cao bá quát

Cao Bá Quát
Gs


Cao Bá Quát (1809-185)
Danh sĩ đời Tự Ðức, tự Chu Thần, hiệu Cúc Ðường, quê
Phú Thị, huyện Gia Lâm tỉnh Bắc Ninh (nay là xã Quyết
Chiến, huyện Gia Lâm, ngoại thành Hà Nội. Con của ông
đồ rất hay chữ tên gọi là Cao Cử Chiếu. Dòng giõi họ Cao
đời đời khoa bảng xuất thân. Lừng danh nhất là Cao Bá
Hiền làm đến Binh bộ Thượng thư triều Lê kiêm chức
Tham tụng phủ Chúa Trịnh.
Thuở nhỏ ông rất thông minh dĩnh ngộ.
Năm 1831, ông 22 tuổi, đậu á Nguyên trường thi Hà Nội,
nhưng thi Hội 2 phen đều bị đánh hỏng, ông không buồn
thi cử nữa, ngao du non nước.
Năm 1841, quan đầu tỉnh Băc Ninh đề cử ông với triều
đình, ông được triệu vào kinh sung chức Hành tẩu bộ Lễ.
ít lâu sau được cử chấm thi ở trường Hương tỉnh Thừa
thiên, ông và bạn đồng sự là Phan Nha dùng khói đèn
chữa một ít quyển văn hay mà phạm huý, toan cứu vớt
người tài. Việc bị phát giác, ông bị kết vào tội chết, nhưng
Triệu Trị giảm tội cho ông, chỉ cách chức và phát phối vào
Ðà Nẵng.
Gặp khi có sứ bộ Ðào Trí Phú sang Tân Gia Ba công cán,
ông được tha cho theo sứ bộ đi lập công chuộc tội. Xong
việc trở về, ông được phục chức cũ, rồi thăng làm chủ sự.
Năm 1854, ông phải đổi lên Sơn Tây, làm Giáo thọ ở phủ
Quốc Oai. Ông buồn và căm phẫn quyết chí theo làm
quân sư cho Lê Duy Cự chống lại triều đình. Việc khởi
nghĩa ở Mi Lương thất bại, ông bị bắt rồi bị hành quyết

cùng với 2 con trai năm ông 45 tuổi.
Ông còn để lại cho đời bộ sách Chu thần chi tập. Thơ ông
dù bằng chữ Hán hay quốc âm đều rất hay. Những bài ca
trù của ông cũng xuất sắc. Tên tuổi của ông được nêu cao
với văn học nước nhà.