Khảo sát công tác khám chữa bệnh cho trẻ em dưới 6 tuổi tại các trạm y tế trên địa bàn quận Thủ Đức

Nghiên cứu Y học

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011

KHẢO SÁT CÔNG TÁC KHÁM CHỮA BỆNH CHO TRẺ EM DƯỚI 6 TUỔI
TẠI CÁC TRẠM Y TẾ TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN THỦ ĐỨC
Đặng Thị Kiều Nga*, Hà Mỹ Lý*, Lương Thanh Long*, Nguyễn Thị Hải Yến*, Phạm Đình Luyến*,

TÓM TẮT
Mục tiêu: Đánh giá toàn diện công tác khám chữa bệnh cho trẻ em dưới 6 tuổi tại tuyến y tế cơ sở trên địa
bàn quận Thủ Đức (TPHCM).
Phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang mô tả kết hợp với hồi cứu số liệu. Đồng thời phỏng vấn 384 người
hiện là cha, mẹ hay người đỡ đầu của trẻ em dưới 6 tuổi bằng hình thức trả lời phiếu câu hỏi trắc nghiệm.
Kết quả: Hầu hết các trạm y tế tại địa phương không tổ chức bộ phận tiếp nhận bệnh, không thông báo lịch
khám của bác sĩ, thiếu thốn phương tiện chẩn đoán cận lâm sàng. Người dân chủ yếu lựa chọn các phòng khám
tư nhân và bệnh viện tuyến trên thay vì đến các cơ sở chăm sóc sức khỏe ban đầu khi trẻ xuất hiện triệu chứng
bệnh. Cơ sở vật chất không tốt, không có chuyên khoa nhi, không đủ thuốc cấp phát miễn phí, thiếu thông tin về
trạm y tế là những vấn đề hạn chế khiến người dân không đánh giá đúng vai trò của tuyến điều trị này.
Kết luận: Thực tế công tác này chưa được chú trọng đúng mức ngay tại những cơ sở tiếp nhận bệnh và
chăm sóc sức khỏe ban đầu. Sự đầu tư hợp lý và cải thiện cách thức tổ chức công việc sẽ giúp trạm y tế nâng cao
hơn vai trò của mình trong cả hệ thống. Nên có thêm nhiều khảo sát ở quy mô lớn hơn nhằm xác định vấn đề
một cách chính xác và có tính đại diện cao.
Từ khoá: khám chữa bệnh, trẻ em dưới 6 tuổi, quản lý y tế.

ABSTRACT
INVESTIGATE THE SITUATION OFTREATMENT FOR CHILDREN UNDER 6 YEARS OLD
IN HEALTH CARE STATION IN THU DUC DISTRICT
Dang Thi Kieu Nga, Ha My Ly, Luong Thanh Long, Nguyen Thi Hai Yen, Pham Dinh Luyen
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 236 - 239
Objectives: To evaluate the examination and treatment for children under 6 years old in health care station
in Thu Duc district.

Methods: Cross-sectional study and prospective study were carried out. Interviewing 384 persons who have
children under 6 years (by check in the questionnaire) was in combination.
Results: Most of stations do not organize a take up part for patients, neither confirm the doctor’s program
and lack of subclinical diagnosis apparatus. Most of parents chose private consulting or higher level hospitals
when their children have any symptom firstly. A deprivation material facilities, lack of pediatric department and
lower treatment effect were problems that make citizen did not recognize health care station’s role in right way.
Conclusions: In fact, the community does not have rational investigate for all of health care station.
Investigate in right way and improve the organization of daily works may help them improving their role in
whole system. More investigate in higher scale should be carried out to determine the actual problems and the
result of study have more efficacy.
Keywords: Treatment, children under 6 years old, health management.
* Bộ môn Quản Lý Dược, Đại Học Y Dược TPHCM.
Tác giả liên lạc: DS. Nguyễn Thị Hải Yến ĐT: 0905.910291

236

Email:

Chuyên Đề Dược Khoa


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011
ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong hoạt động chăm sóc sức khỏe nhân
dân, trẻ em là một trong những đối tượng
nhạy cảm, cần được quan tâm một cách đặc
biệt. Chính vì vậy, đã có nhiều quy định của
các cơ quan nhà nước có thẩm quyền được ban
hành nhằm đảm bảo hiệu quả cao nhất trong
công tác khám và chữa bệnh cho trẻ em(2). Cụ

thể Luật chăm sóc và bảo vệ trẻ em đã quy
định cơ sở y tế công lập phải khám chữa bệnh
(KCB) miễn phí cho trẻ em dưới 6 tuổi. Trong
hệ thống cơ sở y tế công lập, trạm y tế phường
xã là tuyến đầu tiên tiếp nhận và khám chữa
bệnh(1). Do đó nghiên cứu được thực hiện
nhằm phản ánh thực trạng thi hành những
quy định này, đồng thời tìm hiểu nguyện vọng
của các bậc cha mẹ đối với hoạt động chăm sóc
sức khỏe trẻ em tại tuyến đầu. Địa bàn khảo
sát được lựa chọn là tất cả 12 trạm y tế trên địa
bàn quận Thủ Đức, TPHCM.

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu cắt ngang mô tả kết hợp với hồi
cứu số liệu. Đồng thời phỏng vấn 384 người hiện
là cha, mẹ hay người đỡ đầu của trẻ em dưới 6
tuổi bằng hình thức trả lời câu hỏi trắc nghiệm.

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
Tiến hành khảo sát tại các trạm y tế về hoạt
động khám chữa bệnh cho trẻ em dưới 6 tuổi
cho thấy nội dung này không được chú trọng
đúng mức và tổ chức bài bản. Các hoạt động
như tổ chức nhận bệnh đến khám, bác sĩ thông
báo lịch khám gần như không có. Các phương
tiện chẩn đoán cận lâm sàng cũng hết sức hạn

Chuyên Đề Dược Khoa

Nghiên cứu Y học

chế (chỉ có trạm y tế Bình Chiểu có máy siêu âm)
dẫn đến chất lượng khám chữa bệnh nghèo nàn,
hoạt động cầm chừng và chưa phát huy được
vai trò của một tuyến cơ sở tiếp nhận và chăm
sóc sức khỏe ban đầu.
Bảng 1. Một số hoạt động khám chữa bệnh tại trạm y
tế
Số
Tỉ lệ
lượng/12
%
trạm y tế
Có tổ chức nhận bệnh đến khám
0/12
0
Bác sĩ có tổ chức lịch khám
0/12
0
Có phương tiện chẩn đoán cận lâm sàng
1/12
8.3
Tổ chức cấp phát thuốc
12/12
100
Nội dung

Bên cạnh đó, để hiểu được nhận thức của các
bậc cha mẹ về vai trò của trạm y tế trong công

tác khám chữa bệnh cho trẻ em dưới 6 tuổi,
nhóm nghiên cứu đã khảo sát sự lựa chọn đầu
tiên về nơi điều trị cho trẻ khi trẻ có triệu chứng
bệnh. Kết quả được trình bày trong bảng 2.
Bảng 2. Sự lựa chọn nơi điều trị đầu tiên khi trẻ bị
bệnh
Nội dung
Mua thuốc ở nhà thuốc tư nhân
Đưa trẻ đến phòng mạch (phòng
khám)
Đến trạm y tế
Đưa trẻ đến bệnh viện
Tự điều trị theo cách riêng
Tổng

Số lượng Tỉ lệ (%)
33
8,67
79
20,40
48
218

12,24
57,15

6
384

1,53

100

Có thể thấy phương án đưa trẻ đến trạm y tế
chiếm tỉ lệ không cao. Nhiều bậc cha mẹ quyết
định đưa con đến bệnh viện tuyến trên và đây
thực sự là nguyên nhân của tình trạng quá tải
thường xuyên tại các bệnh viện lớn.

