Tài liệu bồi dưỡng chủ tịch, phó chủ tịch hội đồng nhân dân, chủ tịch, phó chủ tịch ủy ban nhân dân xã (Tài liệu áp dụng đối với xã Miền núi, trung du và Dân tộc) – Chuyên đề 6

Chuyen d~ 6:

HO~ T DONG CVA HOI DONG NHAN DAN, UY BAN NHAN DAN xA


TRONG LiNH VVc NGAN SACH
I. TAng quan v~ tai ehinh, ngan saeh xa

1. Khtii nifm, il~c iliJm tai chinh, ngan sach xii
Theo quy djnh ~ diSu 1 L~t Ngan sach nha nuac s6 01l2002/QHll da duQ'c
Qu6c hQi khmi XI nuac CQng hoa XHCN Vi~t Nam thong qua ~i kY hQP thll' hai ngay
16 thang 12 nfun 2002 thi: "Ngan sitch nhlJ nur5'c la toan bf) cac khoan thu, chi cUa NhQ

nur5'c dii dU(Jc co quan nha nuac co thAm quy€n quy€t djnh va dU'()'c th1!C hi~n trong m(jt
nam dd bao dam th1!C hi¢n cac ch1ic nang, nhi¢m V¥ cUa NhQ nuac".
Cling theo Lu~t Ngan sach nha nuac thi h~ th6ng Ngan sach nha nuac anuac ta
bao g6m: ngan sach Tnmg uong va ngan sach dia phuong. Ngan sach dia phuong boo
g6m ngan sach Clla don vi harm chinh cac d.p co HQi d6ng nhan dan va Uy ban nhan
dan. Phil hgp vai mo hinh t6 chuc chinh quySn Nha nuac ta hi~n nay! ngan sach dia
phuong bao g6m: ngan sach tinh, tharm ph6 ttvc thuQc tnmg uong (gQi chung Ia ngan
sach c~p tinh); ngan sach huy~n, qu~, thi xii, thimh ph6 thuQc tinh (gQi chung Ia ngan
sach c~p huy~n); va ngan sach xii, phuOng, thi tcin (gQi chung Ia ligan sach c~p xa). Ca
c~u t6 chuc cua h~ thAng Ngan sach nha nuac ta cO th@ mo til theo sa d6 sau:

SO'dB 1: H~ th8ng Ngan saeh nha nwe Vi~t Nam
Ngan sach
nha nu6c

I

Theo guy dinh eua Hi~n phap nuae CQng hoa xil hQi ehu nghia Vi~t Nam nlim 1992 va Lu~t T6 ehUe HQi d6ng

nhan dan va Uj' ban nh.an dan nlim 2003

82


Ngan sach xii Iii mQt bQ ph?n cua h~ th6ng ngan sach nhii nuO'c. Cac
khmm thu, chi cua ngan sach xii Iii nhiing khoan thu, chi cua Ngan sach nhii
nuO'c giao cho

Uy ban nhan dan xii xay

d\IDg, t6 chuc quan ly, HQi d6ng nhan

dan xii quych dinh va giam sat thl)'C hi~n then nhi~m V\l quy~n h?n cua Lu?t
Ngan sach nha nuO'c quy djnh. La m9t bQ ph~ trong h~ th6ng ngan sach nha
nuO'c nen ngan sach xii cling mang nhiing

d~c

trung chung cua ngan sach do la:

v~ ban chfit ngan sach xii la h~ th6ng cac quan h~ kinh tS giiia nhii nu6'c v6i cac

chu thS khac, phM sinh trong qua trinh t?O I?p, phan ph6i va sir dvng quy ti~n t~
cua chinh quy~n nha nu6'c xii nh~m ph\lc V\l cho vi~c thl)'c hi~n cac chuc nang,
nhi~m V\l cua chinh quy~n nha nu6'c cfip co

sa. Tuy nhien, diSm khac bi~t gifra

ngan sach xii v6'i cac cfip ngan sach khac trong h~ th6ng Ngan sach nha nu6c, do

la: ngan sach xii vira la m9t cfip ngan sach l?i vira nhu mQt dan vi dl)' tmin ngan sach.

2. Nguyen tile qulin

IY tai ehinh - ngtin saeh xii

- Nguyen t~c m9t ngan sach duy nhfit:
Nguyen t~c nay doi hoi tfit ca cac khoan thu, chi cua nha nu6'c d~u phai
phan anh d~y du, ro rang trong dg toan, quySt toan Ngan sach nha nu6'c dS HQi
dang rihan dan xii quySt dinh.
- Nguyen t~c nien dQ:
Nguyen t~c nay yeu c~u dl)' toan ngan sach phai dUQc co quan co thfun
quy~n quySt djnh cho tUng nam va vi~c sir d\lng kinh phi dii duqc duy~t cling

gi6i h?n trong nam then dv toan da dUQc

duy~t.

