếp & gián tiếp



Cho máu đông lại
Chiết ra riêng phần serum
Rửa khối HC và treo trong môi
trường nước muối đẳng
trương


PP trực tiếp : HC của BN


PP gián tiếp : serum của BN



Phản ứng chéo
(cross-match)


Phản ứng chéo (cross-match)
Nguyên tắc : trộn máu người cho với máu BN
Không đơn giản : trùng nhóm máu vẫn bị phản
ứng


Phản ứng chéo

Tách riêng
- HC
- và huyết thanh


BN

Bọc máu

Huyết thanh

Huyết thanh

HC

HC


BN
(nhóm B)

Bọc máu
(nhóm B)

Huyết thanh

Huyết thanh (-)

HC

HC (-)


BN
(nhóm B)

Bọc máu
(nhóm O)

Huyết thanh

Huyết thanh (+++)

HC

HC (-)

Nhớ : đây chỉ là in vitro


BN
(nhóm B)

Bọc máu
(nhóm O)

Huyết thanh

Huyết thanh (+++)

HC

HC (-)
(Phần chính của
phản ứng chéo)


BN
(nhóm B)

Bọc máu
(nhóm O)

Huyết thanh

Huyết thanh (+++)

HC
(Phần phụ của
phản ứng chéo)

HC (-)

 Vẫn cho truyền được


Một ít tình huống phức tạp
Định nhóm máu không được
Định nhóm khác nhau ở nhiều lần xét nghiệm
(trên 1 cá thể)

Trùng nhóm máu giữa người bệnh và bọc máu
nhưng cross-match vẫn (+)


Một ít tình huống phức tạp
Nguyên tắc xử lý

Phải chuyển mẫu máu về Trung tâm Truyền
máu ( 1 ống 5 mL máu đông và 1 ống 5 mL
có kháng đông) trước khi quyết định ...
Truyền HC lắng O nếu cần cấp cứu sốc mất
máu


Một ít tình huống phức tạp
Định nhóm máu không được : mâu thuẫn giữa PP định
nhóm trực tiếp và gián tiếp
* Sơ sinh non tháng : kháng nguyên nhóm máu yếu, kháng
thể tự nhiên chưa có
* Máu tự ngưng kết  nguy hiểm khi định nhóm AB
* Nhỏ anti-serum xong mà để lâu quá không coi k/q
* BN đã được truyền máu khác nhóm mới đây
....


Một ít tình huống phức tạp
Định nhóm máu khác nhau ở cùng 1 cá nhân : lúc
thì A lúc thì AB
* Nhóm máu AB nhưng coi vội, tưởng là A
(kháng nguyên A mạnh và anti-A có hiệu giá mạnh

hơn B nhiều)
* Máu BN tự ngưng kết  nhóm AB
....


Một ít tình huống phức tạp
Trùng nhóm máu nhưng cross-match (+)
 Nhóm máu phụ, eg. : BN nhóm A2, A2B
....


Làm sao biết là BN bị tiêu huyết do có hiện diện một
kháng thể bất thường trên màng HC ?
Làm sao biết là BN có kháng thể bất thường đang lưu
hành trong serum BN ?