Thiết kế rubric đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học trong dạy học toán 1

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC

VŨ THỊ KIỀU OANH

THIẾT KẾ RUBRIC ĐÁNH GIÁ
KĨ NĂNG VẼ HÌNH HÌNH HỌC
TRONG DẠY HỌC TOÁN 1
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục Tiểu học

Hà Nội - 2017


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC

VŨ THỊ KIỀU OANH

THIẾT KẾ RUBRIC ĐÁNH GIÁ
KĨ NĂNG VẼ HÌNH HÌNH HỌC
TRONG DẠY HỌC TOÁN 1
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Giáo dục Tiểu học

Người hướng dẫn khoa học

TS. PHẠM ĐỨC HIẾU

Hà Nội - 2017

LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên em xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo Phạm Đức
Hiếu đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo, giúp đỡ em trong suốt quá trình nghiên
cứu và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp.
Em chân thành cảm ơn các thầy/cô trong khoa Giáo dục Tiểu học,
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 đã tận tình truyền đạt kiến thức trong
những năm em học tập. Vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình học
không chỉ là nền tảng cho quá trình nghiên cứu khóa luận mà còn là hành
trang quí báu để em bước vào đời một cách vững chắc và tự tin.
Em chân thành cảm ơn các thầy/cô tại các trường Tiểu học Thanh Lâm
A, Tiểu học Thanh Lâm B, Tiểu học Đồng Xuân, Tiểu học Hùng Vương, Tiểu
học Việt Hùng đã giúp đỡ em trong quá trình tìm hiểu cơ sở thực tiễn cho
khóa luận.
Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn đến bố mẹ của em - người đã luôn lo
lắng, quan tâm và động viên em vượt qua mọi khó khăn trong suốt thời gian
em học tập xa nhà.
Cuối cùng, em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến những người bạn,
những người đã luôn bên cạnh động viên, giúp đỡ và quan tâm em trong suốt
thời gian vừa qua.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Xuân Hòa, ngày 6 tháng 4 năm 2017
Sinh viên
Vũ Thị Kiều Oanh


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi dưới sự
hướng dẫn khoa học của thầy Phạm Đức Hiếu. Các kết quả nghiên cứu của đề
tài này là trung thực và chưa công bố dưới bất kỳ hình thức nào trước đây.

Những số liệu phục vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác
giả thu thập từ các nguồn khác nhau có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo.
Xuân Hòa, ngày 6 tháng 4 năm 2017
Người thực hiện

Vũ Thị Kiều Oanh


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU ……………………………………………………………

1

1. Lí do chọn đề tài ……………………………………………….

1

2. Mục đích nghiên cứu …………………………………………..

2

3. Nhiệm vụ nghiên cứu ………………………………………….

2

4. Khách thể nghiên cứu ………………………………………....

2

5. Đối tượng nghiên cứu ………………………………………....

2

6. Phương pháp nghiên cứu ………………………………………

3

7. Phạm vi nghiên cứu ……………………………………………

3

8. Cấu trúc khóa luận …………………………………………….

3

NỘI DUNG …………………………………………………………..

4

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ
RUBRIC ĐÁNH GIÁ KỸ NĂNG VẼ HÌNH HÌNH HỌC TRONG
DẠY HỌC TOÁN 1 ………………………………………………...
1.1. Những vấn đề chung về đánh giá ……………………………
1.1.1. Khái niệm về đánh giá ………………………………….
1.1.2. Mục đích của đánh giá trong giáo dục ………………....
1.1.3. Các lĩnh vực đánh giá …………………………………..
1.1.4. Quy trình đánh giá ……………………………………..
1.1.5. Các xu hướng đổi mới trong đánh giá ………………….
1.2. Nội dung dạy học hình hình học và kĩ năng vẽ hình hình học

trong toán 1 ………………………………………………………
1.2.1. Các hình hình học trong toán 1 …………………………
1.2.2. Kĩ năng vẽ hình hình học trong toán 1 ………………....
1.3. Rubric ………………………………………………………..
1.3.1. Khái niệm ……………………………………………….

4
4
4
5
7
8
9

11
11
11
12
12


1.3.2. Phân loại ………………………………………………..

13

1.3.3. Nguyên tắc và quy trình thiết kế rubric …………………

15

1.3.4. Áp dụng rubric trong dạy học …………………………

19

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG ĐÁNH GIÁ KĨ NĂNG VẼ HÌNH
HÌNH HỌC TRONG DẠY HỌC TOÁN 1 …………………………

22

2.1. Mục đích, đối tượng khảo sát ………………………………..

22

2.1.1. Mục đích khảo sát ………………………………………

22

2.1.2. Đối tượng khảo sát ……………………………………...

