Thực trạng và một số giải pháp góp phần thúc đẩy công tác xây dựng nông thôn mới ở huyện Củ Chi trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa

TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN

Số 25 (50) - Tháng 02/2017

Thực trạng và một số giải pháp góp phần thúc đẩy
cơng tác xây dựng nơng thơn mới ở huyện Củ Chi
trong bối cảnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
The current situation and methods for developing new rural areas in Cu Chi,
in the context of industrialization, modernization
Nguyễn Minh,
Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM
Nguyen Minh,
Ho Chi Minh City Department of Education and Training
Tóm tắt
Thực hiện đường lối đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nơng nghiệp, nơng dân,
nơng thơn ở nước ta đã đạt nhiều thành tựu to lớn. Tuy nhiên, nhiều thành tựu đạt được chưa tương
xứng với tiềm năng và lợi thế: nơng nghiệp phát triển còn kém bền vững, sức cạnh tranh thấp, đời sống
vật chất, tinh thần của người nơng dân còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, chênh lệch giàu nghèo giữa nơng
thơn và thành thị còn lớn làm phát sinh nhiều vến đề xã hội bức xúc,... Thực tế đó cho thấy, khơng thể
có một nước cơng nghiệp nếu nơng nghiệp và nơng thơn còn lạc hậu và đời sống nhân dân còn thấp. Vì
vậy, xây dựng nơng thơn mới là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của sự nghiệp cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Từ khóa: cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, Thành phố Hồ Chí Minh.
Abstract
The Communist Party’s leadership has helped to create great achievement in developing our agriculture
and countryside. However, the potential has not been adequately and thoroughly exploited. Agricultural
development is still unstable, and its capacity of competition in the market is low. Social issues arise
from farmer’s low living quality, high poverty rate, and wealth gap between rural and urban areas. To
successfully industrialized our country, it is top priority to develop agriculture and increase people’s
living quality. Therefore, building new countryside is one of the most important missions in the process
of industrializing and modernizing country.

Keywords: industrialization, modernization, Ho Chi Minh City.

hóa, hiện đại hóa (CNH, HĐH) là trục cơ
bản để giải quyết nhiệm vụ phát triển đất
nước. Trong đó, cơng nghiệp hóa nơng
nghiệp, nơng thơn là nội dung quan trọng
bậc nhất, là nhiệm vụ ưu tiên phải giải
quyết trong q trình cơng nghiệp hóa.

1. Đặt vấn đề

Trong q trình tiếp tục sự nghiệp đổi
mới vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã
hội dân chủ, cơng bằng, văn minh, tiến
bước vững chắc lên chủ nghĩa xã hội, Đảng
cộng sản Việt Nam xác định cơng nghiệp
97


THỰC TRẠNG VÀ M T SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN THÚC ĐẨY CÔNG TÁC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI…

trong việc xây dựng nông thôn mới ở các
tỉnh ngoại thành trên cả nước và điều đó
ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình công
nghiệp hóa nông thôn ở Việt Nam. Mục
đích của bài viết này nhằm phân tích thực
trạng xây dựng nông thôn mới ở huyện Củ
Chi, trên cơ sở đó sẽ gợi ý một số giải pháp
mang tính chất tham khảo nhằm thúc đẩy
tiến trình xây dựng nông thôn mới ở huyện

Củ Chi nói riêng và công nghiệp hóa nông
thôn ở Việt Nam nói chung đi đến thành
công, góp phần phát triển kinh tế, nâng cao
đời sống cho người dân.
2. Thực trạng xây dựng nông thôn
mới ở huyện Củ Chi
2.1. Một số quan điểm của Đảng và
Chính phủ về xây dựng nông thôn mới
Nông thôn là nơi sinh sống của một bộ
phận dân cư chủ yếu làm việc trong lĩnh vực
nông nghiệp. Nước ta hiện nay vẫn là một
nước nông nghiệp với hơn 70% dân cư đang
sống ở nông thôn. Phát triển nông nghiệp
nông thôn đã, đang và sẽ còn là mối quan
tâm hàng đầu, có vai trò quyết định đối với
việc ổn định kinh tế - xã hội đất nước.
Bước vào thời kỳ CNH, HĐH đất
nước, Đảng Cộng sản Việt Nam đã có
nhiều Chỉ thị, Nghị quyết về phát triển
nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới,
nâng cao đời sống của người nông dân.
Tiêu biểu như Nghị quyết Hội nghị Trung
ương lần thứ V, khóa VII (1993) về phát
triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông
thôn “Đặt sự phát triển nông nghiệp và
kinh tế nông thôn theo hướng dẫn sản xuất
hàng hóa trong quá trình công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước, coi đó là nhiệm vụ
chiến lược có tầm quan trọng hàng đầu”1;
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ

IX với tinh thần “Phải tăng cường sự chỉ
đạo và huy động các nguồn lực cần thiết để
đẩy nhanh công nghiệp hóa, hiện đại hóa

