TUYỆT PHẨM GIẢI NHANH vượt ĐÍCH môn SINH học

Truy cp website www.tailieupro.com nhn thờm nhiu ti liu hn

Thy: Tễ NGUYấN CNG
Thc s Lý lun v Phng phỏp dy hc Sinh hc

/>"Nếu bạn không bắt đầu thì
/>không có điều gì xảy ra cả, nếu
bạn không hành động khác đi
thì không thể hy vọng có một
/>kết quả tốt hơn. Và nếu bạn
không chịu đau đớn thì bạn
/>không thể lột xác đ-ợc" /> /> /> /> />V-ợt đích
/>môn:
/> /> />Sinh học
/>TậP 1: lý THUYếT
(Phiờn bn LT6.4)
/> /> /> /> /> /> /> />Ths.Tô Nguyên C-ơng

Youtube: />Cm n quớ giỏo viờn ó cho ra i nhng ti liu tuyt vi <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn

Thầy: TÔ NGUYÊN CƯƠNG
Thạc sĩ Lý luận và Phương pháp dạy học Sinh học

/> /> /> /> /> /> />Ths. TÔ NGUYÊN CƯƠNG
/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> 9 điểm đầu vào môn Sinh, cao nhất lớp
chuyên Sinh trường THPT Chuyên Thái
Nguyên

 Từng học lớp Cử nhân Chất lượng cao Khoa
Sinh học, Trường Đại học sư phạm Hà Nội

 Tốt nghiệp Cao học Chuyên ngành Lý luận
& phương pháp dạy học Sinh học với điểm đề
tài cao nhất và được đánh giá cao.

 Nghiên cứu sinh chuyên ngành Lý luận &
phương pháp dạy học Sinh học theo quyết định
số 3891/QĐ-ĐHSPHN ngày 9 tháng 10 năm

2012 của Hiệu trưởng Trường Đại học sư

phạm Hà Nội (do bận công việc riêng nên tạm
nghỉ)

 12 năm kinh nghiệm trong dạy học, ôn thi
Đại học, ôn thi học sinh giỏi.

 Có phương pháp dạy học bùng nổ và khả
năng truyền cảm hứng, động lực học tập mạnh
mẽ tới các em học sinh.

Youtube: />Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

/> /> /> /> /> />BẠN CÓ THỂ ỦNG HỘ TÁC GIẢ BẰNG
/>CÁCH ĐĂNG KÝ VÀ THEO DÕI CÁC
/>VIDEO CỦA TÁC GIẢ TRÊN:
/> /> /> />NkbbjEKmAIDLbVJg
/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 1 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />Chúc mừng các em đã cầm trên tay quyển sách Tập 1 – Lý thuyết phiên bản LT6.4

trong Bộ sách “Vượt đích môn Sinh học” này làm cẩm nang học tập môn Sinh học 12 và dùng
để ôn thi kì thi THPT Quốc gia. Với cách tiếp cận bản chất, hình tượng chúng tôi sẽ giúp cho

các em từng bước, từng bước tiếp cận với môn Sinh học một cách dễ dàng và hiệu quả theo
quy luật nhận thức.

Từ khi internet phát triển, thói quen đọc sách, tự học của học sinh đã dần mất dần và từ

đó xuất hiện 2 hiện tượng đáng buồn: Học sinh “nghiện” điện tử và học sinh “nghiện” …
học thêm. “Nghiện” học thêm thực sự rất nguy hiểm, nó làm cho người học mất thời gian, nhu

nhược, thụ động - ì, không có sự sáng tạo, …. Lý do các em “nghiện” học thêm môn Sinh học

chủ yếu là do chương trình, cách tiếp cận của Chương trình và SGK làm cho các vấn đề trở

nên phức tạp và trừu tượng. Kết quả không phù hợp với nhận thức của đa số học sinh và làm

làm các em chán nản, mất tự tin và “bất lực” trong hoạt động tự học. Để quên đi những khó

khăn đó, và để được “làm chủ” mình một số em đã lao vào chơi điện tử, một số khác đến các

lớp học thêm để nghe những lời giảng của thầy làm chỗ dựa tinh thần cho mình. Nhiều em
“nghiện” học thêm đến nỗi ngày gần thi đi học tới 3 đến 4 ca mà không giải quyết được kết

quả học tập, đơn giản chỉ giải quyết mặt tâm lý là không còn phải “lo”, “sợ” khi các bạn đang
đi học thêm còn mình phải ở nhà. Có nhiều em “nghiện” đi học thêm bởi ở đó có thầy cô học
hộ các em. Những lời thầy giảng, giúp các em đỡ phải đọc sách; các bài giải thầy đưa ra các

em đỡ phải giải; thầy hệ thống hóa kiến thức các em đỡ phải làm; những tình huống khó các
em đỡ phải tư duy.

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 2 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

Các em cần lưu ý rằng, mặc dù đi học thêm thấy các thầy cô dạy hay đến mấy nhưng

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />các em về nhà không giành thời gian gấp đôi, gấp ba, thậm chí nhiều lần hơn nữa để củng cố

thì tất cả những điều hay học được cũng trở nên vô nghĩa. Các em có biết Thomas Alva Edison

không? Theo Bách khoa toàn thư mở (Wikipedia), trong một lần tiếp kiến tổng thống Mỹ
Rutherford B. Hayes tại Nhà Trắng, Edison đã làm mọi người kinh ngạc khi trả lời câu hỏi của

tổng thống về việc mình tốt nghiệp kĩ sư ở Mỹ hay tại Châu Âu, ông đưa ra tờ giấy gấp tư

trong đó có dòng nhận xét của thầy hiệu trưởng: "... trò T. Edison, con trai ông, là một trò dốt,
lười và hư. Tốt nhất là nên cho trò ấy đi chăn lợn thì hơn vì chúng tôi thấy rằng trò ấy có học
nữa thì sau này cũng không nên trò trống gì... ". Kết quả ông chỉ được đi học trong 3 tháng.

