Ebook Những việc cần làm trong đời người: Phần 2 - NXB Lao động xã hội

H

46
HÃYMỘTLẦNMƠMỘNG
ãytrântrọngnhữngướcmơivàsựtưởngtượng!NhàsoạnnhạcngườiHungaryFranzVonLisztđã
hếtmựctơnsùngsứchấpdẫncủanhữngướcmơ.

Hỡinữthầnmơướcdịuhiền.Ngườiđãdùngcáigìđềbùđắpchochúngcon!Lẽnàongườilạikhơng
dùngánhsángcủacầuvồngđểlàmchonhữnggiâyphútbuồnchánvànhữngángvănkhơkhannhạtnhẽo
thờihọcsinhtrongcuộcđờichúngcontrởnênsốngđộnghơnsao?
Lẽnàongườilạikhơngvỗvề,vàlàmtiêutanđinỗiđauvàsựcămgiậncủachúngcon,giúpchúngcon
hiểuđượcsựmêmuộisẽtrởthànhhànhđộngnguyhạinhưthếnàosao?
Lẽnàongườilạikhơngdùngniềmvuivàhươnghoatrongtưởngtượng,viênNgọctrongthầnthoạiđể
tơđiểmchocuộcsốngvàphongcáchnghệthuậtcủachúngcon.
Lẽnàongườilạikhơngchochúngconcưỡilêncỗxebayđểbayvàovũtrụ,rờixanhữngcănphịngtồi
tànmàchúngconphảichuirúcbấylâunay?
Lẽnàongườilạikhơngtừtrênbầutrờicaochỉchochúngconthấytráiđấtđầynhữngvếtnhănnăm
tháng?
Lẽnàongườilạikhơngđưachúngconđếnvớinhữngcuộcđàmluậnvớinhữnganhhùngcổxưa?
Lẽnàongườilạikhơngđứngtrướctươnglaiđểchỉrahìnhảnhmơnglungcủahậuduệcủachúngcon,
giúpchochúngconcóthểnhìnrõđượcvịtrícủachúngcontrongsợidâytâmhồn,cảmnhậnđượcchúng
conlàmộtmắtxíchtrongsợidâychuyềnnốitiếpbaođờinay!...
***
Từnhỏtơiđãlàmộtkẻhaymơmộng.
Khơngngờtrênbướcđườngtrưởngthành,cólúclạigặpđượcnhữngđiềugiốngnhưtrongmộng.
Đơikhihạnhphúctrongcuộcsốngthựcsựlạivượttrêncảnhữnggìmìnhmongmuốnvàtưởngtượng.
Lúcđótronglịngsẽcảmthấybuồnvuilẫnlộn,vàcảmthấyơngtrờiđãqưuáimình.
Tuynhiêncũngcólúcsẽcảmthấyơngtrờiqbạcđãimình,sẽcónhữngniềmhạnhphúcmàmìnhsẽ
chẳngbaogiờcóđượcvànhữngướcmơmãimãichỉlànhữngướcmơmàthơi.
Nhữngchuyệnkhơngcamtâmlàrấtnhiều,vídụnhưmộtmáitócdàinhưmongước,hoặclàmáitóc
dàióngmượtbồngbềnhnhưdịngthác,hoặclàmộtmáitócdàiđenmềmmạibồngbềnhnhưnhữngđám

mâyrủxuốngbờvai,hơicúiđầuhoặcnghiêngmìnhlàmáitócsẽnhẹnhàngchuyểnđộngnhưnhữngđám
mâytrơibồngbềnhgiữakhơngtrung.
Tơinghĩnếunhưcóđượcmáitócdàivàđẹpnhưvậythìchodùlàmộtngườicongáibìnhthườngthì
cũngsẽtrởnênvơcùnghấpdẫn,khiếnchongườikhácphảisaymêngưỡngmộ.


Nhưngtơichưatừngcócơhộiđểlàmchomìnhtrởnênhấpdẫn.Hồicịnchưađihọc,bốmẹtơicứ
muốntơigiốngnhưcontrai,tóccắtngắn,mặcquầnáocontrai,mặcchiếcquầnsccódâyđeotrênvai.
TrongquyểnAlbumhồinhỏcủatơi,tơihồntồngiốngmộtthằngcontrai,ngaycảsaukhitơicóemtrai
rồi,tơivẫnmặcbộquầnáojean,trongbứcảnhgiađình,bêncạnhtơilà3đứacongáimặcváyhoa,chúng
đềucómáitócngangvaibồngbềnhnhưmâybay.
Saukhilênlớp3,theoucầuvàmênhlệnhcủacơgiáo,tơiđãphảiquaytrởlạiđúngthânphậnnữ
nhicủamình.
Lúcđầumặcváycủachịgáicứcảmthấythếnàoấy,cảmthấycáiváyqngắn,qnhẹvàmỏng,cứ
nhưlàkhơngmặcquầnấy,tronglịngnhưcảmthấyngườngngượngvàlolắng.
Tuytrangphụccósựthayđổilớnnhưngtócdàithìkhơngcógìthayđổicả.Cấp2,cấp3vẫncứđểtóc
ngắn,thậmchívàoĐạihọcrồicũngvẫnvậy.Mãiđếnnămthứ4mớicósựthayđổi,đólàlầnđầutiênlàm
đầu,saukhilàmxong,cácthầycơđềuhỏitơicóphảilàtơisắpđínhhơnrồiphảikhơng.Hồiđóhiện
tượngđínhhơnhoặckếthơntrướckhitốtnghiệpđạihọclàkháphổbiếnhơnnữalạicócáiđầumớithế
nàythìtơikhơngcócáchnàocóthểgiảithíchđược.
Saukhiđiduhọcởnướcngồitơimớihạquyếttâmđểtócdài,nhưngơngtrờiđãkhơngchotơiđược
toạinguyện,tóccủatơilàtóctơmềmnhũn,vìvậytơicócốgắngbaonhiêuđichăngnữathìcũngkhơng
baogiờcóđượcmáitócnhưtơihằngmongước,trênđầutơilàmộtmáitócmỏngdính,càngnhìncàng
thấykhóchịu.
Đếnlúcthựcsựkhơngthểchịuđượcnữarồi,tơiliềncắtphăngđi,quaytrởlạimáitócngắnnhưtrước
đây.KhiđếnkhulưuhọcsinhTrungQuốccủatrườngđạihọcLeuVen,ainhìnthấytơicũngkhenlàtơi
trơngrấtxinh,ngaycảngườixưanaynóichuyệnđềurấttrântrọngnhưDavidcũngnói:"Hơmnaytrơng
bạnrấtgọngàng".
Cólẽvìcâunóicủacậutamàchođếntậnhơmnaytơivẫncứđểtócngắn.Chỉcóđiềumỗilầnnhìn
thấycáccơtócdàitrênphố,đặcbiệtlànhữngcơcómáitócdàimượtmàbồngbềnhnhưmây,tơilạiđứng

ngâyngườira,ngắmnhìncơtakhicơtaquayđầulạihoặccúiđầumỉmcười,máitócđenmượtmàtrênbờ
vaisẽtungbaynhưđámmâybồngbềnhtronggió,nhữnglúcấytơilncảmthấythẫnthờnhưngườimất
hồn,nhìnđắmđuốikhơngmuốnrời.
Tronglịngngưỡngmộđếnxótxavìbiếtrằngcũnggiốngnhưnhữngướcmơkhác,kiếpnàytơisẽ
khơngbaogiờcóđượcmáitócdàinhưmơước,mơướcchỉmãimãilàmơướcmàthơi.Vìvậytrong
lịngtơilạixuấthiệnnhữngướcmơkhác.Cóaibiếtđượctronglịngmộtngườicongáitầmthườnglạiẩn
chứanhữngkhátvọngkhơnghềtầmthường.
Đươngnhiên,cácbạncủatơiđềucảmthấytơiqthamlam,khơngbaogiờvừalịng.Nhưngaicũng
cólịngthamcủamình,cónhữngướcmơmàcảđờikhơngngừngtheođuổi,dùbiếtrõlàkiếpnàysẽkhơng
baogiờtrởthànhhiệnthực,bởivìaicóthểquiđịnhđượclàướcmơsẽkhơngbaogiờtrởthànhhiệnthực.
Khơngnênnghĩrằngmơmộnglàmộtchuyệnhoangđường,mấtthờigian,thỉnhthoảnghãybớtchútthời
gianchomơmộng,bạnsẽcảmthấythậtlàtuyệt,bởivìdohạnchếvềthờigianvànănglực,nhiềuchuyện
chỉcóthểnghĩvàhồnthànhtrongtưởngtượng,cịntrongcuộcsốnghiệnthựcthìkhơngcócáchnàocó
thểlàmđược.Nếunhưsốngquangàytrongtâmtrạngthanthởtiếcnuốithìthàrằnglấynhữngướcmơnày
làmnềntảngtạolênmộtcảnhtượngtươiđẹptronglịng,đểtựtạochomìnhcảmgiácthỏamãncịntốt
hơn.Nếunhưbạncóthểthảhồnmìnhvàotrongcảnhtượngtươiđẹpnày,bạnsẽpháthiệnrarằngchodù


đâychỉlàcảnhtrongmơnhưngcũngcóthểlàmchotâmtrạngbuồnphiềntiếcnuốicủabạntiêutan.
Mơmộngkhơngphảilàlãngphíthờigian,khichìmtrongmơmộng,bạncóthểhồnthànhmọiướcmơ
củamình,tinhthầnsẽphấnchấn,mởramộtthếgiớimớichocuộcđờimình.
Chúngtathườngchorằngmơmộnglàviểnvơng,ngunnhânlàdođạiđasốnhữngngườikhiđãchìm
trongmơmộngthìkhơngtàinàodứtrađược,suốtngàyđắmchìmtrongcáithếgiớihưvơ,khơngtàinào
phânbiệtđượcsựkhácnhaugiữathếgiớihiệnthựcvàthếgiớitrongmơ-đâylàsựmơmộngtiêucực.
Thựcramơmộngcũngcómặttíchcựccủanó,nếunhưcóthểbiếnnhữngướcmơthànhcơngcụđểxua
tanđinhữngđaubuồnsaukhigặpphảithấtbạihoặctrắctrởtrongcuộcsốnghiệnthực,nhưvậythìbạnđã
nắmchắcđượcgiớihạngiữahiệnthựcvàmơước,sẽkhơngsuốtngàytrầmuất,khơngảnhhưởngđếnsự
nhậnthứccủabạnđốivớithếgiớihiệnthựccũngnhưsinhhoạthàngngàycủabạn.
Trênthựctếtrítưởngtượnglàchiếcchìakhóađểhọctậpvàgiảiquyếtmọivấnđề.ThomasEdisonvà
AlbertEinstein(Anhxtanh)đềucótrítưởngtượngcaohơnngườibìnhthường.KhiEinsteinxâydựnghọc

thuyếttươngđối,ơngđãtưởngtượngmìnhđangcưỡimặttrăngđiduhànhgiữacácvìsao,chínhtâmhồn
trẻconấyđãkhiếnchoơngtrởthànhmộtnhàkhoahọcvĩđại.
Mộttrínhớtốtđịihỏiphảicómộttrítưởngtượngphongphú,ngườigiàthườngthanphiềnvềtrínhớ
củamìnhbịgiảmsút,thựcralàdotrítưởngtượngcủahọbịgiảmsút,vìthếtâmhồncủahọkhơngthểsáng
tạorađượcnhữngbứctranhcóthểlưutrữlâudàitrongđầuđược.Khichúngtamuốnghinhớmộtthơng
tinnàođóvàotrongbộnhớcủachúngta,trướctiênphảidùngtrítưởngtượngbiếnnhữngthơngtinnày
thànhnhữngbứctranh.
Trítưởngtượngphongphúcũngđóngvaitrịrấtquantrọngtrongviệcgiúpchoconngườithưgiãncả
vềthểxácvàtâmhồn.Giảdụbạncầntậptrungtinhthầnvàođểtưởngtượngmìnhđangởtrênbiển,như
vậythìbạnđãcóthểcóđượcnhữnggiâyphútnghỉngơithoảimáirồiđấy.
Khảnăngnàythậtlàtuyệtvời!Nhữngngườikhơngcótrítưởngtượngphongphúthìmuốnthưgiãnmột
chútcũngchẳngdễdàngmộtchútnàocả.
Cũngcầnphảiliêntụcrènluyệntrítưởngtượng.Trítưởngtượngcàngphongphúkhảnănggiảiquyết
vấnđềvàkhảnăngghinhớcủabạnsẽcàngtốt.Bạncóthểtưởngtượngrađượcnhữngđiềuvơcùngquan
trọngtrongcuộcsốnghoặcnhữngđiềumàbạnmongướcnósẽxảyra.Trongcáithếgiớihưcấunày,tấtcả
mọithứđềudobạnsắpđặt,bạnmuốnthếnàothìnósẽthếấy.Bấtkểmơướccủabạnlàgì,khitưởng
tượngcàngsátvớithựctếcàngtốt.Mặcdùâmthanh,màusắc,mùivị,cảnhsắcđềuđượctưởngtượng
theohyvọngcủabạn,nhưngchưabiếtchừngdưvịcủanólạikhiếnchobạncảmthấyphấnchấnvàhồn
thànhđượcnótrongcuộcsốnghiệnthực.