237


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011

Nghiên cứu Y học

Hình 1. Sự lựa chọn nơi điều trị đầu tiên khi trẻ có triệu chứng bệnh
Bên cạnh đó, nếu gộp số liệu của 2 phương
án “Mua thuốc ở nhà thuốc tư nhân” và “tự điều
trị theo cách riêng” chung với nhau (thành “tự
điều trị”), dễ thấy tỉ lệ bậc cha mẹ chọn trạm y tế
gần như không chênh lệch đáng kể so với tỉ lệ
cha mẹ “Tự điều trị” cho trẻ. Đây thật sự là con
số đáng lo ngại về nhận thức của người dân đối
với vai trò của trạm y tế trong công tác chăm sóc
sức khỏe ban đầu.
Để làm rõ hơn vấn đề này, nhóm nghiên cứu
đã khảo sát những điểm thiếu sót của trạm y tế
phường xã theo nhận thức của người dân. Kết
quả được trình bày trong bảng 3.

Bảng 3. Những điểm thiếu sót của trạm y tế theo
nhận định của người dân
Nội dung
Điểm Tỉ lệ (%)
(A) Cơ sở vật chất kém
285 56,21%
(B) Hiệu quả điều trị kém
94 18,54%
(C) Không chuyên khoa
62 12,23%
(D) Không đủ thông tin
39 7,69%
(E) Không cấp đủ thuốc miễn phí cho trẻ
17 3,35%
(F) Khác
10 1,97%

Dựa trên biểu đồ tần suất tích lũy, có thể
thấy những điểm thiếu sót chính của trạm y tế là
cơ sở vật chất kém, không có chuyên khoa nhi,
không cấp đủ thuốc miễn phí cho trẻ và không
được cung cấp đủ thông tin về Trạm y tế.
100%

300
250

80%

200

60%
150
40%
100
20%

50
0

0%
A

B

C

D

E

F

Hình 2. Biểu đồ tần suất tích lũy những điểm thiếu sót của trạm y tế
nhiều việc phải làm như cải tạo hệ thống cơ sở
Điều này cho thấy để có thể tạo được niềm
chất, dự trù thuốc hợp lý, và tuyên truyền
vật
tin và sự tín nhiệm trong nhân dân đối với cơ
về vai trò cũng như cải thiện chất lượng khám
sở chăm sóc sức khỏe ban đầu, cơ quan quản

chữa bệnh.
lý nhà nước và bản thân trạm y tế còn rất

238

Chuyên Đề Dược Khoa


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011
KẾT LUẬN
Nghiên cứu đánh giá về tình hình hoạt động
khám chữa bệnh cho đối tượng trẻ em dưới 6
tuổi đã cho thấy trên thực tế công tác này chưa
được chú trọng đúng mức ngay tại những cơ sở
tiếp nhận bệnh và chăm sóc sức khỏe ban đầu.
Đây cũng là một phần trong nguyên nhân khiến
cho tình trạng quá tải bệnh nhân tại những bệnh
viện tuyến trên ngày càng trầm trọng. Một sự
đầu tư hợp lý để nâng cấp cơ sở vật chất, thúc
đẩy việc hình thành chuyên khoa nhi và tuyên
truyền về vai trò cũng như cải thiện chất lượng
khám chữa bệnh sẽ giúp trạm y tế nâng cao hơn

Chuyên Đề Dược Khoa

Nghiên cứu Y học

vai trò của mình trong cả hệ thống, đồng thời
tạo điều kiện cho mọi đối tượng nhân dân có thể
dễ dàng tiếp cận hơn với hệ thống chăm sóc và

bảo vệ sức khỏe. Điều đó hoàn toàn phù hợp với
mục tiêu phấn đấu của ngành. Từ những vấn đề
gợi mở trong nghiên cứu, nên có thêm nhiều
khảo sát ở quy mô lớn hơn nhằm xác định vấn
đề một cách chính xác và có tính đại diện cao.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
2.

Ban bí thư TW Đảng (2003), Chỉ thị 06/CT/TW ngày 22/1/2003
về cũng cố hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở.
Bộ Y tế (2002), Quyết định 370/QĐ-BYT ngày 7/2/2002 của Bộ
trưởng Bộ Y Tế về việc ban hành “Chuẩn quốc gia y tế xã
2001-2010”.

239