22

2.2. Nội dung khảo sát ……………………………………………

22

2.3. Phương pháp khảo sát ……………………………………….

23

2.4. Công cụ khảo sát …………………………………………….

23

2.5. Kết quả khảo sát ……………………………………………..

27

CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ RUBRIC ĐÁNH GIÁ KỸ NĂNG VẼ
HÌNH HÌNH HỌC TRONG DẠY HỌC TOÁN 1 ……………….....

37

3.1. Nguyên tắc thiết kế rubric đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học
trong dạy học toán 1 ……………………………………………...

37

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo nguyên tắc chung trong kiểm tra
đánh giá ……………………………………………………….

37

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo quy trình thiết kế rubric đánh giá ..

37

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo phù hợp với mục tiêu, nội dung
chương trình dạy học hình học toán 1 ………………………...

37

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo phù hợp với đặc điểm của học sinh
lớp 1 …………………………………………………………..

38

3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo phù hợp với điều kiện thực tế của
nhà trường ……………………………………………………..

39

3.2. Quy trình thiết kế rubric đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học
trong dạy học toán cho học sinh 1 ………………………………..

40


3.3. Rubric đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học của học sinh trong
dạy học toán 1 ……………………………………………………

42

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ………………………………………

44

TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………..

45

MỤC LỤC BẢNG
Trang
Bảng 1. Tầm quan trọng của kĩ năng vẽ hình hình học trong nội

27

dung dạy học hình hình học ở Tiểu học
Bảng 2. Tầm quan trọng của kĩ năng vẽ hình hình học trong nội

28

dung dạy học hình học lớp 1
Bảng 3. Thực trạng kĩ năng vẽ hình hình học của học sinh lớp 1

29

hiện nay
Bảng 4. Tầm quan trọng của việc đánh giá kĩ năng vẽ hình hình

30

học của học sinh lớp 1
Bảng 5. Hiệu quả của hoạt động đánh giá kĩ năng vẽ hình hình

31

học của học sinh tại các trường Tiểu học hiện nay
Bảng 6. Hoạt động đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học của học

32

sinh
Bảng 7. Thời điểm thực hiện hoạt động đánh giá kĩ năng vẽ

33

hình hình học của học sinh
Bảng 8. Phương thức đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học của

34

học sinh
Bảng 9. Những đối tượng có thể tham gia đánh giá kĩ năng vẽ

35

hình hình học của học sinh
Bảng 10. Rubric kiểu chỉnh thể đánh giá kĩ năng vẽ hình hình

42

học của học sinh trong dạy học toán 1
Bảng 11.Rubric kiểu phân tích đánh giá kĩ năng vẽ hình hình
học của học sinh trong dạy học toán 1

43


MỤC LỤC HÌNH
Trang

Hình 1. Quy trình đánh giá

9

Hình 2. Sự tác động lẫn nhau giữa các đối tượng tham gia đánh

10

giá trong dạy học
Hình 3. Chiều đánh giá của rubric

13

Hình 4. Quy trình thiết kế rubric

19

Hình 5. Biểu đồ thể hiện tầm quan trọng của kĩ năng vẽ hình hình

27

học trong nội dung dạy học hình hình học ở Tiểu học
Hình 6. Biểu đồ thể hiện tầm quan trọng của kĩ năng vẽ hình hình

28

học trong nội dung dạy học hình học lớp 1
Hình 7. Biểu đồ thể hiện thực trạng kĩ năng vẽ hình hình học của

39

học sinh lớp 1 hiện nay
Hình 8. Biểu đồ thể hiện tầm quan trọng của việc đánh giá kĩ

30

năng vẽ hình hình học của học sinh lớp 1
Hình 9. Biểu đồ thể hiện hiệu quả của hoạt động đánh giá kĩ năng

31

vẽ hình hình học của học sinh tại các trường Tiểu học hiện nay
Hình 10. Biểu đồ thể hiện hoạt động đánh giá kĩ năng vẽ hình

32

hình học của học sinh
Hình 11. Biểu đồ thể hiện thời điểm thực hiện hoạt động đánh giá

33

kĩ năng vẽ hình hình học của học sinh
Hình 12. Biểu đồ thể hiện phương thức đánh giá kĩ năng vẽ hình

