Quá trình ra quyết định quản lý – Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam
Tình huống đặt ra
Chị Nga là một kiểm toán viên của phòng nghiệp vụ kiểm toán tài chính (phòng
nghiệp vụ 1), công ty TNHH Kiểm toán và Định Giá Việt Nam (VAE). Chị bắt đầu
làm việc cho VAE từ tháng 04/2007. Đây là một nhân viên có trình độ chuyên môn và
ngoại ngữ cao. Hơn nữa, chị lại chịu khó học hỏi và làm việc nhiệt tình, giàu trách
nhiệm nên kỹ năng làm việc của chị ngày càng tiến bộ hơn. Nhờ có sự năng động,
chị Nga đã tạo dựng được rất nhiều mối quan hệ với những tổ chức, cá nhân kinh
doanh trong nhiều ngành nghề khác nhau và mang lại cho VAE rất nhiều khách hàng
mới cũng như tăng cường uy tín với khách hàng cũ. Với những phẩm chất nghề
nghiệp của mình, chị Nga đã nhanh chóng khẳng định được tầm quan trọng của bản
thân trong công ty.
Năm 2010, chị Nga được cấp chứng chỉ kiểm toán viên hành nghề Việt Nam.
Đây là một bước ngoặt rất quan trọng đối với chị, tạo thuận lợi rất nhiều cho chị
phát triển sự nghiệp. Đến đầu năm 2011, chị Nga được giao trách nhiệm làm nhóm
trưởng của một nhóm nhân viên trong phòng nghiệp vụ kiểm toán tài chính. Bên
cạnh đó, với trình độ ngoại ngữ của mình, chị còn giao thêm công việc dịch các tài
liệu quan trọng, đặc biệt là các chuẩn mực kiểm toán nước ngoài.
Tuy nhiên, trong suốt một năm sau đó, mức lương của chị vẫn không hề thay
đổi so với trước năm 2011 (12 triệu đồng/tháng), dù chị đã từng đề nghị lên ban giám
đốc.
Chính vì vậy, đầu năm 2012 chị đã gặp riêng giám đốc công ty VAE và đề xuất
về việc cho chị được nghỉ việc để có thể tìm được những cơ hội khác tốt hơn cho
chị phát triển sự nghiệp. Giám đốc đã đã từ chối đề nghị của chị Nga và xem xét các
phương án tăng lương cho chị Nga. Nhưng thực tế, vài tháng sau đó, mức lương của
chị được tăng không đáng kể. Tháng 05/2012, chị đã đề nghị được nghỉ việc thêm
một lần nữa nhưng giám đốc vẫn từ chối và vẫn trì hoãn việc thay đổi mức lương
cho chị.
1
Quá trình ra quyết định quản lý – Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam
Cuối cùng, tháng 09/2012, chị quyết định làm đơn xin nghỉ việc và nộp cho
Giám đốc điều hành, cũng là người phụ trách quản lý nhân sự của công ty. Các giám
đốc buộc phải giải quyết vấn đề này một cách triệt để.
A. Phân tích vấn đề và xác định mục tiêu của quyết định
1. Phát hiện vấn đề
Một nữ nhân viên của VAE (chị Nga) nộp đơn xin nghỉ việc vào tháng 09 năm
2012 với lý do không thỏa mãn với mức lương mà công ty trả cho mình. Việc này
khiến giám đốc công ty phải suy nghĩ rất cẩn thận vì đây là một nhân viên “chủ
chốt” của công ty. Với trình độ và kinh nghiệm của mình, khi rời khỏi VAE để
chuyển đến làm việc cho những công ty khác, chị Nga có thể được trả mức lương
khởi điểm khoảng 30 triệu đồng/tháng và làm việc ở một vị trí cao hơn. Trong khi
thực tế, mức lương của chị hiện là 12 triệu đồng/tháng.
2. Chẩn đoán nguyên nhân và đánh giá tác động của vấn đề
Vấn đề xuất hiện từ bao giờ?
Ngay từ những tháng đầu năm 2012, chị Nga đã bày tỏ ý định xin thôi việc
với giám đốc điều hành một số lần. Sau những lần đó, giám đốc điều hành đã
hứa hẹn sẽ xem xét nâng mức lương của chị, nhưng thực sự lương của chị
tăng không đáng kể, cũng không có thêm những mức thưởng khác như giám đốc
đã nói.
Vấn đề do đâu mà ra?
Với lý do mà chị Nga đưa ra khi nộp đơn xin nghỉ việc, có thể nhận thấy
nguyên nhân quan trọng nhất của vấn đề chính là sự đãi ngộ của công ty chưa
đáp ứng được kì vọng của một nhân viên giỏi như chị.