47
DÀNHTRỌNCUỘCĐỜIGHINHỚMỘTBÀI
HỌCHOẶCMỘTLỜIKHUNBỔÍCH

"S

ởdĩtơicóđượcnhưngàyhơmnaylàdotơikhơngsợphạmsailầm,vàcóthểrútrađượcbàihọc
saumỗimộtsailầm.Đạiđasốmọingườiđềuhoặclàrấtsợphạmsailầmhoặclàcứphạmđi
phạmlạimộtsailầmgiốngnhaunhưngmãivẫnkhơngtỉnhngộvàrútrađượcbàihọc."Nếunhư

khơngcómộtqtrìnhphạmsailầmhoặckhơngthểrútrađượcbàihọcsausailầm,thìtrongcuộcđời
bạnchắcchắnsẽkhơngbaogiờlậpđượckỳtích".
NămđócơtamớitốtnghiệpđạihọcvàđượcphâncơngcơngtáctạimộtCơngtycáchnhàkháxa.Cứ
vào7hsánghàngngày,xeđưađóncủacơngtylạichờsẵntạimộtnơiđểđưađóncơvàcácđồngsựcủa
cơ.
Mộtbuổisángtrờiđộtngộttrởlạnh,saukhitắttiếngchngbáothứcthethéphátratừchiếcđồnghồ
báothức,cơtanằmlìtrongcáiổchănấmthêmmộtlát-giốngynhưhồicịnđihọc.Cơtatậndụngkhoảng
thờigianmộtlátnàyđểtưởngnhớvềnhữngngàyđơnggiárétkhicịnđangngồitrênghếnhàtrườngchưa
phảivìcuộcsốngnhưhơmnay.Hơmđócơtadậymuộnhơnmọingày5phút,nhưngchỉvìnămphútnày
thơimàcơđãphảitrảgiá.
Hơmđókhicơtavộivãđiđếnđịađiểmđợixethìđãlà7h5phút.Xeđưađónđãkhởihànhtrướcđó
5phútrồi.Đứngởbêncạnhđườngvắngvẻ,cơtacảmthấybuồnbãthẫnthờ,mộtcảmgiácbấtlựcvàân
hậnlầnđầutiênhànhhạcơ.
Đúngvàolúcbuồnbãthấtvọng,bỗngcơnhìnthấymộtchiếcxeconmàuxanhdatrờicủacơngtyđang
đỗtrướctịanhàcáchđókhơngxa.Cơtanhớlàcólầnmộtđồngnghiệpđãtừngchỉchocơtathấychiếc
xeđó,cơtachợtmừngthầmvànghĩlàơngtrờiđãkhơngtuyệtđườngcủacơ.Cơtađivềphíachiếcxesau
mộtthốngchầnchừ,cơmởcửaxerồinhẹnhàngtiếnvàotrongxe,cơtacảmthấyđắcývìsựthơngminh
củamình.
Láixechosếplàmộtngườiđànơngđứngtuổitrơngrấthiềnhậu.Từcáigươngphảnhậungườiláixe
nhìncơtamộtlúclâurồiquaylạinóivớicơta:"Cơkhơngnênlênxenày".
"Sốcháuthậtmaymắn"cơthởphàonóivớingườiláixe.
ĐúnglúcđóGiámđốccơngtyxáchcặphốihảđiđến.
Saukhiơnggiámđốcđãngồivàocáighếquenthuộcphíatrênđầuxerồi,cơtamớinóichoơngGiám
đốcbiếtlàxeđưađóncơngnhânđãchạymấtrồi,muốnđinhờxecủaơngta.Cơtachorằngđiềunàylà
hồntồnhợptìnhhợplý,nêngiọngcủacơtarấttựnhiênthoảimái.
SaukhinghexongơngGiámđốcchợtsữngngườilạimộtlát,nhưngrấtnhanhsauđóơngđãhiểuratất
cả,ơngnóivớigiọnghếtsứckiênquyết:"Khơngđược,cơkhơngcóđủtưcáchđểlênchiếcxenày",sau
đóhạlệnhvớigiọngđanhthép:"Mờicơxuốngxe".

Nghexonglờiơnggiámđốc,cơtacảmthấysữngsờ,khơngchỉvìtừnhỏtớigiờchưaaiđốixửnghiêm
khắcnhưthếnàyvớicơtamàcịnvìtrướcđócơkhơnghềnghĩrằnglênchiếcxenàymàcũngcầnphảicó
tưcách.Lúcđóchỉcần2lýdonàycộngthêmvớitínhcáchvốncócủamình,cơtasẽngaylậptứcxuống
xerồiđóngsầmcửalạiđểbiểuthịkhơngthèmđichiếcxenàynữasauđósẽphủitayáobỏđi.Nhưngsự
việclạikhơngnhưvậy.Cơtachợtnghĩlànếuđếnmuộnthìsẽnhưthếnào,trongkhiđócơtalạirấtcoi
trọngcơngviệcnày.Vìvậytừmộtngườithơngminhlanhlợinhưngdothiếukinhnghiệmsốngmàcơtatrở
nênyếuđuốichưatừngcó.Cơnóivớiơnggiámđốcnhưvannài:"Xinbáchãylàmơn,nếukhơngcháusẽ
muộnmất".
"Đếnmuộnlàviệccủacơ".ƠngGiámđốcnóivớigiọnglạnhnhưbăng,dườngnhưkhơngcịnmộtchút
hyvọngnàochocơtanữa.Vìthếcơđànhphảinhìnngườiláixevớimộtánhmắtcầucứu.Nhưngngười
láixechỉimlặngnhìnvềphíatrước.Saucùngnhữnggiọtnướcmắttủithâncũngtràoravàlăntrêngịmá
cơta.Sauđócơtađãthiganvớisựthờơlạnhlùngvàcốchấpcủahọtrongtuyệtvọng.
Cả3ngồiimtrongxemộtlát.Saucùngmộtđiềumàcơtakhơnghềngờtớiđãxảyra,vịgiámđốc
bỗngmởcửaxerồibướcxuốngxe,ngồiởghếphíasauxecơtangâyngườiranhìnơnggiámđốcđãluống
tuổilặnglẽđivềphíatrước.TrongnhữngcơngiólạnhthấuxươngơngđãbắtđượcmộtchiếcxeTaxi,ơng
lênxe,chiếcxelaođinhưbay.Nhữnggiọtnướcmắtcủacơtatnranhưmưa.Ngườiláixethởdàimột
cáirồinói:"Ơngấylàngườirấtnghiêmkhắc.Lâurồicơsẽhiểuơngtathơi.Thựcraơngtalàmnhưvậy
làmuốntốtchocơthơi".
Rồingườiláixekểchocơtanghecâuchuyệnvềmình.Ơngtanóiơngcũngđãtừngđếnmuộn,hồiđó
cơngtyđangởtrongthờikỳvừathànhlập.
"Hơmđóơngấykhơngchờthêmmộtphútnàocả,cũngkhơngnghebácgiảithích.Từsaulầnđóbác
khơngbaogiờđếnmuộnnữa",ngườiláixenói.Cơtalặnglẽghilạilờinóicủangườiláixe,sauđónhẹ
nhànglaukhơnướcmắtrồimởcửaxebướcxuống.
HơmđókhicơtaxuốngxeTaxichạyđếncổngcơngtythìtiếngchngbắtđầugiờlàmviệccũngvang
lên.Cơtanắmchặthaitayvàonhau,sựcảmđộngvàlịngtựhàovềmìnhlầnđầutiêntràodânglên.
Bắtđầutừngàyhơmđó,cơtatrưởngthànhlênrấtnhiều.
Bâygiờcơtađanglàmviệcchomộtcơngtylớn.Nhưngcơtavẫnlnbiếtơnơnggiámđốctrước,vì
chínhơngấyđãchocơmộtlờicảnhtỉnhsuốtđờikhơngqn.Cơtalnchorằngơnggiámđốcđóđãdạy
chocơtahaibàihọcqgiá:mộtlànhữngsailầmdobạngâyra,bạncầnphảitìmcáchsửachữa,người
khácchẳngcólýdogìvàcũngkhơngcótráchnhiệmphảigánhchịucùngvớibạn.Hailàbấtkểlúcnào

cũngkhơngđượcqnđithânphậncủamình,cũngkhơngđượctùytiệnỷlạivàongườikhác,trừphingười
đósẵnlịnggiúpđỡbạn.
***
Trongđêmtânhơn,tânnươngnũngnịunóivớitânlang:"Anhthậtlàhạnhphúc,tìnhumàanhcó
đượclàtìnhuthuầnkhiết,anhđãcóđượctìnhuđầutiêncủaem.Emchưatừnguaibaogiờ,vìvậy
anhnhấtđịnhphảitrântrọngsựthuầnkhiếtnàyđấynhé!".
Tânlangnhẹnhànganủitânnương:"Emcũngthậtlàcóphúc,tìnhumàemcóđượclàtìnhuchín
chắn,emđãcóđượctìnhucuốicùngcủaanh.Nếunhưanhchưatừnguaibaogiờ,thìlàmgìcóđược
tìnhuchínchắnnhưngàyhơmnay,hyvọngemcũngtrântrọngsựchínchắnnày".


umộtlầnlàthànhcơngngay,thimộtlầnlàđỗbảngvàngngay,lầnđầutiênlàmănđãkiếmđược
tiềnngay,đạolývừangheđãthấuhiểungay,vừahọcláixeđãchạyđượcbăngbăngtrênđườngngay,luận
vănchỉcầnđặtbútviếtlàhồnhảongay...thậtlàthiêntài!
Chodùnhưvậythìđờibạncũngthiếuđimộtgiavị:Niềmvuicủasựtiếnbộ,vuimừngcủasựtrưởng
thành.
Mũitênbắnchệch,đibịlạcđường,nóisaichủđề,viếtbịsaichữ,tìnhuthấtbại...đềulànhững
chuyệnhếtsứcbìnhthường.Dũngsỹcũngcólúcsợhãi,bậctrígiảcũngcólúcngudốt,chungiacũng
cólúcbótay,kẻhùngbiệncũngcólúccứnglưỡi,tấtcảđềubìnhthườngbởivìbanđầunóvốnlànhưvậy.
Cóngườichorằngkhơngnênphạmsailầmvàsailầmlàcóthểtránhđược.Nếunhưmộtngườiphạm
qnhiềusailầmthìcólẽchỉsốIQcủaanhtakhơngcao.Nhưngcũngcóngườilạicóquanđiểmkhác
hẳn.Đốivớihọ,sailầmlạicótácdụngnhấtđịnhcủanó,sailầmlàcơhộiđểhọhọchỏiđượcnhữngđiều
mớimẻ.Mộtngườimàsailầmphạmphảingàycàngnhiều,thìnhữngđiềumàanhtahọcđượctừnhững
sailầmấycũngsẽngàymộtnhiềuhơn,vàsựtiếnbộcủaanhtacũngngàymộtnhanhhơn.Saumỗimộtsai
lầmphạmphảiđềutiềmẩnmộtsứcmạnhthầnkỳ.Cónhữngđiềumàtrướckhiphạmsailầmkhơngtàinào
nghĩrađượchoặckhơngthểnàolàmđược,nhưngsaukhiphạmsailầm,bạntựýthứcvàtựhiểurađược
tấtcả,chínhvìthếmàbạnlạicóthểlàmđược.
Phươngchâmgiáodụccủacuộcsốnglà:Trướctiênbạnphảichịuthấtbạisauđómớirútrabàihọc.
Rấtnhiềungườidokhơngbiếtđượcmìnhđãphạmsailầmnhưthếnàovàtừđórútrabàihọcnhưthếnào,
vìvậylntìmcáchtránhsailầm.Họđâucóbiếtrằngbảnthânhànhđộngnàyđãtạonênmộtsailầmcực

lớn.Cũngcókhơngítngườisaukhiđãphạmphảisailầmrồi,nhưnglạikhơngthểrútrađượcbàihọccho
mình,vìvậymàhọcứphạmđiphạmlạimộtcáisailầmgiốngnhau.
Ngườitathườngnói,thờitrẻnamnhinênphạmmộtsailầmlớn.Vìphạmsailầmkhơngcónghĩalàcả
đờikhơngcịncơhộinữa,ngượclạinếucóthểtrưởngthànhlêntừtrongsailầm,thìnósẽđemlạicho
cuộcđờisựgợimởvơcùngtolớn.Thờitrẻphạmsailầmthìvẫncịncóngườichobạncơhộitiếptheo.
Thờitrẻgặpphảinhiềutrắctrởvàthấtbạilànhữngkinhnghiệmsốngmàngườithànhđạtthườngnóiđến.
Mộtngườikhiđứngtrướcmộtquyếtđịnhmạohiểmtronglịngchầnchừ,dodự,chỉcầnnhậnđượcmột
lờikhunchânthànhcủabạnbèthìanhtasẽcóđược1sứcmạnhvơcùngtolớnlợiíchcóthểsẽlàcả
đời.
Lờikhunđólà:hãycanđảmlên,sứcmạnhtolớnsẽgiúpbạn!Cầnphảighinhớlàmộtlờikhunbổ
íchvànhữngbàihọcrútrađượclàkháccáchlàmnhưngcùngmộthiệuquả,nósẽkhiếnchobạntiếntới
mụctiêunhanhhơn.