Nhưng với tinh thần tự học, tự đọc, tự làm không biết mệt mỏi Thomas Edison đã trở thành

một trong những nhà phát minh, thương nhân vĩ đại nhất của thế kỉ 20. Ông có tổng cộng 1907
phát minh được cấp bằng sáng chế và có hơn 10 công ty mang tên ông.

"Thiên tài là một phần trăm cảm hứng, chín mươi chín phần trăm mồ hôi."

– Thomas Alva Edison –

Trên cơ sở đó với lương tâm, trách nhiệm của người thầy, chúng tôi đã quyết định viết tâp

sách này không ngoài mục đích nhằm đơn giản hóa nội dung, làm cho nó trở nên gần gũi, dễ

hiểu. Quan trọng nhất là góp phần giúp các em có kĩ năng tự đọc, tự học mà vẫn thu được kết
quả học tập tốt, không phải tốn tiền, đặc biệt là tốn thời gian, tuổi trẻ để đi … học thêm.

Ngoài những hình chúng tôi tự thiết kế chúng tôi cũng lấy thêm các hình có giá trị trên

mạng internet. Đặc biệt là việc tham khảo quyển sách Biology (Sinh học) nổi tiếng của Neil A.

Campbell và Việt hóa lại. Từ đó đảm bảo Bộ sách được cập nhật, được viết chính xác về mặt
khoa học.

Với kinh nghiệm 12 năm dạy học, ôn thi đại học, học sinh giỏi cũng như sự nghiên cứu

tham khảo cẩn thận các tài liệu Tiếng Anh, SGK, đề thi chúng tôi hứa với các em rằng các em

có thể đạt điểm 9, thậm chí là điểm 10 trong kì thi THPT Quốc gia khi các em tuân thủ những
các yêu cầu, nhiệm vụ mà Bộ sách này đưa ra.

Mặc dù chúng tôi đã cố gắng dày công viết, chỉnh sửa nhưng chắc chắn sẽ không thể

tránh khỏi những thiếu sót, cái nhìn chủ quan. Tuy nhiên với cách nhìn nhận tích cực thì những
vấn đề đó là cơ hội để mỗi chúng ta, đặc biệt là các em học sinh thể
hiện “khả năng miễn dịch” của mình qua việc nêu ra các quan

điểm của mình, trao đổi với bạn bè, thầy cô và chia sẻ với chúng
tôi. Chúng tôi vô cùng mong chờ và trân trọng những đóng đóng
góp của các em học sinh, các bậc phụ huynh và thầy cô giáo để
quyển sách này ngày càng phục vụ tốt hơn nhu cầu tự học của học
sinh.

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 3 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

Mọi ý kiến đóng góp xin mời các em học sinh, các bạn đồng nghiệp, các bậc phụ huynh

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />có thể liên hệ qua một trong các kênh:

 Gửi mail tới địa chỉ

 Truy cập website và để lại tin nhắn trên đó.

 Truy cập facebook: và để lại tin nhắn trên đó.
Đại Từ, ngày 13/01/2016
Tác giả:
Ths. Tô Nguyên Cương

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 4 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />Chúc mừng các bạn đã có trong tay bộ sách “Vượt đích môn Sinh

học” của Ths Tô Nguyên Cương. Đọc tập sách này tôi thực sự bất ngờ,

nó khác hẳn những quyển sách tham khảo dành cho ôn thi THPT Quốc
gia mà tôi được biết. Cách trình bày chuyên nghiệp, lối viết đơn giản,
không rườm rà, giàu hình ảnh cũng như logic của vấn đề đã thực sự

cuốn hút tôi. Rất nhiều nội dung mà trước đây, thậm chí bây giờ học
sinh khi học phải cố gắng tự tưởng tượng nhưng đã được anh cụ thể
hóa, dễ hiểu, sinh động trong tập sách này. Phổ biến tất cả giáo viên,

sách tham khảo đều yêu cầu học sinh học công thức, nhưng anh lại “cấm” học sinh học công
thức. Anh đã hướng dẫn một cách tỉ mỉ, bản chất sinh học của các công thức giúp cho học sinh

vừa nhớ lý thuyết, thông qua đó có thể vận dụng giải các tình huống bài tập một cách dễ dàng.

Quả đúng là công thức trong sinh học rất nhiều nếu chúng ta không tiếp cận bản chất thì thực
sự không thể nắm bắt hết được. Ngoài ra tôi rất thích thú với cách giải bài tập của anh – do dựa
trên bản chất sinh học, không phụ thuộc vào công thức nên cách giải của anh đầy sáng tạo và
linh hoạt. Có thể nói, bộ sách đã:

 Cung cấp đầy đủ, hệ thống kiến thức Sinh học phổ thông một cách bản chất, logic.

 Nội dung được thể hiện phần lớn bằng hình ảnh màu nên giúp học sinh dễ nhớ, dễ hiểu.

 Từng bước giúp học sinh phát triển năng lực sáng tạo, độc lập trong học tập môn Sinh
học.

 Giúp các em học sinh có thể dùng để tự học mà hoàn toàn không cần đi học thêm.
 Là một kênh tham khảo giá trị dành cho các thầy cô giáo dạy bộ môn Sinh học.

Chúng tôi trân trọng giới thiệu tới các em học sinh, các bậc phụ huynh và các thầy cô giáo bộ
sách giá trị “Vượt đích môn Sinh học”, gồm 2 tập - Tập 1: Lý thuyết và Tập 2: Bài tập.

Do tài liệu được tác giả dày công viết và biên soạn nên chúng tôi hy vọng các thầy cô giáo, các
em học sinh sẽ ủng hộ tác giả bằng cách mua sách từ nhà xuất bản, tránh mua sách lậu là cơ sở

để tập sách ngày càng hoàn thiện ở những lần tái bản sau, đáp ứng nhiều hơn nữa nhu cầu dạy
và học tập bộ môn Sinh học.

Ông Nguyễn Thái Chi

Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Sức khỏe cộng đồng, Hiệp hội Y học Việt Nam.
Thạc sĩ Y tế công cộng, Khoa Y tế công cộng, Đại học Mahidol, Bangkok, Thái Lan.