- Nguyen t~c chuyen d\lng:
Cac khoan chi chi duqc sir dVng cho d6i tUQ11g va mvc dich dii duqc co
quan co thfim quy~n quySt djnh. Tinh chuyen d\lng nay dUQc thS hi~n qua vi~c
phan b6 chi tieu then cach phan lo?i trong m\lc l\lc ngan sach va cac dan vi chi
tieu phai tuan thu then dung dong, mvc dii dUQc ghi trong dg toan ngan sach.
- Nguyen t~c dam bao can d6i ngan sach nha nu6'c:
V ~ nguyen t~c, ngan sach xii dUQc can d6i v6'i t6ng s6 chi kh6ng dUQc

vuQ'1: qua t6ng s6 thu.
- Nguyen t~c hi~u qua:
83

Ngu6n IlJc thi co h~ OOung OOu cAu thi khong co muc gi&i h~. Do v~y,
trong qua triOO phan b6 va sir d\lng cac ngu6n l\lc khan hiSm do luon phai tiOO
toan sao cho v&i chi phi it OOftt OOung vftn d~t kSt qua dAu ra nhu dlJ kiSn.
thlJc hi~n

Uti

cAn

tien cho cac lo~i ho~t dQng ho~c theo cac nhom m\lc chi sao cho v&i

t6ng s6 chi co h~ nhung kh6i IUQ'llg cong vi~c vftn hoan thanh va ~t chftt IUQ'llg coo.
- N guyen t~c cong khai, minh b~ch:
Quan Iy ngan sach doi hoi phai cong khai, minh b~ch xuftt phat tll' dbi hoi
chiOO dang cua nguai dan v&i tu cach la nguai nQp thuS cho OOa nu&c. NQi dung
cong khai theo cac mftu dli duqc BQ Tai chinh quy dinh. HiOO thuc cong khai
chu ySu la: thong bao b~ng van bim cho cac co quan hfru qUail, phat hanh ftn
ph~m; cong khai tren trang thong tin di~n tir. Thai gian cong khai cling duqc

quy dinh ro d6i v&i tUng cftp ngan sach2 •

II. NQi dung qmin If tili chinh, ngan sach xii
Quim Iy ngan sach xli bao g6m ba khau n6i tiSp OOau, do la: I~p dlJ toan
ngan s3.ch (bao g6m chuAn bi va quySt dinh dlJ toan ngan sach); chftp hanh ngan
s3.ch va quySt to3.n ngan sach. L~p dlJ toan ngan sach la cong vi~c kh6i dAu co y
nghia quySt diOO dSn toan bQ cac khau cua chu trinh quim Iy ngan sach. L~p dlJ
toan ngan sach thlJc chftt la I~p k~ ho~ch (dlJ toan) cac khoan thu - chi cua ngan
sach trong mQt nam ngan sach.

Yeu cau l~p d,!, toan
- L~p theo dung nQi dung, mftu biSu, m\lc Il;lc Ngan sach nha 'nu&c, thai
h~n

qui diOO.
- Tuan theo cac chiOO sach, ch~ dQ, tieu chuftn, diOO muc
- Dam bao nguyen t~c can d6i ngan sach
- Phai can cu vao diSu ki~n va ngu6n kinh phi d@ IlJa chQn cac ho~t

oQng/dlJ an c&nuu tien b6 trl v6n tranh dan trai.
Xem Thong ttr03I2oo5m-BTC ngay 6/112005 etia BQ Hi ehinh Huang dful thl,le hi~n quy eh~ eong khai tili
ehinh d6i vo; cae c§p NSNN va ch~ dQ bao cao tinh hinh thl,le hi~n eong khai tili ehinh.
2

84


Can culljp d(C loan

Dv tm1n ngan sach xa hang nam duQ'c xay d\lIlg dva tren cac din cu sau:
- Cac nhi~m v\l philt triSn kinh tS - xa hQi, dam bao an ninh quc3c phong
va tr~t tv an toim xa h9i cua xa thS hi~n trong kS ho~ch philt triSn kinh tS - xa
hQi xa.
- Chinh sach, chS dQ thu ngan sach nha mrac, co chS phan cftp ngu6n thu,
nhi~m V\l chi cua ngan sach xa va ty l~ phan chia ngu6n thu do HQi d6ng nhan

dan tinh quy dinh.
- ChS dQ, tieu chuftn, dinh muc chi ngan sach hi~n hmh nhu: chS d9 tiSn
luang can bQ cong chuc xa, chi cho ho~t dQng cua cac ban nganh doan thS ...
- Sc3 kiSm tra vS dv tom ngan sach xa do Uy ban nhan dan huy~n thong bao.

- Tinh hinh thvc hi~n dV toan ngan sach xa nam truac va mQt sc3 nam li~n
k~, uac thvc hi~n ngan sach nam hi~n hanh.

- D\l bao nhfing xu hu6ng va v§n d~ co mc dQng dSn ngan sach xa namkS h~ch.
Quy trinh lq,p dlf loem
Huang d~n l~p dV toan:

Buac (1): Uy ban nhan dan huy~n huang d~n va giao sc3 kiSm tra dv toan
ngan sach cho cac xa.

Buac (2): Uy ban nhan dan xa t6 chuc hQi nghi triSn khai xay d\lilg dV
toan ngan sach xa va giao sc3 kiSm tra cho cac ban nganh, dom thS.
L~p va t6ng hqp dv toan ngan sach xa.

Buac (3): Cac ban nganh, doan thS, kS tom xa l~p dv tom ~gan sach xa.
Buac (4): Uy ban nhan dan xa lam vi~c vai cac ban nganh, doan thS vS dv
toan ngan sach; kS toan t6ng hgp va hoan chinh dv tom ngan sach xa.

Buac (5): Uy ban nhan dan xa trinh ThuOng tf\lC H9i d6ng nhan dan xa
xem xet cho y kiSn vS dv toan ngan sach xa.

Buac (6): Can cu vao

y kiSn cua Thuang trvc HQi d6ng nhan dan xa, Uy

ban nhan dan xa hom chinh l~i dv toan ngan sach va giri Phong Tai chinh - KS
ho~ch huy~n.

Buac (7): Phong Tai chinh huy~n t6 chti'c lam vi~c vS d\l toan ngan sach
85

vai cae xa d6i vai nam dAu eua thai ky an dinh ho~e khi Uy ban nhan dan xa co
yeu eAu a nhfrng nam tiep theo eua thai ky an dinh ngan saeh; tang hQP va hoan
ehinh dg toan ngan saeh huy~n bao eao Uy ban nhan dan huy~n.
Phan ba va quyet dinh dg toan ngan saeh xa:

Buae (8): Uy ban nhan dan

huy~n

giao d\l toan ngan saeh ehinh thue eho

cae xa.