48
CHÍNHTAYMÌNHBÁNRAMỘTSẢNPHẨM

A

icũngcóthểlànhânviêntiếpthịgiỏi,lnln"tiếpthị"quanđiểmcủamình,thểhiệnphongcách
củamình.Thếgiankhơngcósựphânbiệtgiữa"lànhânviêntiếpthị"với"khơngphảilànhânviên
tiếpthị",màchỉcósựkhácbiệtgiữa"nhânviêntiếpthịgiỏi"và"nhânviêntiếpthịchưagiỏi”mà

thơi.

Mộtchàngtraivàomiềnnamlậpnghiệp,khicậutathamgiathituyểnvàocơngviệctiếpthịcủamột
nhàmáygiầy,dothiếukinhnghiệmnênđãbịtừchối.Khơngvìthếmànảnchí,cậutabèntìmđếnphịng
nghiệpvụ,mongmuốntrìnhbàyhồncảnhvàưuđiểmcủamìnhvớitrưởngphịngnghiệpvụ.
Saukhinghexongtrưởngphịngnghiệpvụnóivớicậuta:"Cậuchịukhóchờđợivậy.Saukhibuổi
phỏngvấnkếtthúc,cậulạiđếnthử1lầnnữaxemthếnào".

Trongthờigianchờđợi,cậutađãlàm1việc,saunàycậutakểlạiviệcđónhưsau:
"Tơilạitrànđầyhyvọngđứngchờởtrướccổngnhàmáy,dùsaothìtơicũngkhơngcịnsựlựachọn
nàokhácnữa.Nhưngcơnđóiđãhànhhạtơi,đã11giờrồi,tơilạikhơngănsáng,nêntơicảmthấytồn
thânmìnhrãrời,dườngnhưkhơngcịnsứcsốngnữa.Tốcđộphỏngvấnqchậm,aicũnghốihảđiềnvào
cáctờmẫu,rồisauđólànhữngcuộcphỏngvấn,đếnlúcnàyvẫncịn7,8ngườinữađangxếphàngchờ
đợi,xemrasớmnhấtcũngphải4,5giờchiềumớiđếnlượttơi.Lúcnàytơikhơngcịndámhyvọngsẽcó
đượcmộtbữacơmtrưangonlànhtạibếpănnhàmáynữa.Gầnđấychỉcómộtgianhàngtạphóa,muốnăn
cơmlạiphảivượtquađườngcaotốcrồiđibộđếnkhuphốbnbáncáchđókháxanữa.Lúcđótơikhơng
cịnbụngdạnàovàcũngchẳngcịnhơisứcđểđếnmộtnơixanhưvậyđểăncơmnữa.Tơiđànhnhịnđói
xếphàngchờđợi,mắtkhơngdờiđámsinhviênvừatốtnghiệpđạihọcđangđứngxếphàngtrướcmặttơi
chờđếnlượtphỏngvấn.Xemchừnghọcũngđóichẳngkémgìtơi.Rấtnhiềutrongsốhọmệtmỏiđứngdựa
vàotường,cólẽhọcũnggiốngnhưtơiđềuchưakịpănsáng.Nhưnghọcũnggiốngnhưtơikhơngdámđi
xavìsợlỡmấtcuộcphỏngvấn.Nhữngtiếngthởdàikêuđóiđãbắtđầuvanglên,họnóigiánhưbâygiờ
cóngườimuachohọmộthộpcơmthìtốtbiếtbao,họsẵnsàngtrảtiềnthùlao.Nghexongnhữngcâunói
này,tơibỗngnảyraýnghĩđâychảphảilàcơhộikiếmtiềnđósao!Tơiliềnbướclênphíatrướcrồinói:
"Tơisẽmuacơmgiúpmọingười".Tấtcảdườngnhưchếtđuốivớiphảicọc,vộivãmóctiềnrađưacho
tơi.Tấtcảmọingườiđềuchủđộngtrảtiềnthùlaotrướcchotơi,thoạtđầutơitìmcáchtừchối,nhưngtơi
càngtừchốithìhọlạicàngéptơiphảinhận.Họthanhminhlàđâychỉlàmộtchútthùlaonhonhỏđểbày
tỏsựcảmơncủahọđốivớitơimàthơi.Tơithutiềncủahơn20ngườirồivượtquađườngcaotốcđivề
phíakhuphốmuabán.Tơitìmđếnmộtqncơmrồinóilàtơimuốnđặt60hộpcơmrồihỏilàđặtnhiều
nhưvậycóđượcgiảmgiákhơng,bàchủnóivớitơilàđặtnhiềunhưvậymỗihộpcơmsẽđượcgiảm1
đồng.Tơiliềnnóivớibàchủlàtơisẽtrảtrướcmộtnửa,mộtnửacịnlạitơisẽtrảnốtkhingườiđưacơm
mangđếnchỗnhàmáy.Bàchủđồngýngay.
Tơivàngườiđưacơmmangsốhộpcơmđóquaytrởlạinhàmáy,tơiđemhơn20hộpcơmđưacho
nhữngngườiđãnhờtơimuahộ,cịnhơn30hộpcơmcịnlạitơiquyếtđịnhbánvớigiá6đồngmộthộp,
nhưvậylàmỗihộptơisẽlãiđược2đồng.Thậtkhơngngờvừaraobánđãbịđámngườiđóisắplảnày
tranhnhaumuasạch,tơicảmthấytiếcvìmìnhđãkhơngđặtmuanhiềuhơnmộtchútnữa,đếnnỗingaycả
mìnhcũngkhơngcịncơmđểmàănnữa.Saukhitơitrảnốtmộtnửatiềncịnlạichoqncơm,kiểmlạisố

tiềntrongtúi,tơikinhngạcvìmìnhđãdễdàngkiếmđượchơn160đồng.
Tơisướngrơnlên,qnlàmìnhđangphảiđợiđểphỏngvấn,chotiềnvàotúirồiquayđầuđịnhbỏđi.
Đúnglúcđótơinghethấytiếnggọitừphíasau,tơiquayđầulạithìnhìnthấyơngtrưởngphịngnghiệpvụ
đanggọitơi.Thìraơngtađãquansáttồnbộviệclàmcủatơivừanãy,ơngchìangóntaycáiranóivới
tơi:"Tuyệtlắm,thậtlàcóđầuóctínhtốnkinhdoanh,xemranhữnglờicậunóitrướcđóvớitơikhơng
phảilàkhơngcócơsở,tơiquyếtđịnhđặccáchtuyểncậulàmnhânviêntiếpthịcủanhàmáy".Ngaylúcđó
tơichưabiếtđượccơhộiđổiđờiđãđếnvớitơi,bènngâyngơnói:"Látnữahãynóitiếp,tơiphảiđikiếm
cáigìchovàobụngđã".Nhưngơngtalạitưởngrằngtơinóiđùa,thựcravìkiếmđượcmóntiềnkhakhá
màtơiqnđitấtcả.Ơngtanóivớitơi:"Cậuđừngđinữa,hãyvàotrongbếpăncủanhàmáymàăncơm,
bâygiờmới12giờ,vừađúnggiờăncơmtrưađấy!”
Lúcnàytơimớibiếtđượcvậnmayđãđến,tronglịngvuisướngkhơngbiếtnóigìhơn.
***
Bấtluậnbạnlàmnghềgì,đảmnhậnchứcvụgì,bạnđềuphảipháthuyđượckhảnăng"tiếpthị"của
mìnhtrongcuộcsống.Bạncầnphảitậplàmnhânviêntiếpthịchochínhmình,cónhưvậymớicóđượcsự
ủnghộcủanhữngngườixungquanh,vàcuộcsốngcủabạnmớithuậnlợinhưmongmuốn.
Mộtngườitìmcáchthểhiệntìnhcảmcủamìnhchomộtngườikhácbiết,mộtngườilàmthtìmcách
thểhiệnsángkiếncủamìnhvớiơngchủ,mộtchínhkháchquảngbáchínhkiếncủamìnhtrướccáccửtri.
Mộtquanchứcquảngbáthànhtíchcủamìnhtrướcdânchúng.Tấtcảđiềunàycũngchẳngkháclàmấyso
vớimộtnhânviêntiếpthịmuốntiếpthịvớikháchhàngcácloạisảnphẩm.Nếunhưquanđiểmvề"tiếp
thị"củabạnmớidừngởgiaiđoạn"Mộtngườiđànơngtaycầmmộtcuộngiấyđigõcửatừngnhà"thìbạn
đãqlạchậurồiđấy.Nhưngnếunhưbạnchorằng"nhânviêntiếpthị"phảilànhữngngườimặthoada
phấn,ngơnngữphóngđại,thìbạncũngvẫnchưabắtkịpđượcvớiconngườithờiđại.
Nhânviêntiếpthịthờihiệnđạilànhữngngườirấtcósáchlượcvànhanhnhạytrongviệctiêuthụhàng
hố.Họhiểurấtrõnhữngđặcđiểmcủasảnphẩmmàhọmuốnbánvàcókhảnăngtìmrađượcthịtrường
nàocầnloạisảnphẩmcủahọ,đồngthờihọcũngbiếtcáchvậndụngcáchìnhthứcquảngcáo,tiếpthịđể
tìmraconđườngngắnnhất,thuậnlợinhấtđếnvớikháchhàng.Họdùngcáchthứchiệuquảnhấtđểbán
hàng.
Xinđừngcoi"tiếpthị"làmộthànhđộngkhơngchínhđáng,càngkhơngđượccoi"tiếpthị"làmộtviệc
làmkhókhăn."Tiếpthịbảnthânmình"mấychữnàycóvẻhơikhónghe,nhưngtrênthựctếngàynàobạn
chẳnglàmviệcnày.Điềukỳdiệulàbạncũnggiốngnhưnhữngngườilàmănbnbán,tiếpthịcàngtốtthì

càngcảmthấyvuisướng.
Bạncũngkhơngqkhóđểtưởngtượngranhữngtìnhhuốngsauđâykhóchịunhưthếnào:
Bạnmờingườiuđiăncơmtối,nhưngbịtừchối.
Bạnđưarabảnkếhoạchcảicáchhànhchínhnhưngbịsếpbácbỏ.
Bạnhyvọnghàngxómsẽkhơngđổrácbừabãinữa,nhưngchẳngaichịunghecả.
Mọithứtrongcuộcđờibạnđềucóthể"tiếpthịvàtiêuthụ"kểcảthờigian,sángkiến,tìnhcảm,thân
thể,tâmhồn.Chỉcầnbạncóđủkỹxảotiếpthịvàbánhàng,tìmđúngthịtrường,tìmđúngđốitượng.


Điềuđángnóilà,nhiềukhinhữngcáimàchúngtacóđượcsaukhi"tiếpthịvàtiêuthụ"khơngphảilà
tiềnbạcmàlànhữngcủacảivơhình,vídụnhư:tìnhcảm,thânthể,tâmhồnđềulànhữngbáuvậtvơgiá.


