Bài giảng điện tử học phần Quản lý nhà nước về tài nguyên và môi trường: Chương 5 – ĐH Thương mại

H
TM
_T

_T
TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

H

D

D

D

D

H

CHƢƠNG 5: CƠ CẤU TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ

U
M
_T

_T

TM

TM

H

H

M

_T

_T

TM

TM

H

H

D

D

D

U

D
M
U

U

M

H

H

D

M
H
TM
_T
D

H
TM
D

U

U
_T
M

M

_T

D

H

TM

TM
H

U

M
U

theo cơ chế song hành

_T

5.3

Tổ chức bộ Click
máy QLNN
về tàiinnguyên
to add title
here và môi trường

D

U
M

_T
TM

TM

theo cơ chế tập trung

H
_T

D

D

_T

M

_T

M

U

U

2
Tổ chức bộ máy QLNN về tài nguyên và môi trường
5.2

TM

M

_T
M

H
TM

H
D

theo cơ chế phân cấp

H

TM

U

U

M
U
TM
_T

5.1 Tổ chức bộ máy QLNN về tài nguyên và môi trường

H

TM
_T
M

U

NHÀ NƢỚC VỀ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG


H
TM
_T

_T

D

D

U

M
_T
TM
H
D

U
M
_T
TM

H

D

M
H
TM
_T
D

_T
M
H

TM
D

TM
H
D

U

U

U
M
_T

_T
TM
H

M
U
_T
TM

H

D

D

M
U

U
D

_T
TM
H

D

U
M
_T
TM

H

Một số mô hình tổ chức bộ máy QLNN về tài
nguyên và môi trƣờng theo cơ chế phân cấp

M
_T

M

_T
M
H

TM

D

U
_T
M
TM
H

D

5.1.2

U

U

M
U

TM
_T
H

D

Khái niệm cơ chế phân cấp

U

M
_T

TM

H

H

H
D

D
U

TM
_T
M

H

5.1.1

H
TM

TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

5.1. Tổ chức bộ máy QLNN về tài nguyên và môi
trƣờng theo cơ chế phân cấp


H
TM
_T
U
M

_T

TM

H

M

_T

TM

H

D

M
H
TM
_T
D

H
TM
D

U

U

_T
M

M

U

D

M
U

_T

TM

H

D

U

Phân loại

_T
TM
H
D

D

U
M

TM

H

D

U
M
_T

TM

H

D

M
U

_T
TM
H
D

Cơ chế phân cấp theo chức năng:
là sự phân giao của một cơ quan
cấp trên cho một tổ chức bên dưới
các chức năng, nhiệm vụ, quyền
hạn được quy định rõ ràng.
Cơ chế phân cấp theo lãnh thổ: là
sự phân giao nhiệm vụ, quyền hạn
trách nhiệm, phương tiện vật chất,
tài chính nhân sự cho chính quyền

địa phương

_T

_T
M
H
TM

D

U

_T
M

TM

H

D

U

Khái niệm

_T

(2)

U

M
U

TM
_T

D

H

Là sự chuyển giao hay giao
bớt một phần quyền quản lý
của cấp trên cho cấp dưới
quản lý. (Sự phân giao
quyền quản lý theo chiều
dọc của các cơ quan hành
chính nhà nước TW và địa
phương)

M

_T
H

D

D

(1)