Buae (9): Uy ban nhan dan xa hoan ehinh l~i dg tom ngan saeh xa giri d~i
bi~u HQi d6ng nhan dan xa truae phien hQP eua HQi d6ng nhan dan xa vS dg

toan ngan saeh; HQi d6ng nhan dan xa thilo lu~n va quyet dinh dg toan ngan saeh.

Buae (l0): Uy ban nhan dan xa giao dg toan eho ban, nganh, doan th~,
d6ng gui Phong Tai ehinh - Ke ho~eh huy~n, Kho b~e nha nuae huy~n; thge
hi~n

eong khai dg tom ngan saeh xa truae ngay 31/12.
1. Quiin If thu ngiin stich

a) Lijp d1! toim thu ngdn sach xii

- Xae djnh cae ngu6n thu ngan saeh xa nam ke ho~eh.
Ngu6n thu eua xa duge xae dinh can ell' vao vi~e phan e~p ngu6n thu3
trong timg thai kyo Ngu6n thu ngan saeh xa bao g6m:

+ Cae khoim thu ngan saeh xa duge huang 100%.
+ Cae khoan thu ngan saeh xa dUQ'e huang theo ty l~ % phan ehia.
+ Thu ba sung tir ngan saeh e~p tren. Ngu6n thu eua ngan saeh xa anam
ke ho~eh (nam X+ 1) co th~ thay dai so vai nam bao eao (nam X) trong truang
hQP phan e~p ngan saeh t~i dia phuong do HQi d6ng nhan dan tinh quyet djnh co
thay dai ho~e co cae ngu6n thu mai hay ngu6n thu hi~n harm duge cae e~p co
th~m quySn bai b6 trong nam ke ho~eh. Ngoai ra, xa co th~ thao lu~ va quyet

dinh them cae ngu6n thu dong gop tg nguy~n eua nhan dan trong xa, cae ho~t
dQng ffii ehinh khae eua xa, cae khoan thu khae theo quy djnh eua phap l~t.

J Lu?t ngan s,khNN nlim 2002 cho xa, dugc C\l th~ a Thong tu s6 60/2003/TT-BTC ngay 23 thang 06 nlim
2003 va quy8t dinh phan c§p ngu6n thu ngan sach clla HQi d6ng nhan dan tinh trong thai ky 6n dinh ngan sikh
(vi d\l: thai ky 2011-2015).

86


- xac dinh d\l toan thu ngan sach xii nam k~ ho~ch.
Thu ngan sach xii chiu tac dQng cua hai nhan t6 hi d6i tuqng thu va muc
thu. Can cu xac dinh s6 d6i tuqng thu hay muc thu tinh cho mQt d6i tugng thu
nam (X+ 1) d\la VaG cac van ban sua d6i, b6 sung hay ban hanh mai thay th~ cho
cac van ban dang co hi~u l\lc thi hanh nam bao cao quy dinh vS cac khoim thu
(thu~, phi, l~ phi, cac khoim dong gop...). K~ toan xii cling ccln ph6i hQ'P v6i cac

bQ ph~n th6ng ke xii, ca quan thu~, can bQ uy nhi~m thu (n~u co) va HQi d6ng tu
van thu~ xii tinh toan cac khoim thu ngan sach xii.
Ty

l~

% ngan sach xii dugc huang tir tirng khoan thu ngan sach phan chia

theo ty l~ % dugc xac dinh can cu VaG quy~t dinh vS phan d.p ngu6n thu cho
ngan sikh xii cua HQi dang nhan dan tinh.
Thu b6 sung tir ngan sach cap tren bao gam: Thu b6 sung can d6i ngan
sach va b6 sung theo mvc tieu tir ngan sach cap tren cho ngan sach xii. S6 b6
sung can d6i ngan sach xii dugc xac dinh tir nam d~u cua thai ky 6n dinh ngan
sach va dugc giao 6n dinh tir 3 d~n 5 nam. S6 thu b6 sung theo mvc tieu ill ngan
sach c~p tren cho ngan sach xii dugc xac dinh hang nam va xii phai su dVng kinh
phi theo dung mvc tieu quy dinh. K~ toan xii can cu cac van ban phap lu~t co
lien quan, s6 ki~m tra d\l toan ngan sach theo tUng mvc tieu do huy~n thong bao
dS xac dinh d\l toan cac khoan thu b6 sung co mvc tieu. Rieng d\l toan thu b6
sung dS th\lc hi~n cac chinh sach, ch~ dQ mai do c~p tren ban hanh co hi~u l\lc
nam kS ho~ch rna chua dugc b6 tri trong d\l toan ngan sach xii cua nam dAu thai
ky 6n dinh ngan sach thi K~ toan xii can cu VaG cac quy dinh vS d6i tugng chi,
muc chi, cac ngu6n bao dam tho vi~c th\lc hi~n cac van ban chinh sach chS dQ
mai do dS xac dinh.

b) Ni)i dung t6 chuc chcip himh thu ngan sach xCi
Uy ban nhan dan xii co nhi~m vv ph6i hgp vai ca quan thuS dam bao thu
dung, thu du va kip thai cac khoan thu~, phi, l~ phi va cac khoan phai nQP khac
VaG Ngan sach nha nuac.
VS nguyen t~c, cac khoan thu Ngan saeh nha nuac dugc nQP qua ngan
hang ho~c nQp tr\fc tiSp t~i Kho b~c nha nuac, truang hQ'P t~i cac dia ban co kho

87



khan trong vi~c nQP qua ngan hang ho~c nQp t~i Kho b~c nha nuac thl co quan
thu dUQc tf\IC tiSp thu, ho~c uy nhi~m cho t6 chuc, ca nhan thu tiSn m~t tll' ngw1i
nQp, sau do phai nQp dfry du, kip thai vao Kho b~c nha nuac. D6i vai cac khoan
thu thuQc nhi~m V\l thu cua Uy ban nhan dan xa, cling phai tuan thu nguyen tic
la phai nQP vao Kho b~c nha nuac thea chS dQ quy dinh. D6i vai cac xa

a xa

Kho b~c nha nuac dUQc phep dS t~i xa sir d\lng va dinh ky lam thti t\lC thu, chi
ngan sach qua Kho

b~c nha

nuac.