49
LẬPKẾHOẠCHCHOMỖITUẦN,MỖINĂM
HOẶCDÀIHẠNHƠN

C

ómộtơngbốdắtbacậucontraiđếnsamạcsănLạcĐà.Khiđếnnơiơngbốhỏingườiconcả:
"Connhìnthấycáigì?"Cậucảđáp:"Connhìnthấykhẩusúngsăn,LạcĐàvàsamạcrộngvơbờ
bến".Ngườibốlắcđầunói:"Khơngđược".Rồiơnglạihỏingườicontraithứhaivớicâuhỏitương
tự,cậucontraithứhaitrảlời:"Connhìnthấybố,anhtrai,emtrai,súngsăn,LạcĐàvàsamạc"ơngbốlại
lắcđầunói:"Vẫnkhơngđược".Ơngbốlạihỏicậuútvớicâuhỏitươngtự.Cậuúttrảlời:"Conchỉnhìn
thấylạcđà".Ngườibốvuimừngnói:"Tốtlắm!".
Đểđạtđượcmụcđích,bạncầnphảihọcđượccáchlậpkếhoạch,bấtluậnlàkếhoạchngắnhạnhaydài
hạnđềucóthểgiúpchocuộcsốngcủabạnbướcvàothếgiớitươiđẹpmàbạnhyvọng.
***
Bạnđãtừngkhơngchịusửađổihoặctừbỏmộtmụctiêuchodùmụctiêunàykhơngchỉvượtngồikhả
năngcủabạn,màcịnrấtnguyhiểm,thậmchícóthểsẽlàmtổnhạiđếnbạn?Bạnđãtừngvìcốýtheođuổi

mộtmụctiêunàođómàlàmảnhhưởngđếnnhữngviệcquantrọngkháccủabạn;khiếnchoquanhệgiao
tiếp,cơngviệc,tiềntàivàcáclĩnhvựcquantrọngkhácphảichịunhữngtổnthấtkhơngthểbùđắplại
được?
Chúngtathườngơmkhưkhưthamvọnghồnthànhmộtmụctiêunàođómàqnđicácbướcđểđạt
đếnmụctiêu.Khibịthấtbạihoặcbịtổnthấtthìmớipháthiệnramìnhkhơngthểquyếtđịnhđượcbước
tiếptheosẽlàmnhưthếnàonữa.
Đặtramộtmụctiêuthiếtthựccịntốthơnlàchỉđứngmànhìnvàoconđườngphíatrướcmặt.Khibạn
tậptrungvàomụctiêuđầutiênhoặcmụctiêucảđời,thìtrênconđườngđạtđếnmụctiêubạncàngngày
càngtậptrungđượcnhiềunhânlực,vậtlựcvàmơitrườnghữuíchchobạn.Trênthựctếtậptrunghếtsức
lựcvàomụctiêuđầutiênhoặcmụctiêucuốicùnglàcáchtốtnhấtđểhồnthànhmụctiêu.
Bạnbiếtđượcbạnđangđiđâuvàtntheosựchỉdẫncủatráitimvàtâmhồn,bạnsẽcóđượcmột
chuyếnđithànhcơnghơn.
Khibạnkhơngtậptrungtinhthầnvàsứclựcvàomụctiêuđầutiên,thìsựlưỡnglựvàsựthayđổigiống
nhưcơncuồngphongtápvàngườibạn,khiếnchobạngiốngnhưconthuyềnnhỏbétrênbiểntrongbãotáp.
Khibạntntheonhữngýnghĩtronglịngmình,bạnsẽcảmthấytràntrềsứcmạnh,liêntụccóđượcsựgợi
ývàkíchthích.
Khibạntậptrungvàomụctiêuđầutiêncủacuộcđờimình,bạnsẽcảmthấydễdàngvượtquacác
chướngngạivật.
Lậpmụctiêunhưthếnào?
Muốnbiếnmộtviệclàmnàođótrởthànhmột"mụctiêu”chứkhơngphảilà"phươnghướng"trướctiên


phảidùngnhữngtừngữcótácdụngphânđịnhranhgiới,cóthểđolườngđượcđểviếtnóra.
Rấtnhiềungườibiếtrõmìnhmuốngì,nhưnglạikhơngthểlàmđược,ngunnhândođâu?Họđềucho
rằngmìnhđãcómộtmụctiêu,trênthựctếcáimàhọcóđượcchỉlàphươnghướng.Vídụnhư:"Mìnhphải
trởthànhmộtdiễnviênđiệnảnhxuấtsắc"chỉlàmộtphươnghướng.Khichúngtahồnthànhmộtviệcnào
đó,thìmụctiêucũngđượcthựchiện,chúngtalàngườithựchiệnthànhcơng.Cơchếthựchiệnmụctiêu
trongconngườichúngtasẽkhéplại.
Chodùchúngtađóngbaonhiêubộphim,kiếmđượcbaonhiêutiền,giànhđượcbaonhiêugiải
OSCAR.Thìmụctiêu"mìnhphảitrởthànhmộtdiễnviênxuấtsắc"vẫnchưathểnóilàđãhồnthànhxuất

sắc.
Nhữngmụctiêucóthể"tínhđược"thìkếtquảcủanócũngcóthểtínhđược.Nếunhưmụctiêucủabạn
là"Mìnhphảitrởthànhmộtdiễnviênxuấtsắc",vậythìxinbạnhãytựhỏimình:"Thếnàolàxuấtsắc?",
sauđódùngsựphánđốnthànhcơngcóthểdođượcđểmiêutảcáimụctiêunày.
"Mìnhphảilàmmộtdiễnviênmàthunhậphàngnămlà10.000.000USD".
"Mìnhphảiđóngvaichínhtrongnhữngbộphimnổitiếng,lnnhậnđượcsựđánhgiácaocủacácnhà
phêbìnhđiệnảnhhàngđầuthếgiới",nhữngmụctiêunàycóđạtđượchaykhơng,rấtdễphánđốn.Cịn
khinàomớilàmđược"mìnhlàmộtdiễnviênxuấtsắc"thìsẽkhơngcịnđượcxácđịnhnữa.
Khiđặtramụctiêu,cịnphảichúýđếnmộtđiềuhếtsứcquantrọngnữađólàbạnphảiliênhệvớithực
tếđểkhẳngđịnhlạimụctiêucủabạn.
Nếunhưbạncóthểđưasựtưởngtượngvềmìnhvàotrongmụctiêuthìcàngtốt:"Trongcơngviệcmỗi
nămkiếmđược10.000.000USDhoặcnhữngcơngviệcmớikhácmìnhsẽrấthàilịngvàcónhiềusựsáng
tạo","mìnhsẽvuivẻvàđượcmãnnguyệntrongmốiquanhệvớimộtngườimàmìnhuq".
Hãylầnlượtviếtracácmụctiêutrongđầubạn,viếtđếnkhinàocóthểkhiếnchongaycảngườingồi
cũngbiếtđượcbạnđãhồnthànhchúnghaychưa.
Đểtăngthêmlịngquyếttâm,mỗimộtmụctiêubạnđềuphảiđặtramộtthờihạnhồnthànhnhấtđịnh.
Bạnchỉcầnviếtrangày,tháng,nămphảihồnthànhmụctiêulàđượcrồi.Cónhưvậybạnmớikhơngthể
tuỳtiệnnóirằng"khinàohồnthànhthìmớibiếtđược".Cầnphảiđịnhrathờihạncóthểhồnthànhmục
tiêuMộtđiểmcuốicùngmàbạncầnphảilưuýlà:Mụctiêu,tốtnhấtlàchỉmộtmìnhmìnhbiếtthơi,sau
khihồnthànhrồithìhãynóichomọingườibiết.Bạncóthểtrèolênnócnhàgàotolên,viếtthưchotấtcả
bạnbè,cóthểliêntụcnóivềnó,nhưngtrướcđóthìhãyimlặng,hãybiếnmỗimộtmụctiêuchưahồn
thànhthànhmộtđiềubímật.


50
BIỄUDIỄNTRƯỚCĐÁMĐƠNG-TẠOSỰTỰ
TINCHOMÌNH

T

ựtincósứchấpdẫnrấtlớn.Chỉkhinàomộtngườicólịngtựtin,anhtamớicóthểtrởthànhtiêu
điểmchúýcủamọingười.Khimộtngườicólịngtựtin,mọingườisẽvứtbỏnhữngthànhkiếnkhác
nhauđểphụhọavớianhta.

Muốnlàmchomìnhcóđủkiêncườngvàlàmtăngthêmlịngtựtin,biệnpháptốtnhấtlàlấyhếtcan
đảmđểlàmnhữngviệcmàbạnchorằngkhơngchắcchắnlắm.
***
Giờtựhọcvàobuổitốiđãbắtđầu,cảlớp11Cvừathamgiavàobuổilễđộngviênquyếttâmthiđại
họccủacácanhcácchịlớptrênbâygiờtrởnênnlặng,mọingườidườngnhưbịmộtsứcmạnhvơhình
nàođócuốnvào,tấtcảđềuvùiđầuvàonhữngtrangsách.
Bỗngcánhcửanhènhẹmởra,thầygiáochủnhiệmbướcvàorồinói:"Cuốithángsáunàynữnghệthuật
nổitiếngChuẤuDoanhsẽcóchuyếnvềthămlạitrườngcũ,nhàtrườngquyếtđịnhchọnra20emrồibỗi
dưỡngmộtthángđểbiểudiễntiếtmụckhiêuvũquốctế.Emnàocónguyệnvọngthìđếnchỗthầyđăngkí.
Giốngnhưbúatạnệnlênđốngbơng,cảlớpkhơngcómộtphảnứnggìđốivớilờinóicủathầychủnhiệm."
TuynhiênđốivớibạnVuVânđangngồiimlặngởgóclớpmànói,điềunàygiốngnhưmộthịnđálớn
némxuốngmặthồphẳnglặng,tronglịngcảmthấycómộtcáigìđóđangtràodâng,đangthơithúc.
Trongconmắtmọingười,VuVânlàcơgáibìnhthườnghơncảnhữngngườibìnhthườngkhác:kếtquả
họctậpbìnhthường,ngoạihìnhbìnhthường,ănmặccũngbìnhthường.Thỉnhthoảngnhàtrườngcópháttờ
điềutrathờigianngồigiờhọc,trongcáicột"sởthíchngồigiờhọc"củacơbạnnàyvẫnmãilàchữ
"khơng".Thựctếkhơngaibiếtđược,cơbạnnàyrấtthíchkhiêuvũ.Chínhvìvậymàtâmtrạngcơbạnnày
hơmnaymớiphậpphồngnhưvậy.Buổichiềuhơmsau,mộttingiậtgânđãlanratồnthểlớp11C:VuVân
đãđăngkíthamgialớpbồidưỡngkhiêuvũquốctế.Lớpbồidưỡngnửathángđãbắtđầu.
TưchấttronglĩnhvựckhiêuvũcủaVuVânngaylậptứcđượcbiểuhiệnra.Giáoviênhướngdẫnđã
chỉđịnhVuVânnhảycặpvớimộtnamhọcsinhnổitrộinhất,haingườisẽđảmnhậnđơinhảychínhtrong
tiếtmụckhiêuvũ.
Lúcnàycácbạntronglớpdườngnhưmớipháthiệnrasựtồntạicủacơbạnnày.Bâygiờmớicảmthấy
cơbạntrầmngâmítnói,tầmthườngchậmchạpkiakhơnghềtầmthườngvàtrànđầysứcsống.VuVân
cũnghếtsứcngạcnhiênkhipháthiệnramìnhđãtrởthànhtiêuđiểmchúývàđượccoitrọngchưatừngcó.
Cơbémỉmcườithầmnghĩ,thìramìnhcũngcóthểvượthơnngườikhác!Tronglịngcơbétrànngậphưng
phấn,sựmớimẻ,cảmđộng,mỗingàycơbéđềucảmnhậnđượcmộttâmtrạngchưatừngcóđangtràn

ngậptronglịng,mãilâusaucơbémớihiểurarằngđólàsựtựtin.
Ngàymàcơbémongđợiđãlâusaucùngcũngđãđến.Khơngkhítrongtrườngvơcùngnáonhiệt,từng
tốphọcsinhtaycầmhoađứngchỉnhtềởhaibêncổngtrườngchuẩnbịnghênhđónnữnghệsỹChuẤu