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 5 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />Để Bộ sách này đến được với người học không chỉ là sự nỗ lực của riêng cá nhân tôi mà còn

có sự giúp đỡ nhiệt tình, sự động viên kịp thời của nhiều người.

Con xin cảm ơn mẹ, mẹ Vũ Thị Uyên, người đã sinh con ra và nuôi con thành người, người
chưa lúc nào nguôi tự hào về con, tin tưởng con trong quá trình học tập, công tác.

Con xin cảm ơn bố, bố Tô Thế Bằng, cố Vụ trưởng Ban tổ chức Trung ương Đảng Cộng sản
Việt Nam. Bố luôn là tấm gương sáng về tinh thần học tập, nghị lực phấn đấu để con noi theo.

Anh cảm ơn em Đào Thị Cẩm Vân, người vợ đã luôn bên anh, động viên anh, lo toan việc nhà
để anh toàn tâm, toàn ý viết tập sách này.

Bố cảm ơn con, con gái Tô Ánh Minh Nguyệt của bố, con luôn là nguồn cảm hứng giúp bố sẵn
sàng vượt qua tất cả để phấn đấu, ngày càng hoàn thiện, từ đó làm gương cho con.

Em xin cảm ơn các anh chị của em – Chị Tô Thị Phương Lan, anh Tô Thái Bình, anh Tô Bình

Nguyên, những người luôn luôn tôn trọng, tin tưởng ý kiến, quyết định của em và động viên
em thực hiện hết mình.

Em xin cảm ơn PGS.TS. Dương Tiến Sỹ - Khoa Sinh học Trường Đại học sư phạm Hà Nội –

Chủ tịch hội đồng quản lý Viện phát triển Công nghệ và Giáo dục. Thầy luôn là người thầy
mẫu mực, nhiệt tình giúp đỡ em, tin tưởng em. Mặc dù bận việc gia đình em không theo con

đường khoa học cùng thầy nhưng em luôn có gắng tự học, rèn luyện hàng ngày để niềm tin của
thầy với em luôn luôn đúng.

Tôi xin cảm ơn Ban giám hiệu Trường THPT Đại Từ đã tạo điều kiện để qua những giờ dạy
thực tế trên lớp, ôn thi Đại học, ôn thi học sinh giỏi tôi hoàn thành tập sách này một cách sinh
động, gần gũi với hiểu biết, trình độ nhận thức của học sinh.

Tôi xin chân thành cảm ơn các anh chị, các bạn, các em đồng nghiệp - cô Lê Thị Thanh, thầy
Phan Tấn Thiện, cô Trương Huyền Xâm, cô Vũ Thùy Dung, thầy Nguyễn Đình Huy, cô Phạm

Thị Kim Huế đã có những nhận xét, đóng góp giá trị cho tôi qua các bài dạy để từ đó hệ thống
kiến thức của tôi ngày càng hoàn thiện. Tôi vô cùng cảm ơn gần 50 thầy cô giáo trên cả nước
đã tin tưởng mua dùng file word bộ sách này làm tài liệu ôn thi THPT Quốc gia, giúp cho các
em học sinh có cách tiếp cận học tập môn Sinh học theo một cách thật sự đơn giản.

Tôi xin cảm ơn Thạc sĩ Lê Đăng Khương – giảng viên khoa Hóa học Trường Đại học sư phạm

Hà Nội đã nhận thấy giá trị của tôi và cho tôi thấy sứ mệnh cần phải chia sẻ những giá trị Sinh
học mà tôi có cho cộng đồng.

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 6 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

Tôi xin cảm ơn những bậc thầy truyền lửa, truyền động lực: Mr.Vas người Singapore và Luật

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />sư – diễn giả Phạm Thành Long đã giúp cho tôi biết rằng cuộc sống là chia sẻ, là cho đi.

Tôi xin được cảm ơn Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thái Chi đã đọc và đưa ra những nhận định, đánh
giá khách quan về tập sách.

Cảm ơn Công ty TNHH In và Thương mại Linh Gia và Nhà xuất bản Dân trí đã giúp đỡ tôi rất
nhiều trong quá trình xuất bản bộ sách này.

Cám ơn mạng internet, công cụ tìm kiếm google đã hỗ trợ giúp tôi tìm kiếm tài liệu, từ đó xây

dựng được nhiều hình ảnh bản chất, sống động. Từ đó giúp các em học sinh có nhiều cảm
hứng học tập bộ môn Sinh học.

Đặc biệt cho thầy được cảm ơn sự tin yêu của các em học sinh với những tiết dạy, tiết ôn luyện

của thầy. Cảm ơn các em học sinh trên cả nước đã yêu mến, đặt mua, tin dùng và trân trọng

những giá trị mà bộ sách này mang lại cho các em. Chính các em là động lực quan trọng nhất
để thầy có đủ quyết tâm miệt mài, không quản ngày đêm hệ thống toàn bộ chương trình ôn thi
THPT Quốc gia thành Bộ sách giá trị này dành cho các em.

Thạc sỹ Lý luận và Phương pháp dạy học Sinh học
Tô Nguyên Cương

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 7 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />.................................................................................................2

.............................................................................................................................. 5

....................................................................................................................................6

.........................................................................................................................................8
..................................................................................................12

.....................................................................................................................................16
...................................................................................................16

...........................................................................................................19

CHƯƠNG I: DI TRUYỀN HỌC CẤP ĐỘ PHÂN TỬ .............................................................. 19
........................... 20
.........27