Cac khoan thu Ngan sach nha nuac bftng hi~n v~t, bfug ngay cong lao
dQng dUQc quy d6i ra dfmg nQi t~ thea gia hi~n v~t, gia ngay cong lao dQng dUQc
co quan nha nuac co thftm quySn quy dinh t~i thm diSm phat sinh dS h~ch toan
thu Ngan sach nha nuac.
Cac khoan thu khong dUng chS dQ phai dugc hoan tra cho d6i tugng nQp.
Cac khoan thu da t~p trung vao Ngan sach nha nuuc nhung dUQc miSn giam
ho?c hoan tra, thi Kho b~c nha nuac hoan tra cho cac d6i tugng nQp ~heo guySt
dinh cua co quan nha nuac co thftm quySn.
Ngu<3n thu b6 sung tiI ngan sach huy~n cho xa da dugc thong bao thea dg
toan tiI dfru nam. Can cu vao dg toan dUQc duy~t, d6i chiSu vai nhu cfru sir d\lng
kinh phi ngan sach xa, xa chu dQng rut dg toan b6 sung tiI ngan sach huy~n dam

bao nhu c~u chi.

2. Quiin If chi nglin such
a) Lr)p dl! toim chi ngdn sach xii

L~p dg toan chi d~u tu: Co 3 lo~i danh fi\lC cong trinh, di an dftu tu.
Lor;zi 1: Cac cong trinh ho?c dg an hoan thanh nam X nhung chua thanh
toan hSt v6n dfru tu; Lor;zi 2: Cac cong trinh ho?c dg an chuySn tiSp tll' nam X
sang nam X +1 tiSp t\lc thi cong; Lor;zi 3: Xac dinh danh m\lC cac cong trinh, dg
an khoi cong mai nam X+ 1 da co quySt dinh d~u tu cua cac d.p co th~m quySn
(ho~c chic chin se co) trong nam X.

Di>i vui lo~i 1 va 2: Can cu vao kS ho~ch va uac kh6i lugng thgc hi~n cac
cong trinh dSn 31/12 nam bao cao X dS xac dinh.

88



D6i vai lo~i 3: Can cu van quych dinh ddu tu dii dUQc HQi dc3ng nhan dan
xaJhuy~n ban hanh (ho~c chAc chAn ban hanh) trong nam X+l.
L~p d\l

tom chi thUOng xuyen:

T6ng d\l toan chi thuOng xuyen ngan sach xii nam X+ 1 dUQc xac dinh
bAng cach t6ng hqp d\l toan chi thuCac dan vi can Clr van chinh sach chS dQ, tieu chuful dinh muc chi, bien
chS va nhi~m V\l ho~t dQng cua minh qmln ly d~ tinh toan d\l tru cac khoan chi
tieu.

Uy ban nhan dan xii lam vi~c C\l th~ timg don vi, xem xet, thfim dinh l~i nQi

dung tinh toan timg nQi dung chi. Tren co
dUQc ki~m tra kY luang,

sa dv toan chi ti@t cua ~ac don vj dii

Uy ban nhan dan xii t6ng hqp d\l toan chi thea M\lc l\lc

Ngan sach nha nuac (Chuong, Lo~i, Khmm, M\lc) va phan b6 thea timg linh V\lC
trinh HQi dc3ng nhan dan xii quySt dinh.

Khi l~p d\l toan chi can luu y phan bi~t khoan chi cam kSt va chi d~ xu~t mai.
Chi cam ket: La cac khoim chi d~ th\lc hi~n dfiy du cac chinh sach, che dQ,
quySt djnh ... cua cfip co thftm quy@n co hi~u l\lc th\lc hi~n trong nam X+l.
DUQc dung d~ lam gi?
- Giup phan bi~fvai chi d~ xufit maio
- Day la nhiing thong tin rfit quan trQng d~ xii thao lu~ khi xem xet uu
tien truac het cfin gAn v6i nhUng chinh sach/ho~t dQng dii cam kSt, tninh d~u tu
dan trai.
- Xac djnh trach nhi~m giai trinh cua nguai ra quyet dinh chinh sachJho~t
dQng, tnlnh tinh tr~ng ra quyet dinh khong d\la tren co

sa nguBn l\lc tai chinh

vfrng chAco
Vi d\l v@ chi cam ket:
U6i v6i chi dau· tu: Con dUOng tit mQt lang dong dan cu t6i truOng ti~u
hQc cua xii trong mila mua luon

a trong tinh tr?llg bj lfiy IQi, chu tjch Uy ban

nhan dan huy~n dii ky quy@t djnh dau tu nhung Phong Tili chinh - K~ ho~ch vfuI
chua cfip v6n d~ xay d\lllg trong nam bao cao. Nam kS ho~ch xa tiep t\lC d~ nghj
huy~n cfip v6n xay d\lllg con dUOng nay va dUQc xep van danh m\lc chi cam kSt.