Doanh.
Tronghậutrườngphíasaukhánđài,thầyTrươngđangtrangđiểmchoVuVân,thầyvừatrangđiểmvừa
dặndịnhữngđiềucầnchúýtrongbiểudiễn.VuVânlắngnghelờidặndịcủathầy,dohồihộpvàcăng
thẳngnêntồnthâncơbérunlên.Saukhitrangđiểmxongcơbéđứngdậytiếnvềphíachiếcgương,cơ
dườngnhưhơichống.Trờiơi,ngườicongáihoạtbátxinhđẹp,lộnglẫyvàrựcrỡnhư1bơnghoatrong
gươnglạichínhlàmìnhsao?Đúnglúcnày,thầyhiệntrưởngđẩycửabướcvào,thầybuồnbãxuatay:
"buổibiểudiễnsẽhuỷbỏ,nghệsỹChuẤuDoanhvừathơngbáocơấyphảithamgiavào1hoạtđộngquan
trọngcủathànhphốBắcKinhnênkhơngthểđếnđược".
NgaylậptứcVuVâncảmthấydườngnhưbịdộimộtgáonướclạnh,taicơùđi,khơngcịnngherõ
đượclờithầyhiệutrưởngnữa,đếntậnkhithầyTrươngbuồnbãtunbố:"giảitán",cơbémớibừngtỉnh.
NgaylậptứccơbéđiđếntrướcmặtthầyTrương,giọngcơbénhỏnhẹnhưngrấtrắnrỏi:"Thưathầy,tuy
kháchmờikhơngđến,nhưngemvẫnmuốnbiểudiễntrướctồntrườngmìnhmộtlần!"khơngđợicâutrả
lờicủathầygiáo,cơbéquayngườilạiphíangườibạnnhảycủamình.Ngườibạntrainhảycặpvớicơbé
ngaylậptứchiểuđượcýcủacơbé,cậutatiếnđếnnắmchặtlấytaycơbé.
Vớinhữngđộngtácđiệunghệ,mượtmàuyểnchuyển,trongtrangphụclộnglẫy,VuVânđãthựcsự
chinhphụcđượctráitimcủatồnbộkhángiả.Mọingườiđềuhếtsứcngạcnhiêntrướcmànbiểudiễnđầy
sứchấpdẫncủacơbé.
Mộtnămsau,VuVântrởthànhconchimđầuđàncủatrường,cũngvàomùahènămđó,cơđãthiđỗ
vàomộttrườngđạihọcnổitiếng.
***
Kẻthùlớnnhấtcủamộtconngườilạilàchínhbảnthânmình.
Nhữngtháchthứcđếntừbênngồituykhốcliệt,nhưngbấtluậnbạncóvượtquađượchaykhơng,nó
đềutrơiqua;nhữngsựviệcđedọabạnvàolúcnày,saunàychưachắcđãcịntồntại.Chỉcóbảnthân
mìnhlàkhơngbaogiờmấtđitronglịngmình.Vìvậynếunhưthiếuđilịngtựtin,đờinàykiếpnàybạn
khơngcócáchnàocóthểthốtkhỏivậnđenthấtbại.

Tạisaochúngtalạiphảitintưởngvàobảnthânmình?
Bởivìtrênđờinày,mỗimộtconngườiđềulàmộtthựcthểđộcnhấtvơnhị,vìvậybạnphảitintưởng
mình.Vậythìtạisaobạnlạilàđộcnhấtvơnhị?Bởivìnhữngđiềumàbạnlàm,ngườikhácchưachắcđã
làmđược;hơnnữabạnsởdĩlàbạnởđâycónhữngđiểmhếtsứcđặcthù,chúngtatạmgọinólàchấtđặc
biệt,màchấtđặcbiệtnàyngườikháckhơngthểmơphỏngđược.
Ngườikhácđãkhơngthểmơphỏngđược,thìcũngchưachắcđãlàmđượcnhữngviệcmàbạnđãcó
thểlàmđược,hãythửnghĩxem,làmsaohọcóthểchobạnýkiếnhayhơn?Làmsaohọcóthểthaythếvị
trícủabạnđểthaybạnlàmmộtsốviệc?Vìvậybạnnêntinvàomình,nếukhơngtinvàomìnhthìcịnai
đángtinnữa!
Từnhữnglýdotrên,xinbạnhãytinrằng:Bạncóquyềnđượcsốngtrênđờinày,mụcđíchtồntạicủa
bạntrêncõiđờinàyngườikháckhơngthểthaythếđược.Tuynhiêncólúcngườikhác(hoặccảxãhội)có
thểsẽnghingờgiátrịcủachúngta,ngườitanóilửagầnrơmlâungàycũngbén,lâudầncólẽngaycả
chúngtacũngsẽnghingờtầmquantrọngcủachúngta.Xinbạnđừngđểchosựviệcnhưthếnàyxảyravới


bạn,nếukhơngcảđờinàybạnsẽkhơngthểngócđầulênđược.
Xinhãyghinhớ,bạncóquyềntinvàobảnthânmình,vìvậybạnhãyhànhđộngmộtcáchmạnhdạnlên!


51
HÃYTẶNGCHONGƯỜITHÂNHOẶCBẠN
BÈNHỮNGMĨNQĐẦYÝNGHĨA.

G

iátrịcủaqtặngđượcquyếtđịnhbởinócóthíchhợphaykhơng,chứkhơngphảiđượcquyếtđịnh
bởinóđắthayrẻ.

Rấtnhiềungườitrongsốchúngtamuốntặngchobạnmìnhhoặcngườimìnhumộtmónqnhưý,
nhưngthườnghayhồnthànhnhiệmvụnàymộtcáchgấpgáp.Trênthựctếtặngqkhơngphảilàmột

chuyệnphiềnphức,bấtluậnlàngườitặnghayngườinhận,nóđềucóthểlàmchohọcảmthấyvui.
Khibạntặngqchomộtngười,chodùngàynàobạncũnggặpngườinàyhoặclàthườngxunliên
lạcvớingườinày,nhưngbạncũngvẫnmuốnthểhiệnlàngườinàyrấtquantrọngđốivớibạn,tronglịng
bạnlncóhọ,bạnrấtmuốnlàmchohọvui.Dùlàngườikhơngthíchnhữngmónqlắm,nhưnghọcũng
sẽcóđượcniềmvuibấtngờsaumỗimónq.Hãydùngmộtmónqthíchhợpđểthểhiệntìnhcảmcủa
bạn.
***
Cómộtngườicontuyrấthiếuthuận,nhưnglạikhơnghềbiếtbốmìnhthíchcáigì,anhtacịnnhớrấtrõ,
tếtPhụThânnămđó,anhtatặngchobốcủaanhtarấtnhiềuq,nhưnganhtacũngnhớrấtrõlànhững
chiếcáovànhữnglưỡidaocạorâumàanhtatặngchobốmình,anhtachưatừngnhìnthấybốmìnhdùng
chúngbaogiờ.Vìvậymàanhtacứchorằngbốmìnhkhơngthíchnhữngmónqđó,vàcũngtừđóanhta
qnhẳnviệctặngqchobốmìnhvàodịptếtphụthân.
Mãichođếnmộtbuổitối,tuyvẫnchưađếntếtphụthân,nhưngcậucontraimớihọclớpmộtcủaanhta
đãvẽmộtbứctranhnguệchngoạctặngchoanhta,anhtanhìnbứctranhhồilâu,tronglịngcảmthấyvui,
anhtatựnhủsẽgiữgìncẩnthậnnócảđời,nhưngngaysauđóanhtachợthiểuramộtđiềugìđó,bènvội
vãchạyvềcănnhàcủabốmìnhmàlâulắmrồianhtakhơngđến,anhtanhẹnhàngmởngănkéochiếcbàn
nhỏcủabốra,thìnhìnthấynhữngchiếcáovànhữngchiếcdaocạorâuvẫncịnngunhộp,tấtcảđềucịn
mớingun,đượcxếpngayngắncẩnthận,dườngnhưmớimuavàongàyhơmqua.Anhtabấtgiáchậnbố
mình:"Tạisaobốmìnhchẳngbaogiờnóilàbốmìnhrấtvuicả".Nhưnganhtalạicànghậnmìnhhơn:
"Tạisaomìnhlạikhơngsớmnhậnralàkhibốmìnhnhậnđượcqtặngcủamình,tronglịngrấtvuinhỉ?
Tạisaoxưanaymìnhlạikhơngbiếtđượcrằngbốmìnhrấtthươngumình?”
Vàocáiđêmmàtếtphụthâncịnchưađến,giốngnhưmộtđứatrẻbơvơ,anhtađãkhóctrongsựân
hận.
***
Qtặngkhơngnhấtthiếtphảilàđắttiền,cũngkhơngnhấtthiếtphảilàhữudụng.Trongtaybạncólẽtừ
lâuđãcómấymónqmuốntặngchongườithân:Trongđócóthểcónhữngthứdobạnmấtrấtnhiềucơng
sứcđểlàmra,cóthểcónhữngthứlàđồchơi,đồlưuniệm,cũngcónhữngthứlàdobạnmua.Bấtluậnlà
mónqđếntừđâu,đềucầnphảirấtđặcbiệt,hơnnữaphảilàmónqkhiếnchongườiđóthựcsựthích.

Nênnhớlà,điềuquantrọngkhơngphảilàgiátrịvậtchấtcủamónqmàlàtâmhuyếtvàcơngsứccủa
bạn.
Hơmnaymẹbạnmongmuốncáigì?Cólẽchỉlàmộtbơnghoa,mộtcâyhoahoặcmộtchậuhoađểtơ
thêmsắcđẹpchovườnhoamàmẹngàyngàyvuntrồngchămbón;thếcịnbốvợcủabạnthìsao?Vìơng
ấyvẫnlnthíchnóichuyệnchínhtrịvìvậybạncóthểtặngchoơngấymộtquyểntruyệnkícủamộtvịcố
tổngthốngnàođấy,hoặcđặtmuachoơngấymộtquyểntạpchíbìnhluậnthờisự.Cịncácconcủabạn?
Bấtluậnconbạnmuốnmộtđơigiầythểthaomớihaymộtcáiđènbàn,bạnđềunênđưanóvàodanhsách
nhữngmónqbạncầntặng,sauđóvàolúcchúngkhơngthểngờtới,vídụnhưchúngvừatanhọcvềnhà,
thìtặngchochúng.Ngồira,cịncóngườiđầugốitayấpvớibạnnữa.Nếunhưkhơngnghĩrađượccáigì
đặcbiệtthìcóthểviếtmộtbứcthưtình.Nếukhơngbạncóthểlàmmộtmónđiểmtâmvàobuổisángrồi
mộttaycầmmộtbơnghoa,mộttaybêmónđiểmtâmmiệngnởnụcườimanglênnhàrồihaingườicùngăn
vuivẻ.
Nhữngphươngphápsauđâycóthểkhiếnchobạncảmthấyvuikhitặngq:
Đảmbảomónqcóýnghĩađặcbiệtđốivớingườinhận.Khibạncânnhắcxemnêntặngmónqgì,
bạnhãytựhỏimình:Cáigìlàquantrọngnhấtđốivớiđốiphương?Trongđiểmnàybạnđãthừanhậnvà
tiếpnhậnđốiphương,cóthểnóiđâycũnglàmộtmónqđốivớibạn.
Tặngcáingườitacầnnhưnglạilàmchohọbấtngờ,cólúcbạnhiểuđốiphươngthựcsựcầngìhơncả
chínhbảnthânhọ.
Tặngkịpthời.Chúngtađềubiết,trongngàysinhnhậtcontrẻthườnghivọngngườilớnnhớtặngq
chochúng.Nhưngchúngtacólẽkhơngýthứcđượcrằngnhớđượcngàysinhnhậtcủaơngbàcũngquan
trọngnhưthếnào.Chodùbạnbậnđếnđâu,nhưngnếubạnđặtmộtbữasinhnhậtnhonhỏtạimộtnhàhàng
bìnhdân,hoặcđặtmuamộtmónqýnghĩarồitặng,bạnchỉcầngọiđiệnthoạiđếnnữalàmọichuyện
đềuêmđẹp,chútthờigiancỏnconnàykhơngđếnnỗibạnkhơngthểcóđược.
Khơngnhấtthiếtcứphảiđợiđếnngàylễtếtmớitặngq.Khivợbạnđanglàmviệcnhà,cóthểbất
ngờtặngchocơtamộtbơnghoahồng....điềunàymãimãilàsựthểhiệntìnhumộtcáchtựnhiên.Mỗi
khichúngtatặngqchongườikháckhơngphảivàodịpđặcbiệt.Chínhlàchúngtađãdùngmộthìnhthức
cịnrõrànghơncảlờinóiđểthểhiệnchođốiphươngbiếtrằng:"Bạnrấtquantrọngđốivớitơi".
Cầnphảibỏthờigianvàđộngnão.Mộtmónqchứađựngcơngsứcvàtìnhcảmcủabạnsẽkhiếncho
đốiphươngvơcùngcảmkích.Dùlàchâubáucũngkhơngthểsánhđượcvớimónqtặng.Mộtngườicon
cẩnthậntỉmỉgomnhữngtấmảnhcủamẹ,sauđóphânloạirồicẩnthậnchovàomộtquyểnAlbumsauđó

tặngquyểnAlbumchomẹnhưmộtmónqvàongàysinhnhậtlầnthứ65củamẹ.
Qtặngcólẽlàkíhiệuthờigian,làsựghinhớcủakíức,nhưngýnghĩađíchthựctrongcuộcsống
củanólạinằmởchỗngườitặngqgửigắmtìnhcảmcủamìnhvàomónqđểtặngchođốiphươngrồi
sauđóthìhồntồnqnđibảnthânmình.Cịnngườinhậnthìnhấtthờikhơngcảmnhậnđượcgiátrịđích
thựccủamónqtrongtaymình.Nhưngđếnmộtngàynàođósẽchợthiểuratấtcả,tronglịngchợtxốn
xangmộtniềmcảmkíchvơhạn.