..................................29

.....................................33

..........................................40

........................................................... 42

CHƯƠNG II: DI TRUYỀN HỌC CẤP ĐỘ TẾ BÀO – CƠ THỂ ............................................43
...........43

............................... 46
................52

...................57

MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN ................................................................................ 57
GREGOR MENDEL ................................................................................................... 59
I. QUY LUẬT PHÂN LI ............................................................................................. 62
II. QUY LUẬT PHÂN LI ĐỘC LẬP.......................................................................... 66
III. QUY LUẬT TƯƠNG TÁC GENE ....................................................................... 71
IV. QUY LUẬT DI TRUYỀN TÁC ĐỘNG ĐA HIỆU (Gene đa hiệu)..................... 76
V. LIÊN KẾT GENE (Bản chất: Là quy luật liên kết gene hoàn toàn)....................... 77
VI. HOÁN VỊ GENE (Bản chất: Là liên kết gene không hoàn toàn) ......................... 82
VII. GIỚI TÍNH VÀ QUY LUẬT LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH................................ 86
VIII. QUY LUẬT DI TRUYỀN QUA TẾ BÀO CHẤT - DT ngoài nhân ................. 91

.............................................94

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 8 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

........................................ 100

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />CHƯƠNG III: DI TRUYỀN HỌC QUẦN THỂ ...................................................................... 104
................................................................................ 104

I. QUẦN THỂ ................................................................................................................. 104
II. CẤU TRÚC DI TRUYỀN.......................................................................................... 106

CHƯƠNG IV: ỨNG DỤNG DI TRUYỀN HỌC...................................................................... 110
................................... 110

I. CHỌN GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP LAI ........................................................... 110
II. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN ....................................... 114
III. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO ......................................................... 115
IV. TẠO GIỐNG NHỜ CÔNG NGHỆ GENE ............................................................... 116
................................. 122

ÔN TẬP PHẦN I – DI TRUYỀN HỌC.................................................................................. 131

.................................................................................................................... 140

A. KHÁI QUÁT ............................................................................................................................ 140
B. NỘI DUNG ............................................................................................................................... 141
........................................................................... 141

I. BẰNG CHỨNG TRỰC TIẾP: Là các hóa thạch ........................................................ 141
II. BẰNG CHỨNG GIÁN TIẾP ..................................................................................... 142
............................................................................. 148

I. HỌC THUYẾT TIẾN HOÁ CỔ ĐIỂN ....................................................................... 148
II. HỌC THUYẾT TIẾN HÓA TỔNG HỢP - HIỆN ĐẠI ............................................. 152
................................................................................................. 157

I. CƠ CHẾ PHÁT SINH BIẾN DỊ.................................................................................. 157
II. HÌNH THÀNH CÁC ĐẶC ĐIỂM THÍCH NGHI - QUẦN THỂ THÍCH NGHI ..... 157
III. CƠ CHẾ HÌNH THÀNH LOÀI MỚI ....................................................................... 161
IV. CƠ CHẾ HÌNH THÀNH CÁC NHÓM PHÂN LOẠI TRÊN LOÀI–TH LỚN....... 168
................................................... 170

I. SỰ PHÁT SINH SỰ SỐNG ........................................................................................ 170
II. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA SỰ SỐNG - Tiến hóa sinh học. ......................................... 172
............................................. 176

I. BẰNG CHỨNG VỀ NGUỒN GỐC ĐỘNG VẬT CỦA LOÀI NGƯỜI .................... 176
II. CÁC SỰ KI TRONG QUÁ TRÌNH PHÁT SINH LOÀI NGƯỜI ............................ 179
III. VƯỢN NGƯỜI HÓA THẠCH & QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH LOÀI NGƯỜI ... 181
IV. NGƯỜI HIỆN ĐẠI VÀ SỰ TIẾN HÓA VĂN HÓA ............................................... 182
............................................................................................ 185

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 9 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

........................................................................................................187

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />..............................................................................188

....................................................................................... 191
.................................................................................194

...................................................................................204
...........................................................................211

.............................................................................223
.....227

.................................................................................233

......................................................................................................235
...................................................................................236

.............................................................................................. 264
..................................................................................271

.....................................................................................................................................280

......................................................................................................................................281

PHỤ LỤC 1: MỘT SỐ BẢN ĐỒ KHÁI NIỆM ......................................................................282
PHỤ LỤC 2: PHƯƠNG PHÁP HỌC VÀ LÀM BÀI THI ..................................................... 288
PHỤ LỤC 3: MA TRẬN ĐỀ THI TUYỂN SINH ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG ......................... 293
PHỤ LỤC 4: MA TRẬN ĐỀ THI THPT QUỐC GIA ........................................................... 295
PHỤ LỤC 5: MỘT SỐ CHIA SẺ CỦA CÁC EM HỌC SINH LỚP 12 CUỐI CẤP, CÁC ...296
.............................................................................................................300

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 10 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />Hình 0.1. Steve Jobs khi còn sống [11]

“Thời gian của các bạn là có hạn, vì thế đừng lãng phí để sống cuộc đời của ai đó. Đừng nhốt
mình trong những tư tưởng giáo điều - sống với kết quả suy nghĩ của những người khác. Đừng
để ý kiến của những người khác nhấn chìm tiếng nói trong sâu thẳm của chính bạn. Và điều
quan trọng nhất, hãy dũng cảm đi theo trái tim và trực giác của mình. Bằng cách nào đó
chúng sẽ biết bạn thực sự muốn trở thành cái gì. Tất cả thứ khác chỉ là thứ yếu.” Steve Jobs.

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 11 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3

Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />1.
/> /> /> /> /> /> /> /> />2.
/> />(Tham khảo thêm “Phương pháp học và làm bài thi” trong Phụ lục 2 – cuối sách)

Đây là nội dung vô cùng quan trọng tuy nhiên trong thực tế

rất ít được để ý, đặc biệt trong viết sách. Hầu hết các cuốn tài

liệu của chúng ta “quên” mất phần này. Quyển sách cũng giống
như một lọ thuốc, một cái máy đều cần có phần hướng dẫn

người dùng sử dụng. Và thực sự nguy hiểm khi sử dụng mà

không đọc hướng dẫn và sử dụng lung tung. Khi đó trí tuệ người học sẽ bị “tổn thương”, kiến

thức trong đầu họ sẽ loạn lên, lúc học rất say mê, lúc không muốn động đến một chút nào. Học
xong thì mơ mơ màng màng, cái gì ai nói cũng biết nhưng bản thân thì không thể tự trình bày
ra được, không giải quyết được một vấn đề độc lập, hoàn chỉnh. Tất yếu sẽ dẫn đến cảm giác

lo lắng, bất an. Như vậy việc không có hướng dẫn sử dụng sẽ làm cho người học không chỉ
mang thêm “bệnh” vào người mà người dùng mất thời gian, tuổi trẻ. Đọc hướng dẫn sẽ giúp

cho các em học tài liệu hiệu quả, nhẹ nhàng, thấy được những nội dung trọng tâm của từng

phần, cách phát triển tư duy và nhanh chóng tiếp thu đầy đủ, hiệu quả các giá trị. Vì vậy chúng
tôi một lần nữa đề nghị các em học sinh hãy:

“Đọc kĩ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng”.