89



D6i v6'i chi thuOng xuyen: Ph\l cfip cho 1 truO'ng thon la 100.000 d6ng!
thang nam bao cao,

Uy ban nhan dan tinh dii co quyet dinh dieu chinh sB tien

nay len 150.000 dlthang co hi~u hIc thi hanh til 1/1 nam kS ho~ch. V~y sB tien
150.000 dlthang nay la chi cam keto
Chi de xufit m6'i: La cac khoan chi d@ th\fc hi~n cac chinh sach va ho~t
dQng rna

Uy ban nhan dan xii de xufit nhung chua duQ'c cac cfip co thfim quyen

quyet dinh.
DuQ'c dung d@ lam gi?
- Giup phan bi~t v6'i chi cam keto
- Giup cho chinh quyen xii thfiy duQ'c tinh kha thi cua cac chinh sach, ho~t
dQng m6'i rna Uy ban nhan dan xii de xufit.
- Day la nhting thong tin r~t quan trQng d~ xii thao lu~ dua ra cac danh
m\lC d\l anJho~t dQng Uti tien g5n v6'i ngu6n l\lc tai chinh, tranh tinh tr~ng chinh

sach, che de;> dua ra nhung khong co ngu6n bao diun.
Vi d\l ve chi de xu~t mai:
D6i vai chi dftu tu: Con dUOng til mQt lang dong dan cu tai truOng ti@u
hQc cua xii trong mila mua luon atrong tinh tr~ng bi Ifty lQi, Uy ban nhan dan xii
diide nght

Uy ban nhan dan huy~n c~p v6n d@ xay d\fllg dUOng til hai nam truac

nhung vilit chua duqc phe duy~t. Nam ke ho~ch xii tiSp t\lC de nghi huy~n c~p
v6n xay d\ffig con dUOng nay va duqc xSp VaG danh m\lC dS xu~t maio
D6i vai chi thuOng xuyen: Ph\! cfip cho 1 twang thon la 100.000 d6ng!
thang nam bao cao, cac xii trong tinh deu de nght dieu chinh 's6 tiSn nay len
150.000 dlthang. Liinh d~o

Uy ban nhan dan va HQi d6ng nhan dan tinh deu nh~t

tri v6'i de nght nay. Tuy nhien, cho dSn thai di~m l~p ke ho~ch vftn chua co
quySt dinh chinh thuc cua Uy ban nhan dan tinh. V~y

s6 tien 50.000 d/thang de xuftt

tang them nay la chi de xufit mm.
D~ thuySt ph\lc c~p co th~m quyen ch~p nh~n phe duy~t cho cac khoan chi

de xu~t m6'i doi hoi xii cftn phai s~p xSp cac dS xufrt mai theo thu tv Uti tien, mo
ta ro cac dS xu~t m6'i va lam ro S\l cftn thiSt, cling nhu nhiing dong gop C\l thS

90

cua tUng dS xu!t mai vao vi~c th\lc hi~n kS hoc;tch phat triSn kinh tS xii hQi nfun
X+1 cua xii.

b) Nl,5i dung t6 chuc chdp hcmh d1! toan chi ngan sach xii
Ch!p hanh Ngan sach nha nuac la qua trinh sti d\lng t6ng hgp cac bi~n
phap kinh tS, tai chinh va hanh chinh nh~m biSn cac chi tieu thu, chi ghi trong kS
hoc;tch ngan sach nam tra thanh hi~n thlJc. Do do, gop phftn thlJc hi~n cac chi tieu
cua kS ho~ch phat triSn kinh tS - xii hQi cua xii. Cling qua vi~c ch!p hanh ngan
sach se bao dam kiSm tra vi~c thgc hi~n cac chinh sach, chS dQ, tieu chudn, djnh
muc vS kinh tS - tai chinh cua nhs. nuac, danh gia sg phu hgp giua chinh sach vai
thlJC tiSn.
VS nguyen t~c: Cac dan vi d\l toan ngan sach va cac t6 chuc duqc Ngan
sach nha nuac h6 trq thuOng xuyen phai rna tai khoan tc;ti Kho bc;tc nha nuac
thea huang dfin cua BQ Tai chinh; chiu sg kiSm tra cua co quan tai chinh va Kho
b~c

nha nuac trong qua trinh thanh toan, sir d\lng kinh phi. Cac khoan thanh

toan vS co ban theo nguyen t~c chi tra trv:c tiSp qua Kho b~c nba nuac. KS toan
xii cAn can cu vao d\l toan chi ca nam dii duqc

Uy ban nhan dan xii phan b6 chi

tiSt thea m\lC l\lc ngan sach dii gtii Kho b~c truac ngay 31/12 dS thlJc hi~n chi tra
cho cac hOc;tt dQng thea d1,l' tm'm.
KS toan xii cfrn xem xet ky luang nhu cfru sti d\lng kinh phi cua cac dan
vi, va trinh chu tich xii ky thu t\lC chi ngan sach thea quy dinh. Vi~c ch!p hanh
cac khoan chi thuOng xuyen cua ngan sach phai can cu vao tiSn dQ thlJc hi~n
chuyen mon, thgc hi~n chS dQ, din cu vao d1,l' toan chi ca nam.