34

hình học của học sinh
Hình 13. Biểu đồ thể hiện những đối tượng có thể tham gia đánh
giá kĩ năng vẽ hình hình học của học sinh

35


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Chương trình toán học tiểu học có vị trí và tầm quan trọng trong việc
đặt nền móng cho việc hình thành và phát triển tư duy cũng như nhân cách,
thẩm mĩ cho học sinh. Đặc biệt môn toán lớp 1 có vị trí nền tảng, là điểm xuất
phát của một bộ môn khoa học, cung cấp cho các em những kiến thức đầu
tiên, hỗ trợ học sinh học tập các môn học khác, là cơ sở cho việc học tập toán
học ở các cấp học cao hơn cũng như giải quyết hiệu quả các tình huống toán
học trong cuộc sống hàng ngày.
Môn toán ở tiểu học cung cấp cho học sinh các kĩ năng tính toán cơ bản
như kĩ năng đặt tính, kĩ năng tóm tắt đề bài, kĩ năng giải toán, kĩ năng vẽ hình
hình học… của học sinh. Trong đó kĩ năng vẽ hình hình học đóng một vai trò
quan trọng, thể hiện được khả năng nhận diện hình, sử dụng các dụng cụ học
tập để vẽ hình, cũng như khả năng tư duy của học sinh, góp phần giúp các em
học tập tốt hơn trong môn toán nói riêng cũng như trong các bộ môn khoa học
khác nói chung. Tuy nhiên, việc đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học trong dạy
học toán 1 vẫn còn gặp nhiều khó khăn và chưa đem lại hiệu quả cao. Giáo
dục nước ta hiện nay vẫn đang trong quá trình đổi mới, theo Thông tư 30 và
Thông tư 22 của bộ GD - ĐT thì việc đánh giá theo phương pháp truyền thống
là không còn phù hợp và cần phải thay đổi cho phù hợp với sự phát triển của
giáo dục và xã hội.
Qua thực tiễn nghiên cứu, hầu hết các quốc gia có nền giáo dục tiên
tiến đều đã sử dụng công cụ để cụ thể hóa chuẩn thành các tiêu chí kiểm tra
đánh giá đó là Rubric. Rubric là công cụ có rất nhiều ưu điểm trong việc đánh
giá kết quả học tập của người học, đặc biệt chúng có thể đáp ứng được những
yêu cầu trong thực hiện đổi mới đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học và
giúp định hướng phát triển năng lực cho học sinh. Nếu Rubric được nghiên

1


cứu và vận dụng tốt vào đánh giá trong dạy học phân môn Toán ở nhà trường
Tiểu học sẽ mang lại nhiều hiệu quả và khắc phục được những nhược điểm
của các phương pháp đánh giá truyền thống. Tuy nhiên, hiện nay ở nước ta,
công cụ này vẫn chưa được sử dụng một cách rộng rãi trong thực tiễn đánh
giá trong dạy học nói chung và trong phân môn Toán nói riêng.
Chính vì những điều nêu trên, tôi quyết định chọn đề tài “Thiêt kế
rubric đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học trong dạy học Toán 1” nhằm nâng
cao hiệu quả của việc đánh giá trong hoạt động dạy và học môn Toán 1.
2. Mục đích nghiên cứu
- Thiết kế Rubric đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học trong dạy học toán
1. Qua đó góp phần nâng cao hiệu quả dạy học và đổi mới các phương pháp
kiểm tra - đánh giá theo các phương diện: mục đích, chủ thể, công cụ đánh
giá.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về thiết kế rubric đánh giá kĩ năng vẽ hình
hình học trong dạy học toán 1.
- Làm rõ thực trạng đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học trong dạy học
toán 1.
- Thiết kế rubric đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học trong dạy học môn
toán cho học sinh lớp 1.
4. Khách thể nghiên cứu
- Hoạt động đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học trong dạy học môn toán.
5. Đối tượng nghiên cứu
- Phương pháp đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học trong dạy học toán 1
bằng rubric.