Trước tiên các em cần nghiên cứu kĩ Phương pháp học và làm bài thi mà chúng tôi đã giới

thiệu ở Phụ lục 2 cuối sách. Phương pháp chính là phương tiện, các em không sử dụng đúng
phương tiện thì rất khó có thể tới đích một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.

Khi tự học bằng Bộ sách này, với các câu hỏi chúng tôi đưa ra đề nghị các em không nóng

vội xem đáp án mà nghiên cứu thật kĩ, vận dụng kiến thức bài học để đưa ra một đáp án cho

mình. Không quan trọng đáp án đó đúng hay sai miễn là đáp án do hiểu biết của em đưa ra.
Câu trả lời đúng cũng tốt, sai cũng tốt bởi những câu trả lời sai qua đáp án sẽ giúp cho các em

hoàn thiện kiến thức của mình và em sẽ rất nhớ về nó. Nó giống như khi em đi qua cửa ở một
nơi nào đó mà bị vấp thì lần sau em qua đấy em sẽ luôn để ý, cảnh giác và không bị vấp nữa.

Hãy tỉnh táo, đừng sợ mất thời gian, bởi khi em tư duy tìm câu trả lời cũng chính là em đang
học và đang tiến bộ, não bộ của các em sẽ tự động huy động, kết nối tất cả kiến thức, kĩ năng
em có để giải quyết vấn đề đó. Đây là cách học sâu sắc và chắc chắn nhất. Đồng thời các em

nên liên tục trao đổi với các bạn, với thầy cô những vấn đề liên quan mà không hiểu hay mâu
thuẫn.

Toàn bộ quyển sách gồm 3 phần Di truyền học, Tiến hóa và Sinh thái học. Trong đó mỗi

phần là một logic rất chặt chẽ - không chỉ chặt chẽ giữa các chương, các bài mà các đơn vị nội

dung trong mỗi bài cũng được cấu trúc vô cùng chặt chẽ. Vì vậy, mở mỗi phần các em phải

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 12 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

nghiên cứu theo thứ tự từng nội dung, từng bài. Trước mỗi phần chúng tôi đều đưa ra tổng

/> /> /> /> /> /> /> /> />3.
/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />quan nội dung sẽ trình bày nên yêu cầu các em hãy nghiên cứu kĩ, nhớ có bao nhiêu vấn đề và
hiểu nội dung logic của nó hoặc ít nhất tự gán logic cho nó để bản thân các em dễ nhớ, dễ hiểu.

Cấu trúc nội dung chương trình thi THPT Quốc gia môn Sinh học

Ở đây chúng tôi chỉ hướng dẫn cách học cho 2 chương khó nhất của phần Di truyền học do

có nhiều nội dung, nhiều bài tập, nhiều cơ chế trừu tượng. Các chương, các phần còn lại thì
quyển sách đã trình bày đầy đủ, các em có thể hoàn toàn tự học được dễ dàng.
Chương 1: Di truyền học phân tử

Các em cần nghiên cứu thật kĩ Cấu trúc Acid nucleic và Cơ chế ADN nhân đôi được trình

bày trong Tập 1 – Lý thuyết. Các em cần vẽ được cấu trúc một nu và một đoạn ADN có tối

thiểu 2 cặp nu. Không chỉ vậy với các cơ chế đã có trong sách các em cần vẽ lại và mô tả được.

Chúng tôi khuyến khích các em vẽ lại theo cách của mình nhưng cần giữ nguyên bản chất và
nếu có chỗ nào đắn đo hãy liên hệ ngay với chúng tôi. Không quan trọng xấu đẹp, quan trọng
là em nhìn vào em hiểu em đã vẽ gì và nó thể hiện điều gì. Khi các em đã hiểu rồi thì khi sang

Tập 2 - Bài tập của chúng tôi các em sẽ dễ dàng làm chủ các “công thức” và sau đó là thoát ly
hoàn toàn khỏi các “công thức” vô nghĩa đó.

Chương 2: Di truyền học tế bào - cơ thể

Với chương này các em cần nghiên cứu thật kĩ cấu trúc NST, vẽ và mô tả được cơ chế

nguyên phân, đặc biệt là giảm phân. Trong đó cơ chế giảm phân là cơ chế chìa khóa giúp em
chinh phục các quy luật di truyền một cách dễ dàng. Ngược lại khi không hiểu sâu sắc và nắm
chắc cơ chế giảm phân, chắc chắn các em sẽ không bao giờ hiểu được các quy luật di truyền.

Phần các quy luật di truyền, nội dung biện luận rất quan trọng. Chúng tôi đã cố gắng đưa ra

những cách tư duy, biện luận tối ưu – đó cũng chính là những bài mẫu và lời giải mẫu cho mỗi
bài và chúng là những lời giải mẫu mực cho tư duy mà chúng tôi đã cân đo đong đếm rất
Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 13 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

nhiều. Cụ thể, sau khi thí nghiệm được nêu ra em hãy suy nghĩ và đưa cho mình một cách giải

/> /> /> />4.
/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />thích, biện luận. Tiếp đó em hãy xem cẩn thận từng bước biện luận sao cho thật hiểu. Cuối
cùng là nhìn vào đầu bài, dựa trên các dữ kiện tự biện luận lại. Nếu các em làm như vậy, chúng

tôi đảm bảo rằng các em sẽ sao chép được cách tư duy mẫu mực đó để có thể vận dụng một
cách sáng tạo vào làm các tình huống, bài tập khác. Các em yên tâm, trong 8 quy luật chỉ có 6
quy luật là các em cần phải học như vậy để từ đó có được phương pháp tư duy thông minh,
linh hoạt và sáng tạo.