U
U
M
_T

TM

H

H
TM

TM

TM

H

H
TM
D

_T

_T

_T

TM

H

TM
_T
M

H

5.1.1. Khái niệm cơ chế phân cấp


H
TM
_T

_T

_T

_T

_T

TM

TM

H

H

D

D

D

D

H

H
TM

TM

5.1.2. Một số mô hình tổ chức bộ máy QLNN về
tài nguyên và môi trường theo cơ chế phân cấp

U

TM

_T

M

M

TM

H
D

x

x

M

U

M
U

_T
TM
H
D

Ba Lan

_T
H

D

D

H

H

x

D

- Không khí

TM

x

TM

TM

- Chất thải hóa học xuyên biên giới

_T

M

_T
M

U

U

U
M

Anh

_T

Song
hành

x

-Khác

TM

Phân chia
trách nhiệm

H
D

D

- Hóa chất/ chất thải độc hại

H

Tập
trung

_T

U

_T
M
H
TM

H

D

H

Canada

Phân
cấp

TM
_T

TM
_T
M

M
U

U

Quốc gia

U

Bảng 5.1: Cách tiếp cận trong quản lý TN và BVMT của một số quốc gia

H
TM

TM

H

U
M
x

H
TM
_T

_T
M

M

x

_T

_T

H

TM

- Chất thải hóa học nguy hại

D

D

D

Nguồn: International Network for Environmental Compliance and Enforcement, 2009

D

H
TM

_T

M

- Luật Hiểm họa

U

U

M
U

U

Hà Lan


H
TM
_T
D
TM

_T

M

U

M
U
_T
TM

H

H

D
D

H
TM
_T

M

U

U
_T
M

H
TM
D

_T

TM
H

H

Chịu trách
nhiệm chính
về các công
ty

D

U

M

_T

M

U

U
M
_T
TM

Cấp làng

D
U

M

_T

TM

D

H

TM

TM
H

D

_T
D

_T
M
H
TM
D

_T

M
U

H

H

D

Chịu trách nhiệm
cấp phép cho các
cơ
sở
công
nghiệp lớn như
các nhà máy hóa
chất, vốn là các
nguồn ô nhiễm
chính

D

TM

_T
M

U

Chịu
trách
nhiệm về các
nhà máy điện
hạt nhân và

các lò xử lý
chất thải hóa
học

D

U
M
_T

U

M
U
TM
_T
H
D

U
M
_T

TM

H

H

H

D

D
U

TM
_T
M

H

Cấp tỉnh

Cấp Trung ƣơng

H
TM

TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

Cơ chế phân cấp ở Hà Lan


D
M
_T

TM

H

D

H

H

Cục Quản lý
chất thải & cải
thiện môi trƣờng

M

H

TM
_T

U
_T
M
H
TM

Cục Kiểm soát
ô nhiễm

D

D

H

D

H

Hình 5.1: Cơ cấu tổ chức các cơ quan QLNN về TN&MT ở VN

D

U

D

D
U

M

_T
TM

M

TM

TM

_T

_T

_T

TM
H

U

M
U

M

Phòng
Tài nguyên &
Môi trƣờng

D
M
U

_T
TM

U

U
M
_T
TM
H

U

U
H
D

U
M

Cục Bảo tồn đa
dạng sinh học

Cán bộ phụ
trách

UBND cấp Xã

_T

H
TM
_T

_T
D
U

D

Sở Tài nguyên
& Môi trƣờng

_T
M

TM

TM

_T

UBND
cấp Huyện

Tổng cục Môi
trƣờng
Cục Thẩm
định và ĐTM

D

H

D

U
M

_T
M
H
TM

TM
_T

M
U

U

TM
_T
M

H

UBND
cấp Tỉnh

H

H

H
D

D

Bộ Tài nguyên
& Môi trƣờng

Chính phủ

H
TM

TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

Ở Việt Nam


H
TM
_T

_T
H

D

D

M

_T

_T

TM

TM

H

H

D

D

TM

TM

_T

_T

M

U

M
U

U
M
_T
TM

U
M
H
TM
_T
D

D

TM
H
D

H
TM

_T

_T
M

M

U

U

D

D

H

H

H

D

M
U
_T
TM
H
D

M

_T
M

H
TM

D

U
_T
M
TM

H

U

D

Một số mô hình tổ chức bộ máy QLNN về tài
nguyên và môi trƣờng theo cơ chế tập trung

M
_T

U

U

M
U

TM
_T
H

D

Khái niệm cơ chế tập trung

U
M
_T

TM

H

5.2.2

U

H
D

D
U

TM
_T
M

H

5.2.1

H

TM

TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

5.2. Tổ chức bộ máy QLNN về tài nguyên và môi
trƣờng theo cơ chế tập trung


H
TM
_T

_T

D

D

U

M
TM
H
M

H

TM

_T

_T
TM
H

D

H
TM
_T

M

U

_T
M
H
TM
D

U

D

D
U
M
_T

U

D
Tản quyền: giảm
mật độ tập trung của
chính quyền TW,
hạn chế quan liêu,
đặt các bộ phận cơ
cấu tại các địa
phương

M
U

U

M
_T
TM
TM
H
D

_T

_T
TM

H

D

D
H
D

M
U
_T
TM
H
D

M

_T

M
H
TM

Biểu hiện

U

_T
M

TM

H

D

U
M
_T

U

U

M
U

TM
_T

H
D

U

Tập quyền: đòi hỏi sự
tập trung cao độ, giải
quyết mọi vấn đề tập
trung vào chính quyền
TW, không có sự phân
quyền, phân cấp một
cách rõ ràng, ổn định.

M
_T

H

H

D

D
U

Là cơ chế quản lý dựa trên việc tập trung quyền ra quyết định cho
những cơ quan QLNN ở Trung ương

TM
_T

M

H

TM

H

H
TM

TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

5.2.1. Khái niệm cơ chế tập trung

H
TM
_T

D

D

M
_T
TM

H

_T

M

U

D

M
U

_T

TM

TM

H

H

M
H
TM
_T

D

_T
M

H
TM
D

U

U

D

D

U
M

Ở Việt Nam

_T

D

H

TM

TM

U

U
_T
TM

H

Các cơ quan QLNN
thuộc cơ cấu tản quyền:
- Hải quan,
- Thống kê,
- Kho bạc,
- Ngân hàng nhà nước,
- Kiểm toán nhà nước,...

D

U
M
_T

TM

H

D

M
U

_T

M

_T
M
H
TM

D

U

_T
M

TM

H

D

Lạc hậu, không phù hợp
với dân chủ, cơ chế thị trƣờng

H

(2)

U

M
U

TM
_T

D

H

Áp dụng ở mọi nhà nước
phong kiến và nhà nước
kiểu khác trong những
giai đoạn lịch sử nhất
định, đặc biệt trong chiến

tranh đòi hỏi phải tập
trung cao độ sức người,
sức của.

D

U
M

H

H

D

(1)

U
U
M
_T
_T

TM

TM

H
TM

D

H

TM
_T
M

H

TM

H

H
TM

_T

_T

_T

_T

TM

5.2.2. Một số mô hình tổ chức bộ máy QLNN về tài
nguyên và môi trường theo cơ chế tập trung

H
TM
_T

_T
H

D

D

M

_T
TM
H
D
M

U

M
U

_T

_T

TM

TM

H

H

D

D

M
H
TM
_T
D

_T
M
H
TM
D

TM
H
D

U

U

U
M
_T

_T
TM
H

_T
TM
H

D

U
M
_T
TM

H

D

M
U

U
D

M

_T
M

H
TM

D

U
_T
M
TM

H

D

Một số mô hình tổ chức bộ máy QLNN về tài
nguyên và môi trƣờng theo cơ chế song hành

M
_T

U

U

M

U

TM
_T
H

D

Khái niệm cơ chế song hành

U
M
_T

TM

H

5.3.2

U

H
D

D
U

TM
_T

M

H

5.3.1

H
TM

TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

5.3. Tổ chức bộ máy QLNN về tài nguyên và môi
trƣờng theo cơ chế song hành

D

H
TM
_T

H

H

D

D

D

_T
TM

TM

H
TM

_T

_T

_T

TM

H

5.3.1. Khái niệm cơ chế song hành

U

U

_T
TM

H
D

M

U

M
U

_T

M
H
TM
_T
D

H
TM
D

U

U

D

H

TM

TM

_T
M

M
TM
H
D

- Nâng cao chất lượng
quản lý
- Hỗ trợ về mặt kĩ thuật,
đảm bảo sự thống nhất
trong phạm vi cả nước

- Tạo sự cạnh tranh lành
mạnh giữa các tỉnh
- Chia sẻ được các gánh
nặng tài chính

_T

U

D

H

Ưu

_T

_T

M

M

_T

TM
U
M

_T

TM

Ƣu,
nhƣợc
điểm

M
U

D

H

Nhược

TM
H
D

H
D

D
U

_T
M

TM

H

D

U
M
_T

_T
M

H
TM

H
D
Trách
nhiệm
song song dễ
dẫn tới sự
chồng
chéo,
lãng phí nỗ lực
do bị trùng lặp
và những nhầm
lẫn về vai trò
của các bên

U

M
_T

TM

H

H
TM

U

M
U

TM
_T

duy trì thẩm quyền và trách nhiệm song hành và có thể can thiệp.

H

TM
_T
M

U

Trách nhiệm chính thuộc về chính quyền ở các tỉnh, song Chính phủ vẫn

H
TM
_T

D

D

D

H

H

TM

TM

H
TM

D

U
M

_T

_T

TM
H
D

U

M

_T

_T

TM

H

U

M

H
TM
_T

D

_T
M

U

D

D

H
TM
D

U
M
_T
TM
H
D

TM
TM

H

H
D

M
U

_T

TM
H
D

Cục Bảo vệ Môi trường :
- Cơ quan có thẩm quyền
toàn diện nhất về các vấn đề
MT
- Can thiệp vào hoạt động
của chính quyền các bang.
- Hỗ trợ cho chính quyền các
bang về mặt nhân sự, trang
thiết bị

M
U

U
M
TM

TM

H

D

U

M

H
D

D
U

_T
M

M
_T

_T

M

_T
M

H
TM

H
D
U

Trách nhiệm chính
thuộc về chính quyền
ở các bang. Chính phủ

vẫn duy trì thẩm
quyền, trách nhiệm, và
can thiệp nếu như hoạt
động của bang không
đáp ứng được các tiêu
chuẩn

U

U

M
U

TM
_T

Biểu hiện

_T

H
U

Hoa Kỳ sử dụng một hệ thống trách nhiệm song hành

TM
_T
M

H

TM

H

H
TM

_T

_T

_T

_T

TM

5.3.2. Một số mô hình tổ chức bộ máy QLNN về
tài nguyên và môi trường theo cơ chế song hành


H
TM
_T

_T

_T

_T

_T

H

Song
hành

M

U

Phân
cấp

H
x

Nước thải

TM
H
D

D

U

M
H
TM
_T

_T
M
H
TM

TM

x

U

U

_T

_T
TM

U
_T

_T
TM
H

x
x

M

M
U

M

U

Tạo/xử lý/phân hủy chất độc hại

_T

M

M
_T
TM

H
D

D

H

H

Đăng kí thuốc trừ sâu

x

M
U

U

U
_T
M

Kiểm tra chất độc hóa học

TM

TM

_T

M

U

x

Tăng cường sử dụng thuốc trừ sâu

D

D

H
D

H

Nguồn: International Network for Environmental Compliance and Enforcement, 2009

D

H
TM

x

D

Khí thải động cơ và tiêu chuẩn nhiên liệu

D

D

H

TM

TM

_T

_T

M

_T
M

H
TM

U

Tập
trung

U

M
U
TM
_T

D

H

Nguồn không khí

D

D

Lĩnh vực

U

TM
_T
M

H

TM

TM

H

D

D

H

H
TM

TM

Bảng 5.2: Cơ chế phân công trách nhiệm trong lĩnh vực
QLMT của Hoa Kỳ