52
CHÚTRỌNGHÌNHTƯỢNGBẢNTHÂN

H

ồicịnnhỏđạigiatronglĩnhvựcthépcủaMỹlàCarnegieđãtừngmộtlầnđếncơngtrườngthi
cơngđangxâydựngnhữngtồnhàchọctrờiđểbắtchuyệnvớimộtơngchủănmặcquầnáosang
trọngqphái.Carnegiehỏiơngchủnày:"Saunàykhicháutrởthànhngườilớn,cháuphảilàm
thếnàođểđượcnhưchú?Thấycậubérấtngưỡngmộmình,ơngchủnàyliềntrảlời:"Thứnhấtphảichăm
chỉlàmviệc...”
"Cháubiếttừlâurồi,bốcháulnnóivớicháunhưvậy,thếcịnđiềuthứhailàgì?”
"Muamộtchiếcáođỏđểmặc!"CậubéCarnegietuyrấtthơngminhnhưngcũngkhơngthểhiểuđược
điềumàơngchủnàymuốnnóilàgì.Cậutaliềnhỏilại:"Điềunày....thìcóliênquangìđếnsựthành
cơng?”
"Cóđấy!"Nóirồiơngtathuậntaychỉvềphíangườicơngnhânởtrướcmặtrồinói:"Cháuxemhọđều
làqncủachúcả,nhưngtấtcảbọnhọđềumặctrangphụcmàuxanhlácây,vìvậychúchẳngnhậnraai
vàovớiaicả...."nóixongơngtabènchỉvàomộtngườicơngnhântrongđámnhữngngườicơngnhânđó
rồinói:"Cậuhãynhìnxem,trongsốhọcómộtngườimặcáođỏ,vìvậychúthườngxunchúýđếnngười
này,mấyhơmnữachúsẽmờianhtalàmtrợlýchochú".
Hìnhtượngbảnthâncủabạnchínhlànhãnhiệuđộcquyềncủabạn.
***
"Mìnhlàmộtkỳtíchlớnnhấtcủatạohố.

Ngaytừthủakhaithiênlậpđịa,thìtrênthếgiannàyđãkhơngthểcóngườithứ2cóđượctinhthần,tính
cách,đơimắt,đơitai,đơitay,máitóc,cáimiệng,nhưcủamìnhrồi.Ngườicóthểđilại,nóinăng,suy
nghĩ,hànhđộnggiốngynhưmình,trướcđâyđãkhơngcó,bâygiờcũngkhơngcó,saunàycũngsẽchẳng
baogiờcó.Nămchâubốnbiểnđềulàanhemmộtnhà,nhưngmìnhlạikhơnggiốngvớimọingười,mìnhlà
sảnphẩmđộcnhấtvơnhịcủatạohố".
Tronglịngtơiâmỉngọnlửađượctruyềnlạitừkhơngbiếtbaođờitrước.Cáinóngcủanócứlnthơi
thúctinhthầntơi,muốntơitrởthànhngườitốthơntơibâygiờvàtốthơntơitrongtươnglai.Tơimuốnquạt
chongọnlửaâmỉnàybùngcháylên,tơimuốntunbốvớicảthếgiớitơilàđộcnhấtvơnhị.
Khơngaicóthểbắtchướcđượcnétchữcủamình,khơngaicóthểcóđượcnhữngđặctrưngnhưcủa
mình,khơngaicóthểsángtạorađượcthànhquảcủamình.Từnayvềsau,mìnhsẽbiênsoạnnhữngquyển
sáchvềđiểmkhácnhaucựclớnnày.Bởivìđâylàmộtloạitàisảncóthểlàmchomìnhđạtđếnđộhồn
thiện.
Mìnhsẽkhơngphảimấtcơngvơíchđibắtchướcngườikhácnữa.Ngượclạimìnhcịnmuốnđemcái
sựđộcnhấtvơnhịcủamìnhrathươngtrườngđểtriểnlãm.Mìnhkhơngnhữngmuốncangợinó,màcịn
muốn"tiếpthị"nó.Mìnhmuốnbắtđầungaytừbâygiờphảiphơranhữngđiểmkhácbiệtcủamìnhvàgiấu
đinhữngđiểmgiốngvớimọingườicủamình.Vìvậyđốivớisảnphẩmmàmìnhmuốntiếpthị,mìnhcũng


phảiápdụngnguntắcnày,tiếpviênvàsảnphẩmđềukhácvớimọingười,mìnhcảmthấyvơcùngtựhào
vềđiềunày.
Mìnhlàmộtngườiqhiếm.Tấtcảnhữngthứqhiếmđềulàvậtbáuvơgiá,vìvậygiátrịcủatơi
cũngkhơngthểđođược.Mìnhlàsảnphẩmcủasựtiếnhốhàngtriệunăm,vìthếvềcảhaiphươngtiện
tinhthầnvàthânthểmìnhđềuhơnbấtcứmộtbậcđếvươnghoặcthánhhiềnnào.
Nhữngkĩxảocủamình,tinhthầncủamình,tínhcáchcủamìnhvàcảthânthểcủamìnhđềusẽtrởnên
mụcnátvàchếtđi,mìnhphảitậndụngnó.Mìnhcótiềmlựcvơtận.Mìnhchỉcầnhơiđộngnãomộtchút,
chỉcầnhơiđộngtaymộttílàmìnhcóthểkhiếnchothànhtựungàyhơmnaycủamìnhtănglênmộttrăm
hoặchơnmộttrămlần,mìnhrấtmuốnlàmnhưthếnày,muốnbắtđầungaytừhơmnay.
Saunàymìnhsẽchẳngbaogiờcảmthấyhàilịngvớithànhtựucủangàyhơmquanữa,cũngkhơngbao
giờvìcáisựnghiệpnhỏmọncủamìnhmàtựtundươngmìnhnữa.Nhữngviệcmàmìnhcóthểlàmđược
nhiềuhơnrấtnhiềusovớihiệntạivàtươnglai.

Tạisaosựkỳtíchđãtạoramìnhlạimấtđikhimìnhchàođời?Tạisaomìnhlạikhơngthểkhiếncho
cáckỳtíchđóvươntậnđếnsựnghiệphiệnnaycủamình?
Mìnhlàkỳtíchlớnnhấtcủatạohố.
Mìnhkhơngphảilàngẫunhiênxuấthiệntrêncõiđờinày.Mìnhđếncõiđờinàylàvìmộtmụcđích,cái
mụcđíchđólàmuốntrởthànhmộtngọnnúicaochứkhơngphảilàthunhỏlạithànhhạtcát.Từnayvềsau
mìnhphảicốhếtsứcđểtrởthànhmộtngọnnúicao,phảipháthuytốiđatiềmlựccủabảnthânmình.
***
Thíchcáiđẹplàbảnnăngngunthuỷcủalồingười.Cũngchínhvìcáibảnnăngnàymàkhichúngta
phánđốnmộtconngười,thơngthườnghaytrơngmặtmàbắthìnhdong:Nếunhưđốiphươngănmặcsang
trọnglịchsựthìsẽcóấntượngtốtngay;ngượclạinếuđốiphươngănmặctrangđiểmlơithơiluộmthuộm,
thìsẽcóấntượngkhơngtốtngay.Aicũngcócáchnghĩgiốngnhau,bạnnhìnbềngồiđểđánhgiámộtcon
người,đươngnhiênbạncũngkhơngmuốnvìngoạihìnhcủamìnhmàbịmọingườiđánhgiásai,vìvậymà
aicũngmuốndùngnhữngcáitốtđẹpnhấtcủamìnhđểgiànhđượccảmtìnhcủangườikhác.
Aimàchảmuốnmặcnhữngbộquầnáokhiếnchomìnhtrởnênđẹphơn.Bềngồinổibậtcũngsẽkhiến
chobạncảmthấymìnhnổibật,đưachúngtalênđỉnhcaocủathếgiớivàđượcvạnngườinhìn,tronglịng
sẽtựcảmthấyvuisướng.
Ănmặcnổibật,điềunàycóquanhệtrựctiếpđếnhìnhtượngcủabạn.
Bạnkhơngnênnghĩlàmìnhcũnggiốngnhưmọingười,bạnhãylàchínhbảnthânbạn!
Hãycốgắnghồnthànhtốtvaidiễncủamình,đâymớilàđiềuquantrọngnhất.Xinđừngqnmỗimột
conngườiđềulàmộtcáthểđộclậpvàhồnchỉnh,aicũngcóưuđiểmnổibậtcủamình,nếunhưcóthể
pháthuyđượchếtưuđiểmnày,thìsẽcóđượcnhữngthànhtựuvangdội.Cứmuốnvứtbỏtấtcảnhữngcái
vốncócủamìnhđểđihọctheonhữngcáicủangườikhác,thìchodùcóhọcđượcnhiềuvàtốtđếnđâuthì
cùnglắmchẳngquacũngchỉlàbảnsaocủangườikhácmàthơi.Hơnnữabạncũngcầnnhớlàbạncũngcó
nhữngtàinăngvànănglựcđặcbiệt,cóthểvìthếmàngườikhácđangngưỡngmộbạn,muốnhọhỏibạn.
Aicũnglànhântàixuấtsắctrongconmắtngườikhác.Chúngtacứlnngưỡngmộngườikhác,trong


khiđóngườikhácthìlạingưỡngmộchúngta.Đâychínhlàcáchthứchọctậpvàtrưởngthànhcủalồi
người.
Chỉcókiêntrìbảnthânmìnhmớicóthểxâydựngđược"nhãnhiệu"độcnhấtvơnhịchomìnhvàtạora

kỳtíchkhơnggìthaythếđược.
Rấtnhiềucơhộicóđượcsaukhivachạm.Kiêntrìbảnthânmìnhkhơngthểtránhkhỏicósựvachạm
vớithếgiớibênngồi.Sausựvachạm,ảnhhưởngxấucủasựtổnthương,thấtbại,nảnchíchắcchắnsẽ
xuấthiện.Nếunhưsaukhichịuđựngnhữngảnhhưởngnàymàbạnvẫnđứngvững,nhấtđịnhbạnsẽcó
đượccơhộitốt.Bởivìcóqnhiềungườiđãbịkhuấtphụcbởiảnhhưởngxấunàyrồi.
Kiêntrìgiữvững"nhãnhiệu"chínhlàkiêntrìgiữvữngquanđiểmlàmngười.Sựkhácbiệtgiữađại
thươnggiavàtiểuthươnggiacólẽkhơngphảilàởqtrìnhkiếmtiềnvàsốtiềnkiếmđược,cũngkhơng
phảilàởtrìnhđộvàkỹxảokinhdoanh,màlạilàởtudưỡngnhâncáchvàlịngtinvàolýtưởngđượcthể
hiệnvàonhữngthờikhắcphithường.