Trong quá trình trình bày với quan điểm không sử dụng những từ lai căng bởi học sinh đã

được học Tiếng Anh, đồng thời nhằm cung cấp cho các em các từ khóa Tiếng Anh để tra cứu
nên chúng tôi đều sử dụng thuật ngữ Tiếng Anh gốc. Ví dụ như:
 ...aza  ...ase

 Bazơ nitrogen  Base nitrogenous (adj) hoặc Base nitrogen (noun).
 Axít  Acid

 Phốt phát  Phosphate

 Phốtphoric  Phosphoric
 Nucleôtit  Nucleotide
 Lipít  Lipid

 Pôlipéptit Polypeptide
 Gen  Gene

 Men đen  Mendel; Moóc gan  Morgan; La mác  Lamarck; Đácuyn  Darwin.

 Hội chứng Đao  Down; Tớc-nơ  Turner; Claiphentơ  Klinefelter; …

Chúng tôi cam kết các em sẽ thành công khi sử dụng nghiêm túc bộ sách giá trị này!

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 14 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />“Tương lai của bạn được tạo thành bởi những gì bạn làm ngày hôm nay
chứ không phải là ngày mai.”

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 15 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cp website www.tailieupro.com nhn thờm nhiu ti liu hn
Vt ớch mụn Sinh hc Tp 1 (LT6.4)

Th.s Tụ Nguyờn Cng

/> /> /> />1. TễI KIM SOT CUC I TễI
/>2. TễI L NGI MNH M, T TIN, QUYT ON
/>3. TễI LUễN HC HI KHNG NH BN THN MèNH
4. TễI THAM GIA 100% VO CC CU HI, BI TP
/>5. TễI LUễN HC TP HT MèNH XNG NG VI S HY SINH

/>CA B M TễI
/>6. TễI XNG NG Cể MT TNG LAI TI SNG
7. TễI NGNG M V LM THEO CCH NGI TI GII LM
/>8. TễI LUễN KT GIAO V NH S GIP CA NGI TI GII
/>9.
TễI LUễN TCH CC GIP NGI KHC HC HI
10.
KH NNG CA TễI L KHễNG GII HN
/>11. TễI CHY HT MèNH V T 10 IM MễN SINH
/>12. BY GI HOC KHễNG BAO GI
13.
Ohhhhhhhhhhyessssssssssss..
/> /> /> /> />Nếu ngay cả bạn cũng không tin vào chính mình
/>thì sẽ không ai tin bạn cả và hãy quên việc bạn sẽ thành công đi.
/>Nhớ nhé, hãy quên thành công của bạn đi.
/> />TUYấN B

(neo li bng mt cỳ tht tay tht mnh m)

- Th.S Tụ Nguyờn Cng -

Youtube: Bộ Nguyt Channel
- 16 Cm n quớ giỏo viờn ó cho ra i nhng ti liu tuyt vi <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />Khi đi xe đạp, em có

thấy trong khi em đang nói

chuyện mà chân vẫn đạp

mà không cần nhận thức
mình đang làm nó - đó

chính là tiềm thức. Tiềm
thức không biết cái gì

đúng, cái gì sai, nhiệm vụ

4 giai đoan phát triển khả năng

của nó là thực thi những

“mệnh lệnh” chúng ta cài đặt cho nó. Em còn nhớ lần em mới tập đi xe đạp thế nào, em liên
tục phải tập trung vào đôi chân và sự phối kết hợp nó với các bộ phận của cơ thể sao cho phù

hợp với tính chất vật lý của cái xe. Sau đó em luyện tập và đi nhiều lần, kết quả là em không
cần phải để ý tới các động tác đó nữa – nghĩa là cứ lên xe là một chân đẩy, một chân đạp một

cách TỰ ĐỘNG. Cũng như thầy đang gõ những dòng chữ này cho các em là cũng hoàn toàn tự
động với tốc độ cao mà không cần nhìn bàn phím, không cần quan tâm đến ngón nào điều
khiển phím nào, chỉ cần nghĩ ra từ nào là tay thầy gõ ra từ đó. Sự tự động đó cao đến mức khi

người khác dùnga áy tính của thầy nhờ thầy chỉ cho một phím nào đó là thầy rất khó khăn (vì

bàn phím của thầy đã bị thầy cạo sạch chữ trên phím). Tóm lại có thể nói tiềm thức là kết quả
của một hành vi lặp đi lặp lại biến thành thói quen, chỉ khác ở chỗ là các thói quen này chúng

ta hình thành không cần phải hành động lặp đi lặp lại mà chỉ cần chuyển hóa nó thành ngôn từ
đưa vào trong tiềm thức và lặp đi, lặp lại.

Khi tuyên bố, cần tuyên bố 100%, hết sức có thể bằng cách hét thật to, càng đông người

cùng tuyên bố thì nó càng nhanh vào tiềm thức. Mỗi ngày ít nhất 2 lần vào buổi sáng sau khi
ngủ dậy và buổi tối trước khi đi ngủ. Nếu không các em có thể dán nó lên tường, ghi âm lại và
nghe nó thường xuyên cũng như đọc nó thường xuyên. Không chỉ vậy để đạt hiệu quả cao, khi

tuyên bố, cơ thể chúng ta cũng nên thể hiện rõ sự quyết tâm cũng như cũng như sự phấn khích
như thể em đã có những niềm tin, tố chất đó rồi.

