Siêu âm đánh giá tràn dịch màng tim và bệnh lý màng ngoài tim - BS. Giáp Minh Nguyệt

Siêu âm đánh giá
tràn dịch màng tim và bệnh lý
màng ngoài tim
BS Giáp Minh Nguyệt
Viện Tim Mạch Việt Nam


Sinh lý bệnh
• Cấu tạo: màng tim là túi xơ chun, che phủ tim, đoạn
gần các đại động mạch và tĩnh mạch chủ

• Gồm 2 lá: lá thành và lá tạng
• Lá thành: ở phía ngoài, gồm màng trong và màng sợi
• Lá tạng: ở phía trong, che phủ thượng tâm mạc
• Bình thường: chứa 15-50 ml dịch có ít albumin
• Có khả năng co giãn, thích ứng với sự thay đổi thể
tích các buồng tim


Bệnh lý màng tim:
• Tràn dịch màng tim: là tình trạng tích trữ dịch
trong khoang màng tim, lâm sàng rất thay đổi
tuỳ thuộc tốc độ tích trữ dịch và bệnh nền
• Ép tim: là cấp cứu. Khi dịch màng tim làm giảm
đổ đầy tâm trương, gây ra giảm cung lượng tim
• Viêm màng ngoài tim co thắt: màng tim dày lên
và xơ hoá do tình trạng viêm mãn tính


Màng ngoài tim bình thường

Màng ngoài tim bình thường


Nguyên nhân viêm màng tim
• Viêm màng ngoài tim cấp (Acute pericarditis):
đau ngực, cọ màng tim, thay đổi đặc trưng trên
điện tim
• Tràn dịch màng tim (Pericardial effusion): là tình
trạng tích luỹ dịch trong khoang màng tim, lâm
sàng phụ thuộc tốc độ tích trữ dịch và bệnh nền
• Viêm màng ngoài tim co thắt (constrictive
pericarditiC): màng tim dày lên và xơ hoá do
tình trạng viêm mãn tính


Các phương pháp đánh giá
bệnh màng tim
Đặc điểm

Siêu âm

Ưu điểm

Thăm dò đầu tay,
ân toàn, nhanh.
hướng dẫn chọc
dịch

Đánh giá màng tim

Có dịch, vôi, dày

CT

Đánh giá vôi hoá

CMR

Đánh giá tình
trạng viêm

Đánh giá cấu trúc tim

++

++

+++

Đánh giá chức năng
tim
• Chức năng tâm thu
• C/n tâm trương
• VLT vận động bất
thường
• Thay đổi theo hô
hấp

+++

+++
+++
++

++
+/+/-

+++
++
+++
++


Viêm màng ngoài tim cấp


Tràn dịch màng tim


Tràn dịch màng tim: dịch nhiều,
ép thất phải


Tràn dịch màng tim ép nhĩ phải,
thất phải


Nhầm với tràn dịch màng tim?

Tràn dịch màng tim, màng phổi


SA trong ép tim (Tamponade)
•
•
•
•

Có dịch màng tim
Giảm kích thước thất trái, giả dày thất trái
Giãn TMC dưới, TM trên gan
Thay đổi kích thước buồng tim theo hô hấp: hít
vào thất trái nhỏ, thất phải lớn
• Ép các buồng tim (collapse)
• Thay đổi dòng chảy qua các van tim theo hô hấp
• Thay đổi dòng tĩnh mạch trên gan


Hiện tượng phụ thuộc của 2 thất


Tràn dịch màng tim, có ép tim:
hít vào, thất phải giãn  thất trái nhỏ lại


Tràn dịch màng tim có ép tim:
TM chủ dưới

Tràn dịch màng tim có ép NP, TP


Tràn dịch màng tim


TDMT có ép tim,
thay đổi dòng chảy qua van hai lá


TDMT có ép tim
thay đổi dòng chảy qua van ba lá


TDMT có ép tim
thay đổi dòng chảy qua van ba lá


TDMT có ép tim
thay đổi dòng chảy qua van hai lá



Thay đổi dòng tĩnh mạch trên gan