Định hướng chiến lược này bắt nguồn từ
nhận thức thực tiễn của Việt Nam - xuất
phát từ một quốc gia nông nghiệp với nông
dân chiếm đại bộ phận dân số cả nước, do
đó sứ mệnh lịch sử của quá trình công
nghiệp hóa là cải biến nền kinh tế nông
nghiệp, nông thôn lạc hậu cổ truyền, xây
dựng nông thôn mới.
Củ Chi là một huyện ngoại thành của
Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM). Củ
Chi được biết đến với tên gọi “Quê hương
địa đạo”, “Đất thép thành đồng” trong hai
cuộc kháng chiến cứu nước của dân tộc. Từ
một “Vùng đất trắng” bị tàn phá trong chiến
tranh, sau hơn 40 năm miền Nam hoàn toàn
giải phóng, “Quê hương địa đạo” Củ Chi đã
hoàn toàn “thay da đổi thịt”. Từ một nền
kinh tế thuần nông lạc hậu, hiện nay Củ chi
đã có nền kinh tế công - nông - thương mại
- dịch vụ. Có thể nói, quá trình xây dựng
nông thôn mới ở Củ Chi đã đạt được nhiều
thành tựu khá toàn diện. Kết cấu hạ tầng
kinh tế - xã hội cơ bản bảo đảm, tạo sự
thuận lợi trong giao lưu buôn bán và phát
triển sản xuất; kinh tế nông thôn chuyển
dịch theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp,

dịch vụ, ngành nghề. Những thành tựu đó
đã góp phần thay đổi toàn diện bộ m t nông
thôn, tạo cơ sở vững chắc để huyện tiếp tục
nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của
nhân dân. Tuy nhiên, quá trình thực hiện
vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc cần
phải tiếp tục khắc phục. Đó là, trong sản
xuất tuy đã hình thành được các mô hình
sản xuất có hiệu quả nhưng quy mô còn
nhỏ, chưa phát triển các trang trại lớn và sự
lan tỏa của các mô hình vẫn còn chậm.
Việc thực hiện các tiêu chí về thu nhập,
phát triển sản xuất, đầu tư cơ sở hạ tầng,
công tác huy động nguồn lực để đầu tư
chưa đạt được hiệu quả cao,… Hiện trạng
trên cũng phản ánh những khó khăn chung
98


NGUYỄN MINH

quản lý dân chủ5.
Bên cạnh đó, ngày 28/10/2008, Chính
phủ cũng đã ra Nghị quyết số 24/2008/NQCP ban hành một chương trình hành động
của Chính phủ về xây dựng nông nghiệp,
nông dân và nông thôn, thống nhất nhận
thức, hành động về nông nghiệp, nông dân,
nông thôn và Chương trình mục tiêu Quốc
gia về xây dựng nông thôn mới. Chương
trình xây dựng nông thôn mới có ý nghĩa

rất lớn cả về kinh tế - chính trị - xã hội vì
nó mang lại lợi ích thiết thân cho cư dân
nông thôn (chiếm khoảng 70% dân số cả
nước), thông qua đó, chương trình sẽ điều
hòa lợi ích, thành quả công cuộc đổi mới
cho người dân khu vực nông thôn. Ngày
16/4/2009, Chính phủ cũng đã ban hành Bộ
tiêu chí quốc gia về nông thôn mới theo
Quyết định số 491/QĐ-TTg của Thủ tướng
Chính phủ gồm 19 tiêu chí, trong đó huyện
nông thôn mới là huyện có 75% số xã đạt
danh hiệu.
Trong quá trình thực hiện Chương
trình, các địa phương điều chỉnh một số nội
dung của các tiêu chí đối với từng vùng
cho phù hợp với điều kiện từng địa
phương. Riêng đối với vùng nông thôn
TP.HCM còn có 5 tiêu chí được điều chỉnh
theo vùng ven đô thị đ c biệt, đó là tiêu chí
về thủy lợi, trường học, thu nhập, hộ nghèo
và giáo dục.
Thực hiện đường lối của Đảng, trong
thời gian qua, phong trào xây dựng nông
thôn mới đã diễn ra sôi nổi ở khắp các địa
phương trên cả nước, thu hút sự tham gia
của cả cộng đồng, phát huy được sức mạnh
của cả xã hội. Quá trình xây dựng nông
thôn mới đã đạt được thành tựu khá toàn
diện, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội cơ bản
đảm bảo, tạo sự thuận lợi trong giao lưu

buôn bán và phát triển sản xuất. Kinh tế
nông thôn chuyển dịch theo hướng tăng

nông nghiệp, nông thôn; tiếp tục phát triển
và đưa nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư
nghiệp lên một trình độ mới bằng việc ứng
dụng tiến bộ khoa học công nghệ, nhất là
công nghệ sinh học; đổi mới cơ cấu cây
trồng, vật nuôi, tăng giá trị thu được trên
một diện tích; Quy hoạch và sử dụng đất
hợp lý; đẩy mạnh thủy lợi hóa, cơ giới hóa,
điện khí hóa, giải quyết tốt vấn đề tiêu thụ
nông sản hàng hóa. Phát triển kết cấu hạ
tầng, công nghiệp dịch vụ, chuyển dịch cơ
cấu lao động, tạo nhiều việc làm mới và
cải thiện đời sống nhân dân và dân cư
trong nông thôn”2. Nghị quyết Đại hội Đại
biểu toàn quốc lần thứ X (2006) về xây
dựng nông thôn mới: “Xây dựng nông thôn
mới ngày càng giàu đẹp, dân chủ, công
bằng, văn minh, có cơ cấu kinh tế hợp lý,
quan hệ sản xuất phù hợp, kết cấu hạ tầng
kinh tế - xã hội phát triển ngày càng hiện
đại”3; Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày
5/8/2008 của Ban chấp hành Trung ương
Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn
đã khẳng định nông nghiệp, nông dân,
nông thôn có vai trò to lớn, có vị trí quan
trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước4,… Trong các chủ

trương của Đảng về phát triển nông nghiệp,
xây dựng nông thôn, có thể nói Nghị quyết
số 26-NQ/TW được xem là Nghị quyết
trực tiếp và toàn diện nhất về phát triển
nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới.
Theo Nghị quyết số 26-NQ/TW, mô hình
nông thôn mới theo có thể khái quát theo 5
nội dung cơ bản sau: Thứ nhất, đó là làng,
xã văn minh, sạch đẹp, hạ tầng hiện
đại; Thứ hai, sản xuất phải phát triển bền
vững theo hướng kinh tế hàng hóa; Thứ
ba, đời sống vật chất và tinh thần của nông
dân, nông thôn ngày càng nâng cao; Thứ
tư, bản sắc văn hóa dân tộc được giữ
gìn; Thứ năm, xã hội nông thôn an ninh tốt,
99


