Bài giảng Chương 1: Bản chất của lãnh đạo - PGS.TS. Nguyễn Trường Sơn

CHƯƠNG 1

BẢN CHẤT CỦA LÃNH ĐẠO

Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Trường Sơn


NỘI DUNG
 Giúp người học hiểu rõ về bản chất của lãnh đạo, tự

khám phá những tiềm năng về lãnh đạo của bản thân.

 Sự thay đổi mơ hình người lãnh đạo trong thời đại mới.
 Phân biệt lãnh đạo và quản trị.
 Sự phát triển của các lý thuyết lãnh đạo từ trước tới

nay.

2

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


Định nghĩa lãnh đạo

 Trong khoảng thời gian 2 phút, bạn hãy

viết quan niệm của bạn về lãnh đạo!

3

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


Một số định nghĩa về lãnh đạo
 Là một quá trình trong đó một đối tượng thuyết phục cấp

dưới hành động theo như mong muốn.

 Là việc hướng dẫn và điều phối cơng việc của các thành viên

trong nhóm.
 Là mối liên hệ giữa các cá nhân trong đó những người khác

đồng ý làm theo vì họ tự nguyện chứ không phải bị ép buộc.

 Là các hành động tập trung nguồn lực tạo ra các cơ hội như

mong muốn.
 …
4

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH

Định nghĩa lãnh đạo
 Hãy so sánh quan niệm của bạn với một định nghĩa sau

đây:

“Lãnh đạo là một quá trình ảnh hưởng đến một nhóm có
tổ chức nhằm đạt được các mục đích của tổ chức đó”.
 Một số hàm ý cần nghiên cứu
 Lãnh đạo là một quan hệ ảnh hưởng qua lại giữa người lãnh đạo và

người phục tùng.

 Lãnh đạo vừa mang tính khoa học vừa mang tính nghệ thuật.
 Lãnh đạo địi hỏi vừa phải có lý trí vừa phải có cảm xúc.
 …
5

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


Các yếu tố liên quan đến khái niệm lãnh đạo

Thay đổi

Ảnh
hưởng

Người

phục
tùng

LÃNH ĐẠO

…

6

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

Tương lai
mong đợi,
mục đích
chia xẻ

Trách
nhiệm cá
nhân

24/04/2013 4:02 CH


Khung xem xét khái niệm lãnh đạo
Người
lãnh đạo

Việc
lãnh đạo
Người

Phục tùng

7

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

Tình
huống

24/04/2013 4:02 CH


Bản chất cơng việc lãnh đạo trong tổ chức

Tạo
tầm
nhìn

Cơng việc
lãnh đạo
Gây
ảnh
hưởng

8

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

Tạo
cảm

hứng

24/04/2013 4:02 CH


Bài tập
 Hãy suy nghĩ và viết ra tầm nhìn của tổ chức/doanh

nghiệp của bạn.

 Hãy suy nghĩ cách để truyền đạt tầm nhìn và tạo cảm

hứng cho việc thực hiện.

 Hãy suy nghĩ cách thu hút, động viên, tạo áp lực để gây

ảnh hưởng nhằm thực hiện tầm nhìn.

 Bạn có thể đối phó với những mâu thuẫn, xung đột nào,

những khủng khoảng nào?... Cách thức giải quyết.

9

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


Phân biệt Lãnh đạo và Người lãnh đạo

 Lãnh đạo (Lead)
 Người lãnh đạo (Leader)
 House (2004): Nhà lãnh đạo là cá nhân có khả năng gây ảnh hưởng,

kích thích và khuyến khích người khác đóng góp vào các hoạt động có
hiệu quả và thành cơng của tổ chức họ trực thuộc.

 Theo Maxwell : Nhà lãnh đạo là người có khả năng gây ảnh hưởng.
 Khái qt: « Nhà lãnh đạo là người có khả năng tạo ra tầm nhìn cho

một tổ chức hay một nhóm và biết sử dụng quyền lực của mình để gây
ảnh hưởng cho những người đi theo thực hiện tầm nhìn đó ».

10

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


Một số lầm tưởng trong cách hiểu về nhà lãnh đạo
 Lầm tưởng 1: Lãnh đạo là một khả năng hiếm có và chỉ có ở

một vài người.

 Lầm tưởng thứ 2: Những người lãnh đạo phải hoàn hảo.
 Lầm tưởng thứ 3: Một người có chức vụ và vị trí cao nhất là

người lãnh đạo.

 Lầm tưởng thứ 4: Lãnh đạo hiệu quả dựa trên việc kiểm

soát, ép buộc
 Lầm tưởng thứ 5: Những người lãnh đạo giỏi được học

nhiều hơn những người khác.

