Bài giảng Chủ đề 1: Phân tích thị trường cạnh tranh

Chủ đề 1
Phân tích thị trường
cạnh tranh
29.10.2016

Đặng Văn Thanh

1


Các chủ đề chính


Hiệu quả của thị trường cạnh tranh



Chính sách kiểm soát giá: giá tối đa, giá tối thiểu



Trợ giá và hạn ngạch sản xuất



Tác động của thuế và trợ cấp




Thuế và hạn ngạch nhập khẩu

Thuế và hạn ngạch xuất khẩu

29.10.2016

Đặng Văn Thanh

2


Hiệu quả của thị trường cạnh tranh
Giá

Thặng dư người
tiêu dùng

S

A
P

Thặng dư
nhà sản xuất

29.10.2016

=A

PS

=B

NW = A + B

B

0

CS

Q

D
Lượng

Đặng Văn Thanh

3


Chính sách kiểm soát giá của chính phủ.
Giá tối đa
P

* Mục đích : Bảo vệ lợi ích người
tiêu dùng

S

Tổn thất vô ích

* Tạo nên sự thiếu hụt
* Cần một chế phân phối phi giá
cả.
* Cơ sở tồn tại các tiêu cực
* Tổng phúc lợi xã hội giảm
DCS = C-B

A

B

C

D

P0
Pmax

E

Thiếu hụt

D

DPS = -C-D
DNW (DWL) = -B-D
29.10.2016

Q1
Đặng Văn Thanh

Q0

Q

Q2
4


Tác động của việc kiểm soát giá khi
đường cầu là ít co giãn
D
P

DCS = C - B
A

B

P0
Pmax

Nếu đường cầu là rất ít
co giãn, tam giác B có thể
lớn hơn hình chữ nhật C
và người tiêu dùng sẽ bị
thiệt do chính sách kiểm
soát giá tối đa

D

C

Q1
29.10.2016

S

Q0
Đặng Văn Thanh

Q
5


Chính sách kiểm soát giá của chính phủ. Giá
tối thiểu
Khi giá quy định không được
thấp hơn Pmin lượng cầu chỉ
là Q2 , DWL là diện tích các
tam giác B và D

P

S

Pmin
A
P0

B

DWL là bao nhiêu nếu QS = Q3 ?

D
C

D
Q2
29.10.2016

Q0

Q3

Đặng Văn Thanh

Q
6


Chính sách Giá tối thiểu (tt)
P

Nếu nhà sản xuất sản xuất tại mức Q3, lượng
sản phẩm Q3 – Q2 sẽ không bán được.
S

Thay đổi trong thặng
dư nhà sản xuất sẽ là A

- D - E. Phúc lợi của
các nhà sản xuất có thể
sẽ giảm đi.
DWL = B,D và E

Pmin
A

B
D

P0
C

E

D
Q2
29.10.2016

Q0

Q3

Đặng Văn Thanh

Q
7

Mức lương tối thiểu
w

Các doanh nghiệp không được trả lương thấp hơn
wmin. Điều này sẽ làm tăng nạn thất nghiệp.
S

wmin
A

DWL là các tam giác B và D.

B
D

w0
C

Thất nghiệp
L1
29.10.2016

L0

L2

Đặng Văn Thanh

D
L

8


Trợ giá và hạn ngạch sản xuất


Phần lớn các chính sách về nông nghiệp
thường được thực hiện trên cơ sở trợ giá.




Chính sách trợ giá là quy định giá cả cao hơn
giá cân bằng thị trường và chính phủ sẽ mua hết
sản lượng thừa.

Chính sách này đôi khi còn kết hợp với
chính sách khuyến khích giảm sản lượng
hoặc giới hạn hạn ngạch sản xuất.

29.10.2016

Đặng Văn Thanh

9


Trợ giá
S

P

Qg

Ps
A

P0

Để duy trì mức giá Ps
chính phủ mua số
lượng : Qg = Q2 – Q1

D
B

DCS = - A – B
DPS = A + B + D
D + Qg
D

Q1
29.10.2016

Q0

Q2
Đặng Văn Thanh

Q

10


Trợ giá (tt)
S

P
Qg
Ps
A

P0

Chi phí của chính phủ là
hình chữ nhật = PS (Q2 - Q1)

D
B

DWL
D + Qg
D
Q1
29.10.2016

Q0

Q2
Đặng Văn Thanh

Q
11


Trợ giá (tt)



29.10.2016

Có cách nào ít tốn kém hơn mà vẫn làm
gia tăng thu nhập của nông dân bằng
khoản A + B + D không?

Đặng Văn Thanh

12


Hạn ngạch sản xuất
S’

• Cung giới hạn ở mức Q1

• Đường cung dịch chuyển sang S’ = Q1

P

S
PS

D

A
B

P0

• DCS = - A - B
• D PS = A - C
• DWL = - B - C

C

D
Q1
29.10.2016

Q0
Đặng Văn Thanh

Q
13


Hạn ngạch sản xuất (tt)
•PS được quy định kèm theo thưởng
• Chi phí của chính phủ = B + C + D
P



S’

DPS = A - C + B + C + D
= A + B + D.

S
PS
D

A


DCS = -A -B



DG



DWL = - B - C

B
P0

C

=-B -C-D
D

Q1
29.10.2016

Đặng Văn Thanh

Q0

Q

14


Hạn ngạch sản xuất (tt)


Câu hỏi:
 Chính phủ áp dụng
chính sách nào để giảm
chi phí nhưng vẫn có
thể trợ cấp được cho
nông dân?
 Chính sách nào tốn
kém hơn: trợ giá hay
giới hạn diện tích sản
xuất?
29.10.2016

S’

P

S
PS
D

A
B
P0

C

D
Q1
Đặng Văn Thanh

Q0

Q
15


Tác động của thuế và trợ cấp


Khi chính phủ đánh thuế gián thu đối với nhà sản
xuất thì ai là người chịu thuế?



Khi chính phủ đánh thuế đối với người tiêu dùng

thì ai là người chịu thuế?



Khi chính phủ trợ cấp cho nhà sản xuất căn cứ trên
sản lượng sản xuất thì ai là người được lợi?



Khi chính phủ trợ cấp cho người tiêu dùng căn cứ
trên số lượng tiêu dùng về một mặt hàng cụ thể thì
ai là người được lợi?

29.10.2016

Đặng Văn Thanh

16


Tác động của thuế và trợ cấp (tt)


Gánh nặng thuế (hay lợi ích do trợ cấp) một
phần do người tiêu dùng chịu, một phần do
nhà sản xuất gánh.



Chúng ta sẽ xem xét một loại thuế đặc thù

là loại thuế tính bằng một số tiền trên mỗi
đơn vị sản phẩm.

29.10.2016

Đặng Văn Thanh

17


Tác động của thuế đánh theo
đơn vị sản phẩm
P

* Sản lượng giảm
* Giá cầu tăng
* Giá cung giảm

S
PD1

B

P0
C

DCS = - A – B
DPS = -C – D

A

D

t

PS1

DG = A + C

D

DWL = -B -D
29.10.2016

Q1
Đặng Văn Thanh

Q0

Q
18


Tác động của thuế tuỳ thuộc vào độ co
giãn của Cung và Cầu
P

D

P

S

Gánh nặng thuế rơi
vào người mua

PD1

S

t

PD1

P0

P0

PS1

t
D

Gánh nặng thuế
rơi vào người bán

PS1

Q1 Q0
29.10.2016

Q
Đặng Văn Thanh

Q1 Q0

Q
19


Trợ cấp
Giống như thuế, lợi ích của trợ cấp được
chia ra cho cả người mua và người bán, tùy
thuộc vào độ co giãn của cung và cầu.

* Sản lượng tăng

S

P

* Giá cầu giảm
PS1

* Giá cung tăng
DCS = C + D
DPS = A + B

A

P0

C

PD1

B

s

E
D

DG = -A -B - C -D -E

D

DWL = -E
Q0
29.10.2016

Đặng Văn Thanh

Q1

Q
20


Lợi ích của chính sách tự do nhập khẩu

P

S

* Giá trong nước giảm
* Lượng cầu tăng
* Lượng cung giảm
DCS = A + B + C

P0
A

B

ST

C

PW

DPS = - A
D

DNW = B + C

QIM
QS

29.10.2016

Đặng Văn Thanh

Q0

QD

Q

21


Hạn ngạch và thuế nhập khẩu


Mục đích:


Bảo hộ các ngành sản xuất trong nước



Là công cụ kinh tế khuyến khích hay hạn chế
đối với sản xuất và tiêu dùng



Tạo nguồn thu ngân sách

29.10.2016

Đặng Văn Thanh

22


Thuế nhập khẩu
S

P



Diện tích A là lợi ích
thu được của các nhà
sản xuất trong nước.

ST1

PW (1+ t)
A
PW



D

B

C

ST

Người tiêu dùng bị
mất là phần diện tích
A + B + C + D.

D
Q

QS
29.10.2016

Đặng Văn Thanh

QS

1

QD1

QD
23


Hạn ngạch nhập khẩu


Nếu áp dụng biện pháp đánh
thuế nhập khẩu, chính phủ sẽ
thu được D, do đó mất mát

ròng trong nước là B + C.

P



Nếu áp dụng biện pháp hạn
ngạch nhập khẩu, hình chữ
nhật D sẽ trở thành lợi nhuận
của nhà nhập khẩu sản phẩm,
và mất mát ròng trong nước
là B + C

Pq

S

A

D

B

PW

S+quota

C

D

Q

QS
29.10.2016

Đặng Văn Thanh

QS

1

QD1

QD
24


So sánh hạn ngạch và thuế nhập khẩu


Giống nhau:




Cùng mục đích chính là bảo vệ các nhà sản
xuất trong nước.
Cùng tác động làm:






giá trong nước tăng.
lượng cung trong nước tăng.
lượng cầu trong nước giảm.
lượng nhập khẩu giảm.

29.10.2016

Đặng Văn Thanh

25