N

53
GIỮGÌNSỰTƠNNGHIÊMCỦAMÌNH
ếunhưđờingườilàmộtcáicây,thìtơnnghiêmlàgốcrễ;
Nếunhưđờingườilànước,thìtơnnghiêmlàdịngchảy;

Nếunhưđờingườilàconchimưng,thìtơnnghiêmlàsựbaylượn;
Điềumàtơnnghiêmđíchthựcmuốnđềcaolàchấtlượngsốngchứkhơnglàhìnhthứcsống.
Tơnnghiêmgiốngnhưmộtlácờ,nóvượtlêntrênđịavịxãhội,củacảivàquyềnlợicủatrầntục,tung
baytrênđỉnhcaocủatâmhồnconngười.Nhưngchỉcónhữngngườicólịngtựtrọngtựtơnmớicoinólà
báuvật,nhữngngườikhơngcoitrọngnóthìnósẽmấtđi.Chínhvìvậymàlồingườiđãcósựphânbiệt
giữacóhaykhơngcótơnnghiêm.
Vìcótơnnghiêmmàconngườitrởnêncaolớn;vìsựcaolớnmàtơnnghiêmtrởnênthiêngliêng.
Mộtngườimấtđisựtơnnghiêm,tinhthầnsẽtrởnêntêdại,khơngnhữngkhơngthấyđượcchítiếnthủ
tíchcựccủangườikhácmàcịnkhơngnhậnthứcđượcsựnhunhượcbấttàicủamình.Mấtđisựtơn
nghiêmlàđiềmbáosẽđivàoconđườngsuysụp;màsựtêdạilạilànấmmồchơnvùisựtơnnghiêm.
***
Vàocuốithậpniên90củathếkỷ20nhàvănnổitiếngSaDiệpTânđãtừngcóbàiviếtlàmxơnxaodư

luận,bàiviếtcótiêuđề"Tơnnghiêm".BàiviếtnàylấyđềtàitừcâuchuyệncủamộtcơhọcsinhTrung
QuốclàKhúcTiểuTuyếtkhiduhọctrênđấtMỹ.Tứcốvơthânmềmyếugióthổibay,KhúcTiểuTuyếtđã
nhậnlàmbảomẫuchomộtgiađìnhmộtbàgiàngườiMỹ.Trongthờigianlàmbảomẫu,cơbékhơngnhững
khơngđượctơntrọng,màcịnbịngượcđãithậmchícịnbịcontraibàchủnhàđánhđập.Lịngđầyphẫn
uất,KhúcTiểuTuyếtđãquyếtđịnhtìmđếncơnglý,cơđãphảimấtbốnnămliêntụcđểđưamộtơngchủ
ngânhàngMỹvừagiàucólạivừacóthếlựclạiđồngthờilạiđangthamgiaứngcửvàonghịviệnratồ.
SaucùngtồánMỹcũngđãraphánquyếtucầuơngchủngânhàngphảicơngkhaixinlỗiTiểuTuyếtvà
đưachocơmộtkhoảnbồithườngtổnthấttinhthầnlà5280USD.Trướccơngđường,TiểuTuyếtđãxévụn
tấmsécrồitunglêntrêncơngđường.
Sauđâylàlờitunbốcủacơbévớicơngchúngvàtồnthểthếgiới:"Tơnnghiêmcủaconngườilà
khơngthểbịxâmphạm".
"ThưacácvịluậtsưcủaOashington,cácvịthậtkhơnghổlàquyềnuytrongthếgiớiluậthọc,vừanãy,
saukhibịcáobắtbuộcphảixinlỗitơi,cácvịđãrấtkịpthờiđưachotơitấmsécnày,hơnnữalạilàđưa
rấtcơngkhaitrêncơngđường.
Cácvịlàmnhưvậylàmuốntạonênmộtấntượng:MộtcơgáiTrungQuốcsởdĩnghỉhọcđểtheokiện
đếncùngchínhlàvìtấmsécnày,chínhlàvìmấynghìnUSDnày,khiếnchongườitacảmthấytiềnlàmục
đíchcủavụkiện,cũngchỉcótiềnmớichấmdứtđượcvụkiệnnàymàthơi.


Cácvịtưởngrằngđưachotơi52580USDthìtơiđãcóthểvuivẻhàilịng,rồitơisẽcảmđộngrơi
nướcmắt!Tơixinhỏibavịluậtsưmộtcâu,nếunhưmộtngườidatrắngbịđánhnhưtơi,liệucácngàicó
thểdùng52580USDđểđuổihọđiđượckhơng?
Cáchđâykhơnglâu,mộtcụgiàngườidatrắngchỉhơibịbỏngnhẹmộttíchútởmiệng,màđịiđềnbù
tới600.000USD,trongconmắtcủacácngài,ngườiTrungQuốcrẻmạtnhưthếnàysao!Nhưngcácngài
đãlầmrồi,ítnhấtthìcũngcịncótơivànhiềungườiTrungQuốckhácquyếtkhơngbaogiờcúiđầutrước
đồngtiềnđơlacủacácngài,tơitheođuổivụkiệnnàyđếncùnglànhằmmụcđíchđịilạisựtơnnghiêmcủa
mộtconngười!Chínhlàsựtơnnghiêm!KhichúngtơiđếnnướcMỹ,đạibộphậnngườiMỹđềurấtthân
thiệnhọđốixửbìnhđẳngvớichúngtơi,vàcũngđãgiúpđỡchúngtơirấtnhiều,ngaytrongkhoảngthời
gianbốnnămtheokiệnnày,córấtnhiềungườibạnMỹđãtậntìnhgiúpđỡchúngtơi,tơivơcùng,vơcùng
cảmkích!Nhưngcũngcókhơngítngườichorằngcótiềnlàsẽcótấtcả;cótiềnthìcóthểcoithườngdân

tộckhác;cótiềnthìcóthểmuốnlàmgìthìlàm;cótiềnthìcóthểlàmtổnhạingườikhác,cótiềnthìcóthể
bẻcongđượccáncâncơnglí.
Tơixinnóichocácvịbiết,dùcóbaonhiêutiềncũngkhơngbaogiờcóthểmuađượcsựtơnnghiêm
củangườicongáiTrungQuốcnhỏbénày!
Tơitheođuổivụkiệnnàycịncómộtmụcđíchnữalàmuốnnóichonhữngngườicoikhinhchúngtơi
biếtđừngcótưởngrằngnhữnghọcsinhTrungQuốcchúngtơivượtngàndặmđạidươngđếnđâylàđểtìm
kiếmmiếngcơmmanháo,làgiànhgiậtbátcơmcủacácngười,giànhgiậtđồngtiềncủacácngười,làthấp
hơncácngườimộtđẳngcấp,làkhơngcósựtơnnghiêmnhâncách.Cácngườiđãnhầmrồi,lưuhọcsinh
chúngtơimangđếnmảnhđấtnàytuổithanhxnvàtrítuệ,mangđếnsựcốnghiếncaođẹp,chúngtơi
khơnghềthuakémbấtkỳngườinào!Ngaytrongthờigian4nămtheokiệnnày,tơivẫncóthểhồnthành2
họcvịthạcsỹxãhộivàquảnlýmạngvitínhtrongđiềukiệncựckỳvấtvảvàmangtrênngườinhữngvết
thươngcảvềtâmhồnvàthểxác.
Tơicóthểhồntồntựhàonóirằngmọiviệctơiđềuhồnthànhxuấtsắc,đứngtrướcsựtơnnghiêm
củatơi,đồngĐơlakhơngcómộtchútgiátrịnàocả,hãycútđinhữngđồngĐơlachếttiệt!”
***
Conngườicầnphảicósựtơnnghiêmvànhâncáchđộclậpcủamình,nhữngđiềusauđâybạncầnghi
nhớvìnócóthểgiúpchobạngiữđượcsựtơnnghiêmcủamình:
-Bạncầnphảidùngtốiđacáchànhđộngchứkhơngchỉlàlờinóiđểhiểnthịsựphảnkháng.
-Khơngnênlàmnhữngviệcmàbạnthựcsựkhơngthíchhoặckhơngthuộcbổnphậnbắtbuộccủabạn.
-Nóinhữnglờiquyếtđốn,ngaycảtrongnhữngtrườnghợphếtsứcbìnhthường.Cầnphảinóingắn
gọndứtkhốtvàdõngdạcđốivớinhữngngườiphụcvụnhàhàng,ngườibánhàng,ngườilạ,cácnhânviên
cơngvụ,tàixếtắcxi.Cầnphảiđáptrảthíchđángđốivớinhữngkẻlộnghành,hốnghách.
Trênđâylàbướcđầutiênbạncầnphảitrảiquavìnósẽgiúpchobạnloạibỏđượctâmlýsợhãi.
-Khơngđượcnóinhữnglờilàmtổnhạiđếnchínhbảnthânmình,vídụtrướcmặtngườikhácbạntự
nóivềmìnhnhư:tơichẳnglàmđượcgìcả,tơikhơngđượcthơngminhlắm,tơimùtịtvềcácvấnđềpháp
luật,trênthựctếđãchophépngườikháccoithườngmình,thậmchílợidụngbạn.


-Khibạngặpphảinhữngngườikêukhổ,ngườitranhluận,nóikhốc,cảntrở,hoặcnhữngđốitượng
đángghétkhác,bạncầnphảibìnhtĩnhvànóivớihọnhữnglờithứctỉnhhọ:bạnđừngquấyrầytơinữa;

bạnchỉbiếtốntráchkhơngthơithìsẽchẳngthayđổiđượcgì.Trướcmặtđốiphương,bạncàngtỏrabình
tĩnh,bạncàngthẳngthắndứtkhốt,thìsựtổnthấtvớibạnsẽcàngít.
-Hãychongườikhácbiếtbạncóquyềncókhoảngthờigianriêngchomình:vàogiờnghỉ,bạnhãy
mạnhdạnrờikhỏiđốngcơngviệcvừabộnhaycácnơikhơngkhíkhẩntrươngđểđirangồinghỉngơimột
lát,tháiđộcủabạnphảihếtsứckiênquyết.Điềuquantrọngnhấtlàđừngđểchongườikháclợidụng
khoảngthờigiannàycủabạn.
-Khơngđượcáynáyvàhốihậnvềhànhđộngquyếtđốncủamình.Bạnkhơngđượclolàmìnhđãlàm
sai,cầnphảikiềmchếđượcsựảnhhưởngcủatâmtrạngnày.Thơngthườngkhibạnrăndạynhữngkẻđã
làmtổnhạiđếnbạn,họsẽkhơngbiếtphảilàmgìvớihànhđộngcủabạn.Gặpphảitrườnghợpnày,bạn
quyếtkhơngđượcdaođộng.


54
LÀMBẠNVỚINHỮNGLỒIVẬTTHÀNH
TÂMUQVÀBẢOVỆCHÚNG

N

gàyxửangàyxưacómộtvịtiênnhânẩncưtrongmộthangnúisâuđểtuluyện.Thườngngàyvị
tiênnhânnàyngồitĩnhtoạdướigốccâyđểtĩnhtâmtuluyện.Lúcđóđúngvàogiữamùađơng,trời
lạnhthấuxương,khihồnghơnvừabngxuốngthìcómộtchúchimrunrẩyvìrétbaysàvàolịng
vịtiênnhânvớihyvọngsẽtìmđượcmộtchúthơiấmđểduytrìsinhmạngnhỏbécủamình.Vịtiênnhân
nàyvìsợlàmkinhđộngđếnchúchimnênđãngồivắtchânchữngũ;tồnthânbấtđộngđểchochúchimbé
nhỏcóđượcmộtnơitrúẩnantồn.Đếntậnsánghơmsaukhichúchimbayđirồi,vịtiênnhânmớidám
cửđộng.Tấmlịngtừbiuqvàbảovệđộngvậtcủavịtiênnhânthậtlàcaođẹp!
Tháiđộcủaconngườiđốivớiđộngvậtđượcchiathànhbaloại:
1. Coimìnhlàtrungtâm,mưuđồnắmgiữtínhmạngcủacáclồiđộngvật,đểthoảmãnnhucầucủariêng
mình,sẵnsànglạmsát,khiếnchonhiềulồiđộngvậtbịtuyệtchủng.
2. Kêugọibảovệđộngvậtbởivìđộngvậtcóthểphụcvụchocuộcsốngcủaconngười.
3. Cịnđộngvậtlànhữngngườibạn,thừanhậnconngườivàđộngvậtđềulàchủnhâncủatráiđất.