Vi~c quySt dinh chi phai thea dUng chS dC:>, tieu chudn va muc chi trong
ph~m vi dg toan duqc phe duy~t va nguai ra quySt dinh chi phai chiu trach

nhi~m vS quySt dinb cua minh truac phap lu~t.
Chi Ngan sach nha nuac chi duqc thgc hi~n khi co du cac diSu ki~n sau day:
- Bii co trong dg toan Ngan sach nha nuac duqc giao.
- Bung chS dQ, tieu chufin, dinh muc do c!p co thb qUYSn quy dinh.
- Bii duqc Chu tich

Uy ban nhan dan xii ho~c nguai duqc uy quySn quySt

dinh chi.
91



- TruOng hqp su d\lng kinh phi Ngan sach nha nu6c d~ dftu tu xay d\l11g
co ban, mua sftm trang thi~t bi, phuang ti~n lam vi~c ... cftn phai thgc hi~n dftu
thftu ho~c thfim dinh gia theo quy dinh cua phap 1u~t.

c) QuyJt toan ngan sach xii
Quy~t toan ngan sach xa hi khau cu6i cung cua mQt chu trinh ngan sach.
Quy~t toan ngan sach xff la vi~c t6ng k~t, danh gia vi~c t6 chuc thl,l'c hi~n thu,

chi ngan sach trong nam theo quy~t dinh cua cac co quan co thfim quy€n, cling
nhu xem xet trach nhi~m phap

ly cua chinh quy€n

xa trong vi~c huy dQng va su

d\lng ngan sach.
Khi quy~t toan ngan sach xa phai dam bao: 86 li~u trong bao cao quy~t
toan ngan sach phai chinh xac, trung thgc, d~y duo Bao cao quy~t toan ngan sach
phai theo dung cac nQi dung trong dl,l'toan duQ'c giao va theo M\lc l\lc Ngan sach
nha nu6c. Bao cao quy~t toan khong duQ'c quy~t toan chi 100 han thu. Bao cao
quy~t toan nam phai co bao cao thuy~t minh nguyen nhan tang, giam cac chi tieu

thu, chi ngan sach so v6i dg toano
Chu tich

Uy ban

nhan dan xa phai chiu trach nhi~m tru6c phap lu~t v€

tinh chinh xac, trung thl,l'c, dfty du cua bao cao quy~t toan cua dan vi, chiu trach
nhi~m vS nhfrng khoan thu, chi he,tch toan, quy~t toan sai ch~ dQ. Bao cao quy~t

toan ngan sach xa phai duQ'c HQi d6ng nhan dan xa phe chufin kip thai d~ gui
cho phong tai chinh

huy~n

theo dung thai gian quy dinh cua

Uy ban nhan dan

tinh. Bao cao quy~t toan ngan sach se phai cong khai theo quy dinh Clla BQ Tai chinh:

3. Quiin Ij din dB; ngan stich
VS nguyen t~c ngan sach xa bUQc phai can d6i, khong duQ'c phep yay nQ'.
Vi

v~y,

ngay tir khau

l~p

dl,l' toan ngan sach xa phai "luang thu rna chi".

Khi l~p dl,l' toan thu cftn ra soat d6i tm;mg va muc thu d~ bao dam dl,l' toan
thu co din ClI khoa hQc phu hqp v6i chinh sach, chS dQ thu cling nhu thl,l'c t~
khach quan vS tinh hinh phat tri~n kinh t~ - xa hQi tren dja ban. Chu y traOO tiOO
tre,tng ep thu, le,tm thu.
Khi l~p dl,l' toan chi c~n: uu tien b6 tri kinh phi cho cac khoan chi cam k~t
tru6c khi xem xelcac d€ xudt m6i; chi b6 tri v6n cho cac dl,l' an n&m trong quy
92



ho~ch, da dugc quych dinh dau tu va phe duy~t d\l tmln theo dung trinh tv xay

d\lllg co bfm;

Uti

tien v6n cho cac cong trinh cftp thiSt, tac dQng tr\lc tiSp dSn

nhiSu nguai, gop phan gicim ngheo bSn viing; uu tien chi cho cac ho~t dQng co
du nhan l\lc, v~t l\lc dS th\lc hi~n.
D\l toan ngan sach xa can thuySt minh ro rang cac din cu tinh toan cac

chi tieu thu, chi ngan sach bao g6m:

+ Can cu xac dinh cac chi tieu thu, chi trong d\l toan; S\l thay d6i thu, chi
ngan sach xa d\l toan nam kS ho~ch so v6i nam bao cao; nguyen nhan cua S\l
thay d6i.

+ Danh m\lc Uti tien cac d\l an dau tu, cac cong trinh va cac ho~t dQng dS
xuftt trong kS ho~ch phat triSn kinh tS xa hQi xa nam kS ho~ch chua co ngu6n l\lc
tai chinh dS lam co sa cho vi~c thfLO lu~n l\la chQn co tiSp t\lC dS hay lo~i b6 cac
nhu cau nay trong kS ho~ch phat triSn kinh tS xa hQi xa nam kS ho~ch.
+ NSu tiSp t\lC dS cac nhu cau chua co ngu6n l\lc tai chinh

a trong kS

ho~ch phat triSn kinh tS xa hQi xa nam kS ho~ch thi gicii quySt thiSu h\lt vS
ngu6n l\lc tai chinh nhu thS nao? Dan dong gop hay dS nghi cftp tren tai tr9'? Ly
do t~i sao? Cac d\l an dau tu, cac cong trinh va cac ho~t dQng dS xuftt do lien h~
gi v6i cac chi tieu, m\lc tieu cua tUng lInh V\lC kinh tS xa hQi da phan tich trong
kS ho~ch phat triSn kinh tS xa hQi xa.

+ Cac bi~n phap co ban dS th\lc hi~n t6t d\l toan ngan sach xa, sir d\lng d\l
phong ngan sach...
Trong t6 chuc th\lc hi~n ngan sach can ph6i hgp v6i co quan thuS dS t6
chuc thu dung, thu du, thu kip thai cac khoan thu ngan sach. KiSm soat ch~t che
cac khoan chi theo d\l toan va chS dQ, chinh sach cua nha nu6c, th\lc hanh tiSt
ki~m, chfmg lang phi, thftt thoat.