2


6. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp xử lí số liệu
7. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung: kĩ năng vẽ các hình hình học trong trương trình
toán 1 hiện hành
- Phạm vi điều tra: Các trường Tiểu học Thanh Lâm A (Thanh Lâm,
Mê Linh, Hà Nội), Tiểu học Thanh Lâm B (Thanh Lâm, Mê Linh, Hà Nội),
tiểu học Đồng Xuân (Đồng Xuân, Phúc Yên, Vĩnh Phúc), tiểu học Hùng
Vương (Phúc Yên, Vĩnh Phúc), Tiểu học Việt Hùng (Việt Hùng, Đông Anh,
Hà Nội).
8. Cấu trúc khóa luận
Ngoài Phụ lục, phần Mở đầu, phần Kết luận, Tài liệu tham khảo, cấu
trúc khóa luận gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của nghiên cứu thiết kế rubric đánh giá kỹ
năng vẽ hình hình học trong dạy học toán 1
Chương 2: Thực trạng đánh giá kĩ năng vẽ hình hình học trong dạy học

3


toán 1
Chương 3: Thiết kế rubric đánh giá kỹ năng vẽ hình hình học trong dạy
học toán 1

4

NỘI DUNG
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ
RUBRIC ĐÁNH GIÁ KỸ NĂNG VẼ HÌNH HÌNH HỌC
TRONG DẠY HỌC TOÁN 1
1.1 . Những vấn đề chung về đánh giá
1.1.1. Khái niệm về đánh giá
Khái niệm đánh giá được hiểu theo nghĩa chung nhất là quá trình thu
thập thập, tổng hợp và diễn giải thông tin hỗ trợ cho việc ra quyết định.
Theo Nitko và Brookhart [11], đánh giá trong giáo dục là một khái
niệm rộng, nó được định nghĩa như một quá trình thu thập thông tin và sử
dụng các thông tin này để ra quyết định về học sinh, về chương trình, về nhà
trường và đưa ra các chính sách giáo dục. Các quyết định liên quan đến học
sinh bao gồm hoạt động giảng dạy trong lớp, xếp chỗ (xếp chỗ cho học sinh
vào các chương trình học khác nhau), hướng dẫn và tư vấn, tuyển chọn học
sinh để cấp học bổng… xác nhận năng lực học sinh [12].
Như vậy, đánh giá trong giáo dục là một quá trình thu thập, tổng hợp
diễn giải thông tin về đối tượng cần đánh giá (hiểu biết hay năng lực của học
sinh, chương trình, nhà trường…) một cách có hệ thống nhằm mục đích hiểu
biết sâu và sử dụng các thông tin này để đưa ra quyết định về học sinh, về
chương trình, về nhà trường hay đưa ra các chính sách giáo dục.
Đánh giá trong lớp học là một thuật ngữ chung, đó là một quá trình thu
thập, tổng hợp, diễn giải thông tin hay dữ liệu liên quan đến việc học tập và
trải nghiệm của học sinh nhằm mục đích phát triển một sự hiểu biết sâu về
điều gì học sinh biết, học sinh hiểu và học sinh làm được, như là kết quả của
sự trải nghiệm giáo dục của chính các em, để đưa ra quyết định giáo dục liên


quan đến học sinh. Như vậy đánh giá bao gồm tất cả các cách thức giáo viên

thu thập và sử dụng các loại thông tin định tính, định lượng thu thập được
trong quá trình giảng dạy trên lớp học nhằm đưa ra những phán xét, nhận
định, quyết định [9]. Các thông tin này cũng được chính học sinh sử dụng để
cải tiến học tập, đồng thời giúp giáo viên hiểu học trò mạnh điểm gì, yếu điểm
gì… để lập kế hoạch giảng dạy và điều chỉnh việc giảng dạy… phân loại, xếp
hạng và thiết lập một môi trường tương tác văn hóa xã hội giúp cho học sinh
học tập tiến bộ hơn [9].
1.1.2. Mục đích của đánh giá trong giáo dục
Để tối ưu hóa việc giảng dạy nhằm đảm bảo thúc đẩy học tập/phát triển
nhân cách học sinh, mỗi giáo viên phải hiểu rõ mục đích hay triết lí đánh giá.
Mục đích của đánh giá chủ yếu là:
- Hiểu rõ hành vi khởi điểm và bố trí học sinh phù hợp.
- Quy hoạch hoạt động dạy học và điều chỉnh hợp lí các bước dạy học.
- Chẩn đoán khó khăn trong học tập của học sinh và cung cấp thông
tin phản hồi cho hoạt động học tập.
- Đánh giá thành quả học tập và báo cáo kết quả học tập.
Cụ thể:
 Đánh giá để phát triển học tập, đánh giá như là quá trình học và đánh
giá quá trình học tập.
- Đánh giá để phát triển học tập hay đánh giá vì sự tiến bộ của người
học: là xác định được rõ mức độ đạt kiến thức, kĩ năng bằng cách nào học
sinh đạt được, sự tiến bộ của các em thế nào, học sinh đang gặp khó khăn gì
trong việc đạt mục tiêu học tập… Đánh giá để phát triển học tập đòi hỏi giáo
viên sử dụng thông tin về kết quả kiểm tra, đánh giá để cải thiện hoạt động
giảng dạy, phát triển năng lực của học sinh. Kiểm tra, đánh giá vì sự tiến bộ
nghĩa là đánh giá phải diễn ra trong suốt quá trình dạy học, phải cung cấp
những thông tin phản hồi giúp giáo viên biết từng học sinh tiến bộ đến đâu,