2
Quá trình ra quyết định quản lý – Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam
Do đặc thù công việc đòi hỏi trình độ chuyên môn cao, khả năng chịu áp lực
tốt, đối mặt với nhiều khó khăn phát sinh trong quá trình lao động, thường
xuyên phải đi công tác… lại làm thêm công việc dịch các chuẩn mực nước
ngoài nên chị Nga đòi hỏi công ty phải trả cho mình một mức lương cao hơn
mức lương hiện tại kèm với chế độ đãi ngộ tốt hơn để chị tiếp tục có động lực
làm việc hiệu quả. Bên cạnh đó, chị Nga là người đã gắn bó cống hiến cho
VAE trong thời gian dài và khẳng định được năng lực của bản thân. Nhưng đến
giờ chị vẫn chưa có sự thăng tiến nào đáng kể. Những lý do trên đã khiến chị
muốn nghỉ việc ở VAE và tìm một công ty mới có chế độ đãi ngộ tốt hơn.
Ngoài ra, cũng có thể còn có một số nguyên nhân khác cần xem xét như:
Môi trường làm việc của công ty còn gò bó, làm tăng áp lực và giảm sự
tâm huyết của nhân viên với công việc.
Công ty thiếu sự khen thưởng và khích lệ kịp thời khi nhân viên làm tốt
công việc.
Công ty chưa tạo điều kiện tốt nhất để các nhân viên có cơ hội phát
huy tối đa năng lực của bản thân.
Có một số sự bất công về mức lương của nhân viên vào công ty trước
(dù chưa có chứng chỉ hành nghề) so với nhân viên vào sau (nhưng đã có
chứng chỉ hành nghề)
Vấn đề liên quan đến ai?
Ngoài chị Nga là người trực tiếp liên quan tới vấn đề, còn có những cá
nhân/phòng ban liên quan như:
Giám đốc điều hành của VAE: ông là người chịu trách nhiệm xét duyệt
đơn xin nghỉ việc của chị Nga.
3
Quá trình ra quyết định quản lý – Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam
Phòng hành chính tổng hợp: nơi lưu trữ các giấy tờ hợp đồng, bảo
hiểm và tiền lương của chị Nga.
Phòng nghiệp vụ 1 nơi chị đang công tác: Chị Nga là người đảm nhận
những công việc rất quan trọng trong phòng. Việc chị rời khỏi công ty sẽ
khiến công việc của phòng nghiệp vụ ít nhiều bị ảnh hưởng.
Chị Nga có ảnh hưởng thế nào đến công ty?
Chị Nga là một trong những kiểm toán viên giỏi, đóng góp rất lớn cho công
ty:
Chị là một nhân viên đã có chứng chỉ kiểm toán viên hành nghề, có trình
độ chuyên môn cao, đứng trong hàng ngũ tạo nên uy tín của công ty.
Chị có trình độ ngoại ngữ cao, rất thuận lợi khi làm việc với khách
hàng nước ngoài và các văn bản bằng tiếng Anh.
Chị đã làm việc khá lâu ở VAE, có nhiều kinh nghiệm và hiểu rõ về
công ty.
Chị làm việc rất có trách nhiệm, đạt hiệu quả cao.
VAE thu hút khách hàng chủ yếu qua những mối quan hệ quen biết, qua
sự giới thiệu của giám đốc và các nhân viên. Chị Nga là một trong những
người mang lại cho VAE nhiều khách hàng nhất.
Hơn nữa, nữ nhân viên này chưa lập gia đình, có thể đảm nhận những
công tác xa và sẵn sàng làm thêm giờ.
Với những thế mạnh kể trên của mình, nếu chị Nga rời đi thì đó sẽ là một
tổn thất khá lớn cho toàn bộ công ty.
3. Quyết định giải quyết vấn đề
4
Quá trình ra quyết định quản lý – Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam
Giám đốc công ty VAE xét thấy việc chị Nga không hài lòng với sự đãi ngộ
của công ty là chính đáng và có cơ sở.
Việc chị Nga ở lại hay rời khỏi VAE có ảnh hưởng lớn đến công ty.
Vấn đề đang được đặt ra tự nó không thể giải quyết mà cần có sự cân
nhắc, suy xét kĩ càng của giám đốc công ty.
Vấn đề nhân lực có kinh nghiệm, có trình độ (đặc biệt là có chứng chỉ hành
nghề) là vấn đề có thể nói là quan trọng nhất đối với các công ty kiểm
toán.
Chính vì những lý do như vậy, giám đốc công ty quyết định cần phải trực tiếp
giải quyết vấn đề một cách triệt để
4. Mục tiêu của quyết định và lựa chọn tiêu chí đánh giá
Giám đốc công ty VAE cần đưa ra một quyết định hợp lý để đảm bảo được sự
ổn định trong công việc của phòng nghiệp vụ 1 cũng như của toàn bộ công ty, hạn
chế sự gia tăng về chi phí giải quyết. Quyết định mà giám đốc sẽ đưa ra cần phải
hướng về lợi ích của công ty và làm hài lòng các nhân viên của mình.