Nếu các em làm đúng như vậy thì sau một tuần các em sẽ bắt đầu thấy mình đã có những tố

chất tuyệt vời đó. Chú ý kể cả em thuộc làu rồi, có thể đọc một cách vô thức thì các em vẫn
phải liên tục tuyên bố (như đọc kinh đều đặn) bởi mỗi ngày não bộ chúng ta phải tiếp nhận

hàng triệu thông tin. Vì vậy nếu em không tuyên bố để nhắc nhở nó thì nó sẽ bị lấn át bởi các

thông tin khác và chúng ta dễ dàng quên mất mục tiêu cũng như tiềm thức chúng ta lại bị xâm
chiếm bởi những thói quen cũ – không tích cực.

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 17 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn

Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />“Điều tuyệt vời nhất trong cuộc sống này là làm những điều mà người khác bảo rằng bạn
không làm được”- Walter Bagehot

Bài học: Đừng bao giờ hy vọng tất cả mọi người yêu quý bạn, bất kì một hành động nào của bạn dù
nhỏ nhất cũng luôn có 2 nhóm người, một nhóm ủng hộ, một nhóm không ủng hộ. Nhưng thật may

mắn, bạn có quyền lựa chọn là tập trung vào những người ủng hộ mình, tập trung vào cái mình thực sự
mong muốn, khát khao – những điều phù hợp với luật pháp và đạo đức.

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 18 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> Tại sao em sinh ra vừa giống bố mẹ, vừa khác bố mẹ?
 Tại sao thiên tài Einstain lại là cha ruột của 2 người con … bình thường?

STT

Cấp độ

Phân tử

Acid nucleic (Hầu hết
là ADN trừ một số
chủng virus vật chất
di truyền là ARN)

1

Vật chất di
truyền

2

Cơ chế di
truyền

3

Cơ chế biến
Đột biến gene
dị

4

5

ADN nhân đôi

Cơ chế biểu
Phiên mã và dịch mã
hiện tính

trạng
Cơ chế điều Cơ chế điều hòa hoạt
động của gene
hòa biểu
hiện

Tế bào - cơ thể

Nhiễm sắc thể

Quần thể

Vốn gene

*Với hình thức sinh sản Tự thụ phấn, giao
vô tính: Nguyên phân
phối giữa các cá thể
*Với hình thức sinh sản
hữu tính: Nguyên phân,
giảm phân và thụ tinh
Di nhập gene, yếu tố
Đột biến NST
ngẫu nhiên, CLTN,
ĐB
Theo các quy luật di
Ngẫu phối (giao phối,
truyền
giao phấn); giao phối
gần (tự thụ)
Mối quan hệ giữa kiểu

Tần số allele ổn định.
gene, môi trường và
kiểu hình

VẬT CHẤT DI TRUYỀN: là Vật chất (hữu hình) mang Thông tin di truyền.

CƠ CHẾ DI TRUYỀN: Trong đó, Cơ chế là Quá trình, Di truyền nghĩa là sự Truyền đạt
nguyên vẹn thông tin di truyền của bố mẹ cho con cái. Như vậy Cơ chế di truyền là quá trình
truyền đạt thông tin di truyền qua các thế hệ.

CƠ CHẾ BIẾN DỊ: Trong đó, Cơ chế là Quá trình; Biến trong từ Biến đổi, Dị nghĩa là Khác.
Như vậy Cơ chế biến dị là quá trình gây nên những biến đổi, sai khác trên Vật chất di truyền.
CƠ CHẾ BIỂU HIỆN TÍNH TRẠNG: Là quá trình thông tin di truyền chứa đựng trong vật
chất di truyền quy định tính trạng như thế nào.

CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA BIỂU HIỆN TÍNH TRẠNG: Là quá trình tác động của Môi trường
tới Cơ chế biểu hiện tính trạng.
CHƯƠNG I: DI TRUYỀN HỌC CẤP ĐỘ PHÂN TỬ

A. KHÁI QUÁT

1. Vật chất di truyền: Acid nucleic (ADN, ARN)
2. Cơ chế di truyền: ADN nhân đôi.
3. Cơ chế biến dị: Đột biến gene.

4. Cơ chế biểu hiện tính trạng: Phiên mã và Dịch mã.

5. Cơ chế điều hòa: Điều hòa hoạt động của gene theo mô hình Operon.

Youtube: Bé Nguyệt Channel

- 19 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />A G
A G
/> /> /> />Hình 0.1:

B. NỘI DUNG

 Acid nucleic là gì? Tại sao gọi là acid nucleic?
 Tại sao nói acid nucleic có khả năng mang, lưu giữ, bảo quản và truyền đạt
thông tin di truyền qua các thế hệ tế bào và cơ thể?

Vật chất di truyền: Là vật chất mang thông tin di truyền quy định các tính trạng của cơ thể.

Ở cấp độ phân tử, hầu hết ở các loài VCDT là ADN, trừ một số chủng virus có VCDT là ARN.

I. ACID NUCLEIC: Gồm 2 loại ADN và ARN.
1. Vị trí phân bố

- Tế bào nhân sơ: Tế bào chất.

- Tế bào nhân thực: Chủ yếu ở trong nhân, một

lượng nhỏ có trong các bào quan ty thể, lục lạp ở tế

bào chất.

Hình 1.1: Cấu tạo một nucleotide (A)

2. Cấu trúc

a. Cấu trúc hoá học

Acid nucleic là acid hữu cơ trong tế bào, chứa các nguyên tố C, H, O, N và P.

Cấu
trúc

1.
Đơn
phân
(300
đvC)
Hình
1.2

ADN

ARN

Nucleotide: Gồm 3 thành phần:

Ribonucleotide: Gồm 3 thành phần:

- Đường pentose (5C): Deoxyribose (C5H10O4)

- Đường pentose (5C): Ribose (C5H10O5)

- Base nitrogen ( , T,

- Base nitrogen ( , U,

, X)

, X)

- Nhóm phosphate - H3PO4

- Nhóm phosphate - H3PO4

→ Trên cơ sở 4 loại nucleotide khác

→ Trên cơ sở 4 loại ribonucleotide khác

nhau ở thành phần base, người ta gọi tên

nhau ở thành phần base, người ta gọi tên 4

4 loại nucleotide theo tên 4 loại base là :

loại ribonucleotide theo tên 4 loại base: rA,

A, T, G, X

rU, rG, rX

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 20 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

- Các nucleotide trên mỗi mạch liên kết - Các ribonucleotide trên mỗi mạch liên kết
2.
Một
với nhau bằng mối liên kết hóa trị với nhau bằng mối liên kết hóa trị
mạch
(phosphodieste) theo một chiều xác định (phosphodieste) theo một chiều xác định (5’-

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />(5’-3’) giữa đường của nucleotide phía 3’) giữa đường của ribonucleotide phía
trước

với

nhóm

phosphate

của trước

với

nhóm

phosphate

của

nucleotide phía sau. Tạo thành chuỗi ribonucleotide phía sau. Tạo thành chuỗi
polynucleotide.

polyribonucleotide.