4. HOfJ-t dVng gitim stit, kiim tra thu, chi ngiin stich cua HVi dang nhiin
diin

va Uy ban nhiin diin xii
Theo Lu~t T6 chuc HQi d6ng nhan dan va

Uy ban nhan dan 2003, Nghi

dinh s6 73/2003/NI)-CP ngay 23 thang 6 nam 2003 cua Chinh phil:

Uy ban nhan dan xa co

nhiing nhi~m V\l, quySn h~n sau day:
93


- Hang nam,

Uy ban nhan dan xa l~p dl,l' tmin thu Ngan sach nha nuac d6i

v6i nhiing khoim thu dugc phan d.p qmin ly, dl,l' toan chi ngan sach xa, phuong
an phan b6 ngan sach xa va quySt toan thu ngan sach xa, chi ngan sach xa trinh
HQi d6ng nhan dan cung cdp xem xet, quySt dinh, phe chufuI.
- T6 chuc thl,l'c hi~n ngan sach xa, ph6i hgp v6i cac co quan nha nuac cdp
tren trong vi~c qmin ly Ngan sach nha nu6c tren dia ban xa va bao cao v8 Ngan
sach nha nu6c theo quy dinh cua phap lu~t.
HQi d6ng nhan dan xa co nhiing nhi~m v1,l, quy8n h~ sau day:
QuySt dinh dl,l' toan thu, chi ngan sach xa va phan b6 dl,l' toan ngan sach
xa; phe chu&n quySt toan ngan sach xa; cac chiI truong, bi~n phap dS triSn khai

thl,l'c hi~n ngan sach xa va di8u chinh dl,l' toan ngan sach xa theo quy dinh cua
phap lu~t; giam sat vi~c thl,l'c hi~n ngan sach da duQ'c HQi d6ng nhan dan quySt dinh.
Khi th&m tra, xem xet, quySt dinh dl,l' toan ngan sach xa va phuong an
phan b6 ngan sach xa HQi d6ng nhan dan d.n chu y: th&m tra, xem xet cac can
cu xay d\ffig dl,l' toan ngan sach; th&m tra, xem xet tinh can d6i cua ngan sach
xa, th&m tra tinh hi~u qua cua cac khoan chi dAu tu, chi thuang xuyen, thAm tra
cac diSu ki~n giai ngan nh&m tranh hi~n tUQ'llg chi chuySn ngu6n gay lang phi
ngan sach...
D6i v6i th&m tra quySt toan ngan sach cAn thAm tra can cu phap ly nhu: can
cu ml,lc tieu ph:it triSn kinh tS - xa hQi da duQ'c HQi d6ng nhan dan xa thong qua;
can cu dl,l' toan va 'giai phap thl,l'c hi~n dl,l' toan ngan sach duQ'c HQi d6ng nhan
dan xa quySt dinh; s6 li~u bao cao quySt toan thu, chi, kSt du da d6i chiSu v6i
bao cao cua Kho b~c nha nu6c, co quan thuS chua? twang hgp co chenh l~ch,

Uy ban nhan dan da lam ra va xu ly thS nao? YkiSn kSt lu~n (nSu co) cua KiSm
toan Nha nu6c vS Bao cao quySt toan cua Uy ban nhan dan trinh HQi d6ng nhan
dan; cac vdn dS vS s6 li~u quySt toan rna kiSm toan, thanh tra kiSn nghi (niu co)
da duQ'c xem xet va xu ly nhu thS nao?
Th&m tra vi~c t6 chuc thl,l'c hi~n cac giai phap va kSt qua thl,l'C hi~n dl,l'
toan ngan sach duQ'c HQi d6ng nhan dan xa thong qua.

94



ThAm tra tinh dAy du cua quy~t tmin ngan sach vS ph~m vi thu, chi ngan
sach; vS bi~u mau, chi tieu bao cao quy~t toano
ThAm tra tiOO chinh xac cua qlly~t toan ngan sach.
- VS thu ngan sach: d6i chi~u, so sanh vai s6 li~u cua Kho b~c nha nuac,
co quan thu8.

- VS chi ngan sach: d6i chi~u; s6 chi da duqc Kho b~c OOa nuac thanh toan;
So sanh s6li~u Clla tlmg m\lc trong cac bi~u Clla Bao cao quy~t tooo vm nhau.
ThAm tra tioo hqp phap cua quy~t toan ngan sach:
- Chi tieu bao cao phai phu hQP vm nQi dung chi tieu d\l toan ngan sach da
duqc HQi d6ng OOan dan quy~t diOO.
- S6 quy~t toan thu, chi phai Ia s6 th\lc thu, th\lc chi.
- S6 quy~t toan chi tang so vai d\l tmin HQi d6ng OOan dan xa quy~t diOO
phai duqc dam bao co ngu6n duqc sir d\lng dUng thAm quySn OOu: Ngu6n nam
truac chuy~n sang duqc
vuqt thu duqc

Dy ban OOan dan quy~t diOO;

ngu6n d\l phong; ngu6n

Dy ban OOan dan xa quySt diOO sau khi da th6ng nhfit y kiSn vm

ThuOng tf\lC HQi d6ng OOan dan xa.
- Dung chiOO sach, chS dQ, tieu·chuAn diOO muc chi tieu du<)'c co quan co
thAm quySn quy~t dinh. NQi dung nay d\fa vao kSt lu~, ki~n nghi cua co quan
thaOO tra, ki~m tra, ki~m toan (niu co), kSt qua giam sat cua ThuOng trl;l'C HQi
d6ng OOan dan va cac d~i bi~u HQi d6ng OOan dan xa.
HAl T~P TiNH HUONG
TInh huang 1:

Lam th~ nao d~ co duqc nuac hqp v~ sinh cho ba con sir d\lllg Iuon la tran

tra cua can bQ va nguai dan xa Thien Ha mQt xa vung cao bien giai. Nam ngoai,
nha co d\l an Chia se rna xa da xay duqc b~ mrac cong cQng va dUOng 6ng dfuI
nuac til tren nui cao vS xa. Tuy nhien, OOi~u thang nay ngum dan l~i phai t¥ di

tim ngu6n nuac. Co hai ly do chiOO: (i) Do da co nguai pha dUOng 6ng dan nuac

d~ lfiy nuac ph\lc V\l san xufit; (ii) B~ nuac til OOiSu thang nay khong sir d\lng
duqc do voi nuac bi hong va b~ chua bi ro rio Chu tich xa cho bi~t ngan sach xa
95



khong co kinh phi dS sua chua duemg 6ng va bS nuac. Xa co dSn 80% la hQ
ngheo nen cling khong thS huy dQng ba con dong gop dS sua chua.
Thao lugn: Xa cAn lam gi dS co thS su d\lng hi~u qua cac cong trinh cong
c9ng noi tren.

~

Tinh huang 2:
Do ngu6n d\1' phong da su d\lng hSt cho vi~c tiSp khach nhan dip khanh
thanh truemg tiSu hQc h6i dAu thang 8, Chu tich

Uy ban nhan dan xa TiSn Tung

da quySt dinh t~m dung chi tra luang thang 9, thang 10 cua can bQ, cong chuc xa
dS lfiy ti~n duy tu bao duang con duemg vao tr\l

sa Uy ban nhan dan xa vila mai

bi s~t lao Cach di~u hanh cua Chu tich xa nhu v~y la dung hay sai?
,(

Tinh huong 3:

Hay s~p xSp thu t\1' uu tien trong cac danh m\lc d~ xufit sau day va giai
thich t~i sao?
1. Xa T\l Nhan lam chu dAu tu mQt cong trinh nuac s~nh cong c9ng vai
t6ng v6n dAu tu 670 tri~u d6ng. Cong trinh g6m hai h~ng m\lc: 1) H~ th6ng d~n
nuac tu ngu6n v~ xa. 2) H~ th6ng bS chua nuac t~i cac thon. Sau khi hoan thanh
h~ng m\lc 1 vao nam truac thi phat sinh tinh hu6ng nguai dan

a xa dAu ngu6n

phan d6i khong cho xa T\l Nhan lfiy nuac. Nam kS ho~ch, xa v~n can ngu6n
kinh phi dS dAu tu cho cong trinh nay va thiSu nuac sinh ho~t v~ dang la vfin d~
rfit buc xuc cua nguai dan T\l Nhan.
2. Xa T\l Nhan duQ'c d\1' an Plan tai trQ' 200 tri~u d6ng cho ho~t d9ng xay
d\Illg nha van hoa thon Na Hu. Thon Na Hu cling da hQp tfit ca ~ac hQ dan, thea
'bien ban hQp thon, nguai dan cam kSt dong gop duai hinh thuc ngay cong lao
dQng vai gia tri quy d6i bing ti~n la 10 tri~u d6ng.
3. Phong Tai chinh - KS ho~ch huy~n thong bao nam kS ho~ch huy~n v~n
chua b6 tri duQ'c v6n xay d\Illg tr~m bam t~i xa, nhung nha thAu cam kSt hoan
thanh toan bQ cong trinh thea d\1' toan trong narri kS ho~ch.
4. Theo kS ho~ch d\1' an Plan se khong h6 trQ' kinh phi mua va l~p d~t bQ
loa phat thanh cho xa trj gia 40 tri~u d6ng vi khong con nim trong danh m\lc uu
tien cua nha tai trt;>'.
96


5. Sau

tr~n

Iii quet, 1 km dUOng lien thon trong xii bi xoi 16 nghiem tr<;mg,

anh huang r~t Ian dSn dai sang va vi~c sfm xu~t eua nguai dan trong xii. Huy~n
da co ehu twang tiI Iau ve vi~e d~u tu eho xii d8 nang e~p con dUOng nay nhung
chua co quySt dinh d~u tu ehinh thue. Truae nhu e~u bue xue noi tren, HQi d6ng
nhan dan va Uy ban nhan dan xa T\l Nhan dv kiSn se d6 c~p phai toan bQ con
dUOng nay vao nam kS ho~eh. Nha thau dii d6ng

y irng truae toan bQ van dau tu

theo dv tmln 400 tri~u d6ng.

.


TA.ILIEUTHAMKHAo
- HiSn phap nuac CQng hoa xii hQi ehu nghla Vi~t Nam nam 1992.

- Lu~t Ngan saeh nha nuae sa 01/2002/QHll ngay 16/12/2002.

- Lu~t T6 ehue HQi d6ng nhan dan va Dy ban nhan dan sa 11/2003/QHll

- Nghi dinh sa 60/2003/ND-CP ngay 06/6/2003 Quy dinh chi tiSt va

huang dfrn thi hanh Lu~t Ngan saeh nha nuae s8 01 /2002/QH 11.
- Thong tu sa 79/2003/TT-BTC ngay 13/8/2003 eua BQ tai ehinh Huang
dfin ehS dQ quan Iy, e~p phat, thanh toan cae khmin chi ngan saeh nha nuae qua
Kho

b~e

nha nuae.

- Thong tu sa 60/2003/TT-BTC ngay 23 thang 06 nam 2003.

- Thong tu 03/2005/TT-BTC ngay 6/1/2005.


97