những lĩnh vực nào có sự tiến bộ, chỗ nào còn yếu để điều chỉnh quá trình dạy

học. Đánh giá để phát triển học tập hay sự tiến bộ của học sinh thay vì để xếp
hạng, mà chủ yếu phản hồi cho người học biết những điểm mạnh điểm yếu để
học sinh điều chỉnh cách học, cải thiện thành tích, đánh giá phải làm sao để
học sinh không sợ hãi, không bị thương tổn để thúc đẩy học sinh nỗ lực học
tập. Đánh giá vì sự tiến bộ của học sinh còn có ý nghĩa là sự đánh giá phải
diễn ra trong suốt quá trình dạy học, giúp học sinh so sánh phát hiện mình
thay đổi thế nào trên con đường đạt mục tiêu học tập của cá nhân đã đặt ra.
- Đánh giá như một phương pháp học tập/ đánh giá là hoạt động học
tập: cho phép học sinh phản ánh nói ra những suy nghĩ, kể cả những suy nghĩ
không đúng và tự đánh giá sự tiến bộ của mình theo mục tiêu học tập cá nhân
[14]. Khi xem đánh giá với tư cách là một quá trình học tập, thì học sinh
không chỉ là người bị đánh giá mà còn là người cùng tham gia đánh giá, giáo
viên giúp học sinh học sinh học cách tự phản hồi để biết cách mình mắc lỗi,
thiếu hoặc yếu ở điểm nào để điều chỉnh hoạt động học của chính mình. Đánh
giá như là hoạt động học tập đòi hỏi giáo viên phải chỉ dẫn cho học sinh cách
thức đánh giá thế nào, học sinh phải học được cách đánh giá của giáo viên,
phải biết đánh giá lẫn nhau và biết tự đánh giá. Có như vậy, học sinh mới chủ
động tự phản hồi, giám sát kết quả học tập của mình tiến bộ đến đâu, tốt hay
chưa tốt thế nào. Đánh giá phải tạo ra, nâng cao năng lực đánh giá của chính
người học, tức là giúp các em hình thành khả năng tự đánh giá, đánh giá lẫn
nhau,… để phát triển năng lực tự học của từng học sinh. Đây cũng là mục tiêu
giáo dục.
- Đánh giá kết quả học tập: hỗ trợ giáo viên cách sử dụng chứng cứ để
xác nhận kết quả học tập của học sinh theo mục tiêu và chuẩn. Sau khi học
sinh kết thúc một giai đoạn học thì tổ chức đánh giá tổng kết; kết quả đánh giá
thường là những điểm số dùng để xếp hạng, phân loại học sinh, đối chiếu với
mục tiêu và chuẩn để biết học sinh đã đạt được ở mức độ nào [9].


