Khảo sát yếu tố V ở bệnh nhân viêm gan, xơ gan và ung thư gan có hoặc không rối loạn đông máu tại Bệnh viện Thống Nhất từ tháng 01/2011 đến tháng 10/2011

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012

Nghiên cứu Y học

KHẢO SÁT YẾU TỐ V Ở BỆNH NHÂN VIÊM GAN, XƠ GAN
VÀ UNG THƯ GAN CÓ HOẶC KHÔNG RỐI LOẠN ĐÔNG MÁU
TẠI BỆNH VIỆN THỐNG NHẤT TỪ THÁNG 01/2011 ĐẾN THÁNG 10/2011
Nguyễn Quang Đẳng*, Nguyễn Trương Quỳnh Nga*, Tạ Tấn Vũ*

TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Yếu tố V là một yếu tố của phức hợp Prothrombin của cơ chế đông máu huyết tương. Đây là
một xét nghiệm thường dùng ở lâm sàng để phân biệt bệnh suy gan và thiếu vitamin K. Định lượng yếu tố V là
một kỹ thuật xét nghiệm có độ nhạy cao, dễ bị sai lầm kết quả đòi hỏi kỹ thuật làm thật chính xác.
Mục tiêu: Để tìm hiểu mức độ tổn thương gan ở bệnh nhân có viêm gan, xơ gan và ung thư gan chúng tôi
tiến hành nghiên cứu đề tài: “Khảo sát yếu tố V ở bệnh nhân viêm gan, xơ gan và ung thư gan có hoặc không rối
loạn đông máu tại Bệnh viện thống nhất từ tháng 10/ 2010 đến tháng 10/2011”.
Đối tượng – phương pháp nghiên cứu: Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang. Đối tượng là tất cả bệnh
nhân được chẩn đoán viêm gan, xơ gan và k gan có hoặc không có rối loạn đông máu nhập viện Thống nhất từ
tháng 10/2010 đến tháng 10/2011. Số liệu được xử lý qua phần mềm SPSS 11.0 for window.
Kết quả: Kết quả nghiên cứu từ 92 bệnh nhân cho định lượng yếu tố V, trong đó 70 bệnh nhân viêm gan,
16 bệnh nhân xơ gan và 6 bệnh nhân k gan cho kết quả: bệnh nhân có tổn thương gan càng nhiều thì yếu tố V
giảm càng nhiều > 50% (yếu tố V < 50%), tỉ lệ bệnh nhân có rối loạn đông máu (tỉ lệ Prothrombin < 50%) nhưng
tỉ lệ yếu tố V không tương ứng (yếu tố V < 50% là 3,26%, yếu tố V > 50% là 3,25%).
Kết luận: Yếu tố V càng giảm thì mức độ tổn thương tế bào gan càng nhiều, nên cần làm xét nghiệm định
lượng yếu tố V cho tất cả bệnh nhân có bệnh lý về gan. Yếu tố V không đánh giá được rối loạn đông máu của
bệnh nhân. Định lượng yếu tố V còn giúp chúng ta phân biệt được bệnh nhân tổn thương gan (suy gan) với
thiếu vitamin K.
Từ khoá: Yếu tố V, viêm gan, xơ gan, ung thư gan, thiếu vitamin K.

ABSTRACT
INVESTIGATING V FACTOR IN HEPATITIS, CIRRHOSIS AND HEPATIC CANCER PATIENTS WITH

OR WITHOUT COAGULATION DISORDER AT THONG NHAT HOSPITAL FROM JANUARY 2011
TILL OCTOBER 2011
Nguyen Quang Dang, Nguyen Truong Quynh Nga, Ta Tan Vu
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 115 - 117
Background: V factor is one of factors which build up Prothrombin complex. It plays an role in plasma
coagulation mechanism. This is a test applied to distinguish hepatic failure and vitamin K insufficiency. V factor
quantification is test having high sensitivity. However, it’s result can incorrect easily. So, V factor quantification
technique has to be performed accurately.
Objectives: To find out hepatic damaged level in hepatitis, cirrhosis and hepatic cancer patients, we studied
the thesis investigating V factor in hepatitis, cirrhosis and hepatic cancer patients with or without coagulation
disorder at Thong Nhat hospital from January 2011 to October 2011.
* Bệnh viện Thống Nhất TP.Hồ Chí Minh
Tác giả liên lạc: BS. Nguyễn Quang Đẳng ĐT : 01207686847

Email :

Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012

115


Nghiên cứu Y học

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012

Method: A cross-sectional descriptive study. Subjects were all patients diagnosed as hepatitis, cirrhosis and
hepatic cancer with or without coagulation disorder admitted at Thong Nhat hospital from January 2011 till
October 2011. Data was processed by SPSS 11.0 software for window.
Results: The thesis was carried out on 92 patients composed of 70 ones with hepatitis, 16 ones with hepatic
cancer. It showed that over 50 percent hepatopathy patient had plasma V factor concentration under 50%. Among

the patients with Prothrombin rate under 50 percent, the rate of patient with V factor under 50 percent and over
50 percent were equal (3.26%).
Conclusion: There was a significant negative correlation between V factor plasma concentration and injured
level of liver. Quantification V factor plasma concentration helps us to differentiate hepatopathy and vitamin K
insufficiency. So, we should indicate V factor plasma concentration quantification for all patients with
hepatopathy.
Keywords: V factor, hepatitis, cirrhosis, hepatic cancer, vitamin K insufficiency.