THỰC TRẠNG VÀ M T SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN THÚC ĐẨY CÔNG TÁC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI…

triển, huyện Củ Chi đã có những biến đổi
sâu sắc trên nhiều lĩnh vực với sự chuyển
dịch trong cơ cấu kinh tế theo hướng tăng
nhanh về công nghiệp và dịch vụ. Cơ cấu
nông nghiệp có sự chuyển đổi theo hướng
cây, con có giá trị kinh tế cao. Sự chuyển
dịch lao động từ nông nghiệp sang khu vực
công nghiệp đã kích thích cơ giới hóa phát
triển. Kinh tế vườn, chăn nuôi bò sữa được
chú trọng, dần hình thành những khu dân cư

đô thị hóa và các khu công nghiệp tập trung.
Qua thống kê cho thấy huyện Củ Chi đang
thực hiện hiệu quả việc chuyển dịch cơ cấu
kinh tế, theo đó tỷ trọng ngành công nghiệp
ngày càng tăng, giá trị sản xuất công nghiệp
cũng không ngừng gia tăng. Cơ cấu kinh tế
trên địa bàn Huyện có sự chuyển biến tích
cực theo hướng tăng nhanh tỷ trọng ngành
công nghiệp và dịch vụ. Mức tăng trưởng
kinh tế bình quân giai đoạn 2005-2010 là
20,26%, trong đó công nghiệp tăng bình
quân 20,91%, chiếm tỷ trọng 70,27%;
thương mại - dịch vụ tăng 27,34%, chiếm tỷ
trọng 18,86% và nông nghiệp tăng 9,41%,
chiếm tỷ trọng 10,87%6.

công nghiệp, dịch vụ, ngành nghề, đã xuất
hiện nhiều mô hình kinh tế có hiệu quả gắn
với xây dựng nông thôn mới, nâng cao thu
nhập và đời sống vật chất tinh thần cho
người dân.
2.2. Thực trạng xây dựng nông thôn
mới ở huyện Củ Chi
Nhận thức được tầm quan trọng của
nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong sự
nghiệp xây dựng và phát triển đất nước,
đồng thời thực hiện theo chỉ đạo của Thành
ủy, y ban nhân dân TP. Hồ Chí Minh
(UBND TP.HCM), Đảng bộ huyện Củ Chi
đã chỉ đạo chính quyền bắt tay vào công

cuộc phát triển kinh tế - xã hội đ c biệt là
thực hiện công cuộc công nghiệp hóa, hiện
đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Chính vì
vậy, sau những quyết sách hợp lý để xây
dựng và phát triển nông thôn đã đưa nông
nghiệp, nông thôn huyện Củ Chi có những
bước khởi sắc, đời sống nhân dân được
nâng cao, diện mạo các xã ngày càng thay
đổi lớn.
Về kinh tế
Sau 30 năm đổi mới xây dựng và phát

Tình hình chuyển dịch cơ cấu kinh tế huyện Củ Chi qua các giai đoạn
Đơn vị (%)

Lĩnh vực

Giai đoạn
1991 - 1995

Giai đoạn
1996 - 2000

Giai đoạn
2001 - 2005

Giai đoạn
2006 - 2010

Nông nghiệp

61,24

41,66

27,22

12,05

Công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp

35,20

53,48

67,18

80,94

Thương mại, dịch vụ

3,56

4,86

5,6

7.01

Nguồn: Báo cáo chính trị của Đảng bộ huyện Củ Chi nhiệm kỳ VI, VII, VIII, IX.

2010 đạt 14,75%/năm7. Trong nông
nghiệp, kết quả nổi bật là từ chỗ nông
nghiệp truyền thống chủ yếu dựa vào cây
lúa, đến nay huyện Củ Chi còn chú trọng
phát triển sản xuất và kinh doanh các loại

Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm
(GDP) trên địa bàn huyện giai đoạn 19911995 bình quân 11,3%/ năm, giai đoạn
1996-2000 đạt 8,3%/năm; giai đoạn 20012005 đạt 11,96%/năm; giai đoạn 2005100


NGUYỄN MINH

cây con có giá trị kinh tế cao như rau màu,
hoa lan, cây kiểng, vười cây ăn trái, đồng
thời thiết lập mô hình chăn nuôi có giá trị
kinh tế cao như chăn nuôi bò sữa, cá
cảnh,… Hiệu quả trong mô hình nông
nghiệp đã thúc đẩy sự gia tăng giá trị sản
xuất trong các ngành trồng trọt và chăn
nuôi. Trong đó giá trị sản xuất và kinh
doanh hoa lan và rau màu rất cao, có những
hộ thu nhập hoa lan đạt từ 800 triệu đến 1
tỷ đồng/ha/năm, hoa màu đạt 400 triệu
ha/năm. Bên cạnh đó, hiện nay Củ Chi có
tổng đàn bò sữa lớn nhất TP.HCM, chiếm
27% bò sữa cả nước, năng suất bình quân
đạt hơn 500 tấn sữa mỗi ngày, chiếm 29%
sản lượng sữa bò cả nước8. Sản phẩm làm