1.1.3. Các lĩnh vực đánh giá

- Đối tượng đánh giá trong giáo dục:
Các đối tượng đánh giá trong giáo dục rất đa dạng: đánh giá về nhận
thức, thái độ, hành vi của con người trong tình huống nhất định [14].
Trong giáo dục, trước hết là đánh giá học sinh, đánh giá giáo viên [16].
Tất cả những người tham gia vào tiến trình giáo dục đều có thể là đối tượng
để đánh giá. Tất nhiên, sự đánh giá ở mỗi đối tượng phải được xem xét theo
những tiêu chuẩn và tiêu chí riêng cho phù hợp. Những tiêu chuẩn và tiêu chí
đó phải thật rõ ràng, cụ thể và việc đánh giá phải đảm bảo sự tôn trọng đối với
con người. Trong giáo dục, việc đánh giá được tiến hành ở nhiều cấp độ khác
nhau như: đánh giá hệ thống giáo dục, đánh giá một nhà trường, một cơ sở
giáo dục và đào tạo, đánh giá hoạt động dạy học và giáo dục của giáo viên,
kết quả học tập của học sinh, các thành tố của quá trình giáo dục, dạy học…
Đánh giá hệ thống giáo dục của một quốc gia như: đánh giá chất lượng,
hiệu quả của công tác tổ chức, quản lý, đào tạo, đánh giá kết quả của một
cuộc cải cách giáo dục, đánh giá hiệu quả công tác quản lý, chỉ đạo các hoạt
động giáo dục của sở Giáo dục và Đào tạo, phòng Giáo dục và Đào tạo…[16]
Đối với nhà trường và cơ sở giáo dục và đào tạo, đánh giá theo một số
lĩnh vực như: chương trình giáo dục, học liệu; trình độ chuyên môn và nhân
cách giáo viên; cơ sở vật chất, kĩ thuật, phương pháp và công nghệ dạy học;
kết quả học tập của học sinh; hiệu quả quản lý nhà trường [16].
Đánh giá các bộ phận cấu thành cảu quá trình giáo dục như: Đánh giá
các mục tiêu giáo dục, nhằm giúp cho việc lựa chọn mục tiêu hợp lý hơn,
đánh giá các chương trình đào tạo, mục đích là xem xét tính khả thi và hiệu
quả của chương trình ở các mặt ( mục tiêu chương trình, cấu trúc nội dung
chương trình, phương pháp giảng dạy và học tập dự kiến áp dụng cũng như
các nguồn tài liệu, thiết bị, đội ngũ, tài chính, mức độ thực hiện chương
trình); đánh giá các phương pháp và kĩ thuật được sử dụng trong giáo dục


hoặc giảng dạy [4]. Sau đây sẽ đề cập cụ thể hơn một vài lĩnh vực đánh giá

trong giáo dục.
 Đánh giá kết quả học tập của người học
 Đánh giá chương trình
 Đánh giá giáo viên, giảng viên
 Đánh giá nhà trường và các cơ sở giáo dục và đào tạo
- Chủ thể đánh giá trong giáo dục:
Trong giáo dục, mỗi con người đều có thể là đối tượng đánh giá, đồng
thời cũng lại là chủ thể đánh giá [1]. Các nhà giáo dục bên trong một cơ sở
giáo dục và đào tạo tham gia trực tiếp vào quá trình đào tạo là những người
đánh giá thường xuyên nhất như: giáo viên tiến hành các hoạt động đánh giá
học sinh của mình, đánh giá về rèn luyện đạo đức, đánh giá kết quả học tập…
Việc đánh giá này nhằm đảm bảo các mối liên hệ giữa người đánh giá và đối
tượng được đánh giá.
+ Đánh giá bởi các chuyên gia hoặc người độc lập. Họ được trao quyền
tạm thời hoặc thường xuyên đánh giá sự cải cách, đánh giá các cơ sở giáo dục
hoặc một hành động giáo dục cụ thể
+ Đánh giá những người xung quanh mình. Công cụ đánh giá này thu
được những thông tin đa dạng
+ Tự đánh giá bản thân về bản chất là sự tự nhận xét, đánh giá. Để tự
đánh giá cần phải tiến hành thu thập thông tin, phải phân tích, so sánh, tổng
hợp… để rút ra nhận định, kết luận về bản thân và có những điều chỉnh phù
hợp. Như vậy tự đánh giá không chỉ là một phương tiện bổ ích mà còn là một
cách tốt để rèn tính tự lập của học sinh.
1.1.4. Quy trình đánh giá
Tùy thuộc vào đối tượng đánh giá, cấp độ và phạm vi đánh giá mà mỗi
loại hình đánh giá sẽ được tiến hành theo các bước cụ thể [11]. Tuy nhiên,
một quy trình đánh giá chung thường bao gồm các bước sau:


Quyết định mục đích

Xây dựng các tiêu chí

Lựa chọn phương thức thu thập thông tin

Tiến hành thu thập thông tin

Đối chiếu thông tin thu thập với các tiêu chí

Hình thành nhận định, kết luận, quyết định
Hình 1: Quy trình đánh giá
1.1.5. Các xu hướng đổi mới trong đánh giá
Cùng với sự phát triển kinh tế, sự thay đổi của xã hội, đòi hỏi giáo dục
phổ thông nói chung, giáo dục tiểu học nói riêng phải có sự thay đổi [1; 9].
Dưới đây là một số xu hướng đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của
học sinh hiện nay.
- Chuyển từ chủ yếu sử dụng đánh giá kết quả học tập cuối môn học,
khóa học (đánh giá tổng kết) nhằm mục đích xếp hạng, phân loại sang sử
dụng đa dạng các loại hình đánh giá, coi trọng đánh giá thường xuyên, định kì
sau từng phần, từng chương nhằm mục đích phản hồi điều chỉnh quá trình
giảng dạy và học tập (đánh giá quá trình).