ĐẶT VẤN ĐỀ
Yếu tố V là một yếu tố của phức hợp
Prothrombin của cơ chế đông máu huyết
tương. Đây là một xét nghiệm thường dùng ở
lâm sàng để phân biệt bệnh suy gan và thiếu
vitamin K(1). Định lượng yếu tố V là một kỹ
thuật xét nghiệm có độ nhạy cao, dễ bị sai lầm
kết quả đòi hỏi kỹ thuật làm thật chính xác.
Để tìm hiểu mức độ tổn thương gan ở bệnh
nhân có viêm gan, xơ gan và ung thư gan
chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Khảo
sát yếu tố V ở bệnh nhân viêm gan, xơ gan và
ung thư gan có hoặc không rối loạn đông máu
tại Bệnh viện Thống Nhất từ tháng 10/ 2010
đến tháng 10/2011”.

Mục tiêu
Mục tiêu tổng quát
Khảo sát yếu tố V ở bệnh nhân viêm gan, xơ
gan và ung thư gan có hoặc không có rối loạn
đông máu.
Mục tiêu cụ thể

- Khảo sát yếu tố V ở bệnh nhân viêm gan.
- Khảo sát yếu tố V ở bệnh nhân xơ gan.
- Khảo sát yếu tố V ở bệnh nhân ung thư
gan.
- Mối quan hệ giữa yếu tố V và rối loạn
đông máu.

ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng
116

Tất cả bệnh nhân được chẩn đoán viêm gan,
xơ gan và ung thư gan có hoặc không có rối
loạn đông máu nhập viện từ tháng 10/2010 đến
10/2011 tại bệnh viện Thống nhất.

Phương pháp nghiên cứu
Mô tả cắt ngang.

Cách tiến hành
Chọn đúng đối tượng nghiên cứu tiến hành
xét nghiệm định lượng yếu tố V và TQ (thời
gian Quick).
Lấy máu tĩnh mạch bệnh nhân buổi sáng
chưa ăn 2ml cho vào ống đông máu có chất
chống đông Citrat 3,8%, quay ly tâm 1.250 vòng
trong 10 phút, sau đó đưa vào máy đông máu tự
đông Sta-compact để tiến hành định lượng yếu
tố V và đo TQ.
Mẫu bệnh phẩm tiến hành xét nghiệm

không quá 2 giờ kể từ lúc lấy máu.
Bình thường: Yếu tố V khoảng > 70%.

Tiêu chuẩn loại trừ
Mẫu bệnh phẩm bị đông sau ly tâm.
Mẫu bệnh phẩm để quá 2 giờ sau lấy máu.

Xử lý kết quả
Tất cả số liệu được nhập vào phần mềm
SPSS 11.0 để xử lý.

KẾT QUẢ
Qua nghiên cứu 92 mẫu định lượng yếu tố V
trong đó có 70 bệnh nhân chẩn đoán viêm gan,
16 bệnh nhân xơ gan và 6 bệnh nhân ung thư

Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012
gan cho kết quả như sau.
Bảng 1: Tuổi.
Tuổi
n
%

< 40
25
27,1

40 – 60
45
49,9

> 60
22
23

Nhận xét: Tuổi trung bình 54 ± 5,2. Tuổi cao
nhất là 79 tuổi, thấp nhất là 27 tuổi.
Bảng 2: Giới.
Nam
60
65,2

n
%

Nữ
32
34,8

Nhận xét: Tỷ lệ Nam / Nữ = 2/1.
Viêmgan
n=70
15
18
67
p > 0,05

Xơ gan
n=16
50
37,5
12,5
p < 0,05

P < 50
3,26
2,17
1,08
n =6

P = 50 – 70
4,30
6,52
8,72
n =18

P> 70
4,34
8,72
58,69
n = 68

Nhận xét: Yếu tố V không phụ thuộc vào tỉ
lệ Prothrombin, bệnh nhân có TQ dài nhưng yếu
tố V có thể bình thường hoặc giảm.
- Nếu TQ dài, yếu tố V bình thường thì là
thiếu vitamin K.

- Nếu TQ dài, yếu tố V giảm thì là suy gan(2).

KẾT LUẬN

Bảng 3: Yếu tố V.
Yếu tố V
(%)
< 50
50 – 70
> 70
p

Yếu tố V(%)
< 50
50 – 70
> 70

Nghiên cứu Y học

ung thư gan
n=6
50
33,4
16,6
p < 0,05

Nhận xét: Qua bảng 3 chúng tôi nhận thấy
bệnh nhân càng có tổn thương tế bào gan càng
nhiều thì yếu tố V càng giảm (p < 0,05) có ý
nghĩa thống kê.

Mối quan hệ giữa yếu tố V và TQ (tỉ lệ
Prothrombin)
Bảng 4: Mối quan hệ giữa yếu tố V và TQ.

Yếu tố V càng giảm thì mức độ tổn thương
tế bào gan càng nhiều, nên cần làm xét nghiệm
định lượng yếu tố V cho tất cả bệnh nhân có
bệnh lý về gan.
Yếu tố V không đánh giá được rối loạn đông
máu của bệnh nhân.
Định lượng yếu tố V còn giúp chúng ta
phân biệt được bệnh nhân tổn thương gan (suy
gan) với thiếu vitamin K.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
2.

Trần Văn Bé (2003): Thực hành truyền máu và bệnh lý huyết
học. Nhà xuất bản Y học 2003.
Trần Văn Bé (1998): Lâm sàng huyết học. Nhà xuất bản Y học
năm 1998.

Tỉ lệ Prothrombin(%)

Hội nghị Khoa Học Kỹ Thuật BV. Thống Nhất TP. HCM 2012

117