ra được tiêu thụ mạnh mẽ nhờ vào hệ thống
bao tiêu tại hệ thống siêu thị Coopmart,
công ty sữa Vinamilk, các hợp tác xã dành
cho nông nghiệp,... Ngoài ra, các nghề tiểu
thủ công truyền thống như làm bánh tráng,
đan lát, điêu khắc,… cũng phát triển mạnh,
tạo được khối lượng sản phẩm hàng hóa
lớn phục vụ cho tiêu dùng nội địa và xuất
khẩu.
Thực hiện chỉ đạo của thành phố về
công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp,
nông thôn, huyện Củ Chi đã củng cố, tổ
chức lại sản xuất, tăng cường đầu tư cơ sở
vật chất kỹ thuật, nâng cao năng lực sản
xuất, đ c biệt là phát triển ngành tiểu thủ
công nghiệp khu vực nông thôn, gắn liền
với công nghiệp chế biến nông sản góp
phần thúc đẩy sản xuất nông nghiệp và giải
quyết việc làm cho nông dân. Hiện nay,
trên địa bàn huyện có 2.029 doanh nghiệp
đang hoạt động sản xuất kinh doanh, trong
đó có 67 doanh nghiệp 100% vốn nước
ngoài, thu hút trên 43.959 lao động của địa
phương và một phần lao động nhập cư9.
Dưới sự phát triển và khá tập trung các cơ
sở sản xuất công nghiệp đã hình thành các

cụm, khu công nghiệp tập trung như khu
công nghiệp Tây Bắc thị trấn Củ Chi (200
ha); khu công nghiệp Tân Quy (150-200

ha); khu công nghiệp Tân Phú Trung (300500 ha); cụm công nghiệp cơ khí Ôto (99
ha), cụm công nghiệp Phạm Văn Cội (75
ha); cụm công nghiệp Bàu Trăn (95 ha)10;
các làng nghề truyền thống như làng nghề
bánh tráng Phú Hòa Đông, làng nghề đan
lát xã Thái Mỹ, làng nghề đan đệm Tân
Thạnh Tây, làng nghề rổ rá Mũi Lớn,…Với
những cơ chế đúng dắn, phù hợp của Đảng
bộ và chính quyền huyện Củ Chi đã giúp
cho rất nhiều làng nghề truyền thống được
khôi phục, góp phần quan trọng vào sự
chuyển dịch cơ cấu, đổi mới nông thôn,
từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh
thần cho người dân nơi đây.
Đồng thời sự phát triển của các ngành
công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp có tác
động tới sự phát triển của các ngành dịch
vụ như du lịch, thương mại, thông tin liên
lạc, giao thông vận tải,… góp phần vào
việc tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng nông
thôn, nông nghiệp của huyện. Tính đến
năm 2015, Củ Chi đã có trên 200 km
đường liên xã đạt chuẩn hơn 200 trục
đường liên ấp, 80 km đường trong ngõ
xóm và 145 km đường giao thông nội
đồng. Hệ thống cơ sở hạ tầng phục vụ dân
sinh xã hội khác như điện, nước đều được
đầu tư mạnh mẽ. Hiện nay, huyện Củ Chi
đạt 100% hộ dân trên địa bàn được sử dụng
mạng lưới điện trung và hạ thế, 100 bồn

cấp nước sạch tại các xã, đồng thời xây
mới và cải tạo nhiều trạm cấp nước. Kết
quả đầu tư hạ tầng kỹ thuật đã tập trung
phát triển mạng lưới giao thông, thủy lợi
phục vụ yêu cầu chuyển đổi cơ cấu kinh tế
nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới
của huyện; xây dựng nhà bia tưởng niệm
anh hùng liệt sĩ ở các xã, thị trấn, thực hiện
101


THỰC TRẠNG VÀ M T SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN THÚC ĐẨY CÔNG TÁC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI…

năm 2008. Hiện nay theo tiêu chí mới của
Thành phố, hộ nghèo có thu nhập dưới 12
triệu đồng/người/năm, huyện Củ Chi chỉ
còn 22.266 hộ chiếm tỷ lệ 23,53%12.
Bên cạnh đó, công tác giáo dục và đào
tạo có sự chuyển biến tích cực, chất lượng
dạy và học từng bước được nâng lên. Tỷ lệ
huy động học sinh 5 tuổi ra lớp mẫu giáo,
số học sinh nhập học đúng độ tuổi bậc tiểu
học, trung học cơ sở đạt 100% và trung học
phổ thông là 98,69%. Hiệu suất đào tạo bậc
tiểu học đạt 98,69%, trung học cơ sở
77,6% và bậc trung học phổ thông
59,52%13. Hàng năm có từ 14,12% đến
20% học sinh thi đậu vào các trường Đại
học, Cao Đẳng; 100% đội ngũ cán bộ quản
lý và giáo viên trực tiếp đứng lớp được

chuẩn hóa, có 40/100 trường học được
công nhận đạt chuẩn quốc gia14. Huyện đã
hoàn thành chỉ tiêu phổ cập giáo dục bậc
trung học trong năm 2008 và có 21/21 xã thị trấn có trung tâm học tập cộng đồng
duy trì được hoạt động thường xuyên.
Ngoài ra, công tác chăm sóc sức khỏe
nhân dân cũng có nhiều tiến bộ. Từ năm
2007, Trung tâm y tế Củ Chi được nâng
cấp thành Bệnh viện Đa khoa khu vực Củ
Chi với quy mô 1.000 giường. Huyện đã
tiến hành lập thủ tục cho việc đầu tư nâng
cấp sửa chữa bệnh viện Huyện Củ Chi
(bệnh viện An Nhơn Tây cũ), tăng cường
củng cố tuyến y tế cơ sở đảm bảo thực hiện
tốt việc sơ cấp cứu ban đầu, tổ chức khám,
điều trị bệnh cho nhân dân, góp phần giảm
tải cho bệnh viện huyện và tuyến trên đồng
thời triển khai thực hiện tốt công tác vệ
sinh phòng bệnh và các chương trình y tế
quốc gia. Xây dựng 10 trạm y tế đạt chuẩn
quốc gia về cơ sở vật chất (Phạm Văn Cội,
Phước Hiệp, Thái Mỹ, Bình Mỹ, Trung
Lập Hạ, Trung Lập Thượng, Phước Thạnh,
An Phú, Phú Hòa Đông và Thị trấn Củ