- Chuyển dần từ chủ yếu đánh giá kiến thức, kĩ năng sang đánh giá
năng lực của người học. Tức là chuyển trọng tâm đánh giá chủ yếu ghi nhớ,
hiểu kiến thức, sang đánh giá năng lực vận dụng, giải quyết những vấn đề của
thực tiễn cuộc sống, đặc biệt chú trọng đánh giá các năng lực tư duy bậc cao
như năng lực giải quyết vấn đề, tư duy sáng tạo.
- Chuyển từ đánh giá một chiều (giáo viên đánh giá), sang đánh giá đa
chiều (không chỉ giáo viên đánh giá mà học sinh cùng đánh giá - tự đánh giá,

đánh giá lẫn nhau)

Ai đánh giá?

Học sinh 2
Học sinh 1

Học sinh 3

Giáo viên
Hình 2: Sự tác động lẫn nhau giữa các đối tượng tham gia
đánh giá trong dạy học
-

Chuyển đánh giá từ một hoạt động độc lập với quá trình dạy học

sang hoạt động đánh giá được tích hợp vào quá trình dạy học, xem đánh giá là
một phương pháp dạy học.
-

Sử dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra, công cụ đánh giá: sử

dụng các phần mềm thẩm định các đặc tính đo lường của công cụ đánh giá
(độ tin cậy, độ khó).


1.2. Nội dung dạy học hình hình học và kĩ năng vẽ hình hình học trong
toán 1
1.2.1. Các hình hình học trong toán 1
Phân môn hình học chương trình toán 1 gồm:

- Hình vuông, hình tròn, hình tam giác
- Điểm, đoạn thẳng
- Đo độ dài đoạn thẳng
- Thực hành vẽ đoạn thẳng có độ dài cho trước
- Điểm ở trong, điểm ở ngoài một hình
=> Đây là những đơn vị nhỏ nhất trong hình học nên học sinh cần phải
có kĩ năng vẽ hình để có thể tiếp tục học các nội dung hình hình học ở các lớp
trên.
Căn cứ vào mạch kiến thức của chương trình toán 1 cùng với kiến thức
về số học, giải toán có lời văn thì dạy các yếu tố hình học là cơ hội tốt nhất để
phát triển năng lực trí tuệ.
1.2.2. Kĩ năng vẽ hình hình học trong toán 1
Đối với học sinh lớp 1, khi học các yếu tố hình học học sinh phải
được nhận biết bằng các hình ảnh trực quan, vật thật. Thông qua đó, học
sinh nhận biết được điểm là gì, đoạn thẳng là gì, cách sử dụng các dụng cụ
vẽ hình hình học.
- Học sinh phải có khả năng nhận diện các hình hình học
- Học sinh có khả năng lựa chọn được công cụ vẽ hình và biết sử dụng
các kí hiệu hình học cho đúng.
- Hình vẽ đúng, đẹp, sạch sẽ, đảm bảo thời gian vẽ hình
- Khi vẽ hình học sinh cần nắm được các kĩ năng vẽ hình hình học cơ
bản như:
+ Kĩ năng nhận biết hình hình học
+ Kĩ năng lấy điểm, xác định khoảng cách giữa các điểm


+ Kĩ năng đặt thước
+ Kĩ năng vạch đường thẳng bằng bút, phấn
+ Kĩ năng kí hiệu hình
+ Kĩ năng sử dụng các dụng cụ vẽ hình