- Là 2 chuỗi polynucleotide liên kết với - Là 1 chuỗi polyribonucleotide có thể tự
3.
Hai
nhau bằng các liên kết hydrogen theo cuộn xoắn liên kết với nhau bằng các liên
mạch
NTBS:
kết hydrogen: (VD: tARN, rARN)
+ A = T bằng 2 liên kết hydrogen.

+ rA = rU bằng 2 liên kết hydrogen.

+ G  X bằng 3 liên kết hydrogen.

+ rG  rX bằng 3 liên kết hydrogen.

Hình 1.2. Phân biệt các loại nucleotide (Nguồn: ©2011 Pearson Education, Inc)

Hình 1.3. Liên kết giữa các cặp base
nitrogen

(Nguồn: internet)

 1. Deoxy trong từ deoxyribose có
nghĩa là gì?

2. Vì sao vật chất di truyền ở cấp độ
phân tử viết tắt là ADN, ARN?

 3. Vì sao A chỉ liên kết với T hoặc U,
G chỉ liên kết với X?

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 21 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

b. Cấu trúc không gian

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />Được hai nhà bác học J.Watson và F.Crick công bố vào năm 1953.

Hình 1.4. Cấu trúc phân tử ADN (Nguồn: Pearson Education, Inc)

ADN (Dạng B)
ARN
- Gồm 2 mạch polynucleotide xoắn kép, - Gồm 1 mạch polyribonucleotide. Có 3 loại
đều song song quanh một quanh trục polyribonucleotide:

tưởng tượng, giống 1 cái cầu thang xoắn.

+ mARN: Mạch thẳng, có trình tự ribonucleotide

+ Bậc thang: Là sự liên kết giữa các cặp

đặc hiệu (không được dịch mã) nằm gần mã mở

base nitrogen theo NTBS.

đầu để ribosome có thể nhận biết vị trí, chiều

+ Tay thang: Là sự liên kết kế tiếp giữa 2

thông tin di truyền và tiến hành dịch mã.

thành phần đường và nhóm phosphate.

+ tARN: Chuỗi polyribonucleotide cuộn xoắn, có

- Độ dài của một nucleotide là 3,4 A0.

đoạn các cặp base liên kết theo nguyên tắc bổ

- Mỗi chu kì xoắn gồm 10 cặp nucleotide.
- Đường kính vòng xoắn là 20 A .
0

sung (A = U, G  X) → 3 thuỳ. Có 2 đầu quan

trọng: Một đầu mang acid amine, một đầu mang
bộ ba đối mã (anticodon). (Xem hình 1.6)

+ rARN: Chuỗi polyribonucleotide, ở nhiều vùng
có liên kết bổ sung tạo nên vùng xoắn kép cục bộ.

Hình 1.5. Cấu trúc phân tử tARN

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 22 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3


Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Vượt đích môn Sinh học – Tập 1 (LT6.4)

Th.s Tô Nguyên Cương

Chú ý: Nhân sơ: ADN, vòng, kép.
Nhân thực: Trong nhân là ADN, thẳng, kép; trong tế bào chất, ở
các bào quan là ADN, vòng, kép.
Virus: ADN hoặc ARN; vòng hoặc thẳng; đơn hay kép
 Virus có 2x2x2 = 8 dạng vật chất di truyền.

/> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> /> />3. Chức năng

a. Chức năng của ADN

- Lưu trữ thông tin di truyền dưới dạng trình tự sắp xếp các nucleotide trên gene.

- Bảo quản thông tin di truyền bằng mối liên kết hóa trị, liên kết hydrogen được hình thành

giữa các nucleotide.

- Truyền đạt thông tin di truyền: Trình tự nucleotide trên mạch polynucleotide của ADN quy
định trình tự các ribonucleotide trên ARN từ đó quy định trình tự các acid amine trên
phân tử protein: (Xem thêm trong Sơ đồ 3 – Tập 2)

 ADN → ARN → Polypeptide(protein) → Tính trạng

- Quy định tính đa dạng và đặc thù của các loài sinh vật: Do mỗi loài có nhiều gen, mỗi
gene đặc trưng ở số lượng, thành phần, trình tự sắp xếp của các nucleotide.

b. Chức năng của ARN

- mARN: Truyền đạt thông tin di truyền từ gene.

- tARN: Vận chuyển acid amine. Mỗi loại tARN chỉ
vận chuyển một loại acid amine.

- rARN: Cùng với protein cấu tạo nên ribosome.

Chú ý: Ở một số virus, thông tin di truyền không lưu
giữ trên ADN mà được lưu giữ trên ARN (HIV, dại, …)

Hình 1.7. Cấu trúc HIV
A. Glicoprotein; B. Vỏ ; C. Capside;
D. 2 phân tử ARN; E. Enzyme phiên
mã ngược.

Hình 1.6. Cấu trúc tARN

II. GENE: Đơn vị chức năng của ADN
1. Khái niệm
a. Ví dụ

- Gene mang thông tin mã hoá chuỗi

polypeptide Hb α của phân tử
hemoglobin (Hình 1.7)

- Gene mang thông tin mã hoá tARN, rARN.

Hình 1.8. Cấu trúc hemoglobin

Youtube: Bé Nguyệt Channel
- 23 Cảm ơn quí giáo viên đã cho ra đời những tài liệu tuyệt vời <3