chương trình đèn chiếu sáng dân lập, xây
dựng trường học, trạm y tế đạt chuẩn quốc
gia về cơ sở vật chất và hoàn thành việc
xây dựng trụ sở làm việc của y ban Nhân
dân huyện và 21 xã, thị trấn.

Nhìn chung, quá trình xây dựng và
phát triển kinh tế của huyện Củ Chi đã đạt
những thành tựu nhất định, tuy nhiên cũng
còn những m t hạn chế như chưa định hình
được các ngành công nghiệp mũi nhọn như
chế biến thực phẩm, cơ khí công nghệ cao,
hóa dược,... Các ngành kinh tế của huyện
tăng trưởng nhưng chưa vững chắc, chưa
khai thác đầy đủ thế mạnh về đất đai, lao
động của huyện; tỷ trọng ngành dịch vụ
chưa tương xứng với tiềm năng, yêu cầu
phát triển. Các khu, cụm công nghiệp được
quy hoạch nhưng triển khai thực hiện quy
hoạch còn chậm, vệ sinh môi trường còn
nhiều doanh nghiệp vi phạm, việc nhân
rộng các mô hình chuyển đổi từ đất canh
tác lúa năng suất thấp, kém hiệu quả sang
cây trồng khác có giá trị và hiệu quả kinh
tế cao chưa kịp thời.
Về văn hóa - xã hội - môi trường
Một trong những tiêu chí quan trọng
của chương trình xây dựng nông thôn mới
là mức thu nhập và giảm tỷ lệ hộ nghèo.
Với chính sách đầu tư đúng vào các lĩnh
vực sản xuất, đời sống của nhân dân huyện
Củ Chi không ngừng được cải thiện và
nâng cao. Đến nay, thu nhập bình quân đầu
người của các hộ dân trên địa bàn huyện có
nhiều khởi sắc, GDP bình quân đầu người
từ 325USD (năm 1995) tăng lên 1000USD

(năm 2015). Bên cạnh đó, để giảm tỷ lệ hộ
nghèo, huyện cũng đã tích cực đào tạo và
giải quyết việc làm cho hàng ngàn lượt
người, trong đó số hộ nghèo được giải
quyết việc làm hơn 11.000 lượt người11.
Huyện cũng đã hoàn thành sớm chương
trình xóa đói giảm nghèo giai đoạn 2 vào
102


NGUYỄN MINH

Chi). Tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y
tế chiếm số lượng khá lớn với hơn 75%
dân số trên địa bàn huyện, đồng thời hỗ trợ
chi phí cho các hộ nghèo và hộ cận nghèo.
Bên cạnh đó, các hoạt động văn hóa
thông tin - thể dục thể thao và phong trào
toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn
hóa ở khu dân cư ngày càng phát triển theo
hướng nâng cao về chất lượng. Đến nay đã
có 150/178 ấp, khu phố được công nhận
đạt chuẩn văn hóa đạt tỷ lệ 84,27%. Công
tác thông tin, tuyên truyền, cổ động đã phát
huy hiệu quả, góp phần đưa chủ trương,
nghị quyết của Đảng và chính sách pháp
luật của Nhà nước đi vào cuộc sống; đồng
thời tuyên dương các gương điển hình
người tốt việc tốt đồng thời phê phán
những m t tiêu cực, lạc hậu và các tệ nạn

xã hội, góp phần định hướng cho việc xây
dựng môi trường xã hội nông thôn văn
minh, lành mạnh. Phong trào văn hóa, văn
nghệ, duy trì và phát huy được loại hình
đờn ca tài tử, thể dục thể thao phát triển
khá sâu rộng, với trên 22% số dân (71.856
người) tham gia phong trào luyện tập
thường xuyên, trong đó khu vực trường
học đạt 98%15.
Một vấn đề khác cũng rất được quan
tâm là bảo vệ môi trường. Huyện đã thành
lập công ty công ích thu gom rác thải đến
tận các hộ dân. Hàng tháng, chính quyền
và nhân dân đều tổ chức phát động phong
trào toàn dân tham gia vệ sinh nhà ở, vườn
tược và các công trình công cộng. M t
khác khuyến khích xây dựng các hầm
biogas để lấy khí đốt ở các hộ chăn nuôi.
Với sự quan tâm của Đảng bộ và chính
quyền địa phương nên đời sống vật chất và
tinh thần của người dân Củ Chi đang ngày
càng được cải thiện. Tuy nhiên, sự cải
thiện đó vẫn còn chậm so với yêu cầu đ t
ra. Cụ thể như: công tác phổ cập giáo dục

nhiều xã còn khó khăn, tỉ lệ tăng dân số tự
nhiên còn cao (1,65%), trong đó tỷ lệ sinh
con thứ ba chiếm 4,89%, số trẻ em suy
dinh dưỡng còn chiếm tỷ lệ 5%, một số tệ
nạn xã hội chưa được chuyển biến r nét.