Ví dụ: Vẽ đoạn thẳng AB dài 4 cm:
- Đầu tiên, học sinh phải xác định đoạn thẳng AB được nối bởi 2 điểm
A và B
- Lấy điểm A, sau đó đặt thước kẻ để xác định điểm B: đặt điểm A
trùng với mốc 0 của thước kẻ và xác định điểm B trùng với tọa độ 4 cm trên
thước kẻ. Chú ý đặt thước cho thẳng và giữ không cho thước cố định khi xác
định điểm.
- Nối 2 điểm A và B ta được đoạn thẳng AB
Cần chú ý không được quên đánh dấu 2 đầu mút của đoạn thẳng và kí
hiệu điểm được viết bằng chữ cái in hoa.
1.3. Rubric
1.3.1. Khái niệm
Rubric là một cách đánh giá, công cụ đánh giá được sử dụng khá rộng
rãi trong thực tiễn giáo dục và dạy học hiện nay trên thế giới.
Rubric là bảng mô tả chi tiết có tính hệ thống (theo chuẩn, tiêu chí và
mức) những kết quả (kiến thức, kỹ năng, thái độ) mà người học nên làm và
cần phải làm để đạt dược mục tiêu cuối cùng khi thực hiện một nhiệm vụ cụ
thể. Các Rubric dùng trong dạy học được thiết kế cho các mục đích đánh giá
khác nhau, song đều dựa trên cùng một nguyên tắc chung: so sánh, đối chiếu
và kiểm chứng kết quả đạt được với các chuẩn và tiêu chí đã được thống nhất
xây dựng trước khi thực hiện hoạt động [5; 11].
Theo Trần Kiều và Nguyễn Thị Lan Phương, Rubric là bản mô tả đầy
đủ những gì người học cần chứng tỏ để được xếp hạng năng lực giỏi, khá,
trung bình,yếu, kém đối với yêu cầu môn học [15].


Tóm lại, Rubric hiểu đơn giản là một phiếu hướng dẫn đánh giá theo
tiêu chí, là một công cụ đo lường mô tả các tiêu chí dựa trên sự thực hiện,
hành vi hoặc sản phẩm được so sánh và đo lường (các tiêu chí được thiết lập
cho một nhiệm vụ cụ thể và mức độ thành tích gắn liền với từng tiêu chí).

Có thể coi mỗi Rubric là một ma trận 2 chiều giúp xác định giá trị kết
quả mà người học đạt được tại một “tọa độ” của kiến thức, kỹ năng hoặc thái
độ[5].
“Tọa độ giá trị” này của người học được xác định và mô tả chi tiết theo
chuẩn tiêu chí (chỉ số) và mức chất lượng
Mức chất lượng


Tiêu
chí
Giá trị Lngười học

Hình 3: Chiều đánh giá của rubric
1.3.2. Phân loại
Trong thực tiễn dạy học, cùng với các công cụ khác vẫn thường được
dung để đánh giá kết quả học tập, Rubric được thiết kế theo nhiều mẫu, dạng
khác nhau tùy theo mục đích đánh giá. Tính ưu việt của Rubric nằm ở chỗ nó
cho phép cùng một lúc có thể vừa cho điểm vừa xếp hạng kết quả thực hiện
nhiệm vụ học tập của người học [5].


Căn cứ vào chức năng và mục đích đánh giá, có thể chia Rubric thành 2
loại như sau:
- Rubric kiểu chỉnh thể (Holistic rubrics): các cấp độ của thành tích
được liệt kê ở cột đầu tiên, và các mô tả cho mỗi cấp độ của thành tích cho tất
cả các tiêu chí được liệt kê trông cột thứ hai.
+ Một rubric kiểu chỉnh thể trình bày một mô tả của mỗi cấp độ thành
tích và cung cấp một số điểm số dựa vào ấn tượng tổng thể về sự thực hiện
của học sinh ở nhiệm vụ.
+ Ưu điểm: cho điểm nhanh, cung cấp một tổng quan về thành tích của

học sinh, hiệu quả khi cho điểm nhóm lớn.
+ Nhược điểm: không cung cấp thông tin chi tiết, không chẩn đoán, có
thể khó khăn cho người đánh giá khi quyết định một điểm số tổng thể.
Rubric kiểu chỉnh thể được dùng khi:
+ Muốn một phản ánh nhanh về thành tích.
+ Một hướng đơn là đủ để xác định chất lượng.
Ví dụ:
Điểm

Mô tả

5

Hoàn thành các bài tập đầy đủ, đúng hạn, chất lượng tốt

4

Hoàn thành các bài tập đầy đủ, đúng hạn, chất lượng tương đối tốt

3

Hoàn thành hầu hết các bài tập, đúng hạn

2

Hoàn thành hầu hết các bài tập, còn mắc lỗi

1

Hoàn thành được một số bài tập, mắc nhiều lỗi

0

Không thực hiện được nhiệm vụ
- Rubric kiểu phân tích (Analytic rubrics): các tiêu chí luôn được liệt kê

ở cột bên trái với các mô tả của các cấp độ thành tích ngang qua cá hàng cho
mỗi tiêu chí.
+ Một rubric kiểu phân tích trình bày một mô tả của mỗi cấp độ thành
tích cho mỗi tiêu chí, và cung cấp một điểm số riêng cho mỗi tiêu chí.