11

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


Phân biệt Nhà lãnh đạo và Nhà quản trị

12

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


13

NHÀ QUẢN TRỊ

NHÀ LÃNH ĐẠO

Thực thi

Đổi mới

Duy trì

Phát triển

Kiểm sốt

Truyền cảm hứng

Tầm nhìn ngắn hạn

Tầm nhìn dài hạn

Hỏi như thế nào và khi nào

Hỏi như thế nào và tại sao

Chấp nhận nguyên trạng

Thách thức

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


NHÀ QUẢN TRỊ

LĨNH VỰC

NHÀ LÃNH ĐẠO

Định hướng

Hoạch định, lập ngân sách
Quan tâm đến những vấn đề
căn bản

Tạo viễn cảnh, chiến lược
Quan tâm đến tầm nhận thức và
tương lai dài hạn

Sắp xếp con
người

Tổ chức, phân công, điều
khiển, tạo lập các ranh giới

Tạo lập văn hóa và các giá trị chia sẻ
Giúp đớ người khác phát triển, Giảm
các ranh giới

Quan hệ

Tập trung vào mục tiêu, nhiệm
vụ.
Dựa vào quyền lực vị thế
Hành động như ông chủ

Tập trung vào con người- truyền
cảm hứng và động viên người phục
tùng Dựa vào quyền lực cá nhân
Hành động như người hướng dẫn,
động viên và phục vụ

Phẩm chất cá
nhân

Giữ khoảng cách về cảm xúc
Suy nghĩ chun mơn,
Nói,
Tn thủ
Tổ chức

Liên kết xúc cảm (trái tim) Suy nghĩ
cởi mở (Quan tâm)
Lắng nghe
Không theo khuôn phép
Hiểu rõ bản thân

14

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


TIÊU CHÍ

Bản chất
Tập trung

QUẢN TRỊ
Thay đổi

Lãnh đạo con người

Ổn định
Quản lý cơng việc

Có

Người đi theo

Cấp dưới/Nhân viên

Tìm kiếm
Mức độ cụ thể
Quyền lực

Tầm nhìn
Định hướng
Uy tín cá nhân

Mục tiêu
Lên kế hoạch cụ thể
Quyền lực chuẩn tắc

Tác động đến

Trái tim

Trí óc

Năng lượng

Đam mê

Điều khiển

Mức độ năng động
Thuyết phục
Phong cách
Trao đổi
Rủi ro

Chủ động đi trước
“Bán” ý tưởng
Chuyển đổi tâm lý con người
Niềm hăng say làm việc
Chấp nhận – tìm kiếm rủi ro

Bị động, phòng vệ
“Bảo” người khác làm theo
Áp đặt tâm lý con người
Tiền – Cơng việc
Tối thiểu hóa rủi ro

Ngun tắc

Phá bỏ nguyên tắc

Lập ra nguyên tắc

Xung đột

Sử dụng xung đột

Tránh xung đột

Định hướng
15

LÃNH ĐẠO

Đổ PGS.TS
lỗi Nguyễn Trường Sơn

Đường mới
Nhận lỗi về mình

Đường đã có
Đổ lỗi cho người
khác
24/04/2013 4:02 CH


Sự chồng chéo giữa lãnh đạo và quản trị

Sự lãnh đạo
16

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

Việc quản trị
24/04/2013 4:02 CH


Sự thay đổi về mơ hình người lãnh đạo
 Đặt vấn đề:
 Bối cảnh thế giới và trong nước có những thay đổi vơ cùng to lớn và tồn

diện. Điều này làm cho mơ hình người lãnh đạo truyền thống khơng cịn
phù hợp nữa. Để đảm bảo sự thành cơng của tổ chức, theo bạn người lãnh
đạo cần phải thay đổi như thế nào?

 Yêu cầu:
 Người học phải chuẩn bị nội dung để thuyết trình.
 Thuyết trình: Dùng Slide, thời gian trình bày tối đa 15 phút.
 Tổ chức: đơn vị nhóm.

17

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


MƠ HÌNH NGƯỜI LÃNH ĐẠO MỚI

 Bối cảnh: Sự thay đổi diễn ra mạnh mẽ, trên diện rộng, tốc

độ nhanh… dẫn đến sự thay đổi về mơ hình người lãnh
đạo.

18

MƠ HÌNH CŨ

MƠ HÌNH MỚI

Ổn định

Thay đổi và quản trị khủng khoảng

Kiểm sốt

Trao quyền

Cạnh tranh

Cộng tác

Đồng nhất

Đa dạng

Trung tâm

Hướng đích cao hơn

Anh hùng

Khiêm tốn

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


Từ ổn định đến thay đổi và quản trị khủng khoảng

Duy trì sự ổn định
trong một thế giới
thay đổi nhanh
chóng chắc chắn
Sự ổn định của
tổ chức là điều
quan trọng dẫn
đến thành cơng!

dẫn đến thất bại!

Mơi trường thay đổi
Mơi trường ít thay đổi
19

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH

Từ kiểm soát đến trao quyền

TRAO QUYỀN

KIỂM SOÁT

Kiểm soát?
Trao quyền?
Tại sao lại phải thay đổi?

20

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


Từ cạnh tranh đến cộng tác
 Xu hướng quan trọng đang diễn ra:
 Hợp tác và làm việc theo nhóm đang thay thế cho cạnh tranh và đấu

tranh nội bộ.

21

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH

Từ đồng dạng đến đa dạng
 Cấu trúc chuyên môn hóa dần được thay thế bằng cấu

trúc đa dạng hóa.

22

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


Từ người lãnh đạo là trung tâm đến hướng tới mục
đích cao hơn

Hãy hướng tới mục
tiêu tốt đẹp trong
tương lai!

Hãy theo tôi!

23

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH

Từ Anh hùng tới Khiêm tốn

24

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

24/04/2013 4:02 CH


CÁC LÝ THUYẾT LÃNH ĐẠO

Tiếp cận
diện mạo
hay đặc
điểm

25

Tiếp cận
hành vi

PGS.TS Nguyễn Trường Sơn

Tiếp cận
ngẫu nhiên

Các thuyết
ảnh hưởng

Các lý

thuyết
quan hệ

Các lý
thuyết mới
phát sinh

24/04/2013 4:02 CH