Cuộc vận động thực hiện nếp sống văn
minh đô thị chưa thật sự đi vào chiều sâu
nhất là trong việc cưới, việc tang, lễ hội,
chất lượng hiệu quả hoạt động của ấp, khu
phố văn hóa một số nơi còn hạn chế.
Với những thành tựu đạt được, Củ Chi
đã chính thức trở thành địa phương dầu
tiên trong cả nước trở thành huyện nông
thôn mới với toàn bộ 20/20 xã được công
nhận xã nông thôn mới. Thành tựu ấy là
sức bật và động lực quan trọng để chính
quyền và nhân dân Củ Chi tiếp tục thực
hiện thành công và giữ vững danh hiệu
nông thôn mới. Tuy nhiên cùng với những
thành tựu đạt được, hiện nay, huyện Củ
Chi cũng đang phải đối m t nhiều thử
thách lớn khi bước vào những năm đầu thế
kỷ XXI như tốc độ tăng trưởng kinh tế
hàng năm chưa thật vững chắc, cơ sở hạ
tầng phục vụ cho yêu cầu phát triển nông
nghiệp nông thôn còn yếu kém, các loại
hình kinh tế phát triển chưa tương xứng với
tiềm năng thế mạnh của huyện; lĩnh vực
văn hóa - xã hội còn nhiều vấn đề bức xúc,
trình độ học vấn và chuyên môn nghiệp vụ
của lực lượng lao động còn thấp nên vấn đề
giải quyết việc làm còn nhiều khó khăn,
các tụ điểm sinh hoạt văn hóa còn hạn chế,
công tác đấu tranh phòng chống các loại tệ
nạn xã hội ở nông thôn chưa đạt kết quả

cao,... Nguyên nhân chính của hạn chế trên
phần lớn do xuất phát điểm của đa số các
xã còn thấp, trong khi nguồn lực của cả
Nhà nước, người dân và doanh nghiệp còn
hạn chế, việc huy động nguồn lực cho xây
dựng nông thôn mới g p nhiều khó khăn.
Bên cạnh đó, trong thực tế nhận thức của
103


THỰC TRẠNG VÀ M T SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN THÚC ĐẨY CÔNG TÁC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI…

một bộ phận cán bộ và nhân dân về xây
dựng nông thôn mới còn hạn chế, vẫn còn
có tư tưởng thụ động, trông đợi vào sự hỗ
trợ của Nhà nước, của Thành phố. Sự lãnh
đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy, chính
quyền thiếu sâu sát, quyết liệt. Đồng thời,
tiêu chí, cơ chế chính sách có một số điểm
chưa phù hợp; chính sách khuyến khích
doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp,
nông thôn chậm phát huy hiệu quả như
mong đợi.
3. Một số giải pháp nhằm thúc đẩy
công tác xây dựng nông thôn mới
ở huyện Củ Chi trong bối cảnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa
Để tiếp tục thực hiện thành công mục
tiêu xây dựng nông thôn mới và công
nghiệp hóa nông thôn ở huyện Củ Chi nói

riêng và cả nước nói chung, góp phần xây
dựng thành công sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước, cần giải quyết
đồng bộ các vấn đề sau đây:
- Tiếp tục đẩy mạnh sự chuyển dịch cơ
cấu kinh tế theo hướng tăng nhanh tỷ trọng
ngành công nghiệp và thương mại dịch vụ.
Đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ
yêu cầu chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cơ cấu
nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.
Thúc đẩy nhanh việc chuyển giao tiến
bộ kỹ thuật và công nghệ trong sản xuất
nông nghiệp, lựa chọn các giống tốt có
năng suất, chất lượng, hiệu quả kinh tế cao;
khai thác có hiệu quả tiềm năng đất đai, lao
động và cơ sở hạ tầng kỹ thuật hiện có;
thực hiện tốt việc cơ giới hóa trong sản
xuất nông nghiệp, chương trình khuyến
nông và phát triển mạng lưới dịch vụ thú y
ở cơ sở; chú trọng việc xây dựng thương
hiệu, quảng bá sản phẩm nông nghiệp, xây
dựng và nhân rộng các mô hình điểm sản
xuất có hiệu quả. Đồng thời, quan tâm phát
triển các loại hình kinh tế hợp tác, tiếp tục

củng cố nâng cao hiệu quả hoạt động của
các hợp tác xã, đ c biệt là đối với hợp tác
xã nông nghiệp, xây dựng các mô hình liên
doanh, liên kết giữa các doanh nghiệp,
trang trại với hộ nông dân theo hướng đầu

tư khép kín, để hình thành những mô hình
kinh tế hợp tác và hợp tác xã kiểu mới hoạt
động có hiệu quả kinh tế cao. Đ c biệt,
trong sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công
nghiệp chú trọng phát triển các ngành nghề
truyền thống để phát huy tiềm năng lao
động, tay nghề và nguyên vật liệu địa
phương nhất là nghề đan lát, bánh tráng
xuất khẩu, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho
các thành phần kinh tế đầu tư vào các khu,
cụm công nghiệp.
Thực hiện có hiệu quả việc cải cách
hành chính để thu hút vốn đầu tư trong
nước và nước ngoài nhằm phát huy các
nguồn lực tự nhiên kinh tế, xã hội của
huyện; đ c biệt là phát huy hiệu quả các
khu công nghiệp Tân Phú Trung, Tân Quy
và khu vực Tây Bắc thị trấn Củ Chi nhằm
góp phần giải quyết việc làm, ổn định và
tăng thêm thu nhập cho người dân. Tập
trung các nguồn lực nhằm phát huy có hiệu
quả thế mạnh trong các ngành kinh tế của
huyện, đ c biệt là kinh tế nông nghiệp công
nghệ cao, là nơi cung cấp con giống, cây
trồng chất lượng cao, là nơi tập huấn và
chuyển giao các kỹ thuật sản xuất nông
nghiệp sạch, hiện đại của vùng; mở rộng
diện tích khu vực trồng cây ăn trái ở các xã
Trung An, Phú Mỹ Hưng, Hòa Phú, Bình
Mỹ, Phú Hòa Đông, An Phú,... nhằm phát