Tháiđộcủabạnđốivớiđộngvậtnhưthếnàodobạntựquyếtđịnh.Bạnhãythửtưởngtượng,nếunhư
trêntráiđấtnàychỉcịnlạimỗilồingười,tráiđấtsẽtrởnênđángsợnhưthếnào?Hãyđốixửtốtvới
độngvật,bởivìnếunhưlồingườimấtđicáclồiđộngvật,thìcuốicùngcũngsẽmấtđibảnthânmình!
***
SaukhicảgiađìnhPhongTửKhảiquaytrởvềGiangNamđãđịnhcưbênbờHồTâyởHàngChâu.
Trongnhànimộtconmèotênlà"BạchTượng",chúmèođãtrởthànhngườibạnuqcủaPhongTử
Khải.ƠngrấtuqBạchTượngbởivìnhìnnórấtxinhxắnvàđángu,đơimắtnóvừavàngvừaxanh,
ơnggọilà"mắtnhậtnguyệt".Khinóđilạidướiánhnắng,conngươicủanókhéplạicứnhưlàkhơngcó.
Đơimắtcủanógiốngnhưnhữngbóngđiệnmầudùngtrangtrítrênsânkhấu,ainhìnthấynócũngphảitrầm
trồkhenngợi.Khimấyđứacongáicủaơngvềđếnnhà,hễngồixuốnglàBạchTượngliềnbịvàolịng
đánhmộtgiấcngonlành.Lũtrẻkhơngnỡđứngdậynêncứngồiimrồinhờngườinàymangnước,người
kiathaygiầy,manghộtờbáo...mọingườiđềurấtuqBạchTượng.
ThếrồimộtngàykhơngthấyBạchtượngvềăncơm,đêmtốicũngkhơngthấyđâucả;sangngàyhơm
saucũngchẳngthấyđâucả.PhongTửKhảivơcùnglolắng,liềnviếthaitờthơngbáotreogiảichoaitìm
đượcBạchTượng,nhưngcũngchẳngcótămtíchgìcả.Saunghenóinóbịchếtởmộtcáiao.VìthếPhong
TửKhảinghĩlàchúmèokhơngmuốnchếtởnhà.ChắcchắnlàBạchTượngđãbiếttrướcđượcsốmìnhđã
tậnnênđãchếtởbênngồi.ĐámconcơicútcủaBạchTượng5conchết3cịn2,trơngchúngthậtlàkháu
khỉnhđángu.Mỗikhiơngđọcbáohaichúmèotrèolênhaiđầugốiơng,trơngthậtlàngộnghĩnh.Ơngđã
quenvớicáitưthếnàyrồi,khikhơngcóhaichúmèoởhaibênđầugốiơnglạicảmthấytrốngvắng.
Bạnbèbiếtơngrấtqmèo,nênđãtặngmèochoơng,rấtnhanhnhàơngđãcótới5chúmèo.Kếtquả
là5chúmèonàythườngliênkếtvớinhauănvụngcá,thậmchíănvụngcảtrứnggà,khiếnchomọingười


cóáccảmvớichúng.NhưngPhongTửKhảilạichorằngngunnhâncủaănvụnglàdo5chúmèonày
khơngđượcchoănno.Nếunhưchochúngănno,chúngsẽđingủhoặcnơđùavớicáiđicủamìnhchứ
khơngđếnnỗiănvụngnhưthếnày.NghĩthếPhongTửKhảibènchogọingườiquảngiađếnhỏivềtình
hìnhănuốngcủa5chúmèo.Ngườiquảngiađáp:"Theoquyđịnhmỗingàyănbabữa,mỗibữa1000đồng
tiềncátrộnvớimộtbátơtơcơm".Nghexongơngbènnói:"Nhữngnămconmèomàchỉcómộtbátcơm,
saokhơngmuathêmcáchochúng?"Ngườiquảngiabèntrảlời:"Đâylàquyđịnhcủabànhàạ!",Phong
TửKhảibènđitìmbàvợmìnhđểhỏirõnguồnngành,nhưngbàvợnói:"Xưanayvẫnvậymà",PhongTử

Khảibènlớntiếng:"Khơngđược,bâygiờcáigìcũngtănggiárồi,trướcđây1000đồngcóthểmuađược
rấtnhiềucá,bâygiờchỉmuađượcmỗití.Bàlàmnhưvậychảphảilàđãéplũmèophảiănvụngđósao?
Tănglên3000đồng,từđócácchúmèokhơngcịnănvụngnữa.PhongTửKhảitrởnênnổitiếnglàq
mèo.
Vàothậpniên50,nhàPhongTửKhảicónimộtchúmèovàng,têngọilà"BáBá".ỞqcủaPhong
TửKhải,BáBákhơnghồntồnlàmộtcáchxưnghơtơnkính,màchỉlàmộtcáchgọivuiđùa.Cơcongái
NhấtNgâmcủaPhongTửKhảirấtuqBáBá.Cólúccơbéđanglàmvăn,bỗngBáBánhảylênbàn
rồingồilêntrêntranggiấymàcơbéđangviếtkhiếnchocơbékhơngthểviếttiếpđượcnữa.
Cólúclạinằmcuộntrịntrêntranggiấyngủmộtcáchngonlành.
Mộtngàynhàcókhách,khơngkhíhếtsứctrangtrọng.Đúngvàolúcđó,BáBánhảylênbànngửingửi
tayáocủavịkhách.Vịkháchvuốtvecáilưngcủanórồikhen:"Chúmèođẹpqnhỉ!",saucâunóiđó
khơngkhítrởnênthânmậtvàgầngũingay,cuộcnóichuyệncũngbắtđầu.Khicuộcnóichuyệnđangtiến
hànhthìBáBábỗngnhảylênsaulưngvịkháchrồingơilênsaugáycủakhách.PhongTửKhảigiậtmình
lolắng,nhưngvịkháchđóđãcúithấpđầuxuốngđểchoBáBácóđượcmộtchỗngồithoảimái,cuộcnói
chuyệnlạitrởnênthânmậtvàthoảimáingay.PhongTửKhảibènkếtluận:Mèocóthểkhiếnchobuồntẻ
trởnênvuivẻ,khơkhantrởnênthúvị,buồnbãtrởnênvuitươi;cóthểlàmchoconngườitrởnênthân
thiệnđồnkết.Chodùkhơngbắtđượcchuộtcũngvẫncótácdụngtolớnđốivớiconngười.Thậtđángtiếc
làchúmèonàylạixấusố,mớiđược4tuổiđãquađời.PhongTửKhảibuồnbãkhơngmuốnnhắcvềnó
nữa,mãiđến10nămsaumớinhớlạinó,vàcũngchínhvìnómànhớđếnchúmèothọđến18tuổimàbố
mẹơngđãnivàotrướcthậpniên60.Mỗikhibốơnguốngrượuvàobuổitối,chúmèonàythườngngồi
bêncạnhchairượu,bốơngthườngchonóănđậurán,mónănnàyđámchịemPhongTửKhảicũngchưa
từngđượcăn.Từđócóthểthấy,PhongTửKhảiqmèocólẽlàcóngunnhângiatruyền.
Vàonhữngnămthậpniên60,PhongTửKhảilạinimộtchúmèotrắng,têngọilà"AMi".BốcủaA
MilàgiốngmèoTrungQuốc,cịnmẹcủanólàgiốngmèongoại,vìvậylơngcủanórấtdài,giốngnhưthỏ
ấy.
ThờiđóPhongTửKhảiởnhàdịchsách,banngàyđámcontrẻđihọchết,trongnhàrấtvắngvẻ.Từkhi
cóAMirồi,trongnhàvuinhộnhẳnlên.Trongbếplnvanglêntiếngmắngcủangườinộitrợ,đốitượng
bịmắngchínhlàAMi.Cólúckháchđếnnhàchơicóđemtheocontrẻ,ngườilớnnóichuyệnvớinhau,
đứatrẻchẳngbiếtlàmgì,bỗngAMichạyđếnthếlàđứatrẻđãcómộtngườibạnchơicùng.
Ngườilớncũngcảmthấyntâmnóichuyện.PhongTửKhảiđãtừngchụpmộtbứcảnh,trongảnhơng

mặcáobơng,đangngồiviết,chúAMibénhỏđangngồitrênvaiơngxemơngviết.NhìnAMi,ơnglạinhớ
đến"BạchTượng"15nămtrướcvà"BáBá"10nămtrước,ơnghivọngAMisẽgiốngnhư"BáBá"màbố
ơngđãni,sẽsốngđến18tuổi....


T

55
GIỮLỜIHỨA
ơntrọngvàgiữđúngmộtlờihứacólẽcịnkhóhơncảleonúi.

Hoalàlờihứacủamùaxn,nướclũlàlờihứacủađạidương,phươngxalàlờihứacủacác
conđường.Thếgiớivìgiữđượcnhiềulờihứamàtrởnêntrangnghiêmnhưngchứachantìnhcảm.
Mộtlờihứathựcsựgiốngnhưmộtngọnnúicao.Nhưngthậtlàbithươngvàđángtiếclàrấtnhiều
ngườichúngtabịvâykhốntrêncácđỉnhnúiđó.
***
Thờicịncongái,đãtừngcómộtngườibạntraihọccùnglớpmượntiềntơi,màlạimượnnhữnghai
đồng,lúcđấy,sốtiềnnàytươngđươngvớisốtiềntiêuvặtcủatơitrongvịng2tháng.Lúcđótơihơilưỡng
lự,vìaicũngbiếtlànhàcậubạnnàynghèolắm,mẹanhtacứnhưlàngườiđiđẻthấy,dườngnhưmỗi
nămanhtađềucóthêmmộtcậuemtraihoặclàmộtcơemgái.Ấntượngcủamọingườiđốivớimẹanhta
là:hoặclàđangmangcáibụngtohoặclàvừađẻxong,trêntránquấnchiếckhănđỏbếđứatrẻsơsinh
đangngồiphơinắngtrướccửanhà.
Sựchầnchừcủatơikhiếnchocậubạntraiấycảmthấyngượngngùngcúiđầuxuống,cậutanóicóviệc
dùnggấp,vàhứalàsẽtrảtơitrongvịng5ngày.Lúcđótơikhơngbiếtlàmthếnàođểtừchốiđượcnên
đànhchocậutavay.
Thờigiancứtrơiđi,bướcsangngàythứ5,cậubạntraiấyđộtnhiênkhơngđếnlớp.Cảngàyhơmấy
tơicứthầmtráchcậuta,nguyềnrủacậutađãkhơnggiữlờihứa,ấmứcmuốnkhóctolênchođỡbực.
Buổitốihơmấykhitơiđangchuẩnbịđingủthìnghengồicửasổcótiếnggọi,tơibènmởcửasổra
thìnhìnthấycậuta,mặtcậutađẫmmồhơi,haitaynắmchặt,vừathởdốcvừanói:"Hãynhìnmìnhlàm
phépnhé!"Nóirồicậutađặthainắmtaylênbụccửasổrồibấtngờxtayra,bàntaycậutaxịeranhư

nhữngbơnghoanở,trongtaycậutalàsốtiền2đồng.
Tơimừngrỡkêulên,cậutacườikhốichí,dườngnhưhaichúngtơivừahồnthànhmộtviệclớn.Cậu
tanói:"MìnhchạytừcầuHãnKiềuđến".
Saunàytừtrongtácphẩmđoạtgiảicủacậutatơimớibiếtsốtiềnmàcậutavaytơilàdùngđểchữa
bệnhchomẹ,vìmuốntrảđúnghẹn,đêmnàocậutacũngphảiđếnkhuHãnKiềugầnGaphíabắcđểhái
rauth.Đếnrạngsángngàythứ5thìcậutađãkiếmđượcsốtiềncầnphảitrả,nhưngdomệtqcậuta
chuivàogầmcầungủmộtgiấc.Khơngngờlạingủqnđimấtlúctỉnhdậythìtrờiđãmờtốinêncậuta
phảichạythụcmạngchokịp,mọingườitrênđườngđềukhơnghiểusaocậutalạichạynhưvậytrongmàn
đêm.
Đólàlầnduynhấttơichơivớicậuta,nhưngấntượngmàcậutađểlạichotơilạivơcùngsâusắc,cả
đờikhơngqn.Saunàycứmỗilầnnhìnthấychữ"ưutú"hoặc"giữlờihứa",tơilạiliêntưởngđếncậuta,
bởivìtrênngườicậutatốtlênmộtvẻtơnnghiêmlờihứađánggiángànvàngkhiếnchongườitaphải
cảmphục.