Dựa trên mục tiêu đó, giám đốc công ty đã lựa chọn các tiêu chí đánh giá trước
khi đưa ra những phương án để giải quyết vấn đề:
Chi phí thực hiện
Mức độ phức tạp
Ảnh hưởng thế nào đến các nhân viên khác
Ảnh hưởng thế nào đến công ty
Việc đề ra và đánh giá các phương án quyết định sẽ được dựa trên những tiêu
chí đó và hướng đến mục tiêu của quyết định.
5
Quá trình ra quyết định quản lý – Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam
B. Xây dựng các phương án quyết định
Để đưa ra được các phương án tối ưu nhất và đánh giá các phương án đó, giám
đốc điều hành VAE đã có cuộc nói chuyện riêng với Tổng giám đốc và trưởng phòng
nghiệp vụ 1. Sau khi xem xét và bàn bạc, họ đã đưa ra hai phương án cụ thể như
sau:
Tăng mức tiền lương cho chị Nga, đồng thời có thể xem xét đưa chị lên một vị trí
cao hơn.
Thưởng cho nhân viên nếu làm việc hiệu quả
Tạo lập một môi trường làm việc thoải mái, thân thiện để giảm áp lực công
việc cho nhân viên
Đồng ý cho chị Nga nghỉ việc.
Nhanh chóng tuyển nhân viên mới thích hợp cho vị trí trống với mức lương vừa
phải.
Khích lệ tinh thần của các nhân viên khác để tránh gây hoang mang cho họ do
việc nhân viên rời khỏi công ty để lại
Bên cạnh đó, giám đốc VAE cũng đề ra giải pháp tình thế trong trường hợp đã
cố gắng nhưng không giữ được chị Nga ở lại, đồng thời những ứng viên có trình độ
và kinh nghiệm lại yêu cầu một mức lương quá cao nếu vào làm việc cho công ty.
Khi trường hợp này xảy ra, giám đốc công ty quyết định sẽ nhận lao động trẻ, năng
động, khả năng tiếp thu và tiến bộ tốt. Sau đó sẽ tập trung đào tạo nghiệp vụ cho họ
trong một khoảng thời gian nhất định.
6
Quá trình ra quyết định quản lý – Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam
Trong khi đào tạo nhân viên mới, công việc do chị Nga để lại sẽ tạm thời được
bàn giao cho một số nhân viên khác trong phòng. Tuy nhiên, khi phải gánh vác thêm
một khối lượng công việc lớn như vậy, các nhân viên có thể sẽ không hài lòng và dễ
gặp phải căng thẳng trong công việc. Vì vậy, các giám đốc, trưởng phòng trong VAE
sẽ phải tìm cách để động viên tinh thần của họ, đồng thời phải có chế độ thưởng
phù hợp cho các nhân viên đó. Nếu cần sẽ điều động một vài nhân viên có kinh
nghiệm từ các phòng nghiệp vụ khác cùng chia sẻ.
Ngoài ra, giám đốc công ty còn đề ra một giải pháp lâm thời cho vấn đề, đó là:
kéo dài thời gian trước khi đưa ra quyết định bằng cách hoãn thời gian giải quyết
đơn xin nghỉ việc của chị Nga sau chuyến đi công tác tới văn phòng đại diện ở thành
phố Hồ Chí Minh. Mục đích của giải pháp này là để có cơ hội tìm hiểu kĩ về thị
trường lao động, xét xem liệu có thể tìm được một nhân viên có năng lực thay thế
cho vị trí của chị Nga với một mức lương vừa phải hay không. Hơn nữa, giám đốc
VAE cũng muốn kéo dài thêm thời gian để phân tích và đánh giá kĩ càng về tác động
của từng phương án nói trên theo những tiêu chí đánh giá đã đề ra trước đó.
C. Đánh giá và lựa chọn phương án tối ưu
1. Đánh giá các ảnh hưởng của mỗi phương án quyết định
Như đã nói ở trên, trước khi đưa ra quyết định cuối cùng, giám đốc VAE đã
thực hiện một giải pháp lâm thời để tìm hiểu thị trường lao động một cách kĩ càng.
Và cuối cùng giám đốc đã nhận thấy rằng: khó có thể tìm được một nhân viên giàu
năng lực và kinh nghiệm như chị Nga với một mức lương thấp hơn mức chị Nga yêu
cầu (30 triệu đồng/tháng). Sau khi đã xem xét kĩ càng như vậy, giám đốc VAE có thể
dự báo được những ảnh hưởng của hai phương án đã đề ra và đánh giá những ảnh
hưởng đó dựa trên những tiêu chí đã đặt ra từ trước. Cụ thể như sau:
7
Quá trình ra quyết định quản lý – Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam
Phương án
Tiêu chí
Thuyết phục chị Nga ở lại
Đồng ý để chị Nga rời khỏi
công ty
Chi phí
thực hiện
Phải tăng tiền lương cho
Tốn kém chi phí đào tạo
chị thêm một lượng đáng kể
nhân viên mới
và lâu dài
Mức độ
phức tạp
Tuyển dụng, đào tạo nhân
viên và phân công công việc
trong thời gian nhân viên mới
được đào tạo là một quá trình
khá phức tạp
Đơn giản hơn
Ảnh hưởng Giữ được một lượng lớn
đến tổ
khách hàng
chức
Đảm bảo hoạt động của
công ty ổn định, không bị xáo
trộn
Lượng khách hàng có thể
giảm đáng kể
Hoạt động của công ty sẽ bị
xáo trộn trong quá trình tìm
nhân viên mới. Hơn nữa, sau
khi đào tạo nhân viên mới,
việc nhân viên đó làm việc có
hiệu quả như chị Nga hay
8
Quá trình ra quyết định quản lý – Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam
Chị Nga đã nhiều lần có ý
muốn nghỉ việc. Nếu giữ chị
Nga lại, tinh thần làm việc
của chị có thể bị ảnh hưởng
không cũng không được đảm
bảo
Nếu chị chuyển sang làm
việc cho những đối thủ cạnh
tranh của VAE thì đó cũng là
một điều bất lợi cho VAE
Tránh gây hoang mang cho
Ảnh hưởng các nhân viên khác
đến những Có thể gây ra sự bất bình
nhân viên nếu lương của chị Nga quá
khác
chênh lệch so với những
nhân viên khác
Có thể khiến các nhân viên
khác, đặc biệt là nhân viên
cùng phòng với chị Nga trở
nên hoang mang khi một nhân
viên “chủ chốt” rời khỏi công
ty
2. Lựa chọn phương án quyết định
Dựa trên những đánh giá cụ thể nêu trên, giám đốc VAE nhận thấy phương án
thuyết phục nhân viên này ở lại làm việc cho công ty sẽ phù hợp hơn vì nó đáp ứng
sát với mục tiêu của quyết định hơn, đảm bảo tính ổn định cho sự phát triển của
công ty, tránh những xáo trộn phức tạp, đồng thời chi phí thực hiện không quá lớn.
Để thuyết phục chị Nga tiếp tục làm việc cho công ty, giám đốc đề nghị thăng
chức cho chị lên làm trợ lý giám đốc làm việc trong ban kiểm soát, công việc chính là
soát xét báo cáo, đào tạo nhân viên mới, trợ giúp giám đốc trong quan hệ với các đối
tác nước ngoài và nghiên cứu các chuẩn mực kiểm toán quốc tế. Với trình độ, kỹ
năng và kinh nghiệm dày dặn của mình, chị Nga có thể đảm nhận tốt vị trí này. Cùng
với đó, ông cũng đề xuất tăng lương cho chị lên 25 triệu đồng/tháng ngay trong tháng
tiếp theo. Sau đó mức lương sẽ tiếp tục tăng dần cũng như kèm theo những chế độ
khen thưởng xứng đáng nếu chị tiếp tục làm việc có hiệu quả.
Theo sự suy xét của giám đốc VAE, việc đưa chị Nga lên vị trí trợ lý giảm đốc
vừa mang lại cho chị những cơ hội để phát huy hết năng lực của bản thân, vừa mang
9
Quá trình ra quyết định quản lý – Công ty TNHH Kiểm toán và Định giá Việt Nam
lại cho chị một động lực lớn về tinh thần lao động. Hơn thế nữa, nếu vẫn để chị
Nga ở vị trí như ban đầu, và tăng lương cho chị lên một mức quá cao so với các nhân
viên cùng cấp bậc thì có thể sẽ gây bất mãn cho họ. Vì vậy, thăng chức cũng là một
giải pháp để hạn chế sự bất mãn đó.
Về lâu dài, công ty cũng cần có những sự thay đổi tích cực hơn trong sự đãi ngộ
với những nhân viên giỏi. Bên cạnh đó, cần tạo lập một môi trường làm việc thân
thiện hơn; thiết kế thời gian làm việc linh động; tạo điều kiện cho nhân viên có cơ
hội để học tập cũng như thể hiện năng lực của bản thân. Với những thay đổi như
vậy, chắc chắn nhân viên của công ty sẽ tâm huyết với công việc hơn và muốn được
cống hiến nhiều hơn cho công ty./.
10