triển du lịch sinh thái vườn, kết hợp với các
ngành nghề thủ công truyền thống của
huyện nhằm giải quyết việc làm, nâng cao
thu nhập, cải thiện đời sống vật chất, tinh
thần của người dân, hướng đến xây dựng
mô hình phát triển kinh tế bền vững trên
địa bàn huyện.
104


NGUYỄN MINH

- Nâng cao chất lượng hiệu quả các
hoạt động trong lĩnh vực văn hóa xã hội.
Tập trung rà soát lại, đánh giá thực
chất số lượng các hộ nghèo, cận nghèo theo
tiêu chí mới của thành phố; đồng thời quản
lý tốt nguồn vốn tính dụng hỗ trợ từ
chương trình giảm nghèo trên địa bàn
huyện, tạo điều kiện để hộ nghèo tiếp cận
nguồn vốn để chuyển đổi cơ cấu cây trồng,
thoát nghèo bền vững bằng các chương
trình vượt khó vươn lên làm giàu bằng
những vật nuôi và cây trồng như: rau an
toàn, trồng ghép mai, tạo dáng cây kiểng,
bonsai, chăn nuôi bò sữa, trồng hoa lan,
cây kiểng,… Tổ chức phối hợp lồng ghép
có hiệu quả chương trình giảm nghèo, tăng
hộ khá với chương trình xây dựng xã nông
thôn mới và có kế hoạch, chương trình

hành động cụ thể, khẩn trương triển khai
thực hiện để đạt được mục tiêu đã đề ra.
Tiếp tục phát huy vai trò của các tổ
chức đoàn thể chính trị xã hội như: Hội
Cựu Chiến Binh, Hội Liên hiệp Phụ nữ,
Hội Nông dân, Đoàn thanh niên nhằm tạo
mọi điều kiện, huy động mọi tiềm lực trong
hội viên, đoàn viên để chăm lo bằng các
phong trào như: “lziên kết vốn”, “Giúp
nhau làm kinh tế gia đình”; phối hợp tổ
chức nhiều lớp tập huấn kỹ thuật trồng trọt,
chăn nuôi, phân công cán bộ theo dõi, nhắc
nhở giúp đỡ người dân làm ăn có hiệu quả.
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tư vấn
học nghề cho người lao động nhằm giúp
thay đổi nhận thức, nâng cao tay nghề, đưa
khoa học kỹ thuật vào thực tiễn chăn nuôi,
trồng trọt, giúp tăng thu nhập ổn định. Tổ
chức điều tra, khảo sát nhu cầu học nghề
của lao động và nhu cầu sử dụng lao động
qua đào tạo nghề của các doanh nghiệp và
cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn
huyện; đồng thời, thực hiện các chính sách
ưu đãi cho việc đào tạo nghề như hỗ trợ

miễn giảm học phí, tạo việc làm sau đào
tạo,...
Chính quyền các cấp cần đẩy mạnh
phát triển phong trào văn hóa, văn nghệ sâu
rộng trong nhân dân, nhất là loại hình nghệ

thuật mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.
Ngoài ra, cần có những chính sách đầu tư
xây dựng nhà văn hóa các cụm kinh tế - kỹ
thuật, đồng thời có kế hoạch đào tạo đội
ngũ cán bộ quản lý, cán bộ phong trào,
nâng cao chất lượng hiệu quả hoạt động
của nhà văn hóa. Gắn việc xây dựng xã, thị
trấn văn hóa với việc giữ gìn và phát huy
các giá trị đạo đức truyền thống mang đậm
bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tích cực
đẩy mạnh công tác đấu tranh phòng chống
các loại tệ nạn xã hội, tuyên truyền vận
động nâng cao ý thức trách nhiệm của mỗi
cá nhân và gia đình trong việc thực hiện
nếp sống văn minh, gia đình văn hóa.
Bên cạnh đó, Đảng bộ huyện và chính
quyền địa phương cần chú trọng đến việc
giáo dục toàn diện cho học sinh về trí lực,
thể lực và đ c biệt là giáo dục đạo đức,
nhân cách. Định hướng và phân luồng học
sinh từ trung học cơ sở, đẩy mạnh việc đào
tạo nghề cho người lao động đáp ứng yêu
cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhu cầu
tuyển dụng của nhà doanh nghiệp và xuất
khẩu lao động. Tuyên truyền, giáo dục
nâng cao ý thức trách nhiệm của gia đình
trong việc quản lý giáo dục học sinh, xây
dựng mối quan hệ gắn bó giữa nhà trường,
gia đình và xã hội để kịp thời có biện pháp
kéo giảm tỷ lệ học sinh yếu kém, lưu ban.

Tăng cường củng cố hội khuyến học từ
huyện đến xã, xây dựng góc truyền thống,
kịp thời nêu gương gia đình hiếu học, gia
đình thành đạt tiêu biểu, phát huy hiệu quả
hoạt động của các trung tâm học tập cộng
đồng, xây dựng xã hội học tập góp phần
nâng cao dân trí.
105


THỰC TRẠNG VÀ M T SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN THÚC ĐẨY CÔNG TÁC XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI…

hóa của Việt Nam đã, đang và sẽ tác động
mạnh đến quá trình xây dựng và phát triển
nông thôn mới của huyện Củ Chi nói riêng
và nông thôn Việt Nam nói chung. Thành
quả của sự nghiệp đó lớn hay nhỏ, ý nghĩa
tồn tại của một xã hội mới có toàn vẹn hay
không, trước hết phụ thuộc vào bản lĩnh
của những người trong cuộc. Thực tiễn
cũng cho thấy, những xã hội tiến bộ bao
giờ cũng chú ý tới việc thu hẹp khoảng
cách sự phát triển giữa thành thị và nông
thôn, phát triển lực lượng sản xuất, quan hệ
sản xuất và quan hệ xã hội, cải thiện điều
kiện sinh hoạt ở nông thôn, làm cho thành
thị và nông thôn xích lại gần nhau. Chính
vì vậy, để thực hiện thành công cần phải
tiến hành đồng bộ và triệt để các giải pháp
nêu trên nhằm xây dựng huyện Củ Chi

ngày càng giàu, đẹp, văn minh, hiện đại,
nông thôn Việt Nam trở nên tiên tiến hiện
đại nhưng vẫn mang đậm bản sắc văn hóa
và nét đẹp truyền thống./.

Công tác y tế cần được chú trọng việc
nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động;
nâng cao chất lượng dân số và chất lượng
các loại hình dịch vụ nhất là chăm sóc sức
khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình.
Thực hiện tốt công tác phòng chống dịch
bệnh và tăng cường việc kiểm tra vệ sinh
an toàn thực phẩm trên địa bàn huyện.
Quan tâm đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ
chuyên môn với việc nâng cao y đức của
đội ngũ y bác sỹ.
- Tăng cường kiểm tra, giám sát
môi trường ở các khu công nghiệp, cụm
công nghiệp
Để bảo vệ môi trường, cần xử lý
nghiêm các đơn vị sai phạm, kiên quyết
không bố trí các cơ sở sản xuất công
nghiệp trong khu dân cư đồng thời thực
hiện việc phê duyệt các đề án bảo vệ môi
trường theo đúng tinh thần Thông tư số
04/2008/TT-BTN-MT của Bộ Tài nguyên Môi trường, nâng cao ý thức của người dân
trong việc giữ gìn môi trường xanh - sạch đẹp. Chính quyền địa phương nên thường
xuyên duy tu, bảo dưỡng, nâng cấp hệ
thống đường giao thông nông thôn và kiên
cố hóa kênh mương nội đồng phục vụ sản

xuất. Đ c biệt thực hiện xã hội hóa việc
đầu tư, nhất là xây dựng các công trình
phúc lợi văn hóa xã hội, phát triển các khu
vui chơi giải trí cho thanh thiếu niên, phát
huy vai trò đóng góp của người dân thông
qua phương châm nhà nước và nhân dân
cùng làm, đồng thời sử dụng có hiệu qủa
các nguồn vốn ngân sách và các thành
phần kinh tế trong việc xây dựng nông
thôn mới. Điều quan trọng là cần nâng cao
ý thức trách nhiệm của cộng đồng dân cư
trong việc tham gia bảo dưỡng, duy tu và
khai thác cơ sở hạ tầng kỹ thuật ở
nông thôn.
Tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại

Chú thích:
1. Đảng Cộng sản Việt Nam (1993), Nghị quyết
Hội nghị Trung ương lần thứ năm (khóa VII),
Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
4. />5. />tStory.aspx?distribution=35998&print=true
6. Bảng thống kê Tỷ trọng ngành nghề các
huyện ngoại thành Thành phố Hồ chí Minh,
Nguyễn Minh Hòa.

7. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng

106


NGUYỄN MINH
bộ huyện Củ Chi nhiệm kỳ VI (1991-1995),
VII (1996-2000), VIII (2001-2005), IX
(2006-2010).

cáo chính trị của nhiệm kỳ VII (1996-2000).
3. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Củ Chi, Báo
cáo chính trị nhiệm kỳ VIII (2001-2005).
4. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Củ Chi, Báo
cáo chính trị nhiệm kỳ IX (2006-2010).
5. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Củ Chi, Báo
cáo chính trị nhiệm kỳ X (2010-2015).
6. Đảng Cộng sản Việt Nam (1993), Nghị quyết
Hội nghị Trung ương lần thứ năm (khóa VII),
Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
7. Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
8. Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
9. Nguyễn Đình Thống (2015), Củ Chi xưa và
nay, Nxb Văn hóa - Văn nghệ, TP.HCM.
10. .
11. />12. />tStory.aspx?distribution=35998&print=true

13. />
8. Nguyễn Đình Thống (2015), Củ Chi xưa và
nay, Nxb Văn hóa-Văn nghệ, Tp.HCM.
9. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng
bộ huyện Củ Chi nhiệm kỳ X (2010-2015)
10. />11. .
12. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng
bộ huyện Củ Chi nhiệm kỳ X (2010-2015)
13. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng
bộ huyện Củ Chi nhiệm kỳ X (2010-2015)
14. Nguyễn Đình Thống, Củ Chi xưa và nay,
Nxb Văn hóa-Văn nghệ, Tp.HCM.
15. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng
bộ huyện Củ Chi nhiệm kỳ X (2010-2015)

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Củ Chi, Báo
cáo chính trị của nhiệm kỳ VI (1991-1995).
2. Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Củ Chi, Báo

Ngày nhận bài: 08/01/2017

Biên tập xong: 15/02/2017

107

Duyệt